ويروس كرونا انواع مختلفی‌ دارد به‌ویژه کووید 19 که ويروسِ با آر.ان.ای (RNA) است و ساختار پروتئيني چهارگانه دارد، از آنزيم نوع دو مبدل آنزيوتانسين به‌عنوان رسپتور استفاده می‌کند، سلول‌هاي داراي اين رسپتور را آلوده مي‌كند و علاوه بر اختلال عملكرد سلول، زمينۀ انتشار بيشتر ويروس و فرار از دست سيستم ايمني را فراهم مي‌سازد. علاوه‌براین، در عرضۀ آنتي‌ژن توسط سلول‌هاي سيستم ايمني بدن نیز اختلال ايجاد مي‌كند.

استناد مقاله به این صورت است:Haeri A. Health Guidelines in Islam and the Ways to Combat the Corona Virus. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):1-6. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.32808

سابقه و هدف: مسئلۀ هویت دینی و ملی جوانان با توجه به درصد بالای جمعیت و نقش سازندۀ آنان در سرنوشت آیندۀ کشور، اهمیت دوچندانی دارد. مدرسه به‌دلیل الگوگیری دانش‌آموزان از دیگران، نقش بسزایی در شکل‌گیری هویت دارد و هویت ملی و دینی در دانش‌آموزان می‌تواند نقش مهمی در عملکرد آنان ایفا کند. هدف از این پژوهش بررسی رابطۀ هویت ملی و دینی با افسردگی و کیفیت زندگی در دانش­آموزان بود.

روش کار: پژوهش حاضر از نوع همبستگی و توصیفی است. جامعۀ آماری پژوهش تمامی دانش‌آموزان مقطع تحصیلی متوسطۀ اول شهرستان بوکان بودند که به‌روش نمونه­گیری دردسترس 525 نفر از آنان برای نمونه انتخاب شدند. داده­ها با استفاده از پرسش‌نامه­های هویت ملی و هویت دینی احدی و پرسش‌نامه‌های کیفیت زندگی و افسردگی کودک و نوجوان (CADS) جمع­آوری شد. برای تحلیل داده‌ها نیز از آمار توصیفی میانگین و انحراف استاندارد و ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که هویت ملی با نمرۀ کلی کیفیت زندگی، سلامت روانی، سلامت جسمانی و کیفیت محیط زندگی رابطۀ مثبت؛ و با افسردگی رابطۀ منفی و معنادار داشت؛ اما هویت دینی با افسردگی رابطۀ منفی و معنادار و با نمرۀ کلی کیفیت زندگی و خرده‌مقیاس‌های سلامت روانی، سلامت جسمانی و روابط اجتماعی رابطۀ مثبت و معنادار داشت و فقط با کیفیت محیط زندگی رابطۀ معنادار نداشت. نتایج رگرسیون نیز نشان داد که هویت ملی و دینی پیش‌بینی‌کننده­های معتبری برای کیفیت زندگی و افسردگی در دانش‌آموزان هستند.

نتیجه‌گیری: هویت ملی و دینی متغیّرهای مهمی برای سلامت روان و بالابردن کیفیت زندگی‌ هستند. بنابراین لازم است صاحبان امر در آموزش و پرورش در برنامه‌ریزی درسی و تحصیلی آنها را مدنظر قرار دهند.

استناد مقاله به این صورت است:

Asmari-Bardezard Y, Mehraban Sh, Hallajisani M. The Relationship between Religious and National Identity with Depression and Quality of Life in the First High School Students. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):7-17. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.26519

سابقه و هدف: شغل و تبعات آن پدیده­ای است که در سال­های اخیر توجه متخصصان حوزۀ سلامت را جلب نموده است. این پژوهش با هدف بررسی رابطۀ بین مهارت مقابلۀ مذهبی، تجارب معنوی و بهزیستی ذهنی با رضایت شغلی در کارکنان دانشگاه پیام ­نور انجام شده است.

روش کار: پژوهش حاضر توصیفی-مقطعی و از نوع همبستگی است. جامعۀ آماري شامل تمامی کارکنان شاغل در مراکز پیام‌ نور شهر کرمانشاه در نیمۀ دوم سال 1396 بود که از میان آنان تعداد 150 نمونه به‌روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای جمع­آوری اطلاعات شامل پرسش‌نامه‌های مقابلۀ مذهبی، تجربیات معنوی، بهزیستی ذهنی و رضایت شغلی بود. داده­های پژوهش با استفاده از روش­های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین مهارت مقابلۀ مذهبی و تجارب معنوی با رضایت شغلی رابطه وجود داشت. به­عبارتی می­توان از طریق این دو متغیّر، رضایت شغلی را در بین کارکنان دانشگاه پیام­ نور پیش­بینی نمود. نتایج تحلیل مسیر نیز نشان داد که مهارت مقابلۀ مذهبی و تجارب معنوی از طریق بهزیستی ذهنی بر رضایت شغلی کارکنان دانشگاه اثر غیرمستقیم؛ ولی بهزیستی ذهنی بر رضایت شغلی اثر مستقیم داشت.

نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت جایگاه تحصیل و حرفۀ دانشگاهی لازم است کارکنان دانشگاه به­صورت دوره­ای از نظر رضایت شغلی ارزیابی شوند و مراکز مشاوره به نقش بهزیستی ذهنی، مهارت مقابلۀ مذهبی و تجارب معنوی بیشتر توجه کنند.

استناد مقاله به این صورت است:

Mohammadkhani M, Haghighat Sh, Beidaghi F, Bagheri-Panah M. Path Analysis Model of the Relationship between Job Satisfaction and Religious Coping Styles, Spiritual Experiences and Subjective Well-being in Payame Noor University Staff. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):18-31. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.23280

سابقه و هدف: آگاهی‌یافتن فرد از ابتلا به بیماری دیابت می­تواند سبب ایجاد بحران معنوی و احساس تنهایی در وی شود؛ این عوامل خود می­تواند سبب تشدید این بیماری شود. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی با رویکرد اسلامی بر بهزیستی معنوی و احساس تنهایی زنان مبتلا به دیابت نوع دو بود.

روش کار: این پژوهش به‌شیوۀ نیمه­آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه کنترل اجرا شد. جامعۀ آماری پژوهش تمامی زنان مبتلا به دیابت نوع دو عضو انجمن حمایت از بیماران دیابتی استان یزد در سال 1398 بودند که از میان آنان 30 زن به‌روش نمونه­گیری مبتنی بر هدف  انتخاب؛ و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. افراد گروه آزمایش در هشت جلسه، برنامۀ آموزش ذهن‌آگاهی را با رویکرد اسلامی دریافت کردند و گروه کنترل در فهرست انتظار قرار گرفت. برای جمع­آوری داده­ها از پرسش‌نامه­های بهزیستی معنوی دهشیری و همکاران و احساس تنهایی دی توماسو و همکاران استفاده شد. داده­ها نیز با روش آماری تحلیل کوواریانس چندمتغیّره تحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ­گونه تضاد منافعی گزارش نکرده­اند.

یافته‌ها: یافته ­ها نشان داد که با کنترل اثر پیش‌آزمون، بین میانگین نمرات مؤلفه­های بهزیستی معنوی (شامل ارتباط با خدا، ارتباط با خود، ارتباط با طبیعت و ارتباط با دیگران) و احساس تنهایی (شامل تنهایی رمانتیک، تنهایی خانوادگی و تنهایی اجتماعی) در دو گروه آزمایش و کنترل در مرحلۀ پس‌آزمون، تفاوت معناداری وجود داشت (001/0>P).

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده می‌توان گفت آموزش ذهن‌آگاهی با رویکرد اسلامی بر ارتقای بهزیستی معنوی و کاهش احساس تنهایی زنان مبتلا به دیابت نوع دو اثربخش است.

استناد مقاله به این صورت است:

Foroghian-Yazdi F, Askarizadeh Gh, Pourmohammad-Ghouchani K. Effectiveness of Mindfulness Training with Islamic Approach on Spiritual Well-being and Loneliness in Women with Type 2 Diabetes. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):32-44. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.26588

سابقه و هدف: تاب‌آوری یکی از اهداف پرورشی نظام‌های تربیتی است و آموزش ویژگی‌های زندگی اسلامی که عامل مهم ایجاد آرامش روانی و سازگاری فردی در برابر موانع و مشکلات زندگی به حساب می‌آید در تاب‌آوری فراگیران مؤثر تلقی می‌شود. ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش ویژگی‌های زندگی اسلامی بر تاب‌آوری دانشجویان بود.

روش کار: اين پژوهش، شبه‌آزمايشي از نوع طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعۀ آماري شامل ­تمامی دانشجویان دانشگاه صنعتی سهند بود که در سال 1397 مشغول به تحصيل بودند و از میان آنان نمونه‌ای به تعداد­ 60 نفر به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای ­انتخاب شد و به‌صورت تصادفي در دو گروه آزمايش (30 نفر) و كنترل (30 نفر) قرار گرفتند. آموزش ویژگی‌های زندگی اسلامی به‌مدت 10 جلسه در گروه آزمايش اجرا شد، اما گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از روش تحلیل واریانس تک‌متغیّره (ANCOVA) تحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: نتایج تحلیل واریانس نشان داد که متغیّر تاب‌آوری (001/0P<) و مؤلفه‌های آن بین دو گروه آزمایش و گواه تفاوت معناداری داشت و آموزش ویژگی‌های زندگی اسلامی در بهبود تاب‌آوری از نظر آماری مؤثر بود.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها می‌توان استنباط نمود که تاب‌آوری از ویژگی‌های فردی محسوب می‌شود که از طریق فرایند به‌کارگیری ویژگی‌های زندگی اسلامی تعدیل و تغییرپذیر است. بنابراین، آموزش ویژگی‌های زندگی اسلامی می‌تواند در حوزه‌های مختلف برای دانشجویان مؤثر واقع شود.

استناد مقاله به این صورت است:

Hashemi-Nosratabad T, Badri-Gargari R, Beirami M, Roohani-Majd A. The Effectiveness of Teaching the Characteristics of Islamic Life in Improving Students’ Resilience. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):45-56. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.27057

سابقه و هدف: سلامت روان و ارتقای آن در سطح جامعه از مهم‌ترین پیام‌ها و وظایفی است که سازمان بهداشت جهانی بر عهدۀ همۀ دولت­ها گذاشته است. همچنین جهت‌گیری مذهبی (درونی و بیرونی) یکی از عوامل تأثیرگذار بر رفتار و شناخت است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطۀ بین سلامت روان و جهت‌گیری مذهبی با راهکارهای شناختی-هیجانی در بین دانشجویان رشتۀ پزشکی کارآموز دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده است.

روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-همبستگی است. جامعۀ آماری شامل تمامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است که به‌روش نمونه­گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند. به این صورت که  از بین 12 بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پنج بیمارستان؛ و از بین تمام کلاس‌های آموزشی بیمارستان، دو کلاس و در هر کلاس دوسوم دانشجویان به‌صورت کاملاً تصادفی انتخاب شدند و پرسش­‌نامه‌های پژوهش‌ بین 200 نفر از آنان توزیع و 150 پرسش‌‌نامۀ کامل و صحیح دریافت شد. ابزارهای استفاده‌شده شامل سنجش سریع علائم سطح اول DSM-5، پرسش‌­نامۀ جهت­گیری مذهبی و پرسش­نامۀ راهبردهای شناختی تنظیم هیجان بود و برای تحلیل داده‌ها نیز از روش­های آماری توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین سلامت ­روان با تنظیم شناختی-هیجانی رابطۀ منفی معنادار و بین جهت­گیری مذهبی با تنظیم شناختی-هیجانی رابطۀ معناداری وجود داشت. همچنین بین سلامت ­روان با جهت­گیری مذهبی و بین سلامت ­روان با جهت‌گیری مذهبی درونی نیز رابطۀ معناداری وجود داشت ولی بین سلامت­ روان با جهت­گیری مذهبی بیرونی رابطه وجود نداشت.

نتیجه‌گیری: نتایج این بررسی نشان داد که سلامت ­روان و جهت­گیری مذهبی عواملی مهم در رابطه با استفاده از راهکارهای شناختی-هیجانی هستند.

استناد مقاله به این صورت است:

Kianimoghadam AS, Bakhtiari M, Esmaelifard FS, Boulaghi Y, Mousavi SE, Salek-Ebrahimi L. The Relationship between Mental Health and Religious Orientation with Emotional Cognitive Strategies among Trainee Medical Students of Shahid Beheshti University of Medical Sciences. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):57-70. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.25052

سابقه و هدف: تحقق عدالت یکی از ارکان اصلی شکل‌گیری نهضت اسلامی، قیام مردمی و پیروزی انقلاب اسلامی بر نظام شاهنشاهی است. انقلاب اسلامی ایران که انقلاب مستضعفان است، مسئولانی را در رأس امور می‌طلبد که از جنس مستضعفان باشند و صرفاً دغدغۀ خدمت (و نه شوق کسب قدرت) آنان را به قبول مسئولیت وادار نماید. بااین‌حال، گرایش مسئولان به اشرافی‌گری پدیده‌ای منفی است که تبعات منفی بسیاری را در جامعه به همراه خواهد داشت. ازاین‌رو؛ به‌دلیل اهمیت موضوع، پژوهش حاضر بر آن بود تا گرایش مسئولان به اشرافی‌گری و نقش آن را در ادراک عدالت اجتماعی و دین‌گریزی دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی از طریق مطالعه‌ای میدانی بسنجد.

روش کار: مطالعۀ حاضر از نوع توصیفی-همبستگی است. برای اجرای آن با استفاده از پرسش‌نامه‌های سنجش اشرافی‌گری، دین‌گریزی و عدالت اجتماعی و تأیید روایی و پایایی آن، به نظرسنجی از 400 دانشجوی دانشگاه‌های علوم پزشکی در سه استان مازندران، تهران و قم پرداخته شد که در نیمۀ دوم سال 1397 به‌روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. داده‌های جمع‌آوری‌شده با کمک آزمون‌های میانگین و مدل معادلات ساختاری تجزیه‌ و تحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که نمونۀ آماری گرایش مسئولان به اشرافی‌گری را تأیید کرده است (با مقدار میانگین 34/4 از 5). علاوه‌براین، گرایش مسئولان به اشرافی‌گری ارتباطی معنادار با کاهش ادراک عدالت اجتماعی (47/0- t=و 87/2-P=) و نیز دین‌گریزی نمونۀ آماری داشت (63/0t= و 17/3P=)؛ ولی ارتباط معناداری بین ادراک عدالت اجتماعی و دین‌گریزی افراد یافت نشد (05/0- t= و 71/0-P=).

نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش، در جامعه‌ای که مباحث اقتصاد مقاومتی در آن مطرح می‌شود ولی مدیران آن با اشرافی‌گری عجین شده‌اند، نیاز به اصلاحات اساسی در ساختارهای اداری و مدیریتی به‌خوبی احساس می‌شود. اشرافی‌گری مسئولان در جامعۀ اسلامی، افول ارزش‌ها را در بین شهروندان به‌ویژه جوانان و دانشجویان، به همراه خواهد داشت. بنابراین، شایسته است توجه ویژه‌ای به آن معطوف داشت.

استناد مقاله به این صورت است:

Mousavi-Davoudi SM, Ebrahimian HA, Nasiri-Amiri F, Mousavi-Davoudi F. The Tendency of Authorities towards Aristocratic Life and Its Role in the Perception of Social Justice and Religion Avoidance of Students in Medical Sciences Universities. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):71-87. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.26884

سابقه و هدف: بي‌توجهي به جنبه‌هاي اجتماعي سلامت سالمندان در عصر ارتباطات و جهاني‌سازي، موجب افزایش آسيب‌پذیري این قشر از افراد جامعه در ابعاد جسمي، روانی، خودكشي، گرایش به مصرف دخانیات و آسيب­هاي اجتماعي دیگر مي‌شود. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطۀ بین نگرش مذهبی و حرمت خود با بهزیستی روان‌شناختی سالمندان شهرستان اهواز انجام شده است.

روش کار: این پژوهش از نوع همبستگی است. جامعۀ آماری پژوهش حاضر تمامی سالمندان شهرستان اهواز بودند که در بهار سال 1397، به‌روش نمونه‌گيري تصادفی ساده و با توجه به جدول مورگان، 80 نفر از آنان برای نمونه انتخاب شدند. به‌منظور گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های نگرش مذهبی، حرمت خود کوپر اسمیت و بهزیستی روان‌شناختی ریف استفاده شده است. داده‌های حاصل از پرسش‌نامه‌ها نیز با استفاده از آماره‌های توصیفی چون فراوانی، میانگین و انحراف معیار و آزمون‌های آماری استنباطی چون همبستگی و رگرسیون چندمتغیّری تجزیه و تحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که بین نگرش مذهبی و خرده‌مقیاس‌های آن با بهزیستی روان‌شناختی؛ و همچنین بین حرمت خود و خرده‌‌مقیاس‌های آن با بهزیستی روان‌شناختی رابطۀ مثبت و معنادار وجود داشت.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده مي‌توان گفت که مذهب نقش پیشگیری دارد و منبع مهمی برای پیشگیری از وقوع بیماری‌ها است. همچنین، ارزش‌های مذهبی و قومی رابطه و همبستگی مثبتی با بهداشت روانی دارد؛ زیرا هر دو رفتارهای اجتماعی مطلوب در فرهنگ را تشویق می‌کند. بسیاری از اشکال مذهب با رشد فرد هماهنگ است؛ ازجمله پیشرفت، پایداری و ثبات، اجتناب از شیوه‌های زندگی مضر، پیوستگی استحکام خانواده و خودشکوفایی.

استناد مقاله به این صورت است:

Karimi N, Mousavi S, Falah-Neudehi M. The Prediction of Psychological Well-being Based on the Components of Religious Attitude and Self-esteem among the Elderly in Ahvaz, Iran. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):88-100. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.25762

سابقه و هدف: در سالیان اخیر، در سازمان‌ها به معنویت توجه بسیاری شده است و صاحب‌نظران مدیریت و سازمان نیز به جرگۀ علاقه‌مندان به معنویت پیوسته‌اند. ادعاهای فراوانی دربارۀ فواید مثبت معنویت در محیط‌های کاری مطرح شده که به تشویق علاقه‌مندان به جست‌وجوی راه‌هایی جهت واردساختن معنویت به محیط‌های سازمانی منجر شده است. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر معنویت بر کیفیت زندگی کاری و کارآفرینی با میانجی‌گری اخلاق حرفه‌ای صورت گرفته است.

روش کار: این پژوهش توصیفی-همبستگی از نوع مدل‌یابی معادلات ساختاری است. جامعۀ آماری 340 نفر از کارکنان دانشگاه لرستان بود که از میان آنان 181 نفر به‌روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. برای تعیین حجم نمونه از جدول کرجسی و مورگان استفاده شد. داده‌های پژوهش با استفاده از پرسش‌نامه‌های استاندارد معنویت میلیمان و همکاران، کیفیت زندگی کاری والتون، کارآفرینی هیل و اخلاق حرفه‌ای کادوزیر جمع‌آوری شد و تحلیل داده‌ها نیز با استفاده از شاخص‌های توصیفی و روش مدل‌یابی معادلات ساختاری صورت گرفت. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.  

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین معنویت و کیفیت زندگی کاری و کارآفرینی (31/0=r، 45/0=r و 05/0>P) رابطۀ مثبت و معناداری وجود داشت اما بین اخلاق حرفه‌ای و کیفیت زندگی کاری رابطۀ معناداری یافت نشد. علاوه‌براین، معنویت با میانجی‌گری اخلاق حرفه‌ای بر کیفیت زندگی کاری و کارآفرینی (17/0=β، 05/0=β و 01/0>P) تأثیرگذار بود و هم به‌صورت مستقیم هم غیرمستقیم موجب افزایش کیفیت زندگی کاری و کارآفرینی ­شد.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته­های پژوهش می‌توان گفت هرگونه افزایش معنویت در سازمان با افزایش کیفیت زندگی کاری و کارآفرینی و اخلاق حرفه‌ای کارکنان همراه است.

استناد مقاله به این صورت است:

Faghernejad F, Hassani M. The Effect of Spirituality on the Quality of Work Life and Entrepreneurship as Mediated by Professional Ethics in the Staff of Lorestan University. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):101-116. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.21849

سابقه و هدف: لازم است نظریه‌هایی برای حرفۀ پرستاری با استناد به رویکردهای فلسفی و جهان‌بینی‌های غیرغربی توسعه یابد. به همین جهت چهار مفهوم اصلی پرستاری یعنی انسان، محیط، سلامتی و پرستاری ابتدا باید در جهان‌بینی مورد نظر تعریف و پردازش شود. ازاین‌رو، هدف این مطالعۀ هم‌گذاری (ترکیب) مفهوم انسان (شخص) با مرور تحلیلی متون عرفان و حکمت ایرانی بود.

روش کار: این مطالعه از نوع کتابخانه‌ای است که به‌روش هم‌گذاری مفهوم ریان ونگر انجام یافته است. به این صورت که ابتدا به‌روش استقرایی اجزای مفهوم واکر و اوانت به‌عنوان طبقات ازپیش‌تعیین‌شده انتخاب شد؛ و پس از مطالعۀ یک‌سوم متون، به‌‌روش قیاسی ماهیت مواردی که باید در هر طبقه گنجانده شود تعیین گردید. مرور انتقادی با جست‌وجوی هدفمند در پایگاه‌های اطلاعاتی علمی فارسی‌زبان مانند نور، یاسین، پارسی داک، هدابلاگ و نیز پایگاه‌های اطلاعاتی انگلیسی‌زبان مانند گوگل اسکولار و ابسکو و نیز کتب کتابخانه‌ای دانشکده‌های فلسفه و الهیات دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه شهید بهشتی، با کلیدواژه‌های «انسان‌شناسی»، «انسان کامل»، «علم نفس»، «قوای نفس»، «طبایع انسان» و دیگر واژه‌های مرتبط بر اساس مسیر مطالعه و بدون محدودیت زمانی انجام شد. درنهایت از تعداد اولیۀ 508 منبع، 51 منبع بررسی شد که بیشتر به شرح علم نفس از دیدگاه ابن سینا، فارابی، ملاصدرا، مولوی و عطار پرداخته بود. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده و مؤلف مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده است.

یافته‌ها: ویژگی‌های مفهوم انسان عبارت است از خودِ دوساحتی، نفس مترتب و قوامند، بدن مزاج‌مند و مخاطب نظم دستوری. جلوۀ افضل و مراتب هستی پیشامدهای مفهوم انسان است به این معنی که قبل از بروز آن رخ می‌دهد؛ و تعادل/بی‌تعادلی و هماهنگی/ناهماهنگی پیامدهای مفهوم معرفی شده‌ است.

نتیجه‌گیری: هم‌گذاری مفهوم انسان در زمینۀ عرفان و حکمت ایرانی، از فردمحوری و ذهنیت‌گرایی انسانِ تعریف‌شده در نظریه‌های دانشمندان پرستاری غربی کم می‌کند و به او مسئولیتی خطیر در قبال استکمال خود، دیگران و کل جهان هستی می‌دهد.

استناد مقاله به این صورت است:

Nikfarid L. The Concept of Human Based on Iranian Mysticism and Wisdom: a Step toward Development of a Nursing Theory. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):117-135. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.26381

سابقه و هدف: ازآنجایی‌که قرآن کریم کتاب زندگی است؛ مدلی از زندگی با عنوان «حیات طیّبه» به جامعۀ بشری معرفی نموده که در آن سلامت و بقای معنوی جامعۀ انسانی بر اساس اصول اخلاقی تضمین شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مدل زندگی قرآنی و تبیین مبانی آن از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی بود.

روش کار: پژوهش حاضر مطالعه‌ای توصیفی-تحلیلی از نوع كتابخانه‌اي است. داده‌های پژوهش با جست‌وجوي واژگان حیات، حیات طیّبه، مراتب حیات، سلامت معنوی و آیت‌الله جوادی آملی در قرآن و متون ديني جمع‌آوری و تحلیل شد. مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که آیت‌الله جوادی آملی طبق یافته‌های قرآنی در یک تقسیم‌بندی زندگی را به سه نوع حیات محسوس طبیعی (حیوانی)، حیات معقول و حیات حقیقی (حیات طیّبه) دسته‌بندی کرده است. وی حیات حیوانی را جزء حیات انسانی ندانسته و مرتبۀ اول حیات حقیقی انسان را حیات معقول و مرتبۀ بالاتر را همان حیات طیّبۀ قرآنی معرفی کرده است و جهت تحقق این مدل از زندگی، سه راهکار «تزکیۀ عقل»، «تزکیۀ روح» و «تضحیۀ نفس» را با استفاده از قرآن کریم و روایات اسلامی، مطرح ‌ساخته است.   

نتیجه‌گیری: به نظر آیت‌الله جوادی آملی افرادی که خواهان رسیدن به آرامش و سلامت روحی، روانی و حتی جسمانی و همچنین مشتاق زندگی متعادل و رو به تعالی و در صدد دوری از اختلال‌های روانی مثل اضطراب و افسردگی هستند، باید در مسیر حیات طیّبۀ قرآنی حرکت نمایند. این حیات قرآنی با تمام مراتب آن ضمن اینکه جنبۀ پیش‌گیرانه نسبت به آسیب‌های روحی و روانی دارد، جنبۀ درمانگری و شفا‌بخشی نیز دارد. شاخصۀ اصلی این حیات پاکی روح و بازگشت به نهاد حقیقی درونی خود (فطرت) است.

استناد مقاله به این صورت است:

Taghipour H, Gorjian-Arabi MM, Bakouei M. The Study of Spiritual Health Based on the Life of the Good Qur’an According to the View of Ayatollah Javadi Amoli. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):136-147. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.23495

سابقه و هدف: امر «نظام­سازی» از مسیر دانش فقه و هویت‌بخشی به روش «کشف نظام» در اندیشه‌ورزی فقهی دارای سوابق و تجاربی توسط برخی از اندیشمندان دینی مانند آیت‌الله سید محمدباقر صدر در کلان‌موضوعات حکومتی و اجتماعی همچون «اقتصاد» است که روش‌ها و الگوهای پردازش آن می‌تواند به دیگر نظام‌های مرتبط با ابعاد فردی و اجتماعی بشر مانند نظام «سلامت» تسری یابد. به‌عبارتی کارآمدترین روش‌ها در پرداختن به موضوع سلامت از دیدگاه اسلام، فهم نظام‌مند گزاره‌هایی است که در این رابطه در منابع دینی ما بیان شده است. هدف این پژوهش روش‌شناسی استنباط در فقه نظام سلامت؛ مبتنی بر نظریۀ کشف نظام از آیت‌الله سید محمدباقر صدر بود.

روش کار: در این نوشتار با توجه به آمیختگی ادراکات اعتباری و حقیقی در فقه النظام الصحه، روش‌شناسی «کشف» فقه نظریات و تأمین «حجیت» در فقه نظامات، ابعاد نظری حاکم بر نظام «الصحه» از منظر فقه اسلامی، با رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش کتابخانه‌ای واکاوی شد. مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: بر اساس یافتۀ پژوهش حاضر، امکان تجویز بیشتر روایات طبی جهت درمان و معالجۀ وجود غیرممکن است مگر مواردی که در صدد بیان برخی از فوائد و محاسن محصولات طبیعی عالم است و یا آنچه امکان درمانی آن در آزمایش‌های تجربی اثبات شده باشد.

نتیجه‌گیری: منابع ظنی‌الصدور در حوزۀ سلامت ماهیتی کاشف از واقع دارد و از ساحت اعتباریات مجعول و مشروع اخبار آحاد متفاوت خواهد بود. بر این اساس باید در نظام معنایی و دلالی مستنبط از مذاق شریعت و منابع معتبر دینی، با اعتبارسنجی فنی و اجتهادی در کارکردی غیرتجویزی (مانند پیشگیری از بیماری) استفاده شود.

استناد مقاله به این صورت است:

Saadi HA, Talebitadi B. Inferential Methodology in the Fiqh Related to the Health System Based on the System Discovery Theory Proposed by Ayatollah Seyyed Muhammad Baqir Sadr. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;6(4):148-161. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i4.17778