مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی

یکی از چالش‌های نوظهور جهانی در مدیریت بیماری‌های عفونی، پرداختن به بیماری کرونا ویروس است (1). در اواخر دسامبر سال 2019، کروناویروس جدیدی، با نام کروناویروس نوین، باعث آغاز شیوع بیماری کووید 19 در کشور چین شد که در حال حاضر تهدیدات بهداشتی بزرگی را برای سلامتی عمومی جهان ایجاد کرده است. کروناویروس در تمام کشورهای جهان و همچنین ایران شیوع پیدا کرده و به سرعت سلامت روانی و جسمی را به خطر انداخته است. این شکل از همه‌گیری یک بیماری، در واقع یک رخداد بزرگ اجتماعی است که نه‌تنها در سطح یک منطقه که در سطح کشور و حتی کل دنیا مطرح گشته است (2).

با ایجاد پاندمی کروناویروس، جامعه بشری علاوه بر عوارض جسمی این بیماری، با عوارض روحی گسترده آن نیز رو به رو شده‌اند که می‌توان به استیگمای اجتماعی اشاره کرد (1). ریشه استیگما یا داغ اجتماعی در ارتباطات اجتماعی و بین فردی است و آن را می‌توان به عنوان یک فرآیند اجتماعی تعریف کرد که مشخصه آن طرد است (2). استیگما جنبه‌های مهم زندگی فرد همانند منزلت انسانی، موقعیت اجتماعی، فرصت‌های شغلی، ازدواج، روابط خانوادگی و روابط دوستانه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. فرد دچار استیگما، از یک انسان کامل و معمولی به یک انسان داغ‌زده و یا نادیده‌گرفته‌شده، تنزل پیدا می‌کند، اگرچه استیگما به عنوان یک پدیده جهانی شناخته شده است، اما تجربه آن و تبعیض‌های وارده در هر محیط، از کشوری به کشور دیگر و حتی از شهری به شهر دیگر متفاوت می‌باشد، افرادی که پذیرش اجتماعی کامل را دریافت نمی‌کنند، موقعیت استگیمایی را تجربه می‌کنند که نشانه جسمی یا ننگ اخلاقی می‌تواند باشد و علامت بی‌ارزش‌کردن فرد است (2).....

همه‌گیری بیماری کووید 19 سبب بروز مشکلاتی در ارائه خدمات سلامت باروری و جنسی گردیده است (1). این فاجعه بر سلامت جنسی و تولید مثلی کل جامعه تأثیر می‌گذارد و ارائه خدمات مربوطه را به ویژه برای زنان در کشورهای در حال توسعه دشوارتر کرده و بر آن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد (2).حقوق سلامت باروری و جنسی یک موضوع مهم سلامت عمومی در همه‌گیری‌هاست (2). بسیاری از کشورها شاهد کاهش دسترسی و افزایش موارد نقض این حقوق در طی همه گیری کووید 19 بوده‌اند (3). خطر واقعی در به خطرافتادن جدی ایمنی و حقوق زنان و نوزادان وجود دارد. گزارش‌های بین‌المللی تأثیر گسترده‌ای بر کیفیت مراقبت و حقوق بشر زنان و نوزادان را نشان می‌دهد، اگرچه ارائه برخی از خدمات غیر اورژانسی، اما مهم، مانند مراقبت‌های قبل از زایمان و پس از زایمان به صورت مجازی تغییر یافته است و بسته خدمات آموزشی تغذیه نوزادان با پشتیبانی به روش مجازی انجام می‌شود (4)، اما تشخیص واقعی و صحیح بیماری کووید 19 هنوز هم یکی از دغدغه‌ها و چالش‌های پیش رو در این پاندمی می‌باشد. تشخیص بیش از اندازه (Overestimation) میزان واقعی بیماری ممکن است با خطراتی برای سلامت جامعه به ویژه کیفیت و کمیت ارائه خدمات سلامت باروری و جنسی همراه باشد. اصول چهارگانه اخلاق پزشکی در ارائه خدمات سلامت مستلزم ارائه خدمات با حفظ حق اختیار دریافت‌کننده خدمات، سودرسانی و عدم ضرررسانی و عدالت است (5). در خصوص اصل عدالت لازم به ذکر است تشخیص بیش از اندازه بیماری کووید 19 متضمن تحمیل بار مالی اضافی اقدامات تشخیصی و درمانی در ابعاد اقتصادی بر هزینه خدمات سلامت بر فرد و جامعه است. در اصل سودرسانی می‌توان به اثربخش بودن اقدامات تشخیصی در ارائه خدمات اشاره نمود که با توجه به اقدامات تشخیصی غیر ضروری و غیر مرتبط نه‌تنها سودی از بعد سلامت عاید فرد نمی‌شود، بلکه از بعد ضرررسانی نیز ممکن است منجر به مصرف داروهای غیر ضروری، بستری در بیمارستان و سایر پیامدها گردد. اضطراب ابتلا به بیماری برای فرد و خانواده، ترس از سرایت بیماری به سایر افراد خانواده، تأثیر بر روابط زناشویی، ترس از بارداری، ترس از زایمان، جداسازی مادرو و نوزاد در بیمارستان، عدم حضور و عدم دریافت حمایت خانواده در هنگام دریافت خدمات سلامت باروری و جنسی، استیگمای ناشی از تشخیص بیماری کووید 19، محرومیت نوزاد از شیر مادر، عدم گسترش و پوشش کافی دریافت خدمات سلامت باروری و جنسی از راه دور، فقدان وجود مراکز اختصاصی امن از نظر ابتلا به بیماری برای زنان باردار و کودکان، فقدان پروتکل‌های مراقبتی و درمانی مختص ارائه خدمات سلامت باروری و جنسی در تمام حیطه‌های مورد نیاز ارائه خدمات در همه‌گیری کووید 19 از چالش‌های موجود در ارائه خدمات سلامت باروری و جنسی است.....

زمینه و هدف: عملکرد ایمن کارکنان به ویژه پرستاران و محیط كاری نقش تعیین‌كننده‌ای در كیفیت و ایمنی مراقبت از بیمار دارد. شیوع پاندمی کرونا منجر به درجه بالایی از عدم اطمینان شده است و نظام‌های سلامت را مملؤ از انواع چالش‌ها کرده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار با عملکرد ایمنی پرستاران در دوران پاندمی کرونا در سال 1399 انجام شده است.

مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی ـ همبستگی از نوع مقطعی است که بر روی 266 پرستار مجتمع بیمارستانی امام خمینی تهران که شرایط ورود به مطالعه را داشتند، به شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انجام شده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه‌ای متشکل از سه قسمت شامل اطلاعات دموگرافیک پرستاران، استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار پرویزی و همکاران و عملکرد ایمنی پرویزی و همکاران بود. برای توصیف داده‌ها از جداول توزیع فراوانی، شاخص‌های مرکزی (میانگین و میانه) و شاخص‌های پراکندگی (واریانس و انحراف معیار) استفاده شد. برای بررسی همبستگی بین استانداردهای دوستدار ایمنی بیمار با عملکرد ایمنی پرستاران از آزمون همبستگی پیرسون با استفاده از نرم‌افزار SPSS 16 استفاده شد.

یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار مجموع استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار از دیدگاه پرستاران مورد پژوهش برابر با 59/16±35/97 بود. میانگین و انحراف معیار عملکرد ایمنی پرستاران برابر با 37/10±36/59 به دست آمد که هر دو متغیر در سطح متوسط قرار داشتند. علاوه بر این بین استانداردهای بیمارستان دوستدار ایمنی بیمار و کلیه ابعاد آن با عملکرد ایمنی همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود داشت (843/0=r، 001/0>P).

ملاحظات اخلاقی: این مقاله حاصل پایان‌نامه کارشناسی ارشد پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تهران است. در طول فرایند پژوهش اصول اخلاقی در پژوهش‌های دارای آزمودنی انسانی در براساس راهنمای جمهوری اسلامی ایران ، از جمله اخذ رضایت آگاهانه جهت شرکت در پژوهش رعایت شد.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، به نظر می‌رسد بازبینی راهبردها شامل مدیریت هدفمند و مبتنی بر شواهد منابع سازمانی با‌ رویکرد‌ جامع دربرگیرنده ‌موانع تحقق ‌ابعاد‌ ایمنی، نهادینه‌نمودن ‌فرهنگ ‌ایمنی‌ بیمار و ارتقای جو ایمنی، توجه و تمرکز به شاخص‌های ایمنی بیمار در بیمارستان‌ها ضرورت دارد.

زمینه و هدف: اخلاق حرفه‌ای می‌تواند شاخص مؤثر و یک ابزار مهم انگیزشی در موفقیت سازمان‌ها برای ایجاد تعالی، توسعه پایدار، رقابت مطلوب و سالم، کاهش تعارضات، افزایش اشتیاق شغلی، ایجاد تعهد و مسؤولیت اجتماعی باشد. پژوهش حاضر با هدف تأثیر اخلاق حرفه‌ای بر پاسخگویی سازمانی کارکنان با آزمون نقش میانجی اشتیاق شغلی و کار تیمی در بین کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل انجام شد.

مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر بر اساس هدف، کاربردی است و بر اساس نوع روش، توصیفی ـ همبستگی و از لحاظ گردآوری اطلاعات پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل به تعداد 290 نفر بود. بر اساس فرمول کوکران و با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده (بدون جایگذاری) تعداد 170 نفر به عنوان نمونه آماری پژوهش برای جمع‌آوری داده‌ها انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌ برای اندازه گیری متغیرها به ترتیب نوع یعنی مستقل، میانجی که شامل اخلاق حرفه‌ای (Cadozier)، پرسشنامه اشتیاق شغلی (Salonava and Shuffle)، کار تیمی (Linchoni) و پاسخگویی سازمانی (Bovens) استفاده شد. روایی پرسشنامه‌ها از طریق روایی ظاهری با استناد به دیدگاه‌های صاحب‌نظران و متخصصان و روایی سازه از طریق تحلیل عاملی تأیید گردید. همچنین پایایی پرسشنامه‌ها نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید. تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای آماری SPSS 24 و Amos 22 انجام گرفت.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که اخلاق حرفه‌ای بر کار تیمی کارکنان (67/0)، پاسخگویی آنان (59/0) و بر اشتیاق شغلی آنان (46/0) اثر مستقیم مثبت و معناداری وجود دارد (01/0p<). اثر مستقیم کار تیمی بر پاسخگویی کارکنان (52/0) مثبت و معنادار است. اثر مستقیم اشتیاق شغلی بر پاسخگویی کارکنان (37/0) مثبت و معنادار است. کار تیمی در تأثیر اخلاق حرفه‌ای بر پاسخگویی کارکنان (34/0) اثر غیر مستقیم دارد. همچنین اشتیاق شغلی در تأثیر اخلاق حرفه‌ای بر پاسخگویی کارکنان (17/0) اثر غیر مستقیم دارد.

ملاحظات اخلاقی: پس از توضیح درباره اهداف مطالعه و اطمینان‌بخشی به شرکت‌کنندگان درباره محرمانگی اطلاعات و رضایت شفاهی آنان، پرسشنامه‌ها بین شرکت‌گنندگان توزیع گردید.

نتیجه‌گیری: شواهد حاصل از پژوهش بیانگر این بود که توجه به اصول و موازین اخلاق حرفه‌ای از سوی کارکنان دانشگاه می‌تواند متغیرها و عوامل سازمانی همچون کار تیمی، اشتیاق شغلی و پاسخگویی سازمانی کارکنان را متأثر ساخته و باعث بهبود کیفیت خدمات‌رسانی و ارتقای جایگاه آنان در نظر ارباب رجوع گردد.

زمینه و هدف: با توجه به وضعیت پراسترس حرفه پرستاری در بخش‌های مراقبت‌های ویژه، مؤلفه‌های مؤثر بر کاهش استرس کاری و بهبود بهداشت روانی پرستاران مهم به شمار می‌رود. از آنجا که خودشفقت‌ورزی در ایجاد تعادل سلامت روانی افراد نقش دارد، لذا این مطالعه با هدف بررسی ارتباط خودشفقت‌ورزی و استرس کاری پرستاران بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی زنجان در سال 1399 انجام شد.

مواد و روش‌ها: این پژوهش، مطالعه ای مقطعی از نوع توصیفی ـ همبستگی بود. تعداد 367 پرستار شاغل در تمامی بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی زنجان در سال 1399 به صورت تمام شماری انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده‌ها پرسشنامه سه قسمتی اطلاعات جمعیت‌شناختی، پرسشنامه‌های خودشفقت‌ورزی Neff و استرس کاری Gray-Toft and Anderson بود. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی و از طریق نرم‌افزار SPPS 21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین خودشفقت‌ورزی و استرس کاری در پرستاران بخش‌های مراقبت‌های ویژه با استفاده از آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن ارتباط معکوس و معنی‌دار وجود دارد (260/0-=r، 01/0P<). همچنین خودشفقت‌ورزی در پرستاران در حد متوسط با میانگین نمره (51/0±03/3) و استرس کاری در پرستاران در حد بالا با میانگین نمره (82/16±38/103) بود.

ملاحظات اخلاقی: این مطالعه توسط کمیته اخلاق تأیید شده است. ملاحظات اخلاقی نظیر تکمیل فرم رضایت آگاهانه، مشارکت داوطلبانه، توضیح اهداف تحقیق و اطمینان در مورد محرمانه‌بودن اطلاعات رعایت گردید.

بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به ارتباط معکوس خودشفقت‌ورزی و استرس کاری، سیاستگذاران و مسؤولین پرستاری می‌توانند از طریق آموزش و ارتقای خودشفقت‌ورزی پرستاران، در جهت کاهش استرس کاری و بهبود عملکرد کاری آنان اقدام نمایند.

زمینه و هدف: قلدری پدیده رفتاری است که در سال‌های اخیر توجه بسیاری از معلمین (مربیان) و سیاستگذاران در نقاط مختلف جهان را به خود جلب کرده است. هدف پژوهش حاضر تبیین رفتار شاهدان قلدری در مدارس بر اساس عدم درگیری اخلاقی و حساسیت اخلاقی با نقش واسطه‌ای هویت اخلاقی است.

مواد و روش‌ها: این پژوهش مقطعی از نوع توصیفی ـ همبستگی است. جامعه مورد نظر دانش‌آموزان پسر و دختر متوسطه دوم استان لرستان در سال تحصیلی 98-1397 بود. نمونه پژوهش حاضر شامل 617 دانش‌آموز که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان به مقیاس‌های مکانیسم‌های عدم درگیری اخلاقی (باندورا و همکاران)، حساسیت اخلاقی (نارویز و اندیکات)، نقش شرکت‌کنندگان (رفتار شاهدان) (سالمیوالی و همکاران) و اهمیت برای خویشتن هویت اخلاقی (آکینو و رید) پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری و همچنین تحلیل مسیر به وسیله نرم‌افزار AMOS 24 انجام گرفت.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که مدل مفهومی پژوهش با داده‌های پژوهش برازش مطلوب و قابل قبولی دارد. یافته‌های حاصل از مدل معادلات ساختاری نشان می‌دهد که عدم درگیری اخلاقی و حساسیت اخلاقی با رفتار شاهدان در قلدری رابطه دارد. به عبارتی دیگر کسانی که عدم درگیری اخلاقی بالا و حساسیت اخلاقی پایین دارند، به صورت زیان‌آورتری رفتار می‌کنند. همچنین نتایج تحلیل نشان می‌دهد که هویت اخلاقی در ارتباط بین رفتارهای شاهدان قلدری در مدارس و عدم درگیری اخلاقی و حساسیت اخلاقی نقش واسطه‌ای دارند.

ملاحظات اخلاقی: در این مطالعه اصول مرتبط با ملاحظات اخلاقی از جمله محرمانه‌ماندن هویت پرسش‌شوندگان، رضایت آگاهانه شركت‌كنندگان در پژوهش و اختیار خروج از روند تحقیق رعایت گردید.

نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که عدم درگیری اخلاقی و حساسیت اخلاقی با نوع واکنش دانش‌آموزان به عنوان شاهد در هنگام قلدری رابطه دارد و این واکنش با توجه به ویژگی‌هایی مانند هویت اخلاقی می‌تواند متفاوت باشد.

زمینه و هدف: پرستاران در محیط بالین با تصمیم‌گیری‌های اخلاقی متعددی مواجه می‌شوند که مدیریت آن‌ها نیازمند برخورداری از حساسیت اخلاقی است، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین حساسیت اخلاقی پرستاران شاغل بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شد.

مواد و روش‌ها: مطالعه توصیفی ـ مقطعی حاضر در سال 1396 انجام شد. 180 نفر از پرستاران شاغل در بخش‌های درمانی بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی گیلان با نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این مطالعه پرسشنامه اطلاعات جمعیت‌شناختی و حساسیت اخلاقی Lutzen و همکاران بود. داده‌ها پس از جمع‌آوری با استفاده از نرم‌افزار SPSS 19 و روش‌های آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار نمره حساسیت اخلاقی در پرستاران 30/11±88/60 بود. حساسیت اخلاقی در 20 نفر (2/11 درصد) در سطح پایین، 143 نفر (4/79 درصد) متوسط و 17 نفر (4/9 درصد) بالا بود. بیشترین امتیاز کسب‌شده مربوط به بعد استفاده از دانش حرفه‌ای (73/5=Mean Rank) و پایین‌ترین مربوط به صداقت و خیرخواهی (27/1=Mean Rank) بود. بین سابقه شرکت در کارگاه‌های اخلاق و حساسیت اخلاقی ارتباط معنی‌دار دیده شد (04/0=p).

ملاحظات اخلاقی: اجازه کتبی و تأیید اخلاقی از دانشگاه علوم پزشکی گیلان کد اخلاق IR.GUMS.REC.1395 گرفته شد. با توضیح اهداف پژوهش به شرکت‌کنندگان، رضایت آگاهانه آن‌ها جهت شرکت در مطالعه کسب گردید. به شرکت‌کنندگان اطمینان داده شد که شرکت در پژوهش به ‌صورت داوطلبانه بوده و اطلاعات محرمانه و نتایج به‌ صورت گروهی تجزیه تحلیل و گزارش می‌گردند.

نتیجه‌گیری: در این مطالعه پرستاران نمره متوسط در حساسیت اخلاقی و نمره پایین در بعد صداقت و دلسوزی کسب نمودند که نشانگر مشکل در برقراری ارتباط توأم با همدلی است، لذا برنامه‌ریزی جهت تأمین حمایت‌های عاطفی و اجتماعی و نیز کاهش بار کاری پرستاران ضروری به نظر می‌رسد.

زمینه و هدف: فرهنگ سازمانی به عنوان یک جزء مهم و بنیادی در پیکره یک سازمان، بر تمامی جنبه‌های سازمان، از جمله تدوین اهداف، راهبرد، رفتار فردی، عملکرد سازمانی، انگیزش و رضایت شغلی، خلاقیت و نوآوری، میزان مشارکت کارکنان در امور و مانند آن‌ها تأثیر می‌گذارد، به طوری ‌که سازمان‌های موفق فرهنگ سازمانی قوی و مؤثری دارند. در این میان برخورداری کارکنان از هوش فرهنگی، نقش به سزایی در تقویت فرهنگ سازمان دارد و ارتباط بین این دو متغیر، تاکنون در بیمارستان‌های کشور مورد مطالعه قرار نگرفته است. در این راستا تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط بین هوش فرهنگی و ابعاد آن با فرهنگ سازمانی در بیمارستان شهید مدنی خرم‌آباد مورد مطالعه قرار گرفت.

مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی ـ همسبتگی و مقطعی است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، کلیه کارکنان بیمارستان شهید مدنی خرم‌آباد است. بدین‌ترتیب با استفاده از جدول مورگان تعداد 160 نفر از کارکنان با نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شد. جهت سنجش هوش فرهنگی و فرهنگ سازمانی به ترتیب از پرسشنامه‌های Ang و Denison استفاده شد و در نهایت داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از روش معادلات ساختاری و نرم‌افزارهای SPSS 26 و LISREL مورد تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان داد رابطه بین هوش فرهنگی و ابعاد آن با فرهنگ سازمانی معنی‌دار است. از بین ابعاد هوش فرهنگی، بعد فراشناختی با ضریب 65/0 دارای همبستگی قوی‌تری با فرهنگ سازمانی است.

ملاحظات اخلاقی: تمامی موارد مربوط به رضایت آگاهانه مشارکت‌کنندگان در تحقیق از پرکردن پرسشنامه و محرمانه‌بودن پاسخ‌ها عایت گردید.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که توانایی هوش فرهنگی در درک عوامل فرهنگی خارج از سازمان و شناسایی نقاط قوت و ضعف داخلی مهم است. بنابراین با توجه به ماهیت اکتسابی این توانایی، پیشنهاد می‌شود از طریق آموزش‌های رسمی، هوش فرهنگی در بین کارکنان بیمارستان افزایش یابد. این امر مستلزم این است که افراد از ویژگی‌های فرهنگ‌های دیگر آگاه باشند و با مرور شناخت فرهنگی خود، زمینه تعاملات گسترده بین فرهنگ‌های دیگر را فراهم کنند.

زمینه و هدف: اخلاق و تدریس به طور ذاتی همسو و درهم تنیده است و محققان ابراز داشته‌اند که پایبندی به اصول و ارزش‌های اخلاق حرفه‌ای در اعضای هیأت‌علمی دانشگاه که نقش اصلی را در اداره و هدایت امر آموزش بر عهده دارند، بسیار حائز اهمیت است، چون نقش مهمی در بهبود عملکرد دانشجویان دارند. این مطالعه با هدف تعیین دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی آبادان در مورد ابعاد اخلاق تدریس اساتید انجام گرفت.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی ـ مقطعی ۳۰۲ نفر از دانشجویان دانشکده علوم پزشکی آبادان به شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شده‌اند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه می‌باشد که از دو بخش اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه «اخلاق حرفه‌ای تدریس اساتید» تشکیل شده است. داده‌ها پس از جمع‌آوری با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS- 25 و به کمک آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: دانشجویان ابعاد ویژگی‌های شخصیتی (۴۱/۰±۹۹/۲)، اشراف بر محتوی (۵۱/۰±87/۲)، شناخت وجوه مختلف یادگیرنده (۵۳/۰±75/۲)، ارزشیابی استاندارد (۶۰/۰±64/۲) و رعایت قوانین آموزشی (۴۶/۰±29/۲) را کمتر از حد متوسط ارزیابی کردند و تنها بعد تسلط بر روش تدریس (۵۴/0±۰۳/۳) را بالاتر از حد متوسط ارزیابی کردند. همچنین یافته‌های استنباطی این بخش بیانگر آن بود که به جز ابعاد ویژگی‌های شخصیتی (۸۸۳/۰P=) و تسلط بر روش‌های تدریس (۳۳۶/۰P=) در میان سایر ابعاد، اختلاف میانگین نسبت به حد متوسط معنی‌دار بود (۰۰۰۵/۰P=).

ملاحظات اخلاقی: شرکت در پژوهش اختیاری بود و درباره اهداف پژوهش و رعایت محرمانگی اطلاعات به شرکت‌کنندگان توضیح داده شد.

نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های به دست‌آمده، این ناهمسویی‌ها ممکن است ناشی از تفاوت در امکانات آموزشی (زمان و فضا و تجهیزات آموزشی) و ماهیت منحصر به ‌فرد بودن برخی رشته‌های تحصیلی بررسی باشد. همچنین جو حاکم بر فضاهای آموزشی با توجه به قوانین و مدیریت محل متفاوت بوده و بها دادن بیشتر به ارزش‌های خاص در هر محل ممکن است تغییراتی ایجاد کند.

زمینه و هدف: دوران دانشجویی، دوره‌ای مهیج و پرچالش برای دانشجویان است. در طول این دوره كلیه دانشجویان به ویژه دانشجویان گروه علوم پزشكی به دلیل رویارویی با عوامل استرس‌زا و لزوم سازگاری مناسب باید از شادكامی بیشتری برخوردار باشند، لذا این مطالعه به پیش‌بینی شادکامی دانشجویان پرستاری و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی جهرم بر اساس جو اخلاقی بیمارستان، میزان استرس ادراک‌شده و عزت نفس پرداخته است.

مواد و روش‌ها: این پژوهش مطالعه‌ای توصیفی ـ همبستگی است که در سال تحصیلی 98-1397 انجام گرفت. تعداد 316 نفر از دانشجویان پرستاری و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی جهرم به روش سرشماری در آن شرکت نمودند. در این پژوهش از پرسشنامه بررسی جو اخلاقی بیمارستان Olson، مقیاس شادکامی Oxford، عزت نفس Rozenberg و مقیاس استرس ادراک‌شده Cohen استفاده شد. داده‌ها بعد از جمع‌آوری با استفاده از آمار توصیفی، آزمون پیرسون، اسپیرمن و رگرسیون خطی توسط نرم‌افزار SPSS 16 مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: در بررسی یافته‌ها بین جو اخلاقی بیمارستان (05/0p<، 151/0=r)، میزان استرس ادراک‌شده (001/0p<، 354/0-=r) و عزت نفس (001/0p<، 431/0=r) دانشجویان با میزان شادکامی آن‌ها همسویی معناداری مشاهده گردید، به طوری ‌که این سه متغیر توانستند 22 درصد از واریانس میزان شادکامی دانشجویان را پیش‌بینی نمایند (227/0=ADj.R²).

ملاحظات اخلاقی: این پژوهش با رعایت اصول هلسینکی، کسب اجازه از مشارکت‌کنندگان و پس از تأیید کمیته اخلاق انجام گردید.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مطالعه و اینکه شادکامی اساس نظام بهزیستی همگانی را در جوامع تشکیل می‌دهد و با پیامدهای مثبت مانند سلامت جسمی و روانی، عملكرد مطلوب، تولید و كارآفرینی همراه است. بنابراین باید برنامه‌ریزی‌هایی جهت بهبود جو اخلاقی بیمارستان‌ها، آموزش راهبردهای مقابله‌ای با استرس و افزایش عزت نفس دانشجویان انجام گیرد تا از این طریق بتوان میزان شادکامی را در دانشجویان علوم پزشکی افزایش داد.

زمینه و هدف: رعایت موازین اخلاق پزشكی و حقوق بیمار در تأمین ارتقای كیفیت مراقبت‌های بهداشتی ـ درمانی اجتناب‌ناپذیر است. مطالعه حاضر به منظور تعیین میزان آگاهی دندان‌پزشکان عمومی در مورد رعایت منشور حقوق بیماران انجام شده است.

مواد و روش‌‌ها: پژوهش حاضر، یک مطالعه توصیفی ـ مقطعی است که با استفاده روش نمونه‌گیری سرشماری بر روی 70 نفر از دندان‌پزشکان عمومی شهر خرم‌آباد از فروردین ماه تا اسفندماه در سال 1399 انجام شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه رعایت حقوق بیمار که بر اساس کد‌های اخلاقی که مورد تأیید انجمن دندانی امریکا (American Dental Association) می‌باشند، جمع‌آوری گردید و با استفاده از نرم‌افزار SPSS 20 در سطح معنی‌داری 05/0 تحلیل شدند.

یافته‌ها: میانگین سنی در زنان 21/7±58/34 بود و در مردان 82/9±84/38 بود. میزان آگاهی دندان‌پزشکان عمومی مورد بررسی از منشور حقوق بیمار 12/0±47 بود. بیشترین امتیاز مربوط به شفاف‌نمودن هزینه‌های دریافتی با 4/71 درصد بود. کمترین امتیاز مربوط به گواهی‌دادن فرد خبره درباره عملکرد غیر قانونی همکار با 9/22 درصد و بیان روش درمانی برای بیمار با 7/25 درصد بود. سابقه کاری با میزان آگاهی همبستگی ضعیف داشت (095/0=p، 2/0=r). بین زنان و مردان از لحاظ میزان آگاهی اختلاف معناداری وجود نداشت (139/0=p).

ملاحظات اخلاقی: این مقاله حاصل طرح تحقیقاتی با کد اخلاقی IR.LUMS.REC.1397.190 می‌باشد. توضیحات کافی در خصوص اهداف پژوهش به افراد مورد مطالعه داده شد و به آن‌ها اطمینان داده شد کلیه اطلاعات گردآوری‌شده در این پژوهش محرمانه می‌باشد.

نتیجه‌گیری: سطح آگاهی دندان‌پزشکان عمومی مورد بررسی در مورد رعایت منشور حقوق بیمار کمتر از حد متوسط بود. لازم است دانشگاه‌های علوم پزشکی در مورد جنبه‌هایی از حقوق بیمار که کمتر توسط دندان‌پزشکان رعایت می‌شوند، توجه بیشتری داشته باشند. بدیهی است که رعایت حقوق بیماران باعث جلب اعتماد آنان و در نتیجه ارتقای سطح سلامت جامعه خواهد شد.

زمینه و هدف: کارکنانی که احساس می‌کنند جو اخلاقی بر سازمان حاکم است تعاملات سازمانی را عادلانه می‌دانند و این امر باعث افزایش رضایت و تعهد کاری شان می‌شود. از طرفی وجدان در فعالیت‌های پرستاری دخیل بوده است و پرستاران را به مراقبت باکیفیت‌تر سوق می‌دهد. هدف از این مطالعه تعیین ارتباط جو اخلاقی با وجدان کاری پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه بوده است.

مواد و روش‌‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی ـ همبستگی در سال 99-1398 در بخش‌های مراقبت ویژه مراکز آموزشی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی گلستان (6 مرکز درمانی) با استفاده از نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انجام شد. انتخاب بیمارستان‌ها به صورت تصادفی صورت گرفت و متناسب با تعداد پرستاران در بیمارستان‌ها، نمونه‌ها در بیمارستان‌های منتخب به صورت هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. 184 پرستار در این مطالعه شرکت کردند. از پرسشنامه‌های جو اخلاقی Olson و وجدان کاری Costa و McCrae برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شد. برای بررسی ارتباط بین متغیرها از ضریب همبستگی اسپیرمن و تحلیل‌های رگرسیونی استفاده شد. تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 21 در سطح معنی‌داری 05/0 انجام شد.

یافته‌ها: 75 درصد (138 نفر) از پرستاران زن و 4/36 درصد (67 نفر) با سابقه کاری کمتری از پنج سال بودند. میانگین و انحراف معیار جو اخلاقی 43/0±01/4 (مطلوب) و وجدان كاری پرستاران 27/0±46/3 (مطلوب) بود. همچنین جو اخلاقی در حیطه‌های بیماران، همکاران، مدیران، پزشکان، بیمارستان نیز مطلوب بوده است (001/0>P-value). در خصوص وجدان کاری، میانگین نمرات قابلیت اتکا (35/0±42/3) و موفقیت‌مداری (34/0±50/3) بیانگر مساعد و مثبت‌بودن نظرات پرستاران بوده است. آزمون اسپیرمن وجود یک رابطه مستقیم بین جو اخلاقی و وجدان کاری را نشان داد (19/0=r).

ملاحظات اخلاقی: در فرایند اجرای این تحقیق کلیه ملاحظات اخلاقی مربوط به مطالعات انسانی مانند کسب رضایت آگاهانه و توضیح در مورد محرمانه‌‌ماندن مشخصات شرکت‌کنندگان در پژوهش رعایت گردید.

نتیجه‌گیری: جو اخلاقی و وجدان کاری پرستاران بخش مراقبت‌های ویژه مثبت و مطلوب بود و ارتباط معنی‌داری بین جو اخلاقی با وجدان کاری پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه برقرار است. توصیه می‌شود مدیران و دست‌اندرکاران مراكز درمانی با ایجاد جو اخلاقی مطلوب و مثبت باعث بیشتر و قوی‌شدن وجدان کاری در پرستاران شوند.

زمینه و هدف: کودکان مبتلا به سرطان در مقایسه با کودکان سالم، سازگاری روانی کمتری دارند. در عین حال، این کودکان حق دارند از درمان مؤثرتری برخوردار باشند تا بتوانند زودتر به روند طبیعی زندگی خود بازگردند. از این رو شناسایی و ارائه راهکارهای حمایتی والدین، به خصوص مراقب اصلی (مادر)، در طول بیماری کودک در جهت افزایش سازگاری او از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تحقیق حاضر در راستای شناسایی و معرفی راهکارهای مورد استفاده مادران این کودکان برای سازگاری و مقابله مؤثر فرزند بیمارشان، انجام شده است.

مواد و روش‌‌ها: این پژوهش از نوع کیفی و با رویکرد پدیدارشناختی و با تأکید بر تجربه زیسته مادران انجام شده است. جهت انجام پژوهش، تعداد 19 مادر دارای فرزند 1 تا 15 سال مبتلا به سرطان و تحت درمان، به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده و با روش مصاحبه عمیق و نیمه‌ساختاریافته مورد مطالعه قرار گرفتند.

ملاحظات اخلاقی: قبل از اجرا، ابتدا در مورد هدف پژوهش و همچنین تضمین محرمانه‌بودن اطلاعات، به مشارکت‌کنندگان توضیح داده شد. با اخذ رضایت‌نامه، ایشان به صورت آگاهانه در تحقیق شرکت کردند.

یافته‌ها: راهکارهای حمایتی هنگام آگاهی از بیماری شامل سه دسته «پنهان‌کاری»، «دریافت کمک و حمایت از طرف دیگران» و «مواجهه مستقیم» بودند. این راهکار در طول فرایند درمان نیز در 9 دسته اصلی طبقه‌بندی شدند: «تغییر مصلحتی شرایط خود»، «کمک به تخلیه هیجانی کودک»، «تمسک به معنویت و خداوند»، «افزایش امید و رغبت»، «استفاده از فعالیت‌های مشترک»، «روابط خانوادگی و اجتماعی»، «ابراز محبت بیرونی»، «تفریح خانوادگی» و «تغییرات ارتباطی مادر با کودک بیمار».

نتیجه‌گیری: مادران این پژوهش با توجه به شرایط خود و فرزندشان، از راهکارهای مختلفی استفاده کردند، اما به نظر می‌رسد می‌توان با سازمان‌دهی و آموزش صحیح راهکارهای مقابله‌ای به آن‌ها، در جهت مدیریت بهتر شرایط بیماری و بالابردن کیفیت زندگی آن‌ها و فرزندشان اقدام نمود و از این طریق، نیل به درمان مؤثرتر را تسهیل کرد.

زمینه و هدف: اجرای موفق برنامه اعتباربخشی، به‌عنوان ارزشیابی منظم از مراکز بیمارستانی با هدف بهبود کیفیت خدمات و ارتقای ایمنی بیماران، تا حدود زیادی بستگی به آشنایی مدیران مراکز درمانی به دانش مدیریت بیمارستانی و وجود نیروی انسانی مختصص و متعهد دارد. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط درک پرستاران از عدالت سازمانی و تعهد سازمانی با عملکرد آنان در آزمون‌های ده‌گانه اعتباربخشی بیمارستان شهید رحیمی خرم‌آباد در سال 1399 بود.

مواد و روش‌‌ها: روش پژوهش توصیفی ـ همبستگی بود. جامعه‌ آماری پرستاران بیمارستان شهید رحیمی خرم‌آباد بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی 112 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها عبارت بودند از پرسشنامه عدالت سازمانی (نیهوف و مورمن)، پرسشنامه تعهد سازمانی مایر و آلن) و آزمون‌های ده‌گانه استاندارد‌های اعتباربخشی که توسط بیمارستان شهید رحیمی خرم‌آباد در سال 1399 اجرا شده بود. داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS 24 و با استفاده از شاخص‌های توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر نمره) و آزمون‌های آماری ضریب همبستگی Pearson و تحلیل Regression چندمتغیره تحلیل گردید.

ملاحظات اخلاقی: رضایت آگاهانه شفاهی از شركت‌كنندگان کسب گردید و به آنان درباره محرمانگی اطلاعات، اطمینان داده شد.

یافته‌ها: بین ادراک پرستاران از عدالت سازمانی (01/0>p، 44/0=r_s) و تعهد سازمانی (01/0>p، 33/0=r_s) با عملکرد آنان در آزمون‌های ده‌گانه اعتباربخشی رابطه مثبت معنادار وجود داشت. 19 درصد از کل واریانس عملکرد پرستاران در آزمون‌های ده‌گانه اعتباربخشی توسط ادراک آنان از عدالت سازمانی و تعهد سازمانی تبیین گردید.

نتیجه‌گیری: درک پرستاران از عدالت سازمانی به عنوان یک عامل نیرومند در اثربخشی سازمانی می‌تواند بر تعهد آنان به سازمان نیز مؤثر بوده و در نتیجه اثربخشی و کیفیت ارائه خدمات در سازمان را به همراه داشته باشد، لذا نیاز است که مدیران مراکز درمانی با تعامل منصفانه و رفتارهای عادلانه حرفه‌ای در ارتباط با پرستاران، نه‌تنها تعهدشان را نسبت به سازمان افزایش دهند، بلکه انگیزه کافی را برای مشارکت آنان در اجرای برنامه اعتباربخشی فراهم آورند.

زمینه و هدف: تاب‌آوری یکی ویژگی‌های مورد نیاز در حرفه‌مندان پرستاری است، لذا مطالعه عوامل پیش‌بینی‌کننده تاب‌آوری پرستاران به منظور ترغیب آن‌ها برای بروز رفتارهای مبتنی بر هنجارهای اخلاقی پذیرفته شده و تلاش برای نهادینه‌کردن این رفتارها جهت برقراری ارتباطات انسانی در سیستم‌های ارائه خدمات سلامت ضروری به نظر می‌رسد. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی همبستگی رفتار اخلاقی با تاب‌آوری پرستاران با تبیین نقش میانجی پذیرش اجتماعی و اعتماد سازمانی انجام شد.

مواد و روش‌‌ها: این پژوهش به روش توصیفی ـ همبستگی انجام گردید. نمونه‌ای متشکل از 195 نفر از پرستاران بیمارستان‌های آموزشی شهر بروجرد در سال 1399 به روش نمونه‌گیری در دسترس سهمیه‌ای به مقیاس‌های استاندارد رفتار اخلاقی (سوآن‌سون و هیل)، تاب‌آوری (کانر و دیویدسون)، اعتماد سازمانی (پِین) و پذیرش اجتماعی (مارلو-کرون) پاسخ دادند. روایی محتوا به روش کیفی، روایی سازه از طریق روایی همگرا و تشخیصی، پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی برای ابزارها اندازه‌گیری شد. تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار Smart Pls 3.5 انجام شد.

ملاحظات اخلاقی: در این مطالعه اصول مرتبط با ملاحظات اخلاقی از جمله محرمانه‌ماندن هویت مشارکت‌کنندگان، رضایت آگاهانه شركت‌كنندگان در پژوهش و امکان خروج از روند تحقیق رعایت شد.

یافته‌ها: رفتار اخلاقی با پذیرش اجتماعی به مقدار 51/0، با اعتماد سازمانی به مقدار 58/0 و با تاب‌آوری به مقدار 69/0، همبستگی معنی‌دار و مستقیم دارد. همچنین پذیرش اجتماعی به مقدار 62/0 و اعتماد سازمانی به مقدار 66/0، با تاب‌آوری همبستگی معنی‌دار و مستقیم دارند. نقش میانجی پذیرش اجتماعی، همبستگی رفتار اخلاقی با تاب‌آوری پرستاران را به مقدار 32/0 افزایش می‌دهد. همچنین نقش میانجی اعتماد سازمانی، همبستگی رفتار اخلاقی با تاب‌آوری پرستاران را به مقدار 38/0 افزایش می‌دهد.

نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش پیشنهاد می‌شود مدیران بیمارستان‌ها به مؤلفه‌های رفتار اخلاقی و عمل به آن‌ها به خصوص در بخش پرستاری اهمیت دهند تا با تحت تأثیر قراردادن پذیرش اجتماعی و اعتماد سازمانی پرستاران، تاب‌آوری آن‌ها را در جهت مثبت تقویت نمایند.

زمینه و هدف: جو نوآورانه نقش مهمی در پیشرفت سازمان‌های بهداشتی دارد و در این میان نقش رهبری اخلاقی سازمان‌ها نیز غیر قابل انکار است. با توجه به مبهم‌بودن بسیاری از جنبه‌های مؤثر بر نوآوری در سازمان و عوامل مرتبط با آن، در این مطالعه جو سازمانی نوآورانه از طریق ابعاد رهبری اخلاقی در پرستاران مورد بررسی قرار گرفته است.

مواد و روش‌‌ها: مطالعه توصیفی ـ همبستگی حاضر در سال 1397 با 200 نفر از پرستاران بیمارستان‌های آموزشی شهرکرد که به روش سهمیه‌ای انتخاب شده بودند، انجام شد. داده‌ها با پرسشنامه‌های مشخصات دموگرافیک، جو سازمانی نوآورانه سیگل و کایمر و رهبری اخلاقی عمادی‌فر جمع‌آوری و با نرم‌افزار SPSS 16 و به کارگیری آزمون‌های آماری توصیفی (میانگین، درصد، انحراف معیار) و تحلیلی (تی‌تست، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی) تجزیه و تحلیل شد.

ملاحظات اخلاقی: برای شرکت در مطالعه رضایت‌نامه کتبی آگاهانه از شرکت‌کنندگان کسب شد. در زمینه آزادبودن پرستاران برای شرکت و خروج از مطالعه اطلاعات لازم داده شد.

یافته‌ها: میانگین رهبری اخلاقی در پرستاران (13/6±8/134) و میانگین جو سازمانی نوآورانه (02/5±85/89) به دست آمد. ارتباط مثبت و معنی‌داری بین رهبری اخلاقی و جو سازمانی نوآورانه گزارش شد (63/0=r ، 04/0P=). آزمون رگرسیون نیز نشان داد که 31 درصد از تغییرات جو سازمانی نوآورانه توسط ابعاد رهبری اخلاقی قابل پیش‌بینی است (31/0=ADJ.R²). در میان ابعاد رهبری اخلاقی، تلاش برای ارتقای کارکنان و اجازه ابراز عقاید مختلف به طور معنی‌داری جو سازمانی نوآورانه را پیش‌بینی می‌کنند (25/0R²=).

نتیجه‌گیری: مدیران سیستم‌های بهداشتی بایستی با رعایت و توجه به مواردی مانند تلاش جهت ارتقای کارکنان و اجازه ابراز عقاید مختلف جو سازمانی را اخلاقی کنند تا نوآوری در سیستم گسترش پیدا کند. آموزش و بررسی مداوم سیستم‌های بهداشتی از نظر مسائل اخلاقی توسط مدیران، خود می‌تواند نقش مهمی در ارتقای رهبری اخلاقی و نوآوری در سازمان داشته باشد.

زمینه و هدف: وفاداری کارکنان، عاملی مهمی در جهت نیل به اهداف سازمانی و افزایش بهره‌وری نیروی انسانی در سازمان است. با این رویکرد، پژوهش حاضر با هدف تدوین مدلی جامع برای وفاداری پرستاران در دوران كرونا در بیمارستان گلستان اهواز انجام شد.

مواد و روش‌‌ها: پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه‌ای ـ كاربردی و روش پژوهش، ترکیبی (کیفی ـ کمی) از نوع داده‌بنیاد) می‌باشد. در بخش کیفی از خبرگان مدیریت منابع انسانی و پرستاران خبره با حداقل 15 سابقه کار دارای مدرک کارشناسی ارشد به روش غیر تصادفی هدفمند و روش مطالعه در بخش کمی از نوع توصیفی بوده و از میان پرستاران بیمارستان گلستان اهواز بر اساس فرمول کوکران تعداد 215 نفر به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. نتایج مصاحبه با استفاده از روش داده‌بنیاد و با استفاده از نرم‌افزار Maxquda و در بخش کمی از مدل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل گردید.

ملاحظات اخلاقی: درباره اهداف پژوهش و محرمانگی اطلاعات به شرکت‌کنندگان توضیح داده شد و رضایت آگاهانه به صورت کتبی اخذ گردید.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که عوامل علی مؤثر بر وفاداری پرستاران در دوران کرونایی را در عامل سازمانی باید جستجو کرد. مطابق با مراحل کدگذاری باز و محوری و انتخابی صورت‌گرفته از داده‌ها می‌توان وفاداری پرستاران را در این تحقیق شامل ابعاد رفتاری و نگرشی دانست. مطابق با نتایج حاصل از مرحله کدگذاری باز (43 مفهوم) و محوری (7 مقوله) و انتخابی تحقیق می‌توان این‌گونه عنوان نمود که شرایط علی (شامل عوامل سازمانی، شرایط زمینه‌ای شامل عوامل مرتبط با شغل)، و عوامل مداخله‌گر (انگیزش شغلی و فراسازمانی) شناخته شدند. همچنین استفاده از راهبردهای همانند پاداش و انگیزش شغلی می‌تواند در ایجاد وفاداری پرستاران در دوران شیوع کرونا مورد توجه قرار گیرد. همچنین نتایج بخش کمی نشان داد که مدل ارائه‌شده از برازش مناسبی برخوردار است.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش ضروری است مدیران به مجموعه‌ای از مهارت‌ها و فناوری‌ها مسلط شوند تا بتوانند شناخت مناسبی از وضعیت و خواسته‌های کارکنان خود کسب نمایند. همچنین به منظور کم‌شدن درک نادرست مدیران از کارکنان، دوره‌های آموزشی منابع انسانی با هدف بهبود روابط مدیران و کارکنان تشکیل شود و مدیران درکی بهتر و واقع‌بینانه‌تر از وضعیت کارکنان داشته باشند.

زمینه و هدف: تبعیض در مراقبت از مسائل چالش‌برانگیز در حیطه اخلاق حرفه‌ای است که آگاهانه یا ناآگاهانه رخ می‌دهد و عوامل بسیاری در آن نقش دارند. این مطالعه با هدف تبیین عوامل زمینه‌ساز تبعیض در مراقبت بیماران، از دیدگاه دانشجویان و مدرسین پرستاری انجام شد.

مواد و روش‌‌ها: در این مطالعه که به روش تحلیل محتوای کیفی از نوع قراردادی انجام شد، مشارکت‌کنندگان 8 مدرس و 13 دانشجوی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان بودند که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. تحقیق در دانشکده پرستاری و در سال‌های 1400-1399 انجام شد. روش جمع‌آوری داده‌ها مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و بحث گروهی بود و داده‌ها با روش تحلیل محتوای کیفی بر اساس روش پیشنهادی لوندمن و گرانهیم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

ملاحظات اخلاقی: در فرایند اجرای این تحقیق کلیه ملاحظات اخلاقی مانند دریافت کد اخلاق، کسب رضایت آگاهانه کتبی، محرمانه‌‌ماندن اطلاعات شرکت‌کنندگان در پژوهش رعایت گردید.

یافته‌ها: تجزیه و تحلیل داده‌ها منجر به ظهور 4 طبقه «عوامل مربوط به بیمار»، «عوامل مربوط به پرستار»، «عوامل مربوط به سازمان» و «عوامل مربوط به فرهنگ» و 12 زیرطبقه گردید که هر یک از طبقات با استفاده از نقل قول‌ها توضیح داده شد.

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه، عوامل زمینه‌ساز تبعیض از دیدگاه مدرسین و دانشجویان پرستاری را مشخص نمود که می‌توانند هدایت‌کننده پرستاران جهت اقدامات و برنامه‌ریزی‌های بهتر در این زمینه باشند و همچنین به عنوان پایه‌ای برای تحقیقات آینده در این زمینه مورد استفاده قرار گیرند.

مقدمه : رهبری اخلاقی زمینه رفتار شهروندی و وفاداری پرستاران را فراهم ساخته  و زمانی که رویکرداخلاق مدار در رهبری با بهادادن به ارزش‌های والای انسانی و حمایتی به پرستاران زمینه را برای انجام اثربخش رفتار شهروندی سازمانی پرستاران فراهم سازد، با افزایش انگیزه ذاتی آنان  می‌توان سبب کاهش تمایل به ترک خدمت پرستاران گردید.

روش کار : این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ نوع روش توصیفی بوده و با حجم نمونه240 نفر از جامعه آماری پرستاران بیمارستان های شهر رشت و بر اساس فرمول کوکران با استفاده از روش نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس اجراگردید  .داده‌های تحقیق با استفاده از پرسشنامه استاندارد که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت جمع آوری شد و جهت تحلیل داده‌ها از نرم افزار آماری Smart-PLS  استفاده شد.

یافته‌ها : نتایج بدست آمده از تحقیق نشان از تاثیر رهبری اخلاقی بر رفتار شهروندی سازمانی با جهت فردی و سازمانی با جهت سازمانی،تأثیر رهبری اخلاقی بر قصد ترک خدمت،. تأثیر رهبری اخلاقی بر رفتار شهروندی سازمانی با جهت فردی و سازمانی با جهت سازمانی با میانجی گری انگیزه ذاتی وتاثیر رهبری اخلاقی بر قصدترک خدمت  با میانجی گری انگیزه ذاتی دارد.

ملاحظات اخلاقی:پس از توضیح دباره اهداف مطالعه و اطمینان بخشی به شرکت کنندگان درباره محرمانگی اطلاعات و رضایت شفاهی آنان،پرسشنامه ها بین شرکت کنندگان توزیع گردید.

نتیجه گیری : بر اساس نتایج حاصل از آزمون فرضیات و بدست آوردن میزان تاثیرگذاری هریک از متغیرها می‌توان نتیجه گرفت که مدیران باید سبک رهبری اخلاقی را با غنی سازی و تقویت اهمیت وظیفه، توجه ویژه به شان و جایگاه پرستاران و تاکید بر اخلاق در محیط کار، پرورش دهند. همچنین مديران با درگير كردن پرستاران در ارائة چشم انداز و جلب مشاركت بيشتر آنهادر تحقق اهداف و داشتن تفكر مثبت به آينده و توجه به نيازهاي آن‌ها و ايجاد فرصت براي شكوفايي و ارتقاي آنان به سطح بالاتر، زمينة افزايش انگيزه پرستاران نسبت به كار و در نتيجه زمينة لازم براي بروز رفتارهاي شهروندي سازماني را فراهم نمایند.

زمینه و هدف: اخلاق حرفه‌ای می‌تواند معیاری مؤثر در توسعه و موفقیت سازمان‌ها، برای ایجاد تعالی، توسعه پایدار، کارآفرینی و تعهد باشد. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر اخلاق حرفه‌ای بر کارآفرینی سازمانی و کارآفرینی اجتماعی کارکنان با آزمون نقش میانجی تعهد سازمانی انجام شده است.

مواد و روش‌‌ها: پژوهش حاضر بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس نوع روش توصیفی ـ همبستگی و از لحاظ گردآوری اطلاعات پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان بیمارستان نمازی شیراز به تعداد 440 نفر بود. حجم نمونه با توجه به جامعه آماری و با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و جدول مورگان 205 نفر در نظر گرفته شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های اخلاق حرفه‌ای (کادوزیر)، کارآفرینی سازمانی (مارگارت هیل)، کارآفرینی اجتماعی (دیس) و تعهد سازمانی (آلن و مایر) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها از طریق روش‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و مدل‌یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS 25 و LISREL 8.8 انجام شد.

ملاحظات اخلاقی: درباره اهداف پژوهش و محرمانگی اطلاعات به شرکت‌کنندگان توضیح داده شد و رضایت آگاهانه آن‌ها اخذ گردید.

یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که اخلاق حرفه‌ای بر کارآفرینی سازمانی (56/0) و کارآفرینی اجتماعی (41/0)، اخلاق حرفه‌ای بر تعهد سازمانی (22/0)، تعهد سازمانی بر کارآفرینی سازمانی (22/0) و کارآفرینی اجتماعی (25/0)، کارکنان بیمارستان نمازی شیراز تأثیر مستقیم، مثبت و معنی‌داری دارد. اخلاق حرفه‌ای با نقش میانجی تعهد سازمانی بر کارآفرینی سازمانی (05/0) و کارآفرینی اجتماعی (06/0) کارکنان بیمارستان نمازی تأثیر دارد. همچنین بیشترین اثر کل مربوط به اثر اخلاق حرفه‌ای بر کارآفرینی سازمانی (58/0) می‌باشد.

نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد اخلاق حرفه‌ای و تعهد سازمانی نقش مؤثری بر کارآفرینی سازمانی و اجتماعی دارند و به منظور ارتقای کارآفرینی سازمانی و اجتماعی کارکنان در کنار آموزش کارآفرینی، این عوامل نیز باید مورد نظر قرار گیرند.

زمینه و هدف: بهبود ادراک عدالت سازمانی در پرستاران می‌تواند یک عامل انگیزشی جهت کیفیت زندگی کاریشان باشد. با توجه به اینکه عدالت سازمانی می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار بگیرد، لذا در مطالعه حاضر به تعیین ارتباط بین ادراک عدالت سازمانی با رفتار شهروندی و عملکرد انطباقی در پرستاران پرداخته شده است.

مواد و روش‌‌ها: مطالعه توصیفی ـ مقطعی حاضر در سال 1398 بر روی ۴۰۰ پرستار به روش نمونه‌گیری سهمیه‌ای در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد انجام شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، ادراک عدالت سازمانی (نیهوف و مورمن)، رفتار شهروندی (لی و آلن) و عملکرد انطباقی (شاربونیه و روسل) جمع‌آوری شد. داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS 16 و آزمون‌های آماری توصیفی و استنباطی تحلیل شدند.

ملاحظات اخلاقی: کسب رضایت آگاهانه و آزادی برای شرکت در مطالعه مد نظر قرار گرفت.

یافته‌ها: ضریب همبستگی پیرسون حاکی از ارتباط مثبت و معنی‌داری بین رفتار شهروندی و عملکرد انطباقی با ادراک عدالت سازمانی بود (05/0>P). آزمون رگرسیون نشان داد رفتار شهروندی (269/0ADJ.R²=) و عملکرد انطباقی (145/0ADJ.R²=) به طور معنی‌داری ادراک عدالت سازمانی را پیش‌بینی می‌کنند. میانگین رفتار شهروندی (26/18±85/66) در حد متوسط، عملکرد انطباقی (98/16±76/68) در حد متوسط و ادراک عدالت سازمانی (۱9/5±8/۶۱) در حد بالا گزارش شد.

نتیجه‌گیری: توسعه خلاقیت در محیط کاری و برنامه‌ریزی برای کنترل استرس پرستاران نقش مهمی در بهبود ادراک عدالت سازمانی در پرستاران دارد. همچنین ایجاد جو کاری سالم از طریق بهبود روابط کاری سالم و مشارکت پرستاران در تصمیم‌گیری‌های عملکردی با افزایش عملکرد انطباقی پرستاران می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در ادراک عدالت سازمانی در سیستم‌های بهداشتی داشته باشد.

زمینه و هدف: در پژوهش‌های پیشین ارتباط بین رهبری اخلاقی به عنوان مهم‏ترین عامل تدوام حیات و استمرار موفقیت سازمان‏ها با معنی‌داری شغلی، رفتار یادگیری گروهی و هویت سازمانی با نقش میانجی عدالت کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر علی رهبری اخلاقی بر معنی‌داری شغلی، رفتار یادگیری گروهی و هویت سازمانی در حضور متغیر میانجی عدالت انجام شده ‏است.

مواد و روش‌‌ها: این پژوهش با روش توصیفی ـ همبستگی انجام شد. نمونه‌ها شامل 186 نفر از کارکنان بیمارستان امام رضا شهر ارومیه بودند که به روش تصادفی طبقه‏ای نسبتی انتخاب شدند. داده‌ها از طریق پرسشنامه‌های رهبری اخلاقی، عدالت، معنی‌داری شغلی، رفتار یادگیری گروهی و هویت سازمانی جمع‏آوری گردید. داده‌ها با نرم‌افزار Lisre l8/8 و با استفاده از مدل معادلات ساختاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

ملاحظات اخلاقی: در این مطالعه ملاحظات اخلاقی همانند توضیح اهداف تحقیق، تکمیل فرم رضایت آگاهانه، مشارکت داوطلبانه و اطمینان در مورد محرمانه‌بودن اطلاعات رعایت گردید.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که نقش میانجی عدالت در رابطه بین رهبری اخلاقی با رفتار یادگیری گروهی، معنی‌داری شغلی و هویت سازمانی در مدل معادلات ساختاری تأیید می‌شود. همچنین بین رهبری اخلاقی با عدالت رابطه معنی‌دار (ضریب=53/0) دیده شد. معنی‌داری شغلی دارای اثر مثبت بر عدالت (ضریب=36/0) می‌باشد، به علاوه عدالت دارای اثر مثبت معنی‌دار بر رفتار یادگیری گروهی (ضریب=82/0)، معنی‌داری شغلی (ضریب=43/0) و هویت سازمانی (ضریب=60/0) می‌باشد.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد مکانیزم میانجی عدالت نقش قابل توجهی در توضیح نفوذ رهبری اخلاقی بر معنی‌داری شغلی، رفتار یادگیری گروهی و هویت سازمانی بین کارکنان بیمارستان دارد. پیشنهاد می‌شود راهبردهای مناسب برای انتخاب مدیران و بهبود بعد رهبری اخلاقی در آنان اتخاذ گردد.

زمینه و هدف: فهم این وضعیت چالش‌انگیز مستلزم پژوهش‌های علمی است تا بتوان از نتایج آن برای سیاستگذاری اجتماعی، آموزشی و بهداشتی استفاده کرد. هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه‌های اعتماد بیمار به پزشک و فهم چگونگی بهبود «اعتماد» بیماران به پزشکان بود.

مواد و روش‌‌ها: روش این پژوهش کیفی از نوع فراترکیب است. طراحی، اجرا و نتیجه‌گیری این پژوهش در بازه زمانی 1398 تا 1400 انجام شده‌ است. پایگاه‌های علمی داخلی و بین‌المللی Normagz، MagIran، SID، Scopus، Science Direct و پایگاه نشریات با دسترسی آزاد مراجع اصلی استخراج متون بود. منطبق با رویکرد هفت مرحله‌ای Sandelowski و Barroso (2007 م.) و با راهبرد جستجوی هدفمند، 110 مقاله انتخاب شدند. برای دستیابی به اطلاعات مورد نیاز در خصوص پرسش‌های مطالعه، از واژگان کلیدی اصلی از قبیل «اعتماد به پزشک»، «رابطه پزشک و بیمار»، «اعتماد بین بیمار و پزشک» و «Trust to Patient»، «Trust between Patient and Physician» و «Relationship between Patient and Physician» استفاده شد. به لحاظ معیار ورود و خروج، انتخاب مقالات بر اساس شباهت‌های روش‌شناختی و فراهم‌ساختن پوشش عمیق و جامع از ویژگی‌های مورد نظر و مؤثر بر نتایج بود. با قیاس عنوان، چکیده، روش و یافته‌های پژوهش مرحله به مرحله تعدادی مقاله از دایره مطالعاتی حذف شد و در نهایت 54 مقاله مبنای کدگذاری و تحلیل قرار گرفت.

ملاحظات اخلاقی: در مراحل مختلف طراحی، گردآوری و تحلیل داده و یافته‌های پژوهش از اصول و موازین اخلاق در پژوهش از قبیل وفاداری به متن، ارجاع‌دهی به منابع و رعایت اصول نگارش علمی تبعیت شده ‌است.

یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که اعتماد بیمار به پزشک رابطه‌ای پیچیده، دوسویه و متأثر از مؤلفه‌های متنوعی است. طبق یافته‌های این پژوهش عوامل اعتمادساز رابطه بیمار و پزشک در سه سطح کلان (اجتماعی ـ فرهنگی)، سطح میانی (قانونی ـ اخلاقی)، سطح خرد (حرفه‌ای ـ تخصصی، فردی ـ روان‌شناختی) طبقه‌بندی شد. افزون برآن، زیرطبقات یا زیرمؤلفه‌های این پژوهش شامل «اعتماد اجتماعی، رضایت اجتماعی، آموزش فرهنگی، مدیریت و محیط درمان، حقوق قانونی، اصول اخلاقی، امکانات درمان و بهداشت، محرمانگی، اخلاق علمی، حقوق قانونی، اصول اخلاقی، تعهد شغلی محرمانگی، دانش بالینی ـ تخصصی، مهارت کلامی ـ ارتباطی، باورمندی، آگاهی و تجربه درمانی بیمار و متغیرهای دموگرافیک» هستند.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های این پژوهش، بهبود رابطه مبتنی بر اعتماد میان بیمار و پزشک مستلزم فراهم‌نمودن شرایط و زمینه‌های اجتماعی و حرفه‌ای متنوعی است که در این میان مدیریت درمان (افزایش برابری در فرصت‌های دسترسی و با کیفیت برای همه و ساخت و تجهیز فضای درمانی بیمارمحور)، یادگیری درمان (آموزش آگاهی‌بخش و تقویت مهارت‌های ادراکی و انسانی پزشکان و کادر درمان) و مدیریت محیط درمان (آموزش مهارت ارتباطی، همزبانی با بیماران و فاصله‌گرفتن از جایگاه اقتدارگرایانه برای کلیه کادر پزشکی و درمان بر اساس نوع ارتباط)، از ضروریات زیرساختی آن تلقی می‌شود.

زمینه و هدف: اخلاق بالینی، فعالیتی تحلیلی است که طی آن افکار، عقاید، تعهدات، روش رفتار، احساسات، استدلال‌ها و بحث‌های مختلف در حیطه تصمیم‌گیری‌های بالینی به صورت دقیق و انتقادی بررسی می‌شود. یکی از عوامل مهم شکل‌دهنده شخصیت اخلاقی و حرفه‌ای دانشجویان، مدرسین بالینی آنان هستند که ضروری است به این موضوع توجه بیشتری شود، زیرا مدرسین بالینی، نقش مهمی را در شکل‌دهی رفتار دانشجو و پرورش فضایل اخلاقی در آن‌ها ایفا می‌کنند. این مطالعه با هدف بررسی میزان رعایت اخلاق حرفه‌ای در آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی آبادان سال ۱۳۹۸ انجام گرفت.

مواد و روش‌‌ها: در این مطالعه مقطعی ۱۲۵ نفر از دانشجویان سال سوم و چهارم دانشگاه علوم پزشکی آبادان در سال 1398 که در رشته‌های کارشناسی پرستاری و اتاق عمل مشغول به تحصیل بودند، به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، شامل اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه پژوهشگرساخته اخلاق حرفه‌ای بالینی مدرسین که برگرفته از مطالعات قبلی است و روایی و پایایی آن در مطالعه حاضر مجدداً تأیید شد، شامل ۲۳ سؤال مرتبط با دیدگاه دانشجویان در مورد میزان رعایت اخلاق حرفه‌ای مدرسین در حوزه بالین بود. داده‌ها پس از جمع‌آوری با استفاده از SPSS 24 و به کمک آمار توصیفی و آزمون‌های آماری تی مستقل خلاصه‌سازی و تحلیل شد.

ملاحظات اخلاقی: شرکت در پژوهش اختیاری بود و درباره اهداف پژوهش و رعایت محرمانگی اطلاعات به شرکت‌کنندگان توضیح داده شد و رضایت آگاهانه کتبی جهت شرکت در مطالعه از آنان اخذ گردید.

یافته‌ها: با توجه به میانگین نمره کسب‌شده از پرسشنامه، رعایت اخلاق حرفه‌ای مدرسین حوزه بالین از نظر دانشجویان ۳۵/۵±۳۷/۵۳ و در وضعیت مطلوب قرار دارد. میانگین نمره رعایت اخلاق حرفه‌ای مدرسین حوزه بالین بر حسب اطلاعات دموگرافیک دانشجویان اختلاف آماری معنی‌داری نداشت (۲۸۹/۰P=).

نتیجه‌گیری: میزان رعایت اخلاق حرفه‌ای توسط مدرسین در وضعیت مطلوب بود. این موضوع می‌تواند نقطه قوتی برای آموزش بالینی دانشجویان علوم پزشکی محسوب شود، اما بدون شک تلاش بیشتر در جهت ارتقای اخلاق حرفه‌ای و رساندن این حوزه به سطح عالی نیازمند برنامه‌ریزی و سیاستگذاری است.

زمینه و هدف: کدهای اخلاقی به عنوان راهنمای عملی برای نشان‌دادن رفتارهای اخلاقی صاحبان هر حرفه در موقعیت‌های خاص استفاده می‌شود. هر مجموعه سازمانی دارای کدهای اخلاقی متناسب با ساختار حرفه‌ای خود است که اخلاق حرفه‌ای نام دارد. آموزش عالی نیز نظامی حرفه‌ای است و اساتید و دانشجویان باید از اصول اخلاق حرفه‌ای در امر آموزش مجازی آگاهی داشته و به آن پایبند باشند. رعایت اخلاق آموزش مجازی تضمین‌کننده سلامت فرایند یاددهی ـ یادگیری شده و موجب افزایش تعهد پاسخگویی مدرسین نسبت به نیازهای دانشجویان می‌شود.

مواد و روش‌‌ها: این مطالعه یک تحقیق کیفی است که با هدف استخراج و تدوین کدهای اخلاقی در فعالیت‌های آموزش مجازی برای مدرسین و دانشجویان با استخراج نظرات اساتید دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با روش دلفی به عنوان جامعه پژوهش در چهار مرحله انجام گرفت. مرحله نخست در کمیته پژوهش در آموزش دانشکده پزشکی با حضور 20 نفر از مدرسین پیش‌نویس اولیه کدهای اخلاقی شامل 75 کد تهیه گردید؛ در مرحله دوم موضوع در کمیته اخلاق در آموزش دانشگاه طرح و کدها با نظر اعضا که متشکل از مدرسین باتجربه بود، در 4 حیطه و 66 کد دسته‌بندی شد؛ سپس در مرحله سوم کدهای پیشنهادی به دانشکده‌ها جهت اظهار نظر کلیه مدرسین و مسؤولین حوزه آموزشی ارسال گردید.

ملاحظات اخلاقی: هدف از پژوهش برای مشارکت‌کنندگان توضیح داده شد و افراد به صورت اختیاری در مطالعه شرکت کردند، سپس در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه تأیید و کد اخلاق دریافت شد.

یافته‌ها: بعد از اجرای چهار مرحله مطالعه و به دست‌آوردن نظرات جامع از اساتید و مسؤولین حوزه آموزشی در دانشکده‌های مختلف و بررسی آن‌ها در کارگروه تخصصی اخلاق در آموزش مجازی دانشگاه، کدها در چهار حیطه کلی و 58 کد، شامل 25 کد اخلاقی اساتید در آموزش مجازی، 11 کد اخلاقی تولید محتوای الکترونیک در آموزش مجازی، 10 کد اخلاقی دانشجویان در آموزش مجازی و 12 کد اخلاقی در آزمون الکترونیک تدوین گردید.

نتیجه‌گیری: حاصل این مطالعه تبیین کدهای اخلاقی در آموزش مجازی برای اساتید و دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی بود.

زمینه و هدف: سکوت سازمانی پدیده‌ای شایع در سازمان‌هاست که توسط بسیاری از ویژگی‌های سازمانی، از جمله فرهنگ سازمانی، ادراک سیاست سازمانی و اخلاق حرفه‌ای تحت تأثیر قرار می‌گیرد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی و ادراک سیاست سازمانی بر سکوت سازمانی با تأکید بر نقش واسطه‌ای اخلاق حرفه‌ای در بین اعضای هیأت‌علمی دانشگاه گیلان انجام شده است.

مواد و روش‌‌ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی ـ همبستگی مبتنی بر مدل‌یابی معادلات ساختاری می‌باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه اعضای هیأت‌علمی دانشگاه گیلان در سال 1397 به تعداد 545 نفر بود. حجم نمونه با توجه به جامعه آماری و با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و جدول مورگان 220 نفر در نظر گرفته شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های استاندارد سکوت سازمانی (دیان)، فرهنگ سازمانی (کویین)، ادراک سیاست سازمانی (کاکمار و کارلسون) و اخلاق حرفه‌ای (هیوود و همکاران) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها از طریق روش‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و مدل‌یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS 25 و LISREL 8.8 انجام شد.

ملاحظات اخلاقی: درباره اهداف پژوهش و محرمانگی اطلاعات به شرکت‌کنندگان توضیح داده شد و رضایت آگاهانه آن‌ها اخذ گردید.

یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که ادراک سیاست سازمانی بر سکوت سازمانی (40/1=β) و اخلاق حرفه‌ای (01/16=β) و فرهنگ سازمانی بر اخلاق حرفه‌ای (92/15=β) تأثیر مستقیم، مثبت و معنی‌داری دارد. فرهنگ سازمانی بر سکوت سازمانی (37/1=β) تأثیر مستقیم، منفی و معنی‌داری دارد. ادراک سیاست سازمانی با نقش میانجی اخلاق حرفه‌ای بر سکوت سازمانی (08/0=β) و فرهنگ سازمانی با نقش میانجی اخلاق حرفه‌ای بر سکوت سازمانی (07/0=β) اعضای هیأت‌علمی دانشگاه گیلان تأثیر دارد.

نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد فرهنگ سازمانی، ادراک سیاست سازمانی و اخلاق حرفه‌ای بر سکوت سازمانی اعضای هیأت‌علمی تأثیر دارند و به منظور شکست پدیده سکوت سازمانی در کنار آموزش راه‌های غلبه بر آن، این عوامل نیز باید مورد نظر قرار گیرند.

زمینه و هدف: معلولان به عنوان یکی از اقلیت‌های بزرگ که بالغ بر یک‌دهم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، در معرض اشکال مختلف تبعیض و محرومیت‌های اجتماعی قرار دارند،   و باید همانند سایر افراد جامعه، از کلیه حقوق و آزادی‌های اساسی شناسایی‌شده در اسناد بین‌المللی و داخلی، بهره‌مند شوند. هدف این مطالعه بررسی حمایت‌های صورت‌گرفته از معلولان در اسناد بین‌المللی و اسناد داخلی تضمین‌های حقوقی آن‌ها با تکیه بر هنجارهای اخلاقی جامعه است.

مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع مروری است و گردآوری اطلاعات آن با شیوه کتابخانه‌ای ـ اسنادی صورت پذیرفته است.

یافته‌ها: آنچه پس از مطالعه، ارزیابی و مقایسه به دست آمده، این است که قواعد مربوط به معلولین، چه در سطح ملی و چه در سطح بین‌المللی واجد کمبودهای بی‌شماری است. در واقع کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت تنها سند بین‌المللی است که به صورت خاص به حقوق اجتماعی معلولین پرداخته است. در اسناد داخلی نیز قانون جامع حمایت از معلولان سعی کرده در مواد شانزده‌گانه خود به نحوی این قشر آسیب‌پذیر را به سمت دستیابی به حقوق حقه خود سوق دهد.

ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل پژوهش اعم از مطالعه و گردآوری داده‌ها، مستندسازی و تحلیل و نشر آن‌ها ملاحظات اخلاقی رعایت شده است.

نتیجه‌گیری: از آنجا که ایران دارای یک جامعه ارزشی و اخلاق‌محور است، توجه به هنجارهای اخلاقی می‌تواند در حمایت از معلولان گره‌گشا باشد. بازنگری در قوانین داخلی و یکسان‌سازی آن‌ها با مفاد کنوانسیون، برای عملی‌شدن حقوق حقه افراد دارای معلولیت گام بسیار مؤثری است.

زمینه و هدف: خطاهای پزشکی یک بار مهم بر دوش نظام سلامت و مراقبت‌های بهداشتی و چالشی بنیادین برای پزشکان، اخلاق و سیاست‌گذاران حوزه خدمات درمانی به شمار می‌رود. بیشتر این خطاها در تشخیص با نقص در استدلال بالینی همراه هستند. در حال حاضر بررسی و شناخت عوامل شناختی دخیل در این خطاها مورد توجه است.

مواد و روش‌‌ها: در این مرور روایتی تاریخچه خطاهای پزشکی و سوگیری‌های شناختی در تشخیص‌های بالینی تشریح شده است. به همین منظور از چهار پایگاه داده Oxford، PubMed، SCOPUS و Google Scholar تعداد 400 مقاله در بازه زمانی 1900 تا 2018 استخراج شد.

ملاحظات اخلاقی: در این مطالعه مروری امانتداری و صداقت در استفاده از منابع علمی رعایت گردید.

یافته‌ها: بررسی ادبیات پژوهشی در این حوزه وجود سه فرضیه مدل‌های پردازش سه‌گانه، سیستم پردازش یک و دو، تفکر شهودی ـ تحلیلی را به منظور تبیین خطاهای پزشکی و نقص در تشخیص‌های بالینی نشان می‎دهد، به طوری که سوگیری‌های شناختی یکی از اساسی‌ترین خاستگاه‌های نقص در فرآیند استدلال بالینی در نظر گرفته می‌شوند. بر همین اساس یافته‌ها در سه بخش استدلال بالینی و خطا در تشخیص، مدل‌های پردازش دوگانه و سوگیری‌های شناختی تدوین شد.

نتیجه‌گیری: این مرور روایتی نشان داد که پرداختن به جنبه‎های شناختی خطاهای بالینی هم‌راستا با علل رایج و شناخته‌شده خطاهای پزشکی، در حوزه بهداشت و سلامت ضرورت دارد.

زمینه و هدف: در کلیه رشته‌ها و به خصوص رشته‌های علوم پزشکی، اخلاق حرفه‌ای از جایگاه ویژه و والایی برخوردار است، اما شواهد نشان می‌دهد در طی دوره تحصیل چندان به آن پرداخته نمی‌شود و هم رفتار دانشجویان و کارکنان در محیط‌های بالینی نشان‌دهنده موارد متعددی از عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای از سوی آن‌ها در بالین بیماران است، لذا با توجه به اهمیت موضوع اخلاق حرفه‌ای در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی، مقاله حاضر به بررسی روش‌های تدریس اخلاق حرفه‌ای در ایران پرداخته است.

مواد و روش‌‌ها: مطالعه حاضر به روش مروری انجام شده است. با استفاده از راهبرد جستجوی سه مرحله‌ای با استفاده از واژگان کلیدی فارسی «اخلاق حرفه‌ای»، «اخلاق پزشکی»، «اخلاق پرستاری»، «کدهای اخلاقی» و آموزش و واژگان کلیدی انگلیسی «Medical Ethics»، «Nursing Ethics»، « Professional Ethics»، «Ethical Codes» و «Education» در پایگاه‌های اطلاعاتی Magiran، Iranmedex، Sid، Googlescholar جستجو شده و مقالات انتشاریافته توسط ایرانیان در مجلات معتبر که در آن‌ها به طور ویژه یک روش آموزشی برای تدریس اخلاق حرفه‌ای به دانشجویان یا کارکنان رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی به کار گرفته شده و تأثیر آن مورد مطالعه قرار گرفته بود، وارد مطالعه شده و مورد بررسی قرار گرفتند.

ملاحظات اخلاقی: در همه مراحل این تحقیق شامل مطالعه و گردآوری داده‌ها، مستندسازی، تحلیل و نشر آن‌ها ملاحظات اخلاقی رعایت شده است.

یافته‌ها: مقالات به دست‌آمده در این مطالعه مروری، اگرچه محدود بود، اما دربردارنده به کارگیری روش‌های مختلف در تدریس اخلاق حرفه‌ای بودند شامل سخنرانی، بازخوانی روایی، مبتنی بر مورد، جستجوگری به شیوه محاکم قضایی، ایفای نقش یا نمایش و تحلیل عملکرد و... که نتایج مطالعات همگی حاکی از تأثیرگذاری روش‌های مذکور در آموزش اخلاق حرفه‌ای بود. در بین این روش‌ها، روش سخنرانی از رواج بیشتری برخوردار بوده و موارد متعددی از تحقیقات به روش سخنرانی پرداخته بود، در برخی دیگر روش سخنرانی با سایر روش‌ها مقایسه شده بود و در سایر موارد به روش‌های جدیدتر پرداخته شده و به استفاده از روش‌های نوین و خلاقانه در آموزش اخلاق توصیه شده بود.

نتیجه‌گیری: آموزش اخلاق حرفه‌ای در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی فارغ از نوع خاص روش آموزشی حائز اهمیت و دارای جایگاه ویژه است که با در نظرگرفتن شرایط موجود در بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی کشور پیشنهاد می‌شود به فراخور محیط آموزش، امکانات موجود و خصوصیات فراگیران از روش‌های آموزشی مناسب در آموزش اخلاق استفاده لازم صورت گیرد.

• زمینه و هدف: به منظور حفظ جمعیت رو به رشد جهان، بایستی تولید محصولات غذایی 70 درصد بیشتر از آنچه تولید امروز است، رشد داشته باشد. یک راه حل قابل توجه و پایدار برای ریشه‌کن‌کردن گرسنگی استفاده از ارگانیسم‌های اصلاح‌شده ژنتیکی (Genetically Modified Organisms) یا تراریخته است. اصلاحات ژنتیکی منجر به بازده بیشتر در کشاورزی و دامداری و همچنین توسعه داروهای جدید زیستی، واکسن‌ها و پروتئین‌ها شده است. با وجود مزایای بزرگی که مهندسی ژنتیک و تراریخته‌ها می‌توانند داشته باشند، احتمال خطرات و نگرانی‌ها در زمینه‌های خاصی را هم ایجاد می‌کنند، به علاوه با توجه به جدیدبودن این محصولات و همچنین تغییرات وسیعی که در مسائل اقتصادی، اجتماعی، وضعیت سلامت و ایمنی می‌توانند ایجاد نمایند، مسائل مربوط به اخلاق زیستی نیز در مورد آن‌ها اهمیت مضاعف می‌یابد.

  مواد و روش‌‌ها: این مطالعه به روش مروری انجام شده و داده‌های پژوهش با جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی Web of Science، Pubmed، Scopus، Google Scholar، بانک اطلاعات نشریات ایران (Magiran)، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) با واژگان کلیدی Ethic، Genetic Engineering، Genetically Modified Organisms و تراریخته گردآوری شد.

  ملاحظات اخلاقی: یافته‌های حاصل از این مقالات در تمام مراحل پژوهش بدون سوگیری و با رعایت جنبه‌های اخلاقی عنوان شد.

  یافته‌ها: در این بررسی، ابتدا به برخی از تأثیرات مفید این‌گونه محصولات برای انسان و سهم آن‌ها در حفظ منابع موجود اشاره شده است، سپس نگرانی‌های احتمالی در مورد تولید انبوه و مصرف محصولات ژنتیکی و همچنین مسائل مربوط به ایمنی آن‌ها مورد بحث قرار گرفته است. سرانجام لزوم رعایت ملاحظات اخلاقی، اهمیت رعایت حقوق مشتریان و برچسب‌زنی محصولات عنوان شده است.

  نتیجه‌گیری: اتخاذ سیاست‌های منطقی و آینده‌نگر با رعایت جنبه‌های اخلاقی، وضع قوانین یکپارچه به منظور جلوگیری از سردرگمی مصرف‌کنندگان، رعایت جنبه‌های اخلاقی و اطلاع‌رسانی صحیح و به دور از موضع‌گیری می‌تواند ضمن جلوگیری از مخاطرات احتمالی این فناوری، مردم را ازمزایای آن بهره‌مند نماید.

زمینه و هدف: دلیل تکریم بیماراعتقاد به کرامت انسانی است. با تغییر معنای کرامت در جوامع مختلف ابعاد تکریم بیمار نیز تغییر می‌کند، لذا این مطالعه در پی آنست اصول تکریم بیمار در اسلام و پرستاری را تعریف و مقایسه نماید.

مواد و روش‌‌ها: مطالعه مروری با رویکرد تطبیقی که در سه مرحله انجام شد: مرحله اول تعریف تکریم بیمار بر اساس متون اسلامی؛ سپس تعریف بر اساس متون پرستاری؛ در نهایت مقایسه دو تعریف از جهت ساختاری، بنیانی و فلسفی.

ملاحظات اخلاقی: کلیه ملاحظات اخلاقی مربوط به استناد متون رعایت شده است.

یافته‌ها: رعایت تکریم بیمار اصل مسلم و شناخته‌شده‌ای در ارائه مراقبت پرستاری به بیماران است که در هر دو دیدگاه اسلامی و نظریه‌های پرستاری هیچ مناقشه‌ای در مورد آن وجود ندارد. توجه به عوامل معنوی و اثرات معنوی بیماری در افزایش کرامت انسانی و تعالی انسان‌ها تفاوت دو دیدگاه است. بنابراین بر اساس تکریم بیمار در متون اسلامی، مراقبت از بیمار نه‌تنها وظیفه، بلکه ثواب و دارای جنبه معنوی است. در دیدگاه اسلامی پرستار از انسانی که به دلیل بیمار دارای موقعیتی ممتاز در نزد خداوند است مراقبت می‌نماید. در اسلام بیمار و بیماری، اگرچه شیوه پیشنهادی زندگی نیست، ولی فردی که در این موقعیت قرار دارد انسانی است که در وضعیت خاصی برای متعالی‌شدن و دستیابی بیشتر به کرامت اکتسابی قرار دارد و نه‌تنها نیازمند کمک است، بلکه شایسته دریافت بهترین خدمات نیز است.

نتیجه‌گیری: در هر دو دیدگاه کرامت انسانی دلیل تکریم بیمار است، ولی در دیدگاه اسلامی تعامل مراقبتی بیمار و پرستار ابعاد معنوی می‌یابد و هر دو را در موقعیتی قرار می‌دهد که بالقوه امکان متعالی‌شدن و نزدیکی به رضایت خداوند در آن بیشتر فراهم است.

زمینه و هدف: تحلیل هم‌استنادی نمایانگر مشابهت، ارتباط مفهومی و شناختی میان دو مؤلف، دو مجله و یا دو مدرک است. هدف از انجام پژوهش حاضر ترسیم و تحلیل شبکه ‌هم‌استنادی حوزه اخلاق در کووید 19 جهت شناخت هرچه بیشتر این حوزه است.

مواد و روش‌‌ها: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، با رویکرد مروری و با استفاده از روش علم‌سنجی و فن تحلیل هم‌استنادی انجام گردیده است. در این پژوهش کلیه تولیدات علمی قلمرو اخلاق و کووید 19 (42 مدرک) بدون اعمال محدودیت زمانی (تا تاریخ 15 آذر 1399) در پایگاه Web of Science مورد مطالعه قرار گرفت. جهت تحلیل و ترسیم نقشه هم‌استنادی از نرم‌افزار VOS Viewer 1.6.11 و Excel 2010 استفاده گردید.

ملاحظات اخلاقی: در همه مراحل این تحقیق شامل مطالعه و گردآوری داده‌ها، تحلیل و نشر آن‌ها ملاحظات اخلاقی رعایت شده است.

یافته‌ها: مدارک پراستناد حوزه اخلاق و کووید 19تعداد ۵ خوشه هم‌استنادی و خوشه اول با موضوع اصول اخلاقی و وظیفه عملی مراقبت در بیماری‌های همه‌گیر و بلایا بزرگ‌ترین خوشه است. مقاله Emanuel در سال 2020 با دریافت 8 استناد و موضوع چگونگی تخصیص منابع پزشکی در طی همه‌گیری کووید 19 بر اساس اصول اخلاقی به بیماران رتبه نخست را به دست آورد. مجله American Journal of Bioethics (AM J Bioethics) با حیطه موضوعی اخلاق زیستی و تفسیر در زمینه مراقبت‌های بالینی و اخلاق همچنین موضوعات ویژه‌ای مانند چالش‌های اخلاقی روز و دریافت 14 استناد رتبه نخست را به دست آورد. مجلات پراستناد حوزه اخلاق و کووید 19 تعداد 7 خوشه هم‌استنادی و خوشه اول با حیطه موضوعی انتشار جدیدترین اخبار در زمینه‌های مختلف پزشکی بزرگ‌ترین خوشه است. Michael L Gross متخصص اخلاق زیستی، اخلاق پزشکی، اخلاق نظامی پراستنادترین نویسنده این حوزه است. نویسندگان حوزه اخلاق و کووید 19 تعداد 7 خوشه موضوعی و خوشه اول با حیطه موضوعی ایست قلبی و احیای قلبی ریوی بزرگ‌ترین خوشه است.

نتیجه‌گیری: با شناسایی تولیدات علمی پراستناد حوزه اخلاق و کووید 19 تلاش شده است، دیدی جامع نسبت به مدارک، مجلات و نویسندگان پراستناد ارائه نموده تا ابزاری تصمیم‌یار در کوتاه‌ترین زمان ممکن باشد. همچنین با توجه به ظرفیت‌های علمی موجود، نقش ایران و دانشگاه‌های علوم پزشکی جهت تولید علم در حوزه مذکور بیشتر گردد.