Letter to Editor


معذرت خواهی: قدرتی برای بهبود تعامل ارائه دهندگان سلامت با بیماران

زهرا طالبی, اکرم ثناگو, لیلا جویباری

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-4

توجه به فضایل اخلاقی در حرفه‌مندان سلامت از منظر قرآن کریم است، چنانکه پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «من برای تکمیل فضائل اخلاقی مبعوث شده‌ام.» تعریف فضیلت‌محوری حرفه‌های پزشکی، مبتنی بر این نکته است که اشخاص با تدوام در فضایل و دوری از رذائل به درجه‌ای از خودسازی برسند که هر رفتاری از ایشان سر بزند، چون از نهادی فضیلت‌مند است، رفتاری اخلاقی باشد. در رفتار ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت (حرفه‌مندان سلامت) با بیماران، فضایل اخلاقی کلیدی مانند علم‌دوزی و بصیرت، خوش‌خلقی در مراقبت، صداقت و اخلاص، خیرخواهی، تواضع، وفای به عهد و نجابت (1)، اگر با معذرت‌خواهی همراه شود، احتمال شکایت ناشی از خطای پزشکی/ پرستاری را کاهش می‌دهد.

معذرت‌خواهی نیروی شفابخش همگانی برای حل تعارضات بین فردی یا گروهی است که در آن یک طرف مسئولیت تخلف و یا خطا را می‌پذیرد. کاربرد معذرت‌خواهی تنها به خطای پزشکی ختم نمی‌شود، بلکه در هنگام ایجاد استرس، تنش و تعدی اهمیت پیدا می‌کند (2). بررسی پدیده معذرت‌خواهی از منظر فنومنولوژی و زبان‌شناسی راه حلی برای فردی است که مسئولیت بروز وضعیت نامطلوب را بر عهده دارد (3). معذرت‌خواهی از بیمار می‌تواند قسمت سخت مراقبت باشد. با وجود این، عذرخواهی صمیمانه و سریع با استفاده از زبان و لحن مناسب، به طرفین درگیر در کنار آمدن با مشکل کمک می‌کند. پرستاران/ پزشکان ممکن است، نگران این باشند که با عذرخواهی احتمال دادخواهی بیماران علیه آن‌ها بیشتر شود، اما شواهد حاکی نشان می‌دهد اگر بیماران احساس کنند به آن‌ها گوش داده می‌شود و از آن‌ها عذرخواهی «درست» که بیانگر پشیمانی است، صورت می‌گیرد، کمتر به دادگاه متوسل می‌شوند و از قصور یا نقص کادر درمانی مراقبتی چشم‌پوشی می‌کنند (2). بررسی نگرش بیماران و پزشکان نسبت به افشای خطاهای پزشکی نیز مؤید این مطلب است (4). این روش (عذرخواهی) پس از یک خطای پزشکی و با ایجاد رابطه‌ای با درجاتی کمتر از سلسله مراتب بالا به پایین (پزشک ـ بیمار) و حفظ رابطه بین آن‌ها عمل می‌کند (3). بنابراین معذرت‌خواهی صرف نظر از اینکه خطا رخ داده باشد یا خیر، در کمک به رفع دلخوری و شکایات بیماران مؤثر است.

روش‌های مناسب عذرخواهی می‌تواند تضمین‌کننده انتظارات و تعهدات حرفه‌ای هم باشد. فرایند عذرخواهی شامل سه مرحله است: 1ـ پشیمانی: عذرخواهی و قبول مسئولیت2ـ دلیل: ارائه دلیل برای اشتباه؛ 3ـ رفع: تلاش برای رفع اشتباه تا آنجا که ممکن است (2). عذرخواهی می‌تواند کامل یا جزئی باشد، عذرخواهی کامل نشان‌دهنده قبول مسئولیت و تقصیر است و عذرخواهی جزئی، بیانگر پشیمانی و همدلی بدون قبول خطا است، کسانی که عذرخواهی کامل دریافت می‌کنند، خشم کمتری ابراز می‌کنند (5). دریافت یک معذرت‌خواهی غیر صادقانه و تصنعی تلخ است، در مقابل یک معذرت‌خواهی واقعی، با پرداختن به اثرات روانی خطا، اساس قوی برای حل اختلاف ایجاد کرده، خشم را خنثی می‌کند، درک بیمار را بهبود می‌بخشد، بخشش را ترویج و رفتار تلافی‌جویانه را کاهش می‌دهد (4). تجربه عذرخواهی در ذیل بیانگر کارامدی این تكنیك در تعامل پرستار با بیمار و خانواده او است: «در اقدام برقراری راه وریدی از کودک دو و نیم ساله در بخش اورژانس، کودک در آغوش پدرش آرام می‌گرفت، ناگزیر بعد از انجام توضیحات لازم به پدر و مادر و اخذ رضایت، در دومین تلاش جاگذاری کاتتر راه وریدی، در ورید صافن بزرگ در مچ پای کودک تعبیه شد، پدر و مادر از اینکه اولین اقدام پروسیجر برقراری راه وریدی با شکست مواجه شد، عصبانی بودند، در ابتدا به صحبت‌های والدین گوش دادم که بفهمم چرا ناراحت هستند. به علائم غیر کلامی احساسات و عواطف آن‌ها توجه کردم و برای راحتی آن‌ها کمک کردم کودک روی تخت قرار گیرد و صندلی را به طرف مادر بردم و اشاره کردم بنشیند. سپس گفتم: «متاسفم که دو بار اقدام برقراری راه وریدی را برای کودک شما انجام شد.» در ادامه توضیحی از آن اتفاق دادم و به منظور اقداماتی که به ماندگاری راه وریدی کمک کند، به والدین آموزش دادم و توضیح دادم که چگونه با راه وریدی، کودک می‌تواند کمک بیشتری دریافت کند و در ادامه نحوه درخواست کمک از پرستار و اهمیت آن را توضیح دادم و آن‌ها آرام شدند، گویی عذرخواهی و توضیحات تمام چیزی بود که آن‌ها می‌خواستند.»

محو شدن اخلاقی: پدیده ای ناخودآگاه و دشوار (چالش انگیز)

اکرم ثناگو, فروزان اکرمی, farzaneh mokhtary, لیلا جویباری

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023,
https://doi.org/10.22037/mej.v17i48.44487

سردبیر محترم

هدف از این مقاله، جلب توجه پژوهشگران، مدرسین و دانشجویان به نوعی از خودفریبی است که به آن «محوشدن اخلاقی» اطلاق می‌گردد. محوشدن اخلاقی زمانی اتفاق می‌افتد که ما ناخودآگاه از پیامدهای اخلاقی یک تصمیم اجتناب می‌کنیم یا آن را پنهان می‌کنیم و در نتیجه به ما این امکان را می‌دهد که به شیوه‌های غیر  اخلاقی رفتار کنیم و در عین حال این باور را حفظ کنیم که انسان‌های خوب و بااخلاقی هستیم (1). در فرایند محوشدن اخلاقی، اغلب تمایل به توجیه رفتارهای خود داریم و معتقدیم که اخلاقی رفتار کرده‌ایم، حتی اگر واقعیت متفاوت باشد. ما به ندرت قصد داریم کار اشتباهی انجام دهیم، اما نشانه‌هایی ظریف و پنهان ما را به نادیده گرفتن پیامدهای اخلاقی تصمیماتمان سوق می‌دهد. این امر به تدریج به کم‌رنگ‌شدن پایبندی به اخلاقیات و محو اخلاقی می‌انجامد.

ارائه دو مثال به درک بهتر ما از این پدیده در محیط‌های بالینی کمک می‌کند: تزریق سفازولین وریدی به صورت سریع برای زنان بعد از سزارین در یک بخش شلوغ، با توجیه اینکه حجم کار زیاد است و بایستی به کارهای بیماران دیگر نیز رسیدگی شود، ولو اینکه زائو به دلیل تزریق سریع دچار تهوع و فلیبت عروقی شود. این پدیده به تدریج عادی‌سازی و به اصطلاح «روتین» می‌شود.

مثال دیگر مربوط به عادی‌سازی درد محل آنژیوگرافی است. پس از انجام آنژیوگرافی، محل خروج کاتتر شریانی فمورال نیاز به کمپرس و فشار زیاد با دست دارد که بسیار دردناک است و نیاز به تزریق لیدوکائین موضعی دارد، اما به دلیل شلوغی بخش و کمبود نیرو، بی‌حسی صورت نمی‌گیرد و کمپرس بدون بی‌حسی به اصطلاح «روتین» و درد ناشی از آن عادی‌سازی می‌شود.

Research Article


A SURVEY ON THE APPLICATION OF A PROFESSIONAL ETHICS AMONG NURSING STUDENTS IN ARDABIL UNIVERSITY OF MEDICAL SCIENCE

Fardin Shahbazzadeh, saba Rahmati kelahsaraei, Mehdi Ajri khameslou, Mohammad hossein Hakimi, Mahsa Gharibi asl

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-11

Background and Aim: Nursing as a growing profession is on the way to becoming a professional. Nursing ethics is a set of manifestations of the nurse's behavior during her professional activity that should be manifested in the form of personal communication with the patient, the patient's relatives, the community and colleagues. The purpose of this study is to investigate the application of professional ethics among nursing students of Ardabil University of Medical Sciences in the academic year 1398-99.

Methods: This research is cross-sectional descriptive-analytical in terms of purpose, including applied research and descriptive research. The study population in this study is all nursing students from the third to the eighth semester of Ardabil School of Nursing and Midwifery, Meshginshahr Health Institute and Garmi School of Nursing. According to the total statistical population (461 people) To obtain the level of professional ethics of students of Ardabil School of Nursing and Midwifery, Meshginshahr Health Institute and Garmi School of Nursing, the standard questionnaire of Ismailpour Zanjani et al. (2015) was used. To analyze data; Data were analyzed using SPSS20 software and appropriate statistical tests such as one-group t-test, Independent-Samples T Test, linear regression.

Ethical Considerations: In all stages of this study, the ethical principles and the confidentiality were respected and the questionnaires were completed by obtaining informed consent and explaining the research objectives to the participants.

Findings: The average application of professional ethics in the field of nursing and society is 4.292 with a standard deviation of 1.004; The average application of professional ethics in the field of nursing and professional commitment is equal to 4.253 with a standard deviation of 0.901; The average application of professional ethics in the field of nursing and providing clinical services is equal to 4.275 with a standard deviation of 0.949; The average application of professional ethics in the field of nursing and the cooperation of the medical services team is equal to 3.885 with a standard deviation of 1.256; The average application of professional ethics in the field of nursing and education and research is 4.296 with a standard deviation of 1.061 and in general, the average application status of professional ethics (overall score) among the studied sample is 4.201 with a standard deviation of / 968 0 was obtained.

Conclusion: The results show the observance of professional ethics among the study population. Ethical responsibilities do not belong to a specific group, but to all members of a profession. However, the development of nursing ethics is best done when it is institutionalized because ethical decision-making in real situations is possible only by knowing ethical concepts and values.

نقش واسطه‌ای استدلال اخلاقی در رابطه بین هوش هیجانی و رفتار شاهدان قلدری

hossein souri, mohammadbagher koopaei, Ismaeil Safari

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023,

Background and Aim: Nowadays, when social environments are changing rapidly, it seems that the importance of moral reasoning and emotional maturity among all age groups, especially young people, is greatly reduced. The aim of the present study is to investigate the mediating role of moral reasoning in the relationship between emotional intelligence and the bystander behavior of bullying. The target population was male and female secondary school students of Khorram Abad city in the academic year of 1402-1401.

Method: This study is a model of structural equation. The sample of the present study consisted of 310 students selected by cluster sampling. The participants responded to the scales of the Defining Issues Test (Rest et al.), Emotional Intelligence (Bar-On), and the role of participants (Salmivalli et al.). Data analysis was done using a structural equation model by SmartPLS software.

Ethical considerations: Ethical considerations, such as explaining the purpose of the research, keeping the identity of the questioners, ensuring that the answers were confidential. Participants were free to respond to the free questionnaire.

Results: The results of the present study showed that all T-value coefficients were more than 1.96, R2 values for intra-research components of 0.53 to 0.93 as well as Q2 values for all model structures It is 0.27 to 0.61, which shows the meaning of all the relationships between the components at 95 % confidence, so the structural sector of the model is confirmed.

According to the results, emotional intelligence has a positive and significant effect on the bystander behavior of bullying and moral reasoning. The results of the structural equation model also showed that the meaningful number and indirect coefficient, respectively, equal to 8.26 and 0.45, meaning that moral reasoning plays a mediating role in the relationship between emotional intelligence and the bystander behavior of bullying.

Conclusion: The findings of the study showed that there is a significant relationship between emotional intelligence and bystander behavior of bullying. The results of the equation model showed that students' moral reasoning was able to play a significant mediating role in the relationship between the variables of emotional intelligence and bystander behavior of bullying.

empathy

mozhghan taeby, azam mirzaei maqsoud; hakim sahaghi; زینب میرزایی مقصود

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-11

Background and Aim: Empathy is a broad concept that refers to the emotional and cognitive reactions of an individual to the observed experiences of another. It has the most positive effect on the health outcomes of patients. This study aimed to investigate the effect of empathy training on employee motivation, moral sensitivity, and alexithymia among nurses working in Bahonar hospital in Kerman.

Methods: This quasi-experimental study was conducted on 80 nurses working in Shahid Bahonar hospital in Kerman in 2020, who were selected by census method. Eight 90-minute sessions were held to train empathy to the participants with a focus on the four-factor psychotherapy developed by Vaziri et al. (2011). Then, employee motivation questionnaire, moral sensitivity questionnaire, and Toronto alexithymia scale were used to collect data, and they were analyzed with SPSS23.

Results: The results showed the effect of empathy training on employee motivation (P <0.001), moral sensitivity (P <0.001), and alexithymia (P <0.001) among nurses working in Shahid Bahonar hospital in Kerman.

Conclusion: The study results showed that empathy training was effective in employee motivation, moral sensitivity, and alexithymia among nurses; therefore, it can be used to empower nurses.

Keywords: Empathy, Employee Motivation, Moral Sensitivity, Alexithymia, Nurses.

Title:Investigating moral sensitivity and moral distress in nurses caring for patients with COVID-19 in medical training centers of Hamedan University of Medical Sciences

neda alimohammadi, الهه طابی قانع, مهران سلمان غابشی, مریم گروسیان

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-14

Abstract                                                 

Title:Investigating moral sensitivity and moral distress in nurses caring for patients with COVID-19 in medical training centers of Hamedan University of Medical Sciences

Background:  Moral sensitivity enables nurses to interpret the needs of their clients and respond to them according to ethical principles, which can play an important role in preventing situations that cause moral distress. Moral distress is a well-known phenomenon in the nursing profession that can cause a lot of physical and mental stress on nurses and cause them to be dissatisfied, reducing the efficiency and quality of care. Therefore, the present study was conducted with the aim of determining moral sensitivity and moral distress in nurses caring for patients with COVID-19 in medical training centers affiliated to Hamedan University of Medical Sciences in 2019.

Materials and methods: The current research is a descriptive-analytical study that was conducted on 180 nurses of Hamadan University of Medical Sciences in 2019 by stratified random sampling method. The data collection tools included a three-part demographic information questionnaire, MMSQ moral sensitivity and Corelli's moral distress. The data were analyzed by statistical software and using independent t-test, Mann-Whitney, ANOVA, Spearman's correlation coefficient, chi-score.

Results: The average moral sensitivity score of nurses was reported as 57.78 ± 13.53. The mean frequency of moral distress was 17.99 ± 37.01 and the intensity of moral distress was 52.83 ± 23.51. According to the classification, the frequency of moral distress is in the medium range and the intensity of moral distress is in the high range. In the examination of the relationship between sensitivity and repetition of moral distress among the subgroups of experiencing problems, the manner of interpersonal communication, independence and job sensitivity, a significant relationship was seen with repetition of moral distress. With the increase of these subgroups, the repetition of job distress also increases significantly.

Ethical Considerations: This  research  has  been  approved  by  the  ethics  committee  of Hamadan University of Medical Sciences (IR.UMSHA.REC.1399.090). After obtaining informed consent from the participants, the researcher assured them that all their information would be confidential.

Conclusion: Considering the average level of ethical sensitivity of nurses, efforts should be made to improve and promote ethical issues in nursing. Various factors are involved in the level of moral sensitivity and moral distress of nurses in caring for patients. In this research, it was in a situation where the nurses were facing the peak of the Covid-19 pandemic and were under high organizational and psychological pressures. Therefore, for a better conclusion, it is suggested that this research be conducted with more samples and in the inpatient wards of affected patients and other departments.

Keywords: moral sensitivity, moral distress, covid-19, nurse.

 

رابطه بین بالندگی سازمانی و عدالت سازمانی با وجدان کاری کارکنان مراکز بهداشتی

علی‌رضا جعفریان, azam alavi

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-12

زمینه و هدف: اثربخشی سازمانی وابسته به متغیرهایی مانند بالندگی و عدالت سازمانی است. از طرفی توجه به مفهوم وجدان كاری در سازمان‌های بهداشتی همچون سایر سازمان‌ها در حقیقت نگاهی اخلاقی و انسانی به مقوله كار است که خود تحت تأثیر عوامل مختلف قرار دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط بالندگی سازمانی و عدالت سازمانی با وجدان کاری کارکنان مراکز بهداشتی انجام گرفت.

روش: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد. 197 نفر از کارکنان شبکه بهداشت شهرکرد به روش در دسترس در سال 1398 انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از سه پرسشنامه استاندارد بالندگی سازمانی، عدالت سازمانی و وجدان کاری جمع‌آورى گردید. آمار توصیفى و تحلیلی (ضریب همبستگى پیرسون و آزمون رگرسیون) و نرم‌افزار SPSS 16 جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد.

ملاحظات اخلاقی: این مطالعه توسط کمیته اخلاق تأیید شده است. ملاحظات اخلاقی نظیر تکمیل فرم رضایت آگاهانه کتبی، مشارکت داوطلبانه، توضیح اهداف تحقیق و اطمینان در مورد محرمانه‌بودن اطلاعات رعایت گردید.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد بین میانگین نمره بالندگی سازمانی و عدالت سازمانی با وجدان کاری کارکنان بهداشت ارتباط معنی‌دار وجود دارد (001/0p<). ارتباط بین میانگین نمره بالندگی سازمانی با وجدان کاری (711/0r= و 001/0p<) و میانگین نمره عدالت سازمانی با وجدان کاری کارکنان همبستگی مثبت معنی‌داری وجود دارد (701r= و 001/0p<).

نتیجه‌گیری: تقویت عدالت سازمانی با به کارگیری قوانین و دستورالعمل‌هایی موجب افزایش عدالت و رعایت انصاف در بین همکاران می‌گردد. علاوه بر این ﭘﺮورش بالندگی سازمانی کارکنان بهداشتی، پایه و اساس محکم‌تری برای بروز وجدان کاری کارکنان خود به وجود آورند.

اخذ رضایت آگاهانه در جراحی کودکان از منظر حقوق موضوعه ایران در بیمارستان 17 شهریور رشت

مجتبی مهربان, محمدتقی آشوبی, leila mirbod, کورش دل‌پسند

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-10

Obtaining an informed consent regarding pediatric surgery in the statute law of Iran at 17 Shahrivar Hospital in Rasht

 

Abstract

Background and purpose: In case of failure to obtain informed consent in pediatric surgery, the four principles of medical ethics have not been observed, so by considering the importance of this issue, the status of consenting person in pediatric surgery by considering the relationship between the consenting person and the patient's age, gender and type of operation in terms of emergency or non-emergency was measured in this article.

Methodology: in this analytical -descriptive- cross-sectional survey, the information of consent form in pediatric surgery at 17 Shahrivar Hospital in Rasht from April 2018 to September 2019, including the patient gender and age, the type of operation and the relationship with the consenting person and patient in the prepared checklist, was collected. The collected data has been entered into SPSS version 21 software and the significance level of p<0.05 was considered.

Findings: Based on the results obtained from 187 cases, they had emergency surgery (61.3 percent) and the rest had non-emergency surgery, 202 of those who gave consent were legal (66.2 percent) and the rest, respectively: a person without the legal position of mother (8 31.0 percent), guardian by letter (0.7 percent) and person without legal position (other than mother) (1.3 percent). According to the results of the present study, regarding the legal guardian, 199 people (98.5%) were fathers and 3 people (1.5%) were both parents. In the case of a person without legal status, 97 people (96 percent) were mothers, 2 people (2 percent) were nurses, 1 person (1 percent) was a foster mother, and 1 person (1 percent) was a grandmother. 1 person (50%) and 1 person (50%) were the guardians by letter. Based on the obtained results, it was found that gender (p=0.894) and age (p=0.336) had no significant relationship with the satisfactory group, but the type of surgery had a significant relationship with the satisfactory group (p<0.001). So that most of the satisfied people were sick in emergency but legal surgery.

Conclusion: The results of the present study show that the type of surgery in the terms of emergency has a significant relationship with the consenting group so that contrary to our assumption, the more consenting person in emergency surgery, were legal guardians of patients, according to the obtained results about two-thirds of the consenting person were the patient's legal guardians, that in 100% of cases, it was the father. Also, this research showed that the age and gender of children have no effect on obtaining legal consent.

Keywords: informed consent, surgery, children, legal guardian, age, gender, statute law

بررسی میزان رعایت منشور حقوق بیمار از دیدگاه بیماران تحت پیوند در بیمارستان منتصریه مشهد

مرضیه معراجی, مریم علیدادی, ملیحه آزادی, فاطمه عامری, مهناز الفتی

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-12

زمینه و هدف: در سال‌های اخیر در زمینه پیوند اعضا پیشرفت‌های شگرفی حاصل گردیده ‌است و به تبع آن مسائل حقوقی و قانونی پیرامون آن نیز خود را نمایان‌تر ساخته ‌است، در این بین بیماران تحت پیوند به دلیل شرایط خاص خود نیاز به آگاهی دقیق‌تر و نیز رعایت حقوق بیشتری دارند. از این رو پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان رعایت منشور حقوق بیمار از دیدگاه بیماران تحت پیوند در بیمارستان منتصریه مشهد در سال 1397 صورت‌ گرفت.

روش: پژوهش حاضر، یک مطالعه توصیفی ـ مقطعی است که بر روی 99 بیمار پیوند کبد و کلیه طی 3 ماه اول سال 1397 در بیمارستان منتصریه شهر مشهد انجام گردید. جهت سنجش میزان رعایت منشور حقوق بیماران تحت پیوند پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته که دارای 28 سؤال بر اساس 5 محور منشور حقوق بیمار در ایران است. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی در نرم‌افزار SPSS 16 بررسی گردیدند.

ملاحظات اخلاقی: توضیحات کافی در خصوص اهداف پژوهش به افراد مورد مطالعه داده‌ شد و به آن‌ها اطمینان داده‌ شد کلیه اطلاعات گردآوری‌شده در این پژوهش محرمانه می‌باشد.

یافته‌ها: میانگین رعایت منشور حقوق بیماران تحت پیوند 24/20±‌05/100 به دست آمد. از دیدگاه بیماران محور دوم (حق دریافت اطلاعات به نحو مطلوب و كافی) با میانگین 88/7±53/36 و محور پنجم (حق دسترسی به نظام كارآمد رسیدگی به شكایات) با میانگین 70/3±5 به ترتیب بیشترین و کمترین میزان رعایت را داشته‌اند.

نتیجه‌گیری: با توجه به نظرسنجی صورت‌گرفته از بیماران مشخص گردید که محور «حق انتخاب و تصمیم‌گیری آزادانه بیمار در دریافت خدمات سلامت» و «حق دسترسی به نظام كارآمد رسیدگی به شكایات» نسبت به سایر محورها کمتر رعایت ‌شده ‌است، لذا پیشنهاد می‌گردد تا در مراکز مراقبت بهداشتی توضیحات کافی از طرح درمانی به بیماران ارائه گردد تا بیماران نیز در انتخاب روش درمانی مشارکت داشته باشند و در راستای دسترسی به نظام کارآمد رسیدگی به شکایات نیز دستورالعمل‌های لازم تدوین گردد.

صلاحیت فرهنگی پرستاران شاغل در اورژانس‌های بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد

amir zoka, محدثه محسن‌پور, ناهید کیوانلو, نیره داودی

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023,

زمینه و هدف: جامعه ایرانی دارای بافتی چندقومی، فرهنگی، زبانی و مذهبی است. با توجه به اینکه تفاوت‌های فرهنگی بر نحوه درک اطلاعات بیمار و کیفیت ارائه مراقبت پرستار تأثیر گذارند، بنابراین می‌توان گفت که ارائه مراقبت توسط پرستاران دارای صلاحیت فرهنگی می‌تواند شرایط سلامت بیماران با فرهنگ‌های مختلف را بهبود بخشد. با توجه به احتمال عدم انجام مطالعه‌ای در رابطه با صلاحیت فرهنگی پرستاران اورژانس در شهر مشهد، مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان صلاحیت فرهنگی در پرستاران بخش اورژانس انجام شد.

روش: این مطالعه از نوع توصیفی ـ مقطعی می‌باشد. نمونه‌گیری به روش در دسترس، بر روی 139 نفر از پرستاران شاغل در بخش‌های اورژانس بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شد. هر پرستار که معیارهای ورود به مطالعه را داشت، پس از اخذ رضایت آگاهانه وارد پژوهش شد و پرسشنامه صلاحیت فرهنگی پرستاران از طریق مصاحبه با این پرستاران تکمیل شد. بعد از جمع‌آوری اطلاعات، داده‌ها وارد SPSS 16 شده و با آزمون تی مستقل و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل آماری انجام شد. 0.05‌P< به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.

ملاحظات اخلاقی: این مطالعه با در نظرگرفتن اصول اخلاق در انجام و انتشار انجام گردید.

یافته‌ها: میانگین نمره صلاحیت فرهنگی پرستاران بخش اورژانس 24/58±8/76 در حد بالا گزارش شد. میانگین نمره صلاحیت فرهنگی در پرستاران متأهل به طور معنی‌داری بالاتر از افراد مجرد بود (047/0=p). همچنین ارتباط بین نمرات صلاحیت فرهنگی پرستاران با سن (322/0=r، 001/0>p)، سابقه کار کلی (325/0=r، 001/0>p) و سابقه کار در بخش اورژانس (189/0=r، 05/0>p) معنی‌دار بود.

نتیجه‌گیری: علیرغم بالابودن نمره صلاحیت فرهنگی پرستاران در این مطالعه، می‌توان با برنامه‌های آموزشی مناسب، صلاحیت فرهنگی پرستاران اورژانس را از وضعیت مناسب موجود، به وضعیت مطلوب و ایده‌آل، ارتقا بخشید.

Review Article


A Reflection on the Existence and Nature of "Free-will" in the Context of Neurolaw and Neuroethics

آرین پتفت

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-19

زمینه و هدف: مدافعان مکتب جبرگرایی با تکیه بر یافته‌های نوین دانش علوم اعصاب، قائل به وهمی‌بودن اراده در انسان بوده و معتقدند که همه افراد تحت تدبر و دیکتاتوری مغز خود قرار دارند. آیا ما واقعاً اراده آزاد داریم؟ آیا اراده آزاد یک مفهوم انتزاعی توهمی است یا کیفیت حقیقی در انسان می‌باشد؟ با عنایت به یافته‌های نوین دانش بشری چه تعریفی از اراده آزاد انسان می‌توان ارائه داد؟ پاسخ به این سؤالات از آن جهت حائز اهمیت است که انکار اراده آزاد به معنای نفی هرگونه مسئولیت کیفری و به طور کلی انکار ضرورت وجودی قواعد حقوق کیفری در نظم هنجاری جامعه می‌باشد. این تصور می‌تواند به بی‌نظمی (آنارشی) تبدیل شود. مقاله حاضر در تلاش است تا با امعان رویکرد میان‌رشته‌ای حقوق، اخلاق و علوم اعصاب‌شناختی پاسخ قانع‌کننده‌ای برای رد شبهه واردشده از سوی مکتب جبرگرایی عصب‌شناختی ارائه داده و اراده آزاد را بازتعریف نماید.

روش: پژوهش حاضر از نوع مرور روایتی به ‌روش توصیفی ـ تحلیلی می‌باشد و روش جمع‌آوری اطلاعات آن به صورت جستجوی کتب و مقالات دهه اخیر (22-2012 م.) در پایگاه‌های معتبر Web of Science، Scopus و PubMed است.

ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.

یافته‌ها: اراده آزاد بسته به قرائت فکری و بافتار هر علم، تعاریف مختلفی دارد که البته تا حدود قابل توجهی در ماهیت امر یک مفهوم را افاده می‌کند: کیفیت نفسانی برای انجام رفتار مبتنی بر غرض و تأمل اراده خود از ارکان اختیار (به معنای عام) است و در عبارتی ساده می‌توان اختیار را قدرت برگزیدن امر مطلوب در میان گزینه‌های پیش رو نسبت به پدیده‌های هستی تعریف نمود. برای آنکه مجرمیت به یک فرد منتسب شود منوط بر این است که او افزون بر اراده آزاد در فعل یا ترک فعل مجرمانه، قدرت لازم بر انجام آن نیز داشته باشد. هوشیاری در مرکزیت تعریف اراده آزاد قرار دارد؛ هوشیاری همان خودآگاهی است که آگاهی (به مفهوم خاص) و برانگیختگی لوازم تحقق آن هستند.

نتیجه‌گیری: بررسی‌های عصب‌شناختی اختیار انسان از طریق تکنیک EEG نشان می‌دهد که اراده آزاد طیفی از عناصر ذاتی و ضروری را در یک توالی منسجم و با ارتباط ناگسستنی دربر دارد: انگیزه شامل غرض و تأمل (به تعبیر فلاسفه اسلامی تصور، تصدیق و شوق) و عزم شامل پتانسیل آمادگی، آگاهی از قصد و اقدام. با این اوصاف می‌توان اراده آزاد را این‌گونه تعریف کرد: کیفیت نفسانی برای انجام رفتار هوشیارانه مبتنی بر غرض و تأمل که در طیفی از عناصر از انگیزه تا عمل محقق می‌گردد.

profitability V health; Exploring the prohibitions and restrictions of tobacco advertising

وحید آگاه; آرمینا شفیعی

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-14

Abstract

Background and aim: The right to health is among the most important human rights. This right requires the avoidance of any factor that threatens human health, including data conveyed through advertising. Therefore, legal systems have always taken measures to prohibit or restrict advertisements that endanger public health. Tobacco companies have used various advertising techniques throughout history, some of which have been subject to debate regarding "rights" and "ethics". Thus, recognizing the advertising methods in this field is crucial.

 

Method: This study is theoretical research conducted using a descriptive-analytic method and a progressive approach without any prior precedent in the legal system of the Islamic Republic of Iran. The data was collected through library and internet research, as well as by referring to legal documents, books, and articles.

 

Ethical considerations: Throughout all stages of writing this research, authenticity, honesty, and integrity were observed.

 

Resaults: The analysis of tobacco companies' advertising methods indicates that these companies have managed to accumulate a significant portion of capital through less recognized advertising methods to generate more profit. These methods include targeting women and children and inducing a sense of freedom, power, and independence.

 

Conclusion: Prohibiting and restricting tobacco advertising is an important issue for protecting public health. Therefore, public responsibility in the field of health implies considering restrictions or bans where necessary. Since advertising is a means of conveying specific messages and persuading audiences to achieve certain goals, it is essential to recognize the advertising mechanisms used by major tobacco companies. This knowledge can be used in future public actions such as determining precise prohibitions or reconsidering advertising restrictions.

چالشها و راهکارهای کسب صلاحیت بالینی در ایران: یک مطالعه مروری

بتول علیزاده تقی آباد, نازیلا جوادی پاشاکی, زهرا طاهری ازبرمی, ملوک پور علیزاده

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-19

Challenges and solutions for acquiring clinical competence in Iran: a review study
Introduction: The clinical competence of nurses as a basic component of nursing care is a very important and vital issue. Nursing qualification has always been a challenging issue. In order to maintain the standards of nursing care, it is necessary to know the methods of development and promotion of clinical competence. The purpose of the present study is to examine and review the challenges and solutions of obtaining clinical qualification in Iran; So that the obtained results can help nursing managers and lecturers in improving the nursing qualification, whose ultimate goal is to provide quality care to the patient.
Methodology: The current research is a review type. For this purpose, the articles written in Farsi or English were included in the study. Articles were extracted using Persian databases including SID and Magiran and Latin databases including ProQuest, Science Direct, Google Scholar, Ovid, PubMed. The search was conducted without time limit until March 2020 and using the keywords nursing, clinical competence, challenges. After carefully examining and studying the title, summary and full text, a large number of articles were discarded due to the language of the article, different title and purpose, summary or inappropriate content of the article. In the next stage, 71 articles (44 in Farsi and 27 in English) were studied and finally 23 articles were examined.
Results: Challenges and solutions of factors related to education and clinical were investigated. Unmotivated students and low qualification of new nursing personnel are some of the challenges raised. Actions at two levels of education and clinical are helpful in reducing the gap between education and clinical as effective solutions to improve clinical competence.
Conclusion: With the recognition of the challenges and solutions proposed in order to improve the clinical competence of nurses, effective measures should be taken both in education and at the clinic, including the correct selection of students, nursing personnel and trainers, the use of modern clinical training methods and the holding of refresher courses for professors and nursing personnel should be done to provide quality care and take an important step in strengthening the health system.

هنجارسازی کرامت‌محور: به کارگیری واژه «ماهینگی» برای توصیف بخش طبیعی و زیستی زندگی زنان

نسیمه ستایش ولی‌پور, فرناز فرنام, محمود عباسی, maryam damghanian

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-10

زمینه و هدف: به کاربردن واژگان غیر علمی، مبهم و اشتباه در توصیف چرخه باروری زنان در فرهنگ ایرانی امری رایج است. هدف مطالعه معرفی واژه ای است که از لحاظ آوایی، ساختاری و مفهومی شایسته توصیف با کرامت این بخش طبیعی از زندگی زنان، همراه با انگ زدایی می‌باشد که جزء حقوق باروری آنان محسوب می‌شود.

روش: در این پژوهش تحلیلی به بررسی واژگانی که در ادبیات روزمره، پژوهشی و پزشکی برای چرخه‌های خونریزی زنان استفاده می‌شود و تأثیر این واژگان بر شکل‌گیری باورهای غلط در این زمینه پرداخته می‌شود. همچنین، مطالعه فلسفه جایگزینی واژه قاعدگی یا پریود با ماهینگی که برگرفته از ارتباط آن با ماه است، تبیین می‌شود.

ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش، صداقت و امانتداری رعایت شده است.

یافته‌ها: واژگانی که برای توصیف ماهینگی در فرهنگ و زبان فارسی از آن استفاده می‌شود عمدتاً به معنای تکرار و تأکید بر قاعده یا رسم‌بودن دارد که بر عکس تأکیدی برای نیازهای سلامت باروری زنان در این دوران نیست. بعضی واژگان نیز یادآور ممنوعیت‌های فرهنگی یا اجتماعی و یا حتی معنای لغوی آن بارمنفی دارد. واژه «ماهینگی» موجب یکسان‌سازی توصیف چرخه زیستی زندگی زنان در ادبیات پژوهشی، پزشکی و اجتماعی شده، از لحاظ آوایی و ساختاری مناسب فرهنگ معاصر، از لحاظ معنای لغوی هنجارساز و کرامت‌محور برای حقوق سلامت باروری زنان می‌باشد.

نتیجه‌گیری: به کارگیری واژه ماهینگی با استعاره‌ای از ماه به عنوان یک جرم آسمانی که تشابهات ساختاری متعددی در چرخه تکامل آن با تکامل تخمک وجود دارد و همچنین استفاده از ماه به عنوان نمادی از باروری می‌تواند توصیفی با کرامت از ماهینگی زنان باشد. علاوه بر این موارد، استفاده از این نمادسازی زیبا و باشکوه می‌تواند تسهیل‌گر شروع تعامل خانواده‌ها با فرزندانشان در این زمینه و آماده‌سازی آنان برای ازدواج و فرزندآوری باشد.

نقش اخلاق فضیلت‌گرا در حرفه پرستاری

farideh bahreini, رقیه اسماعیلی

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-13

زمینه و هدف: اخلاق، هسته اصلی فعالیت‌های مراقبتی است. در سال‌های اخیر اخلاق فضیلت‌گرا یکی از رویکردهای مورد توجه حرفه پرستاری است. هدف از این مقاله تبیین مفهوم فضیلت در حرفه پرستاری و نقش فضایل اخلاقی در حیطه‌های مختلف پرستاری است.

روش: این مطالعه به روش مروری انجام شد. واژگان کلیدی اخلاق مراقبت، نظریه‌های اخلاقی، پرستاری و اخلاق فضیلت‌گرا، بدون محدودیت زمانی در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر فارسی و انگلیسی شاملSID، IranMedex، Google Books، PubMed، Google Scholar و Proqest مورد جستجو قرار گرفت. مقالات مرتبط انتخاب شده و بر اساس اهداف مطالعه، مرور و تحلیل انجام شد.

ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل مطالعه ملاحظات اخلاقی، از جمله امانتداری در نقل قول اسناد و عدم سوگیری رعایت شده است.

یافته‌ها: نتایج در بخش‌های تصویری کلی از فضیلت، اخلاق فضیلت‌گرا، فضیلت و مراقبت، انتقال فضیلت از اخلاق به عمل، نقش فضیلت‌های اخلاقی در حرفه پرستاری، راهبردهای نظریه اخلاقی فضیلت‌گرایی در آموزش، نقش فضیلت در نظریه‌های پرستاری و چالش‌های نظریه فضیلت‌گرا دسته‌بندی شد. فضیلت، پیش‌نیاز مراقبت اخلاقی است. در مفهوم بالینی، اخلاق مراقبتی با یک مدل نظری از فضیلت غنی می‌شود. رویکرد اخلاقی فضیلت‌گرا در آموزش پرستاری، یادگیرنده محور بوده و بخشی ضروری در برنامه‌های آموزش اخلاق پرستاری محسوب می‌گردد. گنجاندن یک گفتمان در مورد فضایل در نظریه پرستاری، می‌تواند بر شایستگی اخلاقی تمرکز کرده و در عین حال، دانش ویژه رشته و مهارت‌های فنی را برآورده ‌کند. برای رفع چالش‌های رویکرد فضیلت‌گرا، می‌توان از نظریه‌های اخلاقی مانند نظریه نتیجه‌گرا، در کنار این نظریه استفاده نمود.

نتیجه‌گیری: فضایل اخلاقی راهنمای عملیاتی قابل قبول برای عملکرد مراقبت بالینی در پرستاری است. استفاده از نظریه فضیلت‌گرا به دلیل ارتباط بیشتر پرستاران با بیماران، کاربرد فراوانی داشته و حرفه پرستاری می‌تواند از این نظریه بیشترین بهره را ببرد.

ابعاد جرم‌شناختی جرائم ناشی از انگ و نفرت در بستر همه‌گیری کووید-19

سالار صادقی

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-13

  • زمینه و هدف: یکی از پیامدهای مهم همه‌گیری بیماری کووید-19، انگ اجتماعی بر افراد بوده است. با شروع همه‌گیری بیماری کووید-19، جرم و بزه‌کاری ناشی از انگ و نفرت در سرتاسر جهان افزایش یافت که هویت و شخصیت افراد مبتلا و همچنین جوامع آسیای شرقی را مورد هدف قرار داد و ناامنی را در جوامع تشدید نمود. مقاله حاضر به تبیین عوامل و تحلیل روند تأثیر همه‌گیری کووید-19 بر افزایش جرائم ناشی از نفرت با رویکردی جرم‌شناختی می‌پردازد.

    روش: پژوهش حاضر از توع مروری و روایتی به روش توصیفی ـ تحلیلی است که با بهره‌گیری از منابع و مقالات معتبرِ مرتبط با موضوع و برخی نظریات جرم‌شناسی در راستای تحلیل مسأله انجام شده است.

    ملاحظات اخلاقی: در این تحقیق جنبه‌های اخلاقی مطالعه شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.

    یافته‌ها: جرائم ناشی از نفرت جرائمی‌اند که با انگیزه نفرت از ویژگی‌های هویتی قربانی، از جمله قومیت، نژاد، ملیت، مذهب و جنسیت ارتکاب می‌یابند و خشونت‌آمیزبودن، ارتکاب در اماکن عمومی و آسیب گسترده بر قربانیان، از جمله ویژگی‌های این جرائم است. در افزایش جرائم ناشی از نفرت در زمان همه‌گیری کووید-19 در سراسر دنیا عواملی چون برچسب‌زنی، هراس اخلاقی، پیش‌داوری و نگرش‌های نفرت‌آمیز نقش مهمی ایفا نموده و فرایند انگ‌زنی اجتماعی بر مبتلایان به کرونا و برخی مردم آسیایی هم‌ریشه در همین پیش‌داوری‌ها داشته که نهایتاً منجر به جرائم ناشی از نفرت گردید.

    نتیجه‌گیری: در کنارِ تشدید مجازات چنین جرائمی در صورت لزوم، نفرت‌زدایی از طریق تقویت انسجام گروه‌ها و جوامع مختلف، آگاهی‌بخشی و اصلاح گفتمان‌های غالب با کمک رسانه‌ها و فضای مجای می‌تواند در کاهش جرائم ناشی از نفرت ناشی از همه‌گیری کووید-19 مؤثر باشد.

خستگی ناشی از شفقت، رضایت از شفقت و فرسودگی شغلی در پرستاران‌ بخش اورژانس: یک مطالعه مرور نظام‌مند

امیرمحمد نظری, سوگند سلیمانی نژادیان

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-11

زمینه و هدف: در جامعه مدرن امروز، استرس ناشی از کار به عنوان یک تهدید شغلی که می‌تواند منجر به کاهش رضایت از شفقت و ایجاد خستگی از شفقت شود، پذیرفته شده است. ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی در ‌بخش‌هایی مثل مراقبت‌های ویژه و اورژانس ممکن است سطوح بالایی از خستگی از شفقت و فرسودگی شغلی را تجربه کنند که کیفیت زندگی حرفه‌ای آنان را مختل می‌کند. پرستارانی که سطوح بالاتری از رضایت از شفقت را تجربه می‌کنند، منابع محفاظتی بیشتری برای مقابله با پیامد‌های منفی ناشی از استرس شغلی داشته و هنگام مواجهه با افراد آسیب‌دیده به آن‌ها کمک می‌کند تا از مکانیسم‌های سازگاری برای پیشگیری از خستگی از شفقت استفاده کنند. بنابراین این مطالعه با هدف بررسی خستگی از شفقت، رضایت از شفقت و فرسودگی شغلی در پرستاران اورژانس و عوامل مؤثر بر آن‌ها انجام شد.

روش: پژوهش حاضر یک مطالعه مرور نظام‌مند می‌باشد که در سال 2023 در ایران انجام شده است، هدف از این مطالعه بررسی خستگی از شفقت، رضایت از شفقت و فرسودگی شغلی در پرستاران اورژانس و عوامل مؤثر بر آن‌ها بوده که بدین‌منظور مقالاتی که در راستای هدف پژوهشی بوده و به زبان فارسی یا انگلیسی نگارش شده بودند، وارد مطالعه شدند. جستجو بدون محدودیت زمانی و تا اکتبر 2023 و با استفاده از واژگان کلیدی «خستگی از شفقت»، «رضایت از شفقت»، «فرسودگی شغلی»، «پرستار ‌بخش اورژانس» در پایگاه‌های بین‌المللی PubMed، Scopus، Web of Science، Science Direct و EMBASE و پایگاه‌های داخلی Iranmedex، Magiran، SID و Irandoc انجام شد. جهت ارزیابی کیفیت مقالات از چک‌لیست JBI استفاده شد.

ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.

یافته‌ها: در جستجوی اولیه 412 مطالعه به بدست آمد که با غربالگری در مرحله اول بر اساس عنوان و چکیده مقالات به 77 مطالعه کاهش یافت و در مرحله بعد با غربالگری مقالات بر اساس متن کامل مقالات، 7 مقاله معیار‌های ورود را داشتند. بر اساس نتایج مطالعات واردشده، پرستاران اورژانس دارای سطوح متوسط تا بالای خستگی ناشی از شفقت، فرسودگی شغلی و استرس تروماتیک ثانویه و همچنین سطوح متوسط تا بالای رضایت از شفقت می‌باشند. همچنین عواملی مانند همدلی، رضایت شغلی، شفقت به خود و حمایت مدیر و سازمان به طور معنی‌داری پیش‌بینی‌کننده خستگی ناشی از شفقت و رضایت از شفقت در این پرستاران است.

نتیجه‌گیری: ارائه راهکار‌هایی برای بهبود شناخت و آگاهی از رضایت از شفقت، خستگی از شفقت و فرسودگی شغلی می‌تواند از فرسودگی عاطفی در پرستاران اورژانس جلوگیری کرده و به شناسایی مداخلاتی برای اینکه پرستاران در حرفه‌ خود، همدل و دلسوز باقی بمانند، کمک می‌کند.

مروری بر چالش‌های اخلاقی و حقوقی کاربرد هوش مصنوعی در نظام سلامت

محمود عباسی, Mehrdad Teymouri

Faṣlnāmah-i akhlāq-i pizishkī - i.e., Quarterly Journal of Medical Ethics, Vol. 17 No. 48 (1402), 21 August 2023, Page 1-11

زمینه و هدف: امروزه فناوری‌های هوش مصنوعی می‌توانند مزایای غیر قابل‌ تصوری را به نظام سلامت ارائه دهند. در حالی ‌که هوش مصنوعی ظرفیت قابل ‌توجهی برای بهبود عملکرد نظام سلامت دارد، از سویی دیگر چالش‌هایی نیز به همراه دارد که گاهی منجر به آسیب در نظام سلامت می‌شود. از این رو هدف از پژوهش حاضر مروری بر چالش‌های اخلاقی و حقوقی همراه با کاربرد هوش مصنوعی در نظام سلامت است.

روش: این مطالعه از نوع مروری است. برای جمع‌آوری اطلاعات از جستجوی شواهد در پایگاه‌های اطلاعاتی Web of Science, PubMed, Scopus و Google Scolar با استفاده از واژگان کلیدی هوش مصنوعی، اخلاق پزشکی، حقوق سلامت، مراقبت سلامت و کرامت انسانی استفاده شد.

ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.

یافته‌ها: اساس یافته‌های پژوهش در خصوص چالش‌های اخلاقی می‌توان به اعتماد به هوش مصنوعی، نقض کرامت انسانی در هوش مصنوعی، رعایت اصل استقلال فردی و قواعد آن، هوش مصنوعی در تشخیص اتمام درمان و هوش مصنوعی و کارکرد احساسی اشاره نمود و چالش‌های حقوقی شامل استانداردسازی هوش مصنوعی در پزشکی، هوش مصنوعی و مسئولیت مدنی، هوش مصنوعی و ضمان پزشک، هوش مصنوعی و نقض محرمانگی داده‌ها و هوش مصنوعی و امنیت سایبری می‌باشند.

نتیجه‌گیری: در استفاده از فناوری‌هایی هوش مصنوعی برای ارائه خدمات بهداشتی و درمانی بایستی تصمیمات ما مبتنی بر احترام به کرامت انسانی و رعایت اصول اخلاقی و حقوقی و قواعد و مقررات باشد. هر فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی که برای استفاده در مراقبت‌های بهداشتی و درمانی و نظام سلامت در نظر گرفته می‌شود، باید کارآمد، ایمن، استاندارد و تنظیم‌ شده باشد، چنین فناوری‌هایی تنها در صورتی می‌توانند کارآمد باشند که با نظارت و ارزشیابی در مراقبت‌های بهداشتی و درمانی پیاده‌سازی شوند.