اخذ رضایت آگاهانه در جراحی کودکان از منظر حقوق موضوعه ایران در بیمارستان 17 شهریور رشت
مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 17 شماره 48 (1402),
21 مرداد 2023
,
صفحه 1-10
چکیده
زمینه و هدف: در صورت عدم اخذ رضایت آگاهانه در اعمال جراحی کودکان، اصول چهارگانه اخلاق پزشکی رعایتنشده لحاظ میگردد. با عدم رعایت این اصول حقوق بیمار نقض شده و مسئولیت پزشک هم از نظر اخلاق پزشکی و هم حقوقی محقق میشود، زیرا در صورتی که رضایت فرد یا ولی او اخذ نگردد، جرم اتفاق افتاده و در صورت وجود اذن و تلف یا نقص عضو و عدم اثبات عدم تقصیر تنها مسئولیت مدنی محقق میشود، لذا با توجه به اهمیت مسأله دریافت اذن و رضایت آگاهانه، در این مقاله وضعیت اخذ رضایت در اعمال جراحی کودکان با در نظرگرفتن نسبت فرد رضایتدهنده با سن بیمار، جنسیت بیمار و نوع عمل از نظر اورژانسی یا غیر اورژانسیبودن مورد سنجش قرار گرفت.
روش: در این مطالعه مقطعی ـ توصیفی ـ تحلیلی، اطلاعات رضایتنامه در اعمال جراحی کودکان بیمارستان 17 شهریور رشت از فروردین 1398 الی شهریور 1399، شامل سن بیمار، جنسیت بیمار، نوع عمل جراحی و نسبت فرد رضایتدهنده با بیمار چکلیست از پیشتهیهشدهای مبتنی بر رضایت اگاهانه موجود جمعآوری شده است. جهت تحلیل دادههای پژوهش، برای متغیرهای کمی از آزمون آنالیز واریانس (ANOVA)، برای متغیرهای کیفی از آزمون دقیق فیشر (Fisher's exact test) استفاده گردید. دادههای جمعآوریشده وارد نرمافزار SPSS 21 شده است و سطح معناداری p<0.05 در نظر گرفته شد.
ملاحظات اخلاقی: این مطالعه توسط کمیته اخلاق تأیید شده است. ملاحظات اخلاقی نظیر تکمیل فرم رضایت آگاهانه کتبی، مشارکت داوطلبانه، توضیح اهداف تحقیق و اطمینان در مورد محرمانهبودن اطلاعات رعایت گردید.
یافتهها: بر اساس نتایج به دستآمده از 187 مورد، جراحی اورژانسی (3/61 درصد) و مابقی جراحی غیر اورژانسی داشتند که از افراد اعلامکننده رضایت 202 نفر ولی قانونی (2/66 درصد) و مابقی به ترتیب: فرد فاقد سمت قانونی مادر (8/31 درصد)، قیم با نامه (7/0 درصد) و فرد فاقد سمت قانونی (غیر از مادر) (3/1 درصد) بودهاند. بر اساس نتایج مطالعه حاضر در خصوص ولی قانونی 199 نفر (5/98 درصد) فرد رضایتدهنده پدر و 3 نفر (5/1 درصد) پدر و مادر هر دو بودند. در مورد فرد فاقد سمت قانونی هم 97 نفر (96 درصد) فرد رضایتدهنده مادر و 2 نفر (2 درصد) پرستار و 1 نفر (1 درصد) مادر خوانده و 1 نفر (1 درصد) مادربزرگ بودهاند. قیم با نامه 1 نفر (50 درصد) و 1 نفر (50 درصد) مادربزرگ بودهاند. بر اساس نتایج به دستآمده مشخص شد که جنسیت (p=0/894) و سن (p=0/336) با گروه رضایتدهنده ارتباط معناداری ندارد، اما نوع جراحی با گروه رضایتدهنده ارتباط معناداری داشت (p<0/001)، به طوری که بیشتر افراد رضایتدهنده در عمل جراحی اورژانسی ولی قانونی بیمار بودند.
نتیجهگیری: در بسیاری از موارد بررسیشده موازین اخلاقی و حقوقی در اخذ رضایت آگاهانه از ولی و سرپرست قانونی کودکان رعایت شده بود، ولی در هیچ کدام از این فرایندها در خصوص اخذ موافقت از کودک مدرکی ثبت نشده بود که این امر نیاز به توجه در نظام سلامت دارد.
ارجاع به مقاله
مراجع
Campbell A. Infants, children and informed consent. Br Med J. 1974; 3(5926): 334-338.
DePoy E, Gitlin LN. Introduction to research E-book: Understanding and applying multiple strategies. Louis: Elsevier Health Sciences; 2019.
Delpasand K, Firouzabadi Z, Mashkoori A, Ghanbari A, Nourian M. Explaining Consent and Assent in the Treatment of Children from the Perspective of Jurisprudence, Law and Medical Ethics. Child Rights Journal. 2019; 1(2): 171-193. [Persian]
Safai SH. Civil rights of persons and interdicted. Tehran: Research Center for Humanities Research and Development of Humanities Textbooks; 2013. [Persian]
Rezaei F. A review of child protection institutions in Iranian law. Sisters' Seminary Research Database Across the Country. 2020; Article ID: 16448. [Persian]
Ministry of Health and Medical Education. Consents and legal aspects. North Khorasan: North Khorasan Medical Sciences; 2009. [Persian]
The law allowing the government of the Islamic Republic of Iran to accede to the Convention on the Rights of the Child. 1994.
Berg JW, Appelbaum PS, Lidz CW, Parker LS. Informed consent: Legal theory and clinical practice. Oxford: Oxford University Press; 2001.
Kohrman A, Clayton E. Guidelines on forgoing life-sustaining medical treatment. Pediatrics. 1994; 93(3): 532-536.
- چکیده مشاهده شده: 64 بار