خواب یکی از مهم‌ترین فرایندهای فیزیولوژیک در انسان به حساب می‌آید و مطالعات بسیار زیادی دربارۀ این فرایند پیچیده و حیاتی صورت گرفته است. هر نوع اختلال در خواب اعم از زمان خواب یا الگوی خواب و یا مدت زمان آن، به مشکلات مهمی در سلامت جسمی و روحی انسان منجر می‌گردد.

سابقه و هدف: مدیریت معنوی یکی از سبک‌های مدیریتی بومی و الهام‌گرفته از تمدن ایرانی و اسلامی است که از دیرباز به آن بسیار توجه شده است. از سوی دیگر عملکرد سازمانی و نوآوری سازمانی نیز از متغیّرهای سازمانی محسوب می‌‌شود. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطۀ مدیریت معنوی با نوآوری و عملکرد سازمانی پرستاران انجام گرفته است.

روش کار: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-همبستگی است. جامعۀ آماری شامل تمامی پرستاران شهر خوی به‌تعداد 500 نفر بود که مطابق با جدول مورگان و با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تعداد 217 نفر نمونۀ پژوهش در نظر گرفته شدند. ابزارهای استفاده‌شده در پژوهش پرسش‌نامه‌های مدیریت معنوی بوداقی، عملکرد سازمانی هرسی و گلداسمیت و نوآوری سازمانی ونگ و احمد بود. متخصصان مربوط روایی پرسش‌نامه‌ها را تأیید کردند و پایایی پرسش‌نامه‌ها نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ به‌ترتیب برابر با 94/0، 89/0 و 89/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیّره استفاده شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلف مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده است.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین بُعد ساختاری (175/0= rو 007/0=P) و رفتاری (460/0=r و 001/0=P) مدیریت معنوی با عملکرد سازمانی و همچنین بین بُعد ساختاری (455/0= r و 001/0=P)، رفتاری (628/0= rو 001/0=P) و زمینه‌ای (297/0= rو 001/0=P) مدیریت معنوی با نوآوری ‌سازمانی رابطه وجود داشت. علاوه‌براین، بین مدیریت معنوی و نوآوری سازمانی (520/0= rو 001/0=P) و همچنین مدیریت معنوی و عملکرد سازمانی (282/0= r و 001/0=P) نیز رابطۀ معناداری وجود داشت و مدیریت معنوی توانست 27 درصد تغییرات مؤلفۀ نوآوری سازمانی (001/0=P) و 8 درصد تغییرات مربوط به مؤلفۀ عملکرد سازمانی (001/0=P) را پیش‌بینی کند.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده می‌‌توان گفت توجه به مدیریت ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌معنوی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی می‌‌تواند در بهبود عملکرد سازمانی و همچنین تقویت نوآوری سازمانی اهمیت داشته باشد.

استناد مقاله به این صورت است:

Ranjdoust Sh. Correlation of Spiritual Management with Innovation and Organizational Performance of Nurses. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):7-22. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.24331

سابقه و هدف: در سال‌های اخیر علاقه به مطالعۀ بهزیستی معنوی و شناسایی عوامل شناختی و عاطفی اثرگذار بر آن رشد و اهمیت زیادی پیدا کرده است. نظریات فراانتزاعی، تفکر دیالکتیک را شرط دستیابی به همدلی و بهزیستی معنوی می‌داند. بنابراین، هدف اصلی از اين پژوهش بررسي رابطۀ تفکر دیالکتیک و همدلی با بهزیستی معنوی بزرگسالان بود.

روش کار: روش پژوهش حاضر مقطعی از نوع توصیفی-همبستگی است. جامعۀ آماری پژوهش تمامی افرادی بودند که در فاصلۀ سنی جوانی تا سالمندی (20 تا 60) در شهر اصفهان در سال 1396 ساکن بودند؛ از میان این افراد 450 نفر به‌روش نمونه‌گيري دردسترس انتخاب شدند و با توجه به هدف مقایسۀ تحولی در چهار گروه 20 تا 29، 30 تا 39، 40 تا 49 و 50 تا 60 سال قرار گرفتند. ابزارهای استفاده‌شده در اين پژوهش عبارت بود از پرسش‌نامه‌های بهزیستی معنوی، باورهای پارادایم اجتماعی و واکنش بین‌فردی. به‌منظور تجزيه و تحليل داده‌ها از تحلیل رگرسیون و واریانس استفاده شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: نتايج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد كه تفکر دیالکتیک و همدلی رابطۀ خوب با خدا، خود و دیگران را پیش‌بینی ‌‌کرد و تفکر دیالکتیک نقش مهم‌تری نسبت به همدلی در پیش‌بینی بهزیستی معنوی بزرگسالان داشت. نتایج تحلیل واریانس نیز نشان می‌دهد که سطوح سنی و دین‌داری از نظر بهزیستی معنوی تفاوت معناداری داشت.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها می‌توان گفت تفکر دیالکتیک و راهبردهای همدلی در کنار دین‌داری نقش مهمی در بهبود روابط با خدا، دیگران و بهزیستی معنوی دارند و با پیشرفت سطح دین‌داری، بهزیستی معنوی نیز افزایش می‌یابد. علاوه‌براین، بزرگسالی دوران تکمیل رشد معنوی است.

استناد مقاله به این صورت است:

Mellat N, Ebrahimi-Qavam S, Gholamali-Lavasani M, Sadipour E. The Relationship of Dialectical Thinking and Empathy with Spiritual Well-being. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):23-35. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.29536

سابقه و هدف: زنان سرپرست خانوار بیش از زنان دیگر در معرض آسیب‌های فردی و اجتماعی قرار دارند که این شرایط می‌تواند بر سلامت و احساس شادی آنان تأثیر بگذارد. ازاین‌رو، مطالعۀ حاضر‌ با هدف تعیین تأثیر باور خودکارآمدی و شادکامی بر ابعاد سلامت جسمانی و روانی زنان سرپرست خانوار انجام شده است.

روش کار: این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعۀ آماری شامل تمامی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش ادارۀ بهزیستی شهرستان آبادان بود که از میان آنان با روش نمونه‌گیری دردسترس تعداد 195 نفر انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری اطلاعات شامل پرسش‌نامۀ مشخصات فردی و جمعیت‌شناختی، خودکارآمدی، کیفیت زندگی و شادکامی بود. تحلیل داده‌ها نیز با روش‌های آمار توصیفی، ضریب همبستگی و رگرسیون انجام شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.  

یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، میانگین سنی شرکت‌کنندگان 11/97±19/42 و مهم‌ترین علت سرپرستی، داشتن همسر بیمار و ازکارافتاده (9/63 درصد: 82 نفر) بود. بیشتر زنان (4/57 درصد: 112 نفر) کم‌سواد بودند و ارزیابی متوسطی از میزان خودکارآمدی (9/75 درصد: 148 نفر) و شادکامی (6/42 درصد: 83 نفر) گزارش کردند. زنان از جنبۀ سلامت جسمانی در سطح متوسط و از جنبۀ سلامت روانی در سطح ضعیف قرار داشتند. با تحلیل رگرسیون چندگانه، متغیّرهای خودکارآمدی و شادکامی قادر به پیش‌بینی متغیّرهای سلامت جسمانی و روانی (000/0P=) بودند و سطح تحصیلات مهم‌ترین متغیّر پیش‌بینی‌کننده و تأثیرگذار بر سلامت جسمانی در زنان (004/0P=) بود.

نتیجه‌گیری: نتایج مطالعۀ حاضر نشان داد که با اجرای مداخلات مؤثر می‌توان به ارتقای باور خودکارآمدی و شادکامی که به افزایش سطح سلامت جسمی و روانی در زنان منجر می‌‌شود، دست یافت.

استناد مقاله به این صورت است:

 Hayati F, Hayati F, Namadmalianizadeh Z. The Effect of Self-efficacy and Happiness on Physical and Mental Health in Female Heads of Households under the Protection of Abadan Behzisti Welfare Office. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):36-51. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.26490

سابقه و هدف: سبک زندگی مشخصۀ بارز هویت فرهنگی و اجتماعی هر جامعه‌ای است. اسلام و مفاهیم و آموزه‌های آن خود مقوم و سازندۀ بهترین سبک زندگی است. اگرچه سبک زندگی اسلامی مولد ابعاد مختلف سلامتی است، سلامت یا فقدان آن می­تواند از عوامل تسهیل‌کننده یا بازدارندۀ تحقق سبک زندگی اسلامی نیز باشد. بنابراین مطالعۀ حاضر برای تبیین دیدگاه استادان دانشگاه علوم پزشکی همدان دربارۀ سلامت و نقش آن در تحقق سبک زندگی اسلامی اجرا شده است.

روش کار: این پژوهش مطالعه‌ای کیفی با رویکرد تحلیل محتوا است. جمع‌آوری داده­ها از طریق مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساختاریافته با 11 نفر از استادان دانشگاه علوم پزشکی همدان به‌روش نمونه‌گیری مبتنی بر هدف با حداکثر تنوع از نظر سن و وضعیت هیئت علمی صورت گرفت. همۀ مصاحبه­ها دست‌نویس شد و در پایان با روش تحلیل محتوای قراردادی تجزیه و تحلیل شد. مشارکت‌کنندگان و محققان استحکام و صحت داده­ها را تأیید کردند. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: تحلیل داده­ها به استخراج مفاهیمی اصلی منجر شد که عبارت است از: تأثیر ضعیف سلامت جسمی بر تحقق سبک زندگی اسلامی (درون‌مایۀ فرعی؛ تعاریف متنوع از سلامت جسمی و تأثیرات متناقض سلامت جسمی)، تأثیر مثبت سلامت روانی بر تحقق سبک زندگی اسلامی (درون‌مایۀ فرعی؛ ارتباط قوی سلامت روانی و تأثیر مستقیم سلامت روانی)، تأثیر متقابل سلامت اجتماعی بر تحقق سبک زندگی اسلامی (درون‌مایۀ فرعی؛ تعاریف مختلف از سلامت اجتماعی، تأثیر دوطرفۀ سلامت اجتماعی و نظارت حاکمیت بر بُعد سلامت اجتماعی) و تأثیر تصاعدی سلامت معنوی بر تحقق سبک زندگی اسلامی (درون‌مایۀ فرعی؛ امکان‌پذیر نبودن سبک زندگی اسلامی بدون سلامت معنوی).

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده، سلامت روان انسان مهم‌تر از سلامت جسم او و بیماری روان او مهم‌تر از بیماری جسم است. بنابراین سلامت روانی و معنوی می‌تواند به‌خوبی تحقق سبک زندگی اسلامی را تبیین نماید، هرچند تلاش برای زدودن بیماری­های جسمی در یاری افراد جهت تحقق هرچه بهتر سبک زندگی اسلامی لازم است.

استناد مقاله به این صورت است:

Shourcheh B, Barati B, Afshari M. The Views of Hamadan University of Medical Sciences Professors about Health and its Role in Realizing Islamic Lifestyle. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):52-62. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.27621

سابقه و هدف: معنویت عاملی است که می‌تواند مبنایی برای اعتقادات و ذهنیت فرد باشد و از طریق تأثیر بر مغز و سیستم عصبی، غدد درون‌ریز و سیستم ایمنی موجب سلامت و یا بیماری فرد شود. مطالعۀ حاضر به‌منظور بررسی وضعیت سلامت معنوی و ارتباط آن با وضعیت سلامت جسمانی مراجعه‌کنندگان به مراکز جامع سلامت شرق شهر تهران در سال 98-1397 طراحی و اجرا شده است.  

روش کار: این پژوهش مقطعی از نوع توصیفی-تحلیلی است. جامعۀ آماری پژوهش تمامی مراجعه‌کنندگان به مراکز بهداشتی-درمانی شرق شهر تهران در سال 1398 بود. نمونه‌گیری در سه مرکز جامع سلامت در بازۀ زمانی یک ماهه به‌صورت پوآسون و به‌شیوۀ دردسترس با رضایت مراجعان انجام شد. در پایان، 522 نفر در حضور محقق پرسش‌نامه‌ها را تکمیل کردند. جهت جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامۀ 20 سؤالی استاندارد سلامت معنوی پالوتزین و الیسون استفاده شد و داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون من‌ویتنی، آزمون کروسکال-والیس و آزمون کای‌اسکوئر تجزیه و تحلیل شد. درنهایت، مقدار 05/0 P< معنی‌دار در نظر گرفته شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، سلامت معنوی با تعداد دفعات سرماخوردگی افراد شرکت‏كننده در سال تفاوت معنی‌دار نشان داد (019/0P=). علاوه‌براین، بین امتیاز سلامت ‌مذهبی با بیماری‌های مزمن شرکت‌کنندگان نیز تفاوت معنی‌دار بود (028/0P=). آزمون تعقیبی این تفاوت امتیاز را بین گروه بیماری قلبی‌-عروقی و هیپرلیپیدمی با گروه‌های دیگر نشان داد. به این صورت که میانگین امتیاز سلامت معنوی و سلامت مذهبی و وجودی در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی‌-عروقی و هیپر‌لیپیدمی کمتر از گروه‌های دیگر بود.

نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان می‌دهد سلامت جسمی می‌تواند با سلامت معنوی در ارتباط باشد و امکان ابتلا به بیماری در افرادی که از نظر سلامت معنوی در سطح بالایی ارزیابی شوند کمتر است. علت آن نیز تأثیر‌پذیری مغز و سیستم عصبی و اندوکرین و ایمنی بدن از ذهن است؛ مبنای ذهن و افکار انسان نیز نظام اعتقادی، باورها و فرهنگ او است.

استناد مقاله به این صورت است:

Khajavi-Shojaie K, Pirasteh A, Jouhari Z. The Relationship between Spirituality and Physical Health: A Cross-Sectional Study on the Patients Referring to East Tehran Health Centers in 2019. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):63-80. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.26890

سابقه و هدف: جنگ معمولاً پیامدهای گستردۀ فردی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دارد که تأثیر بسیاری بر مشکلات جسمی و روانی می‌گذارد. ازاین‌رو، هدف از این پژوهش تعیین رابطۀ دین‌داری و تاب‌آوری با بهزیستی روانی در همسران جانبازان شهر کرج بود.

روش کار: روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعۀ آماری 3750 نفر از همسران جانبازان شهر کرج بود که از میان آنان نمونه‌ای به تعداد 249 نفر در سال 1398 با توجه به فرمول کوکران به‌روش دردسترس انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامۀ دین‌داری سراج‌زاده و همکاران، پرسش‌نامۀ تاب‌آوری کونور و دیویدسون و پرسش‌نامۀ بهزيستي روان‌شناختي ريف بود. براي تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از آزمون آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به‌روش گام‌به‌گام استفاده شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد بین مؤلفه‌های دین‌داری با بهزیستی روانی رابطۀ مثبت و معنی‌داری در مقدار 01/0 وجود داشت. همچنین از بین پنج مؤلفۀ مربوط به تاب‌آوری، تنها بین سه مؤلفۀ تأثیرات معنوی، تحمل عاطفۀ منفی و پذیرش مثبت با بهزیستی روانی رابطۀ خطی معنا‌داري وجود داشت و متغیّرهای شایستگی فردی و کنترل، در تبیین بهزیستی روانی همسران جانبازان نقشی نداشتند.

نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه متغیّرهاي دین‌داری و تاب‌آوري پیش‌بینی‌کننده‌هاي معناداري براي بهزیستی روانی هستند، می‌توان با ایجاد ظرفیت‌هایی در موقعیت‌هاي آموزشی، بهزیستی روانی همسران جانبازان را ارتقا بخشید.

استناد مقاله به این صورت است:

Jian-Bagheri M, Notarkesh M, Ghammari M. The Relationship of Religiousness and Resilience with Psychological Well-Being in Veterans' Wives. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):81-94. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.27907

سابقه و هدف: در بیماری عروق کرونر قلب کاهش شادمانی و کیفیت زندگی رایج است. پژوهش‌هایی اثربخشی برنامۀ امیددرمانی کلاسیک را در افزایش شادمانی و کیفیت زندگی بیماران مزمن نشان داده است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی امیددرمانی با رویکرد اسلامی در مقایسه با امیددرمانی کلاسیک بر افزایش شادکامی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به عروق کرونر قلب بوده است.

روش کار: در این پژوهش که از نوع نیمه‌آزمایشی با پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه گواه است، تعداد 60 نفر از بیماران مبتلا به عروق کرونر قلب یکی از بیمارستان‌های شهرستان قم برای نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسش‌نامه‌های امید، شادکامی و کیفیت زندگی (36SF-) بود. پس از جمع‌آوری داده‌های پیش‌آزمون، شرکت‌کنندگان در سه گروه همتای 20 نفری تقسیم شدند و جلسات مداخله در هشت جلسۀ 90 دقیقه‌ای اجرا شد. گروه آزمایشی اصلی، امیددرمانی با رویکرد اسلامی، گروه آزمایشی دوم، امیددرمانی کلاسیک و گروه کنترل، بستۀ مقابله با استرس دریافت کردند. پس از آن پس‌آزمون در تمامی گروه‌ها اجرا شد و داده‌ها با استفاده از آزمون‌های لوین، کولموگروف-اسمیرنوف و کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که امیددرمانی اسلامی و کلاسیک به‌صورت معناداری موجب افزایش امید، کیفیت زندگی و شادکامی در افراد مبتلا به بیماری کرونر قلبی ‌شده است. همچنین روش امیددرمانی اسلامی در افزایش کیفیت زندگی و شادکامی بیماران مبتلا به کرونر قلبی، مؤثرتر از امیددرمانی کلاسیک است.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها، بهره‌گیري از امیددرمانی اسلامی در بیماران مبتلا به عروق کرونر قلبی توصیه می‌شود. همچنین، پیشنهاد می‌شود در پژوهش‌های آینده برنامۀ امیددرمانی اسلامی در بیماري‌هاي مزمن دیگر نیز اجرا و اثربخشی آن ارزیابی شود.

استناد مقاله به این صورت است:

Jamshidi MA, Hejazi SF, Yoosefee S, Jahangirzade MR, Masjedi-Arani A, Karamkhani M, Farhoush M. The Effect of Hope Therapy with an Islamic Approach in Comparison with Classical Hope Therapy on Happiness and Quality of Life in Patients with Coronary Heart Disease. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):95-111. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.29783

سابقه و هدف: آموزش و رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای در رشته‌های بالینی پزشکی همواره کانون توجه است. ازاین‌رو، هدف این تحقیق تعیین دیدگاه کارآموزان، کارورزان، دستیاران بالینی و اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران دربارۀ اهمیت رعایت شاخص‌های اخلاق حرفه‌ای در بخش‌های بالینی بوده است.

روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی-توصیفی است. جامعۀ آماری پژوهش تمامی کارآموزان، کارورزان، دستیاران بالینی و اعضای هیئت علمی بالینی دانشگاه علوم پزشکی مازندران به‌تعداد 380 نفر در سال ۹۷-1396 بودند که از میان آنان320 نفر به‌روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و به پرسش‌نامۀ اخلاق حرفه‌ای بالینی به‌روش خودایفا پاسخ دادند. سؤالات مقیاس در پنج حیطۀ وظیفه‌شناسی، احترام به دیگران، تعالی شغلی، شرافت و درستکاری و نوع‌دوستی مشخص شده بود. برای تحلیل میانگین داده‌های کمّی از آزمون تی و آنوا و برای متغیّرهای کیفی از آزمون کای دو استفاده شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: شرکت‌کنندگان در پژوهش حاضر 320 نفر (84 درصد) بودند که 163 نفر (9/50 درصد) از آنان را زنان تشکیل دادند. میانگین سنی شرکت‌کنندگان نیز 4/6±8/26 بود. توزیع فراوانی افراد به این ‌ترتیب بود که 128 نفر (40 درصد) کارآموز، 127 نفر (7/39 درصد) کارورز، 51 نفر (5/17 درصد) دستیار و 9 نفر (8/2 درصد) استاد بودند. علاوه‌براین، 1/84 درصد از شرکت‌کنندگان به‌کارنبردن جملات تحقیرآمیز نسبت به بیماران را گزینۀ مهم اخلاق حرفه‌ای بالینی می‌دانستند و دیدگاه زنان و مردان نیز در اهمیت گویه‌های اخلاقی تفاوتی نداشت (844/0P<) ولی کارآموزان، کارورزان، دستیاران و استادان دربارۀ اهمیت کدهای اخلاقی اختلاف معنی‌داری داشتند (035/0>P).

نتیجه‌گیری: از دیدگاه مشارکت‌کنندگان بالینی، برخی از گویه‌ها مثل احترام به بیماران اهمیت بالاتری داشت ولی در حیطۀ تعالی شغلی کم‌اهمیت بود. ازاین‌رو، تقویت انگیزه‌های درونی و بیان جایگاه شاخص‌های اخلاق حرفه‌ای بالینی در برنامه‌های آموزشی بالینی برای برخی از موارد گزارش‌شدۀ کم‌اهمیت، توصیه می‌شود.

استناد مقاله به این صورت است:

Nasiri E, Haghshenas MR, Hagizadeh H. Evaluation of Trainees, Interns and Assistants, and Clinical Faculty Members about Clinical Professional Ethics. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):112-123. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.25575

سابقه و هدف: انسان­شناسی یکی از دو مفروضۀ پنهان اساسی است که پایۀ تصور همۀ نظریه‌‌پردازان غربی و شرقی در ادیان مختلف از واقعیت و به‌دنبال آن ارائۀ نظریات علمی به‌ویژه در حوزۀ علوم انسانی است. تحولات انسان‌شناسی الهی (مسیحی و یهودی) و فلسفی (از پروتاگوراس تا نیچه) در غرب به‌تدریج به انسان‌شناسی تجربی با اساس ماتریالیستی و داروینیستی منتهی شده که محصول آن شناختی ناقص از انسان و کاربرد آن در شئون مختلف و آسیب‌های جبران‌ناپذیری در رشد و تعالی و سلامت روانی، اجتماعی و جسمانی او بوده است. در آثار دانشمندان مسلمان گرچه تصویری متعالی از انسان ارائه شده، اما فاقد عینیت و يکپارچگي و دارای ضعف کاربردی است. هدف پژوهش حاضر دستیابی به چارچوب نظری آفرینش یا «ساختار وجودی» انسان و تعالی و بالندگی او و استخراج اجزای این ساختار و روابط بین آنها در جهت عینی و کاربردی‌سازی با الگوبرداری از تمثیل آناتومی بُعد مادی (بدن) انسان بود.

روش کار: این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی قرآن و با استعانت از تفاسیر و پژوهش‌های اسلامی دیگر انجام گرفته است. به این صورت که آیات مربوط به‌روش کتابخانه‌ای جمع­آوری و سپس داده­های به‌دست‌آمده به‌روش استقرایی تحلیل شد. مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: چهار لایۀ اصلی صدر، شغاف، قلب و فؤاد در ساختار وجودی انسان استخراج شد که بر پایۀ فطرت واقع شده است و هر یک مشمول طبقاتی از حالت، قوت، نهایت و غایت است که درمجموع 62 جزء مرتبط را شکل دادند.

نتیجه‌گیری: قلب و لایه‌ها و اجزای آن و نوع ارتباط بین آنها چارچوب یکپارچۀ ساختار وجودی انسان با تکیه بر مقوله‌های استخراجی از قرآن کریم معرفی شدند که می­تواند راهنمای انسان‌سازی و جامعه‌سازی و تشخیص و درمان بیماری­های غیرجسمی باشد.

استناد مقاله به این صورت است:

Kiaei Z, Bagheri F, Abolmaali-Alhoseini Kh. Theoretical Framework of the Existential Structure of Human-being Based on Content Analysis of the Holy Qur'an. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):124-136. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.27572

سابقه و هدف: همان‌طور که جسم انسان به سلامتی نیاز دارد و گرفتار بیماری می‌شود، روح او نیز به مراقبت نیازمند است و همچون جسم گرفتار امراض نفسانی و اخلاقی می‌شود. در نگاه امام علی (ع) پیشگیری از بیماری در سلامت جسم حائز اهمیت است؛ اما آنچه از بیماری جسمانی مهم‌تر است، امراض روحانی است که بی درد و بدون سر و صدا انسان را گرفتار می‌کند. ازاین‌رو، هدف این پژوهش بررسی اخلاق‌درمانی در بیانات امام علی (ع) با محوریت نهج‌البلاغه بود.

روش کار: این پژوهش از نوع تحلیلی-کتابخانه‌ای است که کلیدواژه‌های بیماری اخلاقی، بیماری جسمی و بیماری نفسانی و روحانی در سخنان امام علی (ع) در نهج‌البلاغه، شروح نهج‌البلاغه و کتب روایی مرتبط با فرمایش‌های امام همچون تحف‌العقول، غررالحکم و دررالکلم، عیون‌الحکم و المواعظ و... در منظومۀ فکری امام علی (ع) بررسی شده است. مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داده که در نگاه امام علی (ع) در کنار بیماری‌های جسمانی، امراض اخلاقی و روحانی نیز انسان را بیمار می‌کند و این نوع بیماری بدتر از بیماری جسمانی است و الگوهای اخلاقی، احساس حضور حضرت حق در زندگی و بهره‌گیری از آیات الهی، حس امیدواری و خوش‌بینی را در بیمار زنده می‌کند.

نتیجه‌گیری: با بررسی سخنان امام علی (ع) در نهج‌البلاغه و دیگر کتب روایی مرتبط، مشخص شد انسان موجودی است که هم ساحت مادی و هم فرامادی دارد و کمالش در گرو تکامل روحانی و کسب فضایل اخلاقی است. همچنین مشخص شد در کنار بیماری‌های جسمانی، بیماری‌های اخلاقی نیز درمان‌شدنی است و حضرت به بُعد اخلاقی بیش از ابعاد جسمانی توجه داشته‌اند و بیشتر بیانات ایشان در جهت درمان بُعد اخلاقی انسان بوده است.

استناد مقاله به این صورت است:

Sobhani-Yamchi M, Olyanasab SZ, Davari-Chelaghaee A. Therapeutic Ethics in Imam Ali’s (pbuh) School of Thought. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):137-149. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.26576

سابقه و هدف: عدالت یکی از پرجاذبه‌ترین مفاهیم در تاریخ بشر بوده است و مجاهدان زیادی جان خویش را در این راه فدا نموده­اند. عدالت شقوق زیادی دارد و یکی از مهم‌ترین و فراگیرترین انواع آن عدالت ­اجتماعی است. عدالت اجتماعی نیز زیرشاخه‌ها و شاخص‌های فراوانی دارد و وضعیت سلامتی مردم یکی از مهم‌ترین معیارهای سنجش آن است که نگرش­ها و نظریه­های متعدد و متنوعی در این حوزه طرح شده است. هدف از این مقاله بررسی عدالت در حوزۀ سلامت با تأکید بر بیانات مقام معظّم رهبری بوده است.

روش کار: این مطالعه از نوع مروری و جست‌وجوی نظام­مند است که با روشی توصیفی و با مرور مقالات در بهار سال 1399 از پایگاه­های علمی همانند اسکوپوس، پایگاه سازمان بهداشت ­جهانی و نورمگز موضوع بررسی شده است؛ همچنین بر اساس پایگاه­های رسمی جمهوری اسلامی و نیز دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت­الله ­خامنه­ای به بررسی اسناد راهبردی، قوانین اساسی و مدنی، سیاست­های ابلاغی پس از انقلاب 1357 تاکنون و سخنان رهبر جمهوری اسلامی ایران طی 41 سال زعامت و به تحلیل و تبیین دیدگاه ایشان در موضوع پرداخته شده است. مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: با توجه به یافته‌های پژوهش، عدالت در حوزۀ سلامت و توجه به مقولۀ بهداشت عمومی، جایگاهی مهم در اسناد بالادستی، قوانین و بودجه­بندی در جمهوری ­اسلامی ایران دارد و مقام معظّم رهبری همواره بر این موضوع تأکید ویژه­ داشته‌اند.

نتیجه‌گیری: برخی از اصول و شاخص­های نظری و عملی مقام معظّم رهبری را در حوزۀ سلامت می­توان توجه به اسناد بالادستی و راهبردی ازجمله سند چشم‌انداز بیست­ساله‌ و سیاست‌های کلی «سلامت» نام برد. شاخص دیگر تأکید بر رویکرد اسلامی و معنویت است که تأثیر این عامل در مهار کرونا مشهود بوده است. شاخص مهم دیگر در حوزۀ سلامت، عقلانیت است؛ زیرا عدالت از مقولاتی است که در آن علاوه‌بر تمهیدات نظری، به شاخص‌سازی و تدوین برنامۀ عملیاتی نیز نیاز است. نگرش مبنایی و پیشگیرانه، انکارنکردن واقعیت­ها و ارتقای جایگاه کادر سلامت و درمان از شاخص­های دیگر است.

استناد مقاله به این صورت است:

Mirhadi-Tafreshi SMR, Yousefi B. Justice in the Field of Health with an Emphasis on the Statements of the Supreme Leader. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):150-163. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.31116

سابقه و هدف: از عصر شکل‌گیری تمدن بشری، برخورداری از امکانات رفاهی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های انسان است که بر افکار، ‌روان، رفتار و ‌اجتماع افراد تأثیر‌گذار بوده ‌است. همواره حکومت‌ها و ایده‌پردازان یکی از رسالت‌هایشان را تلاش در جهت براندازی فقر و یا دست‌کم کاهش آسيب‌هاي آن دانسته‌اند. در دين اسلام و بيانات ائمه (ع) آثار ناگوار فقر و توصیه‌هایی در جهت کاهش چهرۀ فقر از جامعه مطرح شده‌ است. در صحیفۀ ‌سجادیه نیز پاره‌ای از آسیب‌های تنگدستي بر حوزۀ بهداشت ‌روان و سلامت ‌اجتماعی و راهکارهای برون‌رفت یا کاهش این آسیب‌ها طرح ‌شده‌ است كه این پژوهش با کنکاش و تحلیل این موارد در صدد یافتن میزان اهمیت و توجه به ابعاد گوناگون سلامت به‌ویژه بهداشت ‌روانی و سلامت ‌اجتماعی افراد از منظر امام سجاد (ع) و دستيابي به جهت‌گيري توصيه‌هاي ارائه‌شده در كاهش آثار نامطلوب فقر و تحليل اين سوگيري‌ها بوده است.

روش کار: پژوهش پیش‌رو از نوع تحلیلی-کتابخانه‌ای است که با بررسی ادعیۀ صحیفۀ سجادیه و آثاری در زمینۀ روان‌شناسی، علوم اجتماعی و اقتصاد، آسیب‌ها و تهدیدهای فقر بر بهداشت ‌روانی و سلامت ‌اجتماعی و راهکارهای کاهش این آسیب‌ها استخراج و به تحلیل آنها پرداخته‌ شده است. مؤلف مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده ‌است.

یافته‌ها: از منظر امام‌ سجاد (ع) فقر بهداشت‌ روان و سلامت ‌اجتماعي افراد را از جهات گوناگون در معرض خطر قرار ‌می‌دهد اما راهکارها و توصيه‌هايي براي آحاد جامعه در جهت کنترل و جلوگیری از گسترش فقر و کاهش این آسیب‌ها وجود دارد.

نتیجه‌گیری: در صحیفۀ سجادیه با همه‌‌جانبه‌نگري به شخصیت، بهداشت‌ روان و سلامت ‌اجتماعی افراد نگریسته شده‌ و راهکارهایی برای برون‌رفت از آسیب‌های فقر و اقتصاد ناسالم مطرح شده است که بیشتر جنبۀ توصیه‌های فردی دارد تا توصیه‌هایی به حکومت‌ها. این امر نشان‌‌دهندۀ صلاحيت‌نداشتن حكومت عصر امام (ع) و ممکن بودن کنترل وضعیت نابهنجار اقتصادي و كاهش آسيب‌هاي فقر از سوی آحاد جامعه است.

استناد مقاله به این صورت است:

Zhian F. An Analysis of the Effects of Poverty on Individual/Social Mental Health and Harms Reduction Strategies from the Perspective of Sahifah Sajjadiah. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2021;7(1):164-178. https://doi.org/10.22037/jrrh.v7i1.26660