سرمقاله


خودمراقبتی از دیدگاه اسلام

شهلا قنبری, ایاد بهادری منفرد

پژوهش در دین و سلامت , دوره 6 شماره 2 (2020), 13 June 2020, صفحه 1-6
https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.29917

خودمراقبتی شامل اعمالی اکتسابی، آگاهانه و هدف‌دار است که فرد برای سلامت خود، فرزندان و خانواده‌اش انجام می‌دهد تا در اثر آن از سلامت جسمی، روانی و اجتماعی خود و اطرافیانش حفاظت کند و نیازهای جسمی، روانی و اجتماعی خود و آنان را برآورده سازد؛ همچنین، از بیماری‌ها یا حوادث پیشگیری، بیماری‌های مزمن خود و خانواده را مدیریت؛ و از سلامت خود و خانواده‌اش بعد از ابتلا به بیماریِ حاد یا ترخیص از بیمارستان، حفاظت کند

استناد مقاله به این صورت است:

 

Ghanbari Sh, Bahadorimonfared A. Self-care from the Perspective of Islam. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):1-6. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.29917



 

مقالۀ پژوهشی


د.

استناد مقاله به این صورت است:

Naeiji Z, Lorestani Kh, Baghestani AR. Investigating the Effect of Adhan on Anxiety and Pain Level in Patients after Cesarean Operation by Spinal Anesthesia: A Prospective Clinical Trial Study. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):7-19. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.23471

اثربخشی آموزش خود‌نظارتی با رویکرد مراقبۀ اسلامی بر خویشتن‌داری دانشجویان دختر دانشگاه تهران

فاطمه نصرتی, ثریا جعفری اردی, باقر غباری ‌بناب

پژوهش در دین و سلامت , دوره 6 شماره 2 (2020), 13 June 2020, صفحه 20-36
https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.22988

سابقه و هدف: دانشجویان هر جامعه در میان قشرهای مختلف آن، دسترنج معنوی و انسانی و از آینده‌سازان کشور خویش هستند و توجه به وضعیت سلامت روانی، معنوی، اجتماعی، فرهنگی و جسمی آنان موجب فراهم آوردن زمینۀ لازم برای تحقق زندگی پویا و سالم در جامعه برای سال‌های آینده خواهد شد. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبۀ اسلامی بر خویشتن‌داری دانشجویان دختر دانشگاه تهران بود.

روش کار: این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی به‌صورت پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دانشجویان دانشگاه تهران بود که در سال تحصیلی 1395 مشغول به تحصیل بودند و از میان آنان 30 نفر از دانشجویان دختر به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب؛ و به‌صورت شمارش تصادفی به دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) تقسیم شدند. شرکت‌کنندگان گروه آزمایش هشت جلسه (یک‌و‌نیم‌ ساعته) برنامۀ آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبۀ اسلامی در طول هشت هفته دریافت کردند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامۀ خویشتن‌داری گاتفردسون و هیرشی استفاده شد. داده‌های به‌دست‌آمده نیز با روش آماری تحلیل کوواریانس تجزیه‌ و تحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: یافته‌ها نشان داد که دانشجویان دختر گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در پس‌آزمون، به‌طور معناداری خویشتن‌داری بالاتری به دست آوردند و فرضیۀ پژوهش مبنی بر اثربخشی آموزش خودنظارتی با رویکرد مراقبۀ اسلامی بر خویشتن‌داری دختران دانشجوی دانشگاه تهران تأیید شد (01/0P>).

نتیجهگیری: بر اساس نتایج پژوهش، مداخلۀ مذهبی-معنوی گروهی تأثیر مثبتی بر قدرت درونی و خودکنترلی دانشجویان دختر داشت و می‌توان از این مداخله برای بهبود منابع روان‌شناختی در افزایش خویشتن‌داری دانشجویان استفاده کرد.

استناد مقاله به این صورت است:

Nosrati F, Jafari-Ardi  S, Ghobari-Bonab B. Effectiveness of Self-monitoring Training by Islamic Contemplation Approach on Self-restraint among Female Students of Tehran University. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):20-36. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.22988

پیش‌بینی رشد پس از آسیب بر اساس تعلق مادی و ابعاد آن در بیماران متأهل مبتلا به سرطان خون

سیده زهرا موسوی, محمدعلی گودرزی, سید محمدرضا تقوی

پژوهش در دین و سلامت , دوره 6 شماره 2 (2020), 13 June 2020, صفحه 37-48
https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.22556

سابقه و هدف: در سال‌های اخیر در پژوهش‌های مختلف، توجه بسیاری به مقولۀ رشد پس از آسیب در ارتباط با عوامل استرس‌زای مختلف ازجمله بیماری‌های جسمی شده است. هدف از مطالعۀ حاضر پیش‌بینی رشد پس از آسیب بر اساس تعلق مادی و ابعاد آن در افراد متأهل مبتلا به سرطان خون در شهر شیراز بود.

روش کار: روش این پژوهش توصیفی-مقطعی و از نوع همبستگی است. جامعۀ آماری شامل بیماران مبتلا به سرطان خون بود که برای درمان به بیمارستان نمازی یا درمانگاه مطهری شیراز در طول دوره‌ای از سال‌های 97-1396 مراجعه نمودند. از بین این بیماران با استفاده از روش نمونه‌گیری دردسترس 124 نفر انتخاب شدند. ابزارهای سنجش شامل پرسش‌نامه‌های رشد پس از آسیب و تعلق مادی بود. برای تحلیل داده‌ها نیز از آزمون‌های همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده و چندگانه (گام‌به‌گام) استفاده شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: نتایج نشان داد که تعلق مادی می‌تواند رشد پس از آسیب را به‌صورت منفی پیش‌بینی کند (05/0>P). علاوه‌براین، در بین مؤلفه‌های پرسش‌نامۀ تعلق، مؤلفۀ «تعلق به وضع موجود» نسبت به دیگر مؤلفه‌ها پیش‌بینی نیرومندتری از میزان رشد پس از آسیب به عمل آورد.

نتیجهگیری: بر اساس یافته‌های پژوهش، آموزش‌ها و مداخله‌هایی که بتواند بیماران مبتلا به سرطان خون را از «تعلقات مادی» به‌ویژه «تعلق به وضع موجود» دور کند، می‌تواند رشد پس از آسیب را تسهیل نمایند.

استناد مقاله به این صورت است:

Mousavi SZ, Goodarzi MA, Taghavi SMR.Prediction of Post Traumatic Growth based on Secular Attachment and its Components in Married Patients with Blood Cancer. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):37-48.https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.22556

سابقه و هدف: طلاق والدین یکی از رویدادهای تنش­زا و استرس­آور برای فرزندان است و آنان را در معرض مشکلات روان‌شناختي متعددي قرار می­دهد و در این میان مداخلۀ معنوی می‌تواند به سازگاری، بهبود روابط میان‌فردی و در نهایت توانمندسازی این قشر از دختران منجر گردد. ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی مشاورۀ گروهی مبتنی بر معنویت بر روابط مثبت با دیگران و پذیرش خود در دختران، بعد از طلاق والدین انجام شده است.

روش کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه‌تجربیِ دو گروهی بود. جامعۀ آماری همۀ دختران 12 تا 16 ساله‌ای بودند که والدینشان از هم جدا شدند و در سال تحصیلی 97-1396 در مدارس شهر کرج مشغول به تحصیل بودند؛ از میان این افراد، تعداد 20 نفر به شیوۀ نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل (هر کدام 10 نفر) به‌طور تصادفی جایگزین شدند. آزمودنی‌های گروه آزمایش در هشت جلسۀ دو ساعته به‌صورت گروهی مداخلات را دریافت کردند، درصورتی‌که گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. بلافاصله بعد از اتمام جلسات درمانی، پس‌آزمون از نمونه‌ها گرفته شد. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامۀ بهزیستی روان‌شناختی ریف استفاده شد. اطلاعات به‌دست‌آمده نیز با روش‌های آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس چندمتغیّری (MANCOVA) تحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، مشاورۀ گروهی مبتنی بر معنویت در افزایش روابط مثبت با دیگران و پذیرش خودِ دختران، بعد از طلاق والدین تأثیر معناداری داشت (05/0P<).

نتیجهگیری: با توجه به یافته­های موجود، به نظر می‌رسد که مداخلۀ معنوی بر افزایش روابط مثبت با دیگران و پذیرش خودِ دختران بعد از طلاق تأثیر دارد. ازاین‌رو، می­توان با برنامۀ مشاورۀ گروهی مبتنی بر معنویت برای بهبود و ارتقای بهزیستی روان‌شناختی آنان اقدام عملی نمود.

استناد مقاله به این صورت است:

Safara M, Khanbabaee M, Khanbabaee M. The Effect of Group Counseling Based on Spirituality on the Development of Positive Relations with Others and Self-acceptance in Girls of Divorced Families: An Experimental Study. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):49-61. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.23051  

سابقه و هدف: اعتیاد به‌دلیل ماهیت پیش‌رونده‌اش در تمام ابعاد زندگی، سلامتی افراد را به خطر می‌اندازد و آثار سوء آن بر سلامت روانی، جسمانی، اجتماعی، هیجانی، معنوی و شناختی فرد به‌وضوح مشاهده می‌شود. هدف پژوهش حاضر پیش‌بینی گرایش به اعتیاد و اختلالات مرتبط با مواد مخدر در دانشجویان شهر کرمانشاه بر اساس نگرش مذهبی و کیفیت زندگی بود.

روش کار: پژوهش حاضر توصیفی-مقطعی و از نوع همبستگی است. جامعۀ آماری شامل تمامی دانشجویان مشغول به تحصیل در مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور شهر کرمانشاه در سال 1396 بود که از میان آنان با روش نمونه‌‌گیری تصادفی ساده، 300 نفر انتخاب شدند و پرسش‌نامه‌های نگرش مذهبی (RAQ)، کیفیت زندگی (26WHOQL-) و سنجش رفتارهای پُرخطر (YRBS) را تکمیل کردند. داده‌های به‌دست‌آمده با روش‌های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون تحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلف مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده است.

یافتهها: نتایج نشان داد که بین نمرات پایین در نگرش مذهبی و کیفیت زندگی با استعداد به اعتیاد رابطۀ معکوس و معنی‌دار وجود داشت (05/0>P). همچنین، رگرسیون هم‌زمان نشان داد که این دو متغیّر با هم مقدار 59 درصد از واریانس آمادگی و استعداد به اعتیاد را در دانشجویان پیش‌بینی میکنند.

نتیجهگیری: دانشجویانی که کیفیت زندگی نامطلوب و نگرش‌های مذهبی پایین‌تری دارند، نسبت به اعتیاد مستعدترند. بنابراین ضروری است که در برنامه‌های آموزشی و پیشگیرانۀ مسئولان دانشگاهی بر این سازه‌های روانی-مذهبی تأکید شود.

استناد مقاله به این صورت است:

Namazi S. The Prediction of Attitude toward Addition and Drug-Related Disorders in Students in Kermanshah Based on the Role of Religious Attitude and Quality of Life. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):62-72. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.21264  

تأثیر رهبری معنوی بر سلامت معنوی با میانجی‌گری حمایت سازمانی

مسعود رامرودی, ناصر ناستی زایی

پژوهش در دین و سلامت , دوره 6 شماره 2 (2020), 13 June 2020, صفحه 73-86
https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.24178

سابقه و هدف: سلامت معنوي بُعد اساسي از بهزيستي و سلامت كلي فرد است كه موجب هماهنگي دیگر ابعاد سلامت مي‌گردد. مطالعۀ حاضر با هدف بررسی تأثیر رهبری معنوی بر سلامت معنوی با میانجی­گری حمایت سازمانی صورت گرفته است.

روش کار: این پژوهش کاربردي و از نوع همبستگي مبتنی بر مدل معادلات ساختاری است. جامعۀ آماری معلمان ابتدایی شهرستان میرجاوه بودند که متناسب با حجم، تعداد 215 نفر به شیوۀ نمونه‌گیری تصادفی-طبقه‌ای انتخاب و وارد مطالعه شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از سه پرسش‌نامۀ رهبری معنوی، سلامت معنوی و حمایت سازمانی و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، میانگین سلامت معنوی 65/18±22/215، رهبری معنوی 92/17±03/122 و حمایت سازمانی 56/11±71/49 بود. مقدار ضریب همبستگی رهبری معنوی با سلامت معنوی (01/0 P<و 228/0r=)، رهبری معنوی با حمایت سازمانی (01/0 P<و 257/0r=)، حمایت سازمانی با سلامت معنوی (01/0P< و 241/0r=) معنا‌دار بود. همچنین اثر مستقیم رهبری معنوی بر سلامت معنوی (72/4 t=و 41/0β=)، اثر مستقیم رهبری معنوی بر حمایت سازمانی (02/3t= و 29/0β=)، اثر مستقیم حمایت سازمانی بر سلامت معنوی (68/2 t=و 23/0β=)؛ و نیز اثر غیرمستقیم رهبری معنوی بر سلامت معنوی با نقش میانجی حمایت سازمانی (0667/0β=) معنا‌دار بود.

نتیجهگیری: مدیران سازمان‌ها می‌توانند با به‌کارگیری سبک رهبری معنوی و حمایت سازمانی، سلامت معنوی کارکنان را بهبود ببخشند.

استناد مقاله به این صورت است:

Ramroudi M, Nastiezaie N.The Effect of Spiritual Leadership on Spiritual Health as Mediated by Organizational Support.Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):73-86. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.24178

بررسی رابطۀ بخشش و جهت‌گیری مذهبی با تعارض زناشویی

محمد زارعی, علی‌محمد نظری, کیانوش زهراکار

پژوهش در دین و سلامت , دوره 6 شماره 2 (2020), 13 June 2020, صفحه 87-99
https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.23602

سابقه و هدف: ازآنجاکه تعارضات زناشویی تأثیرات مخرب بی‌شماری بر سلامت روانی، خانوادگی و حتی جسمی افراد جامعه وارد می‌سازد؛ شناخت عوامل مؤثر بر آن امری ضروری به نظر می‌رسد. ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطۀ تعارض زناشویی با بخشش و جهت‌گیری مذهبی درونی و بیرونی انجام‌ شده است.

روش کار: این پژوهش از نوع همبستگی است و جامعۀ آماری شامل معلمان متأهل و دارای فرزند شهر قم بودند که در تابستان سال 1395 آموزش ضمن خدمت می‌دیدند. از میان این جامعه (627N=)، بر اساس جدول مورگان نمونه‌ای به حجم 240 نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شد. آزمودنی‌ها با استفاده از پرسش‌نامه‌های جهت‌گیری مذهبی آلپورت، بخشش رای و تعارض زناشویی ثنایی و براتی ارزیابی شدند و داده‌ها با آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به‌روش بکوارد تجزیه و تحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: نتایج نشان داد که تعارض زناشویی با بخشش و جهت‌گیری مذهبی درونی رابطۀ منفی و معناداری داشت ولی بین تعارض زناشویی و جهت‌گیری مذهبی بیرونی رابطۀ معناداری وجود نداشت.

نتیجهگیری: با توجه به یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که توجه به جهت‌گیری مذهبیِ زوج و تلاش برای آموزش مهارت بخشش به آنان نقش مهمی در کاهش تعارضات زناشویی خواهد داشت.

استناد مقاله به این صورت است:

Zarei M, Nazari AM, Zahrakar K. Investigating the Relationship of Forgiveness and Religious Orientation to Marital Conflict. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):87-99. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.23602  

مقایسۀ سلامت معنوی و نشانه‌های افسردگی در بیماران مبتلا به درد مزمن در مقایسه با افراد سالم

مریم شایگان, محمد مظفری, نورالله زاهدیان نصب, لیلا شایگان, سارا باقری

پژوهش در دین و سلامت , دوره 6 شماره 2 (2020), 13 June 2020, صفحه 100-114
https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.23258

سابقه و هدف: نتایج برخی مطالعات اخیر حاکی از این است که سلامت معنوی با سلامت جسمی افراد در ارتباط است. بااین‌حال، نتایج موجود دربارۀ این ارتباط ضد و نقیض می‌باشد. هدف از مطالعۀ حاضر، مقایسۀ سلامت معنوی و نشانه‌های افسردگی در افراد مبتلا به درد مزمن در مقایسه با افراد سالم بود.

روش کار: این پژوهش مطالعه‌ای مقطعی از نوع توصیفی-تحلیلی است. جامعۀ هدف بیماران مبتلا به درد مزمن و افراد سالم شهر شیراز در سال 96 و ۹۷ بودند. تعداد کل نمونه ۶۰۰ نفر بود که ۳۰۰ نفر از آنان افراد دارای درد مزمن مراجعه‌کننده به درمانگاه‌های درد و ۳۰۰ نفر افراد سالم بودند که به‌ترتیب به‌روش نمونه‌گیری دردسترس و خوشه‌ای انتخاب شدند و به پرسش‌نامه‌های سلامت معنوی پالوتزین و الیسون؛ و سلامت بیمار پاسخ دادند. برای توصیف متغیّرهای جمعیت‌شناختی از آمار توصیفی، برای مقایسۀ ویژگی‌های جمعیت‌شناختی از آزمون t و کای اسکوئر؛ و برای مقایسۀ نشانه‌های افسردگی و سلامت معنوی در دو گروه از آزمون t استفاده شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: نتایج نشان داد تفاوت معنی‌داری بین گروه افراد سالم و گروه مبتلا به درد مزمن در زمینۀ متغیّرهای جمعیت‌شناختی وجود نداشت. همچنین، میزان نشانه‌های افسردگی در افراد دارای درد مزمن (۳۰/۶±۹۷/۹) به‌طور معناداری بیشتر از افراد ساالم (09/5±67/8) بود (006/0>P) و سلامت معنوی در افراد دارای درد مزمن (10/12±78/73) در مقایسه با افراد سالم (03/15±14/87) به‌طور معنی‌داری پایین‌تر بود (00/0>P).

نتیجهگیری: به نظر می‌رسد انجام مداخلات روانی-معنوی در جهت کاهش نشانه‌های افسردگی و ارتقای سطح سلامت معنوی افراد جامعه گامی مهم در جهت پیشگیری یا کاهش شدت درد در بیماران مبتلا به درد مزمن باشد.

استناد مقاله به این صورت است:

Shaygan M, Mozafari M, Zahedian-Nasab N, Shayegan L, Bagheri S. Comparison of Depression and Spiritual Well-being in Chronic Pain Patients and Healthy Control Group. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):100-114.  https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.23258

پیش‌بینی بخشودگی زناشویی بر اساس تنظیم هیجان، دلبستگی به خدا و راهبرد مقابلۀ دین‌محور در زنان دارای تجربۀ خشونت خانوادگی

مریم آخوندی, منیره مرادی‌نسب, هنگامه بلورساز مشهدی, فاطمه احسان‌پور, سارا پورآقایی

پژوهش در دین و سلامت , دوره 6 شماره 2 (2020), 13 June 2020, صفحه 115-128
https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.22964

سابقه و هدف: ساختار بعضی از خانواده­ها شرایط را برای اعمال خشونت علیه زنان فراهم می­آورد. خشونت، سلامت و امنیت خانواده را تهدید می­کند. پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی بخشودگی زناشویی بر اساس تنظیم هیجان، دلبستگی به خدا و راهبردهای مقابلۀ دین­محور در زنان دارای تجربۀ خشونت خانوادگی انجام شده است.

روش کار: این پژوهش توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی است. جامعۀ آماري شامل تمامی زنان مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و روان­درمانی شهر تهران در سال 1396 بود که از بین آنان 300 نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس‌های بخشش زناشویی، تنظیم شناختی-هیجانی، دلبستگی به خدا و مقابلۀ مذهبی بود و تحلیل داده­ها با استفاده از روش­های آمار توصیفی، ضریب همبستگی و رگرسیون انجام شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: نتایج پژوهش نشان داد که متغیّرهای تنظیم هیجانی (61/0=r و 05/0>P)، دلبستگی به خدا (48/0=r و 05/0>P) و راهبرد مقابلۀ دین­محور (52/0=r و 05/0>P) با بخشودگی زناشویی در زنان دارای تجربۀ خشونت خانگی رابطۀ مثبت و معناداری داشت و به‌صورت معناداری توانست 8/41 درصد از تغییرات مربوط به بخشودگی زناشویی را در زنان دارای تجربۀ خشونت خانگی پیش‌بینی کند (05/0>P).

نتیجهگیری: با توجه به نتایج مطالعه می­توان گفت راهبرد مقابلۀ دین‌محور، دلبستگی ایمن نسبت به خدا و تنظیم هیجان در میزان بخشش زناشویی مؤثر است. بنابراین در برنامهریزی‌های مسئولان آشناسازی زنانِ دارای تجربۀ خشونت خانگی با سازههای اسلامی-معنوی و مدیریت هیجان ضروری به نظر می­رسد.

استناد مقاله به این صورت است:

Akhondi M, Moradinasab M, Boloorsaz-Mashhadi H, Ehsanpour F, Poraghaiee S. The Prediction of Marital Forgiveness based on Emotional Regulation, Attachment to God and Religion-based Coping Strategy in Women with Domestic Violence Experience. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2): 115-128.https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.22964

 

مقالۀ مروری


سلامت معنوی در سالمندان ایرانی: مرور نظام‌مند

بهاره کاشانی موحد, فرج حسینیان سراجه‌لو, علیرضا بهرامی, معصومه شکری خوبستانی, مرتضی عبدالجباری

پژوهش در دین و سلامت , دوره 6 شماره 2 (2020), 13 June 2020, صفحه 129-147
https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.26870

سابقه و هدف: با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در کشور، توجه به ابعاد مختلف سلامتی ازجمله سلامت معنوی و عوامل مرتبط با آن ضروری به نظر می‌رسد. این مطالعه با هدف دستیابی به دیدی جامع از سلامت معنوی سالمندان ایرانی و عوامل مرتبط با آن انجام شده است.

روش کار: این مطالعه از نوع مروری و جست‌وجوی نظام­مند است. در مرداد ماه سال 1398 مرور مقالات فارسی و انگلیسی در پایگاه‌های پابمد، ساینس دایرکت، گوگل اسکولار، بانک اطلاعات نشریات کشور، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و نورمگز با کلیدواژه‌های ,Spiritual Well-being ,elderly ,older people ,older adult ,aged ,senior ,Iran Spiritual Health و همچنین سلامت معنوی، بهزیستی معنوی، سالمند، سالخورده، پیر، مسن و ایران انجام شد و با توجه به معیارهای ورود و خروج 34 مقالۀ مرتبط وارد پژوهش شد. مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی دربارۀ این پژوهش گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: از میان مقالاتی که وارد مطالعه شد، در 17 مقاله به بررسی رابطۀ سلامت معنوی با عوامل روان‌شناختی، هفت مقاله به توصیف وضعیت سلامت معنوی، چهار مقاله به بررسی رابطۀ سلامت معنوی و کیفیت زندگی و سه مقاله به بررسی سالمندی موفق، دعا و کنترل قند خون در سالمندان پرداخته شده است. سه مقاله نیز به‌صورت مداخله‌ای تأثیر خاطره‌گویی، مراقبت معنوی و مداخلۀ معنوی را بر سلامت معنوی سالمندان بررسی کرده است. علاوه‌براین، در بیش از 90 درصد مطالعات برای سنجش سلامت معنوی از پرسش‌نامۀ پالوتزین و الیسون استفاده شده و در بیشتر مطالعات میانگین نمرۀ سلامت معنوی متوسط ارزیابی شده‌ ‌است.

نتیجهگیری: بر اساس یافته‌ها می‌توان گفت که ارتقای سلامت معنوی در سالمندان می‌تواند در سلامت روانی، کیفیت زندگی و رضایت از زندگی آنان مؤثر باشد. نتایج به‌دست‌آمده در بررسی رابطۀ ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و سلامت معنوی بعضاً متناقض بود؛ ازاین‌رو لازم است برای ارزیابی دقیق سلامت معنوی در سالمندان ابزار متناسب با این گروه سنی و فرهنگ جامعۀ ایرانی و اسلامی طراحی و اجرا شود.

استناد مقاله به این صورت است:

Kashanimovahhed B, Hosseinian-sarajehloo F, Bahrami AR, Shokri-Khoubestani M, Abdoljabari M.Spiritual Health in the Iranian Elderly: A Systematic Review. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):129-147. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.26870

تبیین نقش روش‌های تربیت قرآنی در سلامت ‌روان و گرایش به مصرف مواد ‌مخدر در حیطه‌های بازدارندگی، حمایتی و نظارتی

سیدعقیل نسیمی, رضا کهساری, معصومه کرامتی, جعفر تابان

پژوهش در دین و سلامت , دوره 6 شماره 2 (2020), 13 June 2020, صفحه 148-164
https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.20260

سابقه و هدف: با توجه به اینکه تحقیقات داخلی و خارجی اندکی دربارۀ نقش معنویت در سلامت ‌روان و گرایش به مصرف مواد مخدر انجام گرفته است، هدف این پژوهش تبیین نقش روش‌های تربیت ‌قرآنی در سلامت‌ روان و کاهش گرایش به مصرف مواد در سه حیطۀ بازدارندگی، حمایتی و نظارتی بود.

روش کار: این پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا است که با استناد به آیات قرآن و تفسیرهایی که مفسران با توجه به آیات مطرح‌شده دربارۀ موضوع داشته‌اند، صورت گرفته است. مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی دربارۀ این پژوهش گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: نتایج پژوهش نشان داد که رابطۀ معناداری بین سلامت ‌‌روان، گرایش به مصرف ‌مواد مخدر و معنویت وجود داشت و نتیجۀ مطالعه مؤید همسوبودن علم پزشکی با فرمان‌های قرآنی است.

نتیجهگیری: بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده می‌توان گفت که معنویت می‌تواند سلامت ‌روان و گرایش به مصرف مواد مخدر را تبیین نماید. با استناد به دستورهای دینی می‌توان نظامی هدفمند و معنادار به زندگی داد که در کاهش گرایش به مواد یاری‌رسان است. این روش‌ها متوجه فرد مصرف‌کنندۀ مواد، خانواده و جامعه و ضامن تحکیم تعهدات اخلاقی است.

استناد مقاله به این صورت است:

Nasimi SA, Kohsari R, Keramati M, Taban J. The Role of Quranic Education Methods in Mental Health and Tendency to Addiction in Three Areas of Deterrence, Support and Supervision. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):148-164. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.20260   

مقالۀ تحلیل محتوا


تبیین مفهومی زنجیرۀ غذایی بر اساس شاخص‌های غذای طیّب در قرآن کریم

حسین زمانی, سارا ناجی طبسی, حسین افخمی روحانی, سیّد مصطفی احمدزاده, مصطفی شهیدی نوقابی

پژوهش در دین و سلامت , دوره 6 شماره 2 (2020), 13 June 2020, صفحه 165-179
https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.21463

سابقه و هدف: طراحی فرایندها و نظام‎های تمدنی بر اساس مبانی قرآنی یکی از مسائل اصلی حوزه‎های معرفتی و مدیریتی در جامعۀ اسلامی است. تغذیه از حیاتی‎ترین فرایندهای زندگی است و بر اساس مبانی اسلامی در تأمین سعادت دین و دنیای انسان نقش کلیدی دارد. از دیدگاه جهان‌بینی اسلامی، تغذیه بر جسم، فکر و ایمان انسان اثر می‌گذارد. ازاین‌رو، هدف این پژوهش تبیین مفهومی زنجیرۀ غذایی بر اساس شاخص­های غذای طیّب در قرآن کریم بود.

روش کار: این پژوهش از نوع تحلیل محتوای کیفی است که در آن به استناد آیات قرآن کریم و با تکیه بر تفاسیر به یکی از جنبه‌هاي مغفول تغذیه پرداخته شده است. برای تحلیل واژۀ طیّب، نخست معنای لغویِ آن در آثار لغت­شناسان بررسی شد و از مجموع آرای آنان معنایی جامع و مانع به دست آمد. برای دستیابی به استاندارد غذای طیّب، این واژه در قرآن کریم تحلیل و بررسیِ معناشناختی شد و از طریق ترسیم شبکۀ معنایی، هستۀ معناییِ آن استخراج و بر پایۀ آن، شاخص­های غذای طیّب استخراج شد. مؤلفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: غذای طيّب غذايی پاك و تكويني است كه با ساختار بدن هماهنگي كامل دارد و لذت­بخش، مطابق با ذائقه، مطبوع، دارای اثر مفید و سازنده برای جسم و روح و غیرمضر و غیرمخرب است. حلال چيزى است كه ممنوعيتى نداشته باشد و طيّب به چيزهاى پاكيزه گفته مى‏شود كه موافق طبع سالم انسانى است، نقطۀ مقابل خبيث كه طبع آدمى از آن تنفر دارد. از نظر مفهومی، غذای طیّب غذای حسن، مفید، سالم و بدون ضرر، حلال، پاک، متناسب با مزاج، بدون آلودگی ظاهری و باطنی و غذایِ با ارزشِ غذایی کامل است.

نتیجهگیری: شاخص­های غذای طیّب عناصر اصلی استانداردی جامع و فرایندی برای کل زنجیرۀ تولید تا مصرفِ مواد غذایی است که استانداردی با کیفیت برتر برای بهینه­سازی فرایندهای غذایی محسوب می‌شود.

استناد مقاله به این صورت است:

 Zamani H, Naji-Tabasi S, Afkhami-Rouhani H, Ahmadzadeh SM, Shahidi-Noghabi M. Conceptual Explanation of the Food Production Cycle Based on Tayyib Food Indices in the Holy Quran. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):165-179. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.21463

نامه به سردبیر


همسویی حوزه‌های سلامت و دین در برخورد با کووید ۱۹

سعید سلیمانی, علی‌محمد فرهادزاده

پژوهش در دین و سلامت , دوره 6 شماره 2 (2020), 13 June 2020, صفحه 180-186
https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.30275

در پی انتشار ویروس کووید 19، متخصصانِ حوزۀ سلامت این ویروس را نوعی تهدید برای سلامت و جان انسان‌ها تشخیص داده‌ و اقدامات و دستورهای تخصصی در برخورد با کووید 19 اعلام کرده‌اند. وضعِ این قوانین و آداب جدید شامل همۀ حوزه‌ها ازجمله حوزۀ دین می‌شود و نوعی محدودیت در این حوزه را نیز در پی ‌دارد. از سویی اشکال تقلید حوزۀ دین از حوزۀ سلامت هم مطرح نیست و باطل است، زیرا تشخیص موضوع‌ها و مصداق‌های عرفی احکام از وظایف مجتهد نیست و چه بسا متخصصانِ حوزۀ سلامت، این کار را بهتر انجام دهند و در بحث کووید 19، تشخیص مصادیقِ مواظبت و حفظ جان بر عهدۀ حوزۀ سلامت است. 

استناد مقاله به این صورت است:

Soleymani S, Farhadzadeh AM. The Consistency between Health Fields and Religion in their Approach to Covid-19. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2020;6(2):180-186. https://doi.org/10.22037/jrrh.v6i2.30275