سرمقاله


رشد معنوی در پژوهش‌های روان‌شناسی اسلامی

محمّد فرهوش

پژوهش در دین و سلامت , دوره 5 شماره 2 (2019), 20 May 2019, صفحه 1-5
https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.24971

معنویت اسلامی با آثاری همچون ارتباط با خدا، توجه به جهان آخرت، دوست داشتن نیکی‌ها و مناجات با خدا و توکّل به او موجب رشد معنوی می‌شود؛ درحالیکه معنویت‌های غیرتوحیدی به دنبال رشد معنوی نیستند و دغدغه‌ی اصلی آنان آرامش و نشاط در دنیا است. معنویت اسلامی علاوه بر نگرش‌ها و احساسات مثبت معنوی، بر رفتارهای مثبت دینی مانند نماز، رعایت حریم با نامحرم و توجه به مسئولیت‌ها نیز تأکید می‌کند که این مناسک و آداب در رشد معنوی تأثیر بسزایی دارد.

 

استناد مقاله به این صورت است:

Farhoush M. Spiritual Growth in Islamic Psychology Research. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):1-5. https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.24971

 

مقالۀ پژوهشی


ساخت پرسش‌نامه‌ی بومی سنجش دین‌داری با رویکرد سلامت اجتماعی

حسن شاهمیرزالو, حسن رفیعی, میرطاهر موسوی, غلام‌رضا قائدامینی هارونی, زهرا حسینی صفا

پژوهش در دین و سلامت , دوره 5 شماره 2 (2019), 20 May 2019, صفحه 6-22
https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.19300

سابقه و هدف: دین عاملی تأثیر‌گذار در نوع نگرش انسان به خود، محیط پیرامون و هدف زندگی محسوب می‌شود که تأثیر فراوانی در همه‌ی ابعاد زندگی بشر دارد. با وجود این اهمیت، تعریف حوزه، تعیین مفاهیم و مؤلفه‌های دین و دین‌داری با ابهامات نظری و روشی روبه‌رو است که ریشه‌ی بسیاری از این ابهامات در نبود ابزار مناسب اندازه‌گیری نهفته است. ازاین‌رو، تهیه‌ی ابزار اندازه‌گیری معتبر و روا نخستین و مهم‌ترین گام در حوزه‌ی سنجش دین‌داری است. هدف اصلی این پژوهش ساخت، اعتبار‌یابی و روایابی ابزار بومی سنجش دین‌داری است.

روش کار: این مطالعه‌ی روش‌شناختی از نوع ابزارسازی است. پس از مطالعه‌ی اسنادی، تهیه‌ی چارچوب ‌نظری و بانک سؤالات و همچنین بررسی روایی، پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته‌ی دین‌داری در اختیار نمونه‌ی 500 نفری از شهروندان 18 سال به بالای مناطق بیست‌ودوگانه‌ی شهر تهران قرار گرفت. جامعه‌ی هدف با استفاده از روش‌های نمونه‌گیری تصادفی و طبقاتی و متناسب با جنسیت، سن و پهنه‌ی محل سکونت انتخاب شد. از داده‌های به‌دست‌آمده برای به‌دست‌آوردن تحلیل عاملی اکتشافی، آلفای کرونباخ، روایی و پایایی پرسش‌نامه، شاخص‌های برازش و در نهایت معرفی پرسش‌نامه‌ی دین‌داری استفاده شد. در این پژوهش همه‌ی موارد اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: بر اساس نتایج تحلیل‌ عاملی اکتشافی (08/0=RMSEA، 869/0=GFI و 907/0=CFI) که دارای برازش مناسبی بود، هفت عامل تبیین‌کننده 6/65 درصد از واریانس کل دین‌داری را در بر می‌گرفت. علاوه‌براین، همسانی‌درونی (83/0=α) و همسانی در طول زمان ابزار نشان داد که پرسش‌نامه‌ی نهایی 21 سؤالی دین‌داری دارای پایایی پذیرفتنی بود.

نتیجهگیری: نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته‌ی دین‌داری ایرانیان مسلمان دارای روایی­ سازه و پایایی پذیرفتنی است و می‌توان از آن برای سنجش دین‌داری در جوامع اسلامی استفاده کرد.

استناد مقاله به این صورت است:

Shahmirzalou H, Rafiey H­, Mousavi MT, Ghaedamini-Harouni Gh, Hosseini-Safa Z. Designing and Verifying an Instrument to Measure Religiosity. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):6-22. https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.19300

رابطه‌ی معنویت سازمانی با سلامت عمومی و استرس شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی لرستان

رضا نوروزی کوهدشت, محمدجعفر مهدیان, مهناز پرموز, غلام‌رضا شهبازی مقدم

پژوهش در دین و سلامت , دوره 5 شماره 2 (2019), 20 May 2019, صفحه 23-36
https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.18152

سابقه و هدف: دانشگاه‌های علوم پزشکی سکان‌دار عرصه‌ی بهبود سلامت و تولید علم هستند و اعضای هیئت علمی که دارایی ارزشمندی محسوب می‌شوند باید در محیطی دارای معنویت و سلامت عمومی و بدون استرس شغلی فعالیت کنند. هدف این پژوهش، بررسی رابطه‌ی بین معنویت سازمانی با سلامت عمومی و استرس شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی لرستان بود.

روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی است. جامعه‌ی آماري شامل كليه‌ی اعضای هیئت علمی بود که 132 نفر به صورت تصادفی طبقه‌یی انتخاب شدند و پرسش‌نامه‌ها‌ی معنویت در محیط کار، استرس شغلی و سلامت عمومی را تکمیل کردند. داده‌ها از طریق روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل شد. در این پژوهش همه‌ی موارد اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده، بین معنویت سازمانی با سلامت عمومی و استرس شغلی رابطه‌ی معنی‌داری وجود داشت (05/0>P). علاوه‌براین، ضریب همبستگی بین معنویت سازمانی با سلامت عمومی برابر 60/0 و استرس شغلی 39/0- بود. بدین معنا که با افزایش معنویت سازمانی، سلامت عمومی نیز افزایش؛ و استرس شغلی متعاقب آن کاهش یافت. عوامل معنادار بودن کار، احساس همبستگی و همسویی با ارزش‌های سازمانی نیز به ترتیب با 25/0=β، 27/0=β و 26/0=β بر سلامت عمومی در سطح 5 درصد؛ و مؤلفه‌های معنویت در محیط کار به ترتیب با 17/0-=β و 18/0-=β بر استرس شغلی تأثیر معنادار داشت.

نتیجهگیری: نتایج نشان می‌دهد که معنویت سازمانی سلامت عمومی را افزایش؛ و استرس شغلی را کاهش می‌دهد. بنابراین، به مدیران و اعضای هیئت علمی توصیه می‌شود که با اجرای برنامه‌های آسیب‌شناسی و توسعه، معنویت را در سطح دانشگاه افزایش دهند.

استناد مقاله به این صورت است:

Norouzi-Kouhdasht R, Mahdian MJ, Parmouz M, Shahbazi-Moghadam Gh. The Relationship of Organizational Spirituality with Public Health and Occupational Stress. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):23-36.https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.18152

 

بررسی رابطه‌ی بهزیستی روان‌شناختی و کیفیت زندگی با سلامت معنوی در مادران دارای کودک کم‌توان ذهنی

الناز صفار حمیدی, سپیده بشیرگنبدی, سیمین حسینیان

پژوهش در دین و سلامت , دوره 5 شماره 2 (2019), 20 May 2019, صفحه 37-49
https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.18790

سابقه و هدف: ناتوانی ذهنی کودک می‌تواند بر سلامت مادر که اصلی‌ترین مراقب وی است، تأثیر منفی داشته باشد. سلامت معنوی یکی از ابعاد سلامت است که اخیراً توجه محققان را به خود جلب کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه‌ی بهزیستی روان‌شناختی و ابعاد کیفیت زندگی با سلامت معنوی در مادران دارای کودک کم‌توان ذهنی شهر رشت صورت گرفته است.

روش کار: این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. برای انجام این پژوهش 150 مادر دارای کودک کم‌توان ذهنی که فرزندانشان در مدرسه‌ی کم‌توان ذهنی شهر رشت در سال تحصیلی 97-1396 مشغول به تحصیل بودند، به شیوه‌ی نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند و پس از توجیه، به ابزارهای پژوهش که شامل مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف (PWBS)، پرسش‌نامه‌ی کیفیت زندگی (SF-36) و مقیاس سلامت معنوی (SWB) بود، پاسخ دادند. داده‌های جمع‌آوری شده به روش تحلیل رگرسیون تجزیه و تحلیل شد. در این پژوهش همه‌ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده، بین بهزیستی روان‌شناختی با سلامت معنوی ارتباط مثبت و معناداری وجود داشت (76/0=r و 01/0>P) و نیز مشخص شد که بین ابعاد کیفیت زندگی و سلامت معنوی شامل سلامت جسمانی با سلامت معنوی (65/0=r و 01/0>P)، سلامت روانی با سلامت معنوی (83/0-=r و 01/0>P)، روابط اجتماعی با سلامت معنوی (57/0=r و 01/0>P) و سلامت محیطی با سلامت معنوی (67/0r= و 01/0>P) رابطه‌ی مثبت معناداری وجود داشت. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان‌دهنده‌ی این بود که سلامت معنوی مادران دارای کودک کم‌‎توان ذهنی بر اساس بهزیستی روان‌شناختی و ابعاد کیفیت زندگی پیش‌بینی شدنی است.

نتیجهگیری: نتایج پژوهش نشان داد که سلامت معنوی افراد با بهزیستی روان‌شناختی و کیفیت زندگی در ارتباط است. ازاین‌رو، با افزایش سطح سلامت معنوی از طریق آموزش­ها و مداخلات لازم می­توان کیفیت زندگی و بهزیستی روان‌شناختی مادران و مراقبان کودکان کم‌توان ذهنی را افزایش داد.

استناد مقاله به این صورت است:

Safar-Hamidi E, Bashirgonbadi S, Hosseinian S. Relationship of Psychological Well-being and Quality of Life with Spiritual Health in Mothers with Mentally Disabled Children. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):37-49. https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.18790

همبستگی بین نگرش‌های مذهبی و سلامت عمومی در دختران مقطع دبیرستان

محسن رفیع‌خواه, دینا دشتی, زهرا نقی‌زاده موغاری, مهدی اسمعیلی صدرآبادی

پژوهش در دین و سلامت , دوره 5 شماره 2 (2019), 20 May 2019, صفحه 50-59
https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.17081

سابقه و هدف: مذهب یکی از عوامل تأثیرگذار در سلامت افراد به‌ویژه در دوره‌های مهم رشد است؛ با وجود این، تاکنون کمتر به بررسی آن در نوجوانان پرداخته شده است. مطالعه‌ی حاضر با هدف بررسی رابطه‌ی بین نگرش‌های مذهبی و سلامت عمومی دانش‌آموزان مقطع دبیرستان صورت گرفته است.

روش کار: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. نمونه‌ی مورد بررسی 120 نفر از دختران دبیرستانی شهر کرج با میانگین سنی 52/0±6/16 بودند که به ‌صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده از چهار مدرسه‌ی واقع در منطقه‌ی سه این شهر انتخاب شدند. ابزارهای استفاده شده در این پژوهش عبارت است از: پرسش‌نامه‌ی نگرش‌های مذهبی گلریز-براهنی و پرسش‌نامه‌ی سلامت عمومی (GHQ-28). برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شد. در این پژوهش همه‌ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: یافته‌های به‌دست‌آمده نشان‌دهنده‌ی رابطه‌ی معنادار بین نگرش­های مذهبی و سه خرده‌مقیاس علائم اضطرابی و اختلال خواب، کارکرد اجتماعی و علائم افسردگی بود (01/0p<)؛ با وجود این، ارتباط معناداری بین نگرش مذهبی و خرده‌مقیاس عملکرد جسمانی وجود نداشت (05/0p>).

نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاضر به‌روشنی گویای تأثیرگذاری نگرش‌های مذهبی بر سلامت عمومی دانش‌آموزان است.

استناد مقاله به این صورت است:

RafeeKhah M, Dashti D, Naqizadeh-Moqari Z, Esmaili-Sadrabadi M. Correlation between Religious Attitude and General Health among High School Girls. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):50-59. https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.17081

ساخت و هنجاریابی پرسش‌نامه‌ی مثبت‌گرایی با رویکرد اسلامی-ایرانی در دانشجویان

لیدا صباغ کرمانی, سیدمحمدحسین موسوی نسب

پژوهش در دین و سلامت , دوره 5 شماره 2 (2019), 20 May 2019, صفحه 60-74
https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.17660

سابقه و هدف: بنابر ضرورت وجود مقیاسی اسلامی-­ایرانی در حوزه­ی مثبت­گرایی، در این پژوهش به ساخت ابزاری به منظور سنجش سازه‌ی مثبت­گرایی بر پایه­ی منابع اسلامی و متناسب با فرهنگ ایرانی پرداخته شده ­است.

روش کار: برای اجرای پژوهش ابتدا به گردآوری و مطالعه‌ی مبانی نظری پرداخته شد که بر این اساس مثبت­گرایی به صورت گرایش نظری و عملی به ارزش­های مثبت درباره‌ی خداوند، خود، دیگران و طبیعت با توجه به گستره‌ی زمانی حال، آینده و گذشته که به بهبود کیفیت زندگی و بهزیستی منجر می­شود­، تعریف شد و سپس از نظر متخصصان در زمینه‌ی طرح گویه­های مقیاس بهره گرفته شد. مقیاس اولیه در مراحل آزمایشی بررسی شد و اصلاحات لازم صورت گرفت. در این پژوهش همه‌ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: در پایان پرسش‌نامه‌ی نهایی ­­روی 350 دانشجوی کارشناسی اجرا شد و میزان روایی و پایایی آن با آزمون­های آلفای کرونباخ (96/0) و تحلیل عامل اکتشافی (چهار عامل کلی­ درباره‌ی خدا، خود، دیگران و طبیعت) محاسبه شد.

نتیجهگیری: نتایج بررسی­ها و تحلیل­ها نشان‌دهنده­ی روایی و پایایی مطلوب مقیاس مورد نظر است و می­توان از آن در حوزه­های سنجش، پژوهش و مشاوره بهره برد.

استناد مقاله به این صورت است:

Sabagh-Kermani L, Mousavi-Nasab SMH. Constructing and Standardizing a Positivism Questionnaire through an Islamic-Iranian Approach. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):60-74. https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.17660

 

سابقه و هدف: بیماری سرطان در ایران سومین عامل مرگ و میر افراد تلقی می‌شود. توجه به متغیّرهای روان‌شناختی و معنوی در روند بهبودی این بیماری می‌تواند در کنار مداخله‌های دارویی از اهمیت بسزایی برخوردار باشد. بنابراین، اﻳﻦ ﻣﻄﺎلعه با هدف تعیین رابطه‌ی بین تجارب معنوی و امیدواری با زیستن در زمان حال مردان مبتلا به سرطان شهر تهران در سال 1395 انجام شد.

روش کار: روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه‌ی آماری پژوهش شامل مردان مبتلا به سرطان مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های امام خمینی (ره) و شهدای تجریش شهر تهران در سال 1395 بود که از میان آنها 100 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس و مبتنی بر هدف انتخاب شدند. سپس برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامه­های تجارب معنوی اندروود و ترسی، امیدواری اشنایدر و زندگی در زمان حال سپهوند و عرب استفاده شد. داده‌های جمع‌آوری شده از طریق روش‌های آماری تحلیل رگرسیون تک‌متغیّره و چندگانه و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شد. در این پژوهش همه‌ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده بین امیدواری با زندگی در زمان حال (01/0p<) و نیز بین تجارب معنوی با زندگی در زمان حال رابطه‌ی مثبت و معناداری وجود داشت (05/0p<).

نتیجهگیری: به نظر می‌رسد درمانگران باید به نقش مثبت منابع روان‌شناختی و معنوی گوناگونی در پذیرش و بهبودی بیماری سرطان توجه داشته باشند. تجربه‌ی معنوی که شامل ارتباط با خدا، دعا و دریافت معنویت در زندگی است می‌تواند به رفتارهای سازگارانه‌تری در بیماران سرطانی همانند معنادهی به زندگی و تجربه‌ی زندگی اکنون کمک کند. در نهایت، این منابع می‌تواند به رشد فردی و قدرت بیمار در بازتعریف او از بیماری یاری برساند.

استناد مقاله به این صورت است:

Please cite this article as: Khodabakhshi-Koolaee A, Farhangi D. Relationship of Spiritual Experiences and Hope with Living in Present among Men with Cancer in Tehran. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):75-88.https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.19158

 

رابطه‌ی مؤلفه‌های معنویت‌گرایی با زندگی ارزش‌محور در زنان مبتلا به روماتیسم مفصلی

مهرداد پورشهبازی, مهدی ایمانی, مهدی‌رضا سرافراز

پژوهش در دین و سلامت , دوره 5 شماره 2 (2019), 20 May 2019, صفحه 89-100
https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.19017

سابقه و هدف: معنویت‌گرایی یکی از متغیّرهایی است که با سلامت روانی و جسمی انسان مرتبط است و نقش بسیار مهم و مثبتی از نظر روان‌شناختی در مبتلایان به دردِ مزمن ناشی از بیماری دارد. در این پژوهش تأثیر و نقش این متغیّر در پیش‌بینی زندگی ارزش‌محورِ مبتلایان به بیماری روماتیسم مفصلی بررسی شده است.

روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی است. برای دستیابی به اهداف پژوهش، 70 بیمار زن مبتلا به روماتیسم مفصلی به روش نمونه‌گیریِ هدفمند انتخاب شدند و از آنان خواسته شد تا به دو پرسش‌نامه‌ی «سنجش نگرش معنوی» و «ارزش‌ها در درد مزمن» پاسخ دهند. داده‌ها از طریق آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تجزیه ‌و تحلیل شد. در این پژوهش همه‌ی مسائل اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: یافته‌ها نشان داد که مؤلفه‌ی توانایی معنوی 22 درصد از تغییرات زندگی‌های ارزش‌محور را پیش‌بینی کرد (0001/0p<).

نتیجهگیری: هنگامی ‌که معنویت‌گرایی در رفتار فردِ مبتلا به درد مزمن نمود می‌یابد، در ارزش‌های زندگی وی تأثیر بسیار مثبتی دارد، اما چنانچه معنویت‌گرایی تنها در حوزه‌ی عقیدتی باشد، چنین تأثیری نخواهد داشت.

استناد مقاله به این صورت است:

Pourshahbazi M, Imani M, Sarafraz MR. Relationship between Spirituality Components with Valued Life in Women with Rheumatoid Arthritis. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):89-100. https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.19017

 

رابطه‌ی جهت‌گیری مذهبی و هوش معنوی با خودتنظیمی هیجانی در زنان خشونت‌دیده در خانواده

زهره مهدوی نیسیانی, ایوب اسدی, محمد عسگری, فریبا قلعه‌نویی

پژوهش در دین و سلامت , دوره 5 شماره 2 (2019), 20 May 2019, صفحه 101-114
https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.17466

سابقه و هدف: يكي ‌از بارزترين خشونت‎ها در جامعه‌ی امروزي خشونت عليه ‎زنان است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی پیش‌بینی خودتنظیمی هیجانی با تأکید بر جهت‌گیری مذهبی و هوش معنوی در زنان خشونت دیده انجام شد.

روش کار: این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه‌ی مورد مطالعه کلیه‌ی زنان خشونت‌دیده‌ی شهر مشهد بودند که در سال 1393 به مراکز اقامتی ‎اورژانس اجتماعی مراجعه کرده بودند و از بین آنان حجم نمونه به تعداد 70 نفر به صورت در دسترس انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس خودتنظیمی هیجانی، مقیاس جهت‌گیری مذهبی و مقیاس هوش معنوی بود. در این پژوهش همه‌ی موارد اخلاقی رعایت شده است و نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: یافته‌ها نشان داد بین هوش معنوی و جهت‌گیری مذهبی با خودتنظیمی هیجانی رابطه‌ی معنی‌داری وجود داشت.

نتیجهگیری: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، هر چه سطح هوش معنوی در افراد بالاتر باشد، خودتنظیمی هیجانی به نحو مطلوب‌تری انجام می‌شود و جهت‌گیری مذهبی درونی تأثیر مطلوبی بر خودتنظیمی هیجانی دارد. با توجه به یافته‌ها استنباط می‌شود که معنویت و تنظیم هیجانی می‌تواند عاملی مهم در سازگاری افراد در مقابل عوامل فشارزا باشد و مذهب پیش‌بینی‌کننده‌ی کاهش خودتنظیمی هیجانی نامطلوب در افراد است.

استناد مقاله به این صورت است:

Mahdavi-Neysiani Z, Asadi A, Asgari M, Ghale`Noei F. Relationship of Religious Orientation and Spiritual Intelligence with Emotional Self-regulation in Women Subject to Violence. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):101-114. https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.17466

 

مقالۀ مروری


بررسی شخصیت بهنجار از منظر روان‌شناسی و قرآن: مطالعه‌ی مروری

مریم صف‌آرا, مجتبی سلم‌آبادی

پژوهش در دین و سلامت , دوره 5 شماره 2 (2019), 20 May 2019, صفحه 115-126
https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.20906

سابقه و هدف: در اعصار مختلف انسان‌ها و مکاتب گوناگون به اظهارنظر درباره‌ی انسان سالم پرداخته‌اند و به‌ صورت مکتوب، شفاهی و عملی ویژگی‌هایی را برای وی برشمرده‌اند. گروهی از این ویژگی‌ها را مکاتب انسانی و گروهی دیگر را مکاتب الهی فراهم کرده‌اند. پشتوانه‌ی مکاتب انسانی افکار انسانی، نیازسنجی‌ها و شناسایی‌های محدود آنها از انسان هم‌دوره‌ی خود است که با گذشت زمان کاربرد خود را از دست می‌دهد، هرچند در زمان معاصر خودش می‌تواند منافعی برای جامعه‌ی انسانی داشته باشد و یا مانند بعضی از نظریه‌ها نه ‌تنها سودی ندارد بلکه مضراتی نیز داشته باشد؛ اما پشتوانه‌ی مکاتب الهی شناسایی فراانسانی از انسان توسط آفریننده‌ی او است که یکی از خود همین انسان‌ها یعنی پیامبر از جانب خداوند متعال بر آنها عرضه می‌کند که در آن به فهم و توانایی مخاطب یعنی انسان توجه شده و هر انسانی به ‌اندازه‌ی فهم خود از آن بهره‌مند‌ می‌شود. ازاین‌رو، در مقاله‌ی مروری حاضر به بررسی شخصیت بهنجار از منظر روان‌شناسی و قرآن پرداخته شد.

روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی است که بر پایه‌ی بررسی‌های علمی مستخرج از منابع الکترونیک، کتاب‌ها و مجلات انجام شد. نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: نتایج نشان داد که قرآن انسان را موجودی دارای دو بُعد مادی و معنوی در نظر می‌گیرد و بر همین اساس الگوی شخصیت بهنجار وی را تعریف می‌کند.

نتیجهگیری: در قرآن ضمن در نظر گرفتن سه بُعد شناختی، رفتاری و عاطفی در شخصیت انسان، تحقق استکمال و استعلای وی را در صورتی ممکن می‌داند که این سه بُعد وجودی در زمینه‌ی ارتباطی سه وجهی (خود، خدا و جهان) و بر اساس منشور طراحی‌شده‌ی انسان در قرآن که آن ‌هم بر اساس فطرت و حقیقت است رشد و ارتقا یابد، نه در ارتباط دووجهی خود و جهان که در بیشتر مکاتب روان‌شناسی وجود دارد.

استناد مقاله به این صورت است:

Safara M, Salmabadi M. Examining Normal Personality from the Perspective of Psychology and the Qur'an. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):115-126. https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.20906

 

بحران فرهنگی و راهکارهای مقابله با آن با توجه به سلامت اجتماعی و بهره‌گیری از روش مدیریتی برگرفته از قرآن و پیشگامان دینی اسلام

فاطمه عزیزآبادی فراهانی, نرگس سلطانی‌زاده, داود حیدری, مریم زاهدی, سمانه یعقوبی رزگی

پژوهش در دین و سلامت , دوره 5 شماره 2 (2019), 20 May 2019, صفحه 127-137
https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.20247

سابقه و هدف: حاکمیتِ سرگردانی فرهنگی در جامعه‌ی کنونی موجب تصمیم‌گیری‌های ضدونقیض در افراد شده که ممکن است حتی برخلاف اعتقادات و خط مشی آنها باشد. در این مطالعه، فرهنگ و چارچوب‌های آن، سلامت اجتماعی و بحران و نحوه‌ی برخورد با آن، با توجه به مدیریت فرهنگی و مدیریت برگرفته از قرآن و پیشگامان دینی اسلام بررسی شده است.

روش کار: با جست‌وجو در پایگاه داده‌ها و وبگاه‌های معتبر مانند وب آو ساینس، پاب مِد، اِسکوپوس، گوگل اسکولار، مدلاین؛ و همچنین تحقیق کتابخانه‌یی، با استفاده از کلیدواژه‌های فرهنگ، بحران فرهنگی، مدیریت بحران، سلامت اجتماعی، قرآن و پیشگامان دینی اسلام بررسی جامعی صورت گرفت و مطالعات مرتبط استخراج، نقد و تجزیه‌وتحلیل شد. نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: درک و سازگاری فرهنگی برای بحران‌های تأثیرگذار و مدیریت اضطراری ضروری است. فرهنگ به نژادهای مذهبی، قومی، جنسی و نهادهای اجتماعی محدود نمی‌شود، بلکه مجموعه‌یی از رفتار انسان را که شامل باورها، ارتباطات، آداب و رسوم و ارزش‌ها است، دربرمی‌گیرد. تفاوت‌های فرهنگی در بحران‌ها و همچنین نقش سلامت اجتماعی در کنترل و مهار کردن آن بسیار مهم است. هدایت و رهبریِ بحران‌ها، جهت‌دهنده و هماهنگ‌کننده‌ی تمامی فعالیت‌ها به‌سوی اهداف تعیین‌شده است که نتیجه‌ی آن غلبه بر بحران و تأمین سلامت اجتماعی است. مدیریت بحران‌ها بر عملکرد گروهی که از شاخصه‌های سلامت اجتماعی است، تأثیر بسیاری دارد. رهبران دینی ما در شناسایی و برخورد با بحران فرهنگی و آسیب‌های سلامت اجتماعی، راهبردهای متفاوتی را دنبال می‌کردند.

نتیجهگیری: به‌کارگیری راهبردهای قرآن و پیشگامان دینی اسلام هنگام بحران و آسیب دیدن سلامت اجتماعی، ارتقای انگیزه و تلاش افراد، آشتی مذهب با وطن‌دوستی، ایجاد هویت برای جوانان، ایجاد آزادی‌های فردی، تقویت معنویت و عرفان ناب و اصیل به‌منظور احیای اخلاقیات، برای راهبردهای فرهنگ‌سازی، پیشنهاد می‌شود.

استناد مقاله به این صورت است:

Azizabadi-Farahani F, Soltanizadeh N, Heydari D, Zahedi M, Yaghobi-Razgi S. Cultural Crisis and Ways forward Considering Social Health Using Management Style Derived from the Quran and Religious Pioneers of Islam. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):127-137. https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.20247

مقالۀ تحلیل محتوا


شیوه‌ی تعامل جامعه با کم‌توانان جسمی و ذهنی در آموزه‌های دینی

ابوالفضل تیموری, رسول محمدجعفری

پژوهش در دین و سلامت , دوره 5 شماره 2 (2019), 20 May 2019, صفحه 138-147
https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.19186

سابقه و هدف: کم­توانان جسمی و ذهنی بخشی از بدنه­ی جامعه هستند که شیوه­ی زندگی آنان اقتضائات ویژه‌ی خود را دارد. یکی از مسائل مهم در این زمینه، کیفیت تعامل افراد جامعه با آنان است. این مسئله از دیرباز در جوامع بشری مطرح بوده و در آموزه‌های دینی نیز به آن توجه شده است. واکاوی آیات و روایات برای یافتن وظایف افراد جامعه در تعامل با آنان یکی از بایسته‌های تحقیق است که کمک بسیاری به کیفیت زندگی آنان خواهد کرد؛ ازاین‌رو، این پژوهش به یافتن دیدگاه قرآن و روایات در زمینه­ی چگونگی تعامل افراد جامعه با افراد کم‌توان می­پردازد.

روش کار: در مطالعه‌ی حاضر، آیات و روایات مرتبط با کم­توانان استخراج؛ و با روش توصیفی و تحلیلی از نوع تحلیل مفهومی و اسنادی تبیین شد. نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافتهها: یافته­های تحقیق نشان داد که افراد جامعه وظیفه دارند نیازهای کم‌توانان را تأمین نمایند. این نیازها عبارت است از: نیازهای مادی مانند حمایت مالی؛ نیازهای معنوی مانند رفتار احترام‌آمیز و به دور از تحقیر و توهین؛ نیازهای عاطفی مانند مهرورزی و محبت؛ و نیازهای اجتماعی مانند ارتباط و دوری نگزیدن و یاری‌رسانی و آزار نرساندن به کم­توانان.

نتیجهگیری: وظایف افراد جامعه در قبال کم‌توانان در تأمین نیازهای مادی، معنوی، عاطفی و اجتماعی آنان نقش بسزایی دارد. انجام این وظایف از سوی افراد جامعه موجب شکل­گیری ویژگی­های مثبتی همچون اعتماد به نفس، بازگشتن به آغوش جامعه، قدرتمندترشدن و احساس رضایتمندی در افراد کم­توان می‌شود.

استناد مقاله به این صورت است:

Teymuri A, Mohamadjafari R. Ways of Interacting with the Physically and Mentally Disabled in Religious Teachings. Journal of Pizhūhish dar dīn va salāmat. 2019;5(2):138-147. https://doi.org/10.22037/jrrh.v5i2.19186