سلامت از نگاه توحیدی، با معرفت کامل و جامع نسبت به مبدأ هستی و توجّهی که آن ذاتِ احدی به تمامی مخلوقات عالم دارد، معنا‌بخش خواهد بود. همان‌گونه که در روایت‌ها انعکاس یافته، سلامت یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌های الهی است که درکنار نعمت امنیت، بیش‌تر مورد غفلت و ناسپاسی قرار می‌گیرد.

سابقه و اهداف: برخورداری از هوش معنوی و خودانضباطی تأثیر بسزایی در خدمات‌رسانی کادر درمانی به بیماران دارد و دارا بودن این ویژگی در پرستاران بخش ویژه از اهمیت بیش‌تری برخوردار است. بنابراین در این پژوهش به بررسی هوش معنوی و خودانضباطی در مردان و زنان پرستارشاغل در بخش­­های ویژه و عمومی بیمارستان­­های شهر تهران پرداخته شده است.

مواد و روش‌ها: مطالعه به صورت توصیفی- مقایسه‌یی است که بر روی 180 نفر از پرستاران زن و مرد شاغل در بیمارستان­­های دانشگاهی تهران، به صورت تصادفی- خوشه‌یی چند مرحله‌یی انجام شد. برای جمع‌آوری داده­­ها، از پرسش‌نامه‌ی خودانضباطی و پرسش‌نامه‌ی هوش معنوی استفاده شد. در نهایت، تحلیل داده‌ها با استفاده از واريانس چندمتغيري(MANOVA) انجام پذیرفت.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد تفاوت معناداری بین پرستاران بخش ویژه و عمومی، از نظر هوش معنوي و خودانضباطی وجود ندارد(p<0.05). همچنین، تفاوت گروه‌های زن و مرد از نظر هوش معنوي معني­دار نیست(p<0.05)؛ اما تفاوت دو گروه زن و مرد پرستار، از نظر متغيرهاي خودانضباطی معني‌دار است(p<0.05) و زنان از خودانضباطی بالاتری برخوردارند.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتیجه‌های پژوهش حاضر، می‌توان گفت که خودانضباطی و هوش معنوی در کار با بیماران در بخش‌های درمانی، از متغیرهای روان‌شناختی مؤثر است و در امر آموزش و به کارگماری پرستاران باید به این موردهای خاص، توجه ویژه داشت.

سابقه و اهداف: امروزه تنیدگی و فرسودگی شغلی، مشکلی شایع و جدی در میان افرادی است که به ویژه در شغل‏های خدمات انسانی مشغول به فعالیت هستند. باورهای دینی، باور به واقعی بودن جنبه‌های اسطوره­یی، فراطبیعی یا معنوی یک دین است. بهزیستی روان­شناختی مستلزم درک چالش­های وجودی زندگی است. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه­ی رابطه­ی باورهای دینی و بهزیستی روان­شناختی در میان کارکنان دانشگاه علوم پزشکی با فرسودگی شغلی بالا و پایین بوده است.

مواد و روش‌ها: در این پژوهش، که از نوع مطالعه­های همبستگی است، جامعه­ی آماری، همه­ی کارکنان شاغل در دانشگاه علوم پزشکی شهر ایلام(280 نفر) بود. با در نظر گرفتن شمار جامعه و استفاده از جدول مورگان، 160 نفر به روش نمونه­گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و با استفاده از پرسش­نامه­ی فرسودگی شغلی مسلش و جکسون، 80 نفر با فرسودگی شغلی پایین و 80 نفر با فرسودگی شغلی بالا، غربالگری شدند. سپس نمونه­ها پرسش­نامه‌های بهزیستی روان­شناختی ریف و باورهای دینی(خدایاری فردی) را تکمیل کردند. داده‌های پژوهش با استفاده از نرم­افزار آماری SPSS و آزمون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t و Z فیشر، تحلیل گردید.

یافته‌ها: تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمونZ  فیشر نشان داد تفاوت رابطه­ی باورهای دینی با بهزیستی روان­شناختی و مؤلفه­های آن، در نمره­ی کل بهزیستی روان­شناختی(08/3) و مؤلفه­های پذیرش(31/2)، تسلط محیطی(3)، هدفمندی(24/3) و رابطه با دیگران(8/2)، بين افراد با فرسودگی شغلی بالا و پایین معنادار بوده است.

نتیجه‌گیری: جزئیات پژوهش نشان داد که رابطه‌ی باورهای دینی با نمره­ی کل بهزیستی روان­شناختی و مؤلفه­های پذیرش، تسلط محیطی، هدفمندی و رابطه­ی با دیگران، در افراد با فرسودگی شغلی پایین، بیش­تر از افراد با فرسودگی شغلی بالا است. اما بين دو گروه از نظر تفاوت رابطه‌ی باورهای دینی با استقلال و رشد شخصی، تفاوت معناداری مشاهده نشد.

سابقه و اهداف: قرآن کریم از آغاز نزول تاکنون، سرچشمه‌ی بی‌پایان علوم و معارف اسلامی بوده است. همچنین، برای ما مسلمانان بیانات و سیره‌ی پیامبر و امامان(ع) نیز از دیگر منابع ارزشمند در شناسایی راه و رسم زندگی به شمار می‌رود. هدف از انجام این بررسی، تعیین میزان استفاده از آیه‌های قرآن کریم و روایت‌های معصومان(ع)، طی فرآیند آموزش درس‌های تئوری، در میان دانشجویان علوم پزشکی بوده است.

مواد و روش‌ها: این بررسی به شکل مقطعی برای تمام کلاس‌های تئوری یک دانشکده‌ی پیراپزشکی به اجرا در آمد. برای جمع‌آوری داده‌ها، از فرم جمع‌آوری محقق‌ساخته‌ی متناسب با هدف‌های پژوهش استفاده شد، که در آن، اطلاعات مربوط به چگونگی استفاده و همچنین دفعه‌های استفاده از آیه‌ها و روایت‌ها در هر کلاس درسی و یا مطلب آموزشیِ مربوط به هر جلسه، به طور مجزا و برای هر استاد به صورت اختصاصی با کمک دانشجویان آموزش دیده‌ی حاضر در کلاس، ثبت گردید. از شرایط ورود استادان در این مطالعه، دارا بودن دست کم یک سوم از کلاس‌های طول ترم، بوده است.

یافته‌ها: نتیجه‌های حاصل از حدود 900 جلسه‌ی آموزشی، از 92 کلاس درسیِ متعلق به هفت رشته‌ی تحصیلی و 58 تن از استادان دانشکده‌ی پیراپزشکی، نشان داد که در مجموع، در 81 جلسه‌ی آموزشی، دست کم یک بار از آیه‌های قرآن کریم؛ و در 99 جلسه، دست کم یک بار از روایت‌های معصومان(ع) استفاده شده است. در 17 و 22 مورد از کلاس‌ها، استفاده‌ی بیش از یک بار نیز دیده شده است. در مجموع، توزیع فراوانی نسبی موارد استفاده از آیه‌ها و روایت‌ها در مدرسان مرد و زن نیز گویای تشابه استفاده‌ی آنان بوده است.

نتیجه‌گیری: علی‌رغم اینکه استادان بسیاری از آیه‌ها و روایت‌ها در کلاس‌های تئوری استفاده می‌کنند، اما هنوز حدود بیش از 50 درصد استادان علوم پزشکی در بیش از نیمی از کلاس‌های درسی، از آیه‌ها و روایت‌ها استفاده نمی‌کنند. از این رو استفاده از آموزه‌های قرآن و روایت‌ها در متن‌های درسی، به تناسب آن درس‌ها، پیشنهاد می‌شود.

سابقه و اهداف: پژوهش حاضر، رابطه‌ی بین هوش معنوی و صبر و همچنین استرس ادراک شده را در بین دانشجویان دوره‌ی کارشناسی دانشکده‌ی روان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی بررسی می‌کند.

مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی و همبستگی اسـت؛ و برای انجام آن، 150 نفر از دانشجویان دانشکده‌ی روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه‌ی طباطبایی، بـه روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. برای این پژوهش از سه پرسش‌نامه‌ی هوش معنوی عبداله‌زاده؛ سنجش صبرِ حسین‌ثابت؛ و همچنین استرس ادراک شده‌ی کوهن استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها هم از تحلیل رگرسیون چند متغیری استفاده شد.

یافته‌ها: نتیجه‌های پژوهش نشان داد که بین هوش معنوی و صبر، رابطه‌ی مثبت معنی‌دار(776/0) و همچنین بین هوش معنوی و استرس ادراک شـده، رابطه‌ی منفی معنی‌دار(448/0-) وجود دارد.

نتیجه‌گیری: نتیجه‌های پژوهش حاضر نشان داد که بین هوش معنوی و صبر، رابطه‌ی مثبت معنی‌داری وجود دارد، یعنی با افزایش هوش معنوی، میزان صبر بیش‌تری پیش‌بینی می‌شود. همچنین بین هوش معنوی و استرس ادراک شده، رابطه‌ی منفی معنی‌دار وجود دارد، یعنی با افزایش هوش معنوی، استرس ادراک شده‌ی کم‌تری پیش‌بینی می‌شود.

سابقه و اهداف: عمل به باورهای دینی می‌تواند رابطه‌ها، تصمیم گیری ، تعهد و فرزندپروری زوج‌ها را متأثر سازد و سبب ارتقای عملکرد خانواده و استحکام بنیان آن گردد. این مطالعه با هدف بررسی انسجام و کارکردهای خانوادگی در زوج‌ها، براساس عمل به باورهای دینی، در شهر تبریز صورت گرفته است.

مواد و روش‌ها: این پژوهش، از نوع مطالعه‌ی توصیفی است که به روش مقطعی انجام گرفته. روش نمونه‌گیری در این مطالعه، از نوع نمونه‌گیری در دسترس بوده(37 زن ، 40 مرد) و جامعه‌ی مورد مطالعه نیز کل دبستان‌های پسرانه‌ی شهر تبریز بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، مقیاس عمل به باورهاي دينی(معبد دو) و مقیاس عملکرد خانواده(FAD)  بوده است. داده‌ها نیز با نرم‌افزار SPSS و با تحلیل همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: کارکرد کلی خانواده با میزان دین‌داری، رابطه‌ی مثبت معناداری داشت(r= 0.375, P<0.01). تحلیل رگرسیون خطی نشان داد که میزان دین‌داری زنان و مردان، سهم معناداری در تبیین و پیش‌بینی تغییرهای کارکرد کلی خانواده دارد(P<0.01).

نتیجه‌گیری: عمل به باورهای دینی می‌تواند انسجام و کارکرد خانوادگی را در زوج‌ها پیش‌بینی کند و باعث ارتقای رابطه‌های مثبت بین اعضای خانواده گردد.

علم انسان موهبتی الهی است که بنا به شواهد توان دستیابی به ناشناخته‌هایی را دارد که علاوه بر اثبات اشرف مخلوقات بودنِ آدمی، می­تواند در ظاهر امر با برخی آیه­های قرآن تعارض داشته باشد. بر اساس آیه­های الهی، علم به تعیین جنسیت جنین در اختیار حق تعالی است و یکی از اموری است که ظاهراً راه را بر اختیار انسان در تعیین جنسیت، بسته است. اما امروزه پیشرفت­های پزشکی و ژنتیکی از یک سو؛ و نیز  احتمال تعدی از اصول اخلاقی و خطرهای ناشی از آن در حوزه­ی سلامت اخلاقی و اجتماعی از سوی دیگر، این مسئله را به چالشی جدی در بحث علم و دین مبدل ساخته است. البته رویکرد و نگاه دینی می­تواند برنامه­یی هدفمند برای بهتر و درست­تر زیستن انسان بیاموزد؛ برنامه­یی که با توجه به پیشرفت و توسعه­ی علوم، با عملکرد مناسب در الگوهای رفتاری، اختیار و اراده و مداخله­ی انسان را در بحث تعیین جنسیت و حوزه­ی علوم پزشکی، چهارچوب­مند و توجیه­پذیر می­کند. از این­رو در این مقاله سعی شده است ضمن اشاره به تعیین جنسیت و مشیت الهی، میزان دخل و تصرف انسان و همسویی این دخل و تصرف، در قالب دین و میزان ارتباط آن با سلامت روانی و اجتماعی تبیین گردد.

داشتن عمر طولانی و صرف آن در اطاعت الهی، از دیدگاه آموزه­هاي اسلامی نشانه­ی سعادت و خوشبختی معرفی شده است. گرچه امروزه طرفداران طول عمر، بیش‌تر به تحقيق‌های دانشمندان علوم تجربي چشم دوخته­اند، اين نوشتار، عامل‌های مادی طول عمرِ انسان را از دیدگاه اسلام تبیین کرده است. مدت عمر انسان را خدای متعال تعیین می­کند، ولی خدای متعال به انسان فرصت داده تا نقش خود را ایفا کند و در طول اراده‌ی خدای قادر، در کوتاه کردن عمر خویش و یا طولانی شدن آن، این نقش را بازی کند و عمر خود را کوتاه یا طولانی گرداند. نقش انسان در مقدارِ عمرِ خویش، این است که با انجام اعمالی، مدتِ مشخص شده و طبیعی عمر خویش را، زندگی کند یا زودتر و یا دیرتر از دنیا برود؛ بنابراین، عامل‌های مؤثر در افزایش و کاهش عمر انسان، از دیدگاه منبع‌های اسلامی از دو جنبه(عامل‌های مادی و معنوی) قابل بررسی است. این پژوهش با روش کتابخانه­یی عامل‌های مادی و طبیعی مؤثر در طول عمر را بررسی نموده، با معرفي پانزده عاملِ مادي فزونیِ عمر انسان از دیدگاه آیه‌ها و روایت‌ها، در نهایت به این نتیجه رسیده است كه بيش‌ترِ عامل‌های معرفی شده در آیه‌ها و روایت‌ها تجربيِ افزايش عمر با اين عوامل هماهنگ و همسو است؛ در چند مورد نیز دیدگاه مطرح شده در روایت، مسئله­ی جدیدی برای تحقیق پژوهشگران علوم پزشکی مطرح می­نماید.