مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی

مقدمه: نتايج مطالعات محدود مربوط به تأثیر برنامه‌هاي ارتباطی ـ آموزشي بر رضايتمندي بيماران از كنترل درد در تحقيقات قبلي ضد و نقيض بوده است. هدف این مطالعه بررسی تأثیر یک برنامه مراقبتی جامع مبتنی بر ارتباط و آموزش به بیمار بر رضایتمندی بیماران مبتلا به سرطان از کنترل درد بعد از عمل جراحی بود.

روش: این مطالعه يك کارآزمایی بالینی دو گروهی با طرح قبل و بعد است كه در بیمارستان سيدالشهداء وابسته به دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در سال 1389 انجام شد. 70 بیمار به صورت تصادفی در یکی از دو گروه آزمون و کنترل قرار گرفتند. مداخله شامل آموزش قبل از عمل، ارتباط بعد از عمل و پایش درد توسط پرستار بود. از پرسشنامه نتایج بیمار ـ جامعه درد آمریکا براي سنجش رضايتمندي بيماران از برنامه بكاررفته براي كنترل درد استفاده شد.

یافته‌ها: مقایسه میانگین اختلاف نمره رضایتمندی کلی از کنترل درد و رضایتمندی از کنترل درد توسط پرستار نشان داد که بین دو گروه تفاوت معناداری وجود داشت (0/05>p)، به عبارت دیگر در گروه آزمون رضایتمندی کلی از کنترل درد و رضایتمندی از کنترل درد توسط پرستار بالاتر از گروه کنترل بود.

بحث: یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از تأثیر مثبت برنامه مراقبتی بر رضایتمندی کلی از کنترل درد و رضایتمندی از کنترل درد توسط پرستار است. لذا می‌توان برنامه آموزشي ـ ارتباطی مذکور را که شیوه‌ای آسان، ارزان‌قیمت، قابل اجرا، ایمن و مؤثر است را جهت ارتقای رضایت بیماران بعد از عمل جراحی بکار بست.

زمانی که شخصی تحت عمل جراحی است، خانواده و دوستان او ساعت‌ها را نگران و آشفته سپری می‌کنند. درک تجربیات اعضای خانواده توسط پرستاران، می‌تواند آن‌ها را در ارائه بهتر مراقبت خانواده‌محور که یکی از اهداف اصلی مراقبت کل نگر است یاری نماید، لذا این مطالعه با هدف توصیف تجربه اعضای خانواده از مفهوم حمایت در زمان انتظار برای جراحی عضو خانواده انجام شد. در این مطالعه کیفی، 17 عضو خانواده، در حالی که منتظر عمل جراحی بیمار خود بودند به روش نمونه‌گیری هدفمند و نظری انتخاب شدند. تحقیق در بیمارستان علی بن ابیطالب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان انجام شد. روش جمع‌آوری داده‌ها مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته بود و داده‌ها با روش تحلیل محتوای کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

تجزیه و تحلیل داده‌ها منجر به ظهور چهارطبقه «مصادیق حمایت»، «ضرورت حمایت»، «مجاورت فیزیکی» و «تعامل» گردید. یافته‌های این مطالعه، ارائه‌دهنده یافته‌های جدیدی در زمینه تجربه اعضای خانواده از حمایت در این موقعیت بود که می‌تواند به كاركنان نظام سلامت به ویژه پرستاران كمك ‌نمايد تا درک بیشتری نسبت به این موضوع پیدا کرده و منجر به تسهيل این فرآیند شوند. 

دیسترسی اخلاقی یکی از مسائل اخلاقی شایع در حرفه بهداشتی است که می‌تواند عواقب متفاوتی را برای پرستاران به دنبال داشته باشد. یکی از مسائلی که می‌تواند بر شدت این پدیده و همچنین واکنش پرستاران نسبت به آن تأثیر داشته باشد توانمندی آن‌ها در محیط‌های کاری است، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین دیسترس اخلاقی و توانمندی محیطی در پرستاران صورت گرفته است. واحدهای مورد پژوهش 300 نفر از پرستاران بیمارستان‌های آموزشی شهر کرمان بودند که به روش سهمیه‌ای و مطابق با معیارهای ورود انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده پرسشنامه 21 سؤالی دیسترس اخلاقی کورلی و پرسشنامه 30 سؤالی توانمندی محیطی راندولف و بلانچارد بود. داده‌ها پس از جمع‌آوری توسط نرم‌افزار Spss 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و از آزمون‌های آماری توصیفی و تحلیلی استفاده شد. نتایج حاکی از وجود ارتباط معنی‌دار معکوسی بین شدت و تکرار دیسترس اخلاقی و توانمندی محیطی در پرستاران بوده است (0/05>P). میانگین شدت دیسترس اخلاقی 3 (دامنه5-0) و میانگین تکرار دیسترس اخلاقی 44/2 (دامنه 5-0) بوده است. میانگین توانمندی محیطی پرستاران نیز 4/65 (دامنه 7-1) محاسبه شده است. وجود ارتباط منفی معنی‌دار بین متغیرهای موجود

حاکی از آن است که با توانمندکردن هرچه بیشتر پرستاران در محیط‌های بالینی می‌توان دیسترس اخلاقی آن‌ها را کاهش داده و از بروز پیامدهای ناخوشایند آن جلوگیری نمود. این خود لزوم توجه به امر برنامه‌ریزی در زمینه توانمندسازی هرچه بیشتر پرستاران در محیط‌های بالینی را آشکار می‌سازد.

ﺩﻳﺴﺘﺮﺱ ﺍﺧﻼﻗﻲ به عنوان ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻧﺎﺭﺍﺣﺘﻲ ﻳﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺪﻡ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﺪﻡ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﻋﻠﻲﺭﻏﻢ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻣﻮﺍﻧﻌﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻋﺪﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﻭﻗﺖ ﮐﺎﻓﻲ، ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻘﺎﻡ ﻣﺎﻓﻮﻕ، ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖﻫﺎﻱ ﭘﺰﺷﮑﻲ، ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎﻱ ﻣﺆﺳﺴﻪﺍﻱ ﻭ ﻣﻼﺣﻈﺎﺕ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﻓﺮﺩﻱ ﻳﺎ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻱ به وجود ﻣﻲﺁﻳﺪ که منجر به استرس فیزیکی و روحی می‌گردد و بر کاهش کارایی پرستاران تأثیرگزار است. مطالعه توصیفی‏ ـ ‏مقطعی حاضر با هدف تعیین دیسترس اخلاقی بر روی 110 نفر از پرستاران بیمارستان آموزشی شهر جیرفت انجام شد. در این پژوهش از پرسشنامه استاندارد 38 سؤالی دیسترس اخلاقی کورلی با روایی و پایایی محاسبه‌شده به ترتیب 88% و 94% استفاده شد. نتایج با نرم‌افزار spss18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میانگین نمره شدت دیسترس (3/5) (از کل 6-0) و میانگین فراوانی دیسترس (2/7) (از کل 6-0) در واحدهای مورد پژوهش گزارش شد. یافته‌ها نشان‌دهنده آن است که بین میانگین نمره شدت دیسترس با ویژگی‌های دموگرافیک آنان رابطه معنی‌داری وجود نداشت. در ضمن بین میانگین فراوانی دیسترس اخلاقی با متغیرهای «بیمارستان محل خدمت و بخش محل خدمت» رابطه معنی‌داری وجود داشت.

با توجه به این‌که سطح دیسترس اخلاقی از حد متوسط بالاتر بود، لزوم توجه مدیران به اجرای برنامه‌های آموزشی در مورد مباحث اخلاقی با هدف شناسایی علائم ديسترس اخلاقي و عوامل مؤثر بر آن توصیه می‌شود.

مقدمه: شناخت ویژگی‌های مطلوب یک مدرس اهمیت بالایی دارد، زیرا این خصوصيات مي‌تواند موجب تسهيل فرآيند آموزش شده و حتي نقص کتب درسي و کمبود امکانات آموزشي را جبران کند. شناخت این ویژگی‌ها به مدرسین کمک مي‌نماید تا برنامه‌ریزی آموزشی مناسب‌تری انجام داده و بهتر به اهداف آموزشی از پیش تعیین‌شده دست یابند. این پژوهش با هدف «بررسی نظرات اساتید دانشگاه علوم پزشکی مشهد در مورد معیارهای یک استاد خوب دانشگاهی» انجام شد.

روش: در یک بررسی مقطعی و توصیفی تحلیلی 240 نفر از اساتید که به روش طبقه‌اي و تصادفي ساده انتخاب شده بودند، پرسشنامه را تکمیل نمودند. اطلاعات توسط spss11.5 با آزمون‌های توصیفی تحلیلی مناسب آنالیز شد.

یافته‌ها: ميانگين سني اساتید 8.014+45.13 بود. معیارهای اعضای هیأت علمی براي يك استاد خوب به ترتيب شامل: دانش‌پژوهی، مهارت ارتباطی، مهارت تدريس، مهارت ارزشيابي دانشجویان، سپس ویژگی‌هاي ظاهری اساتيد بود. آزمون ANOVA نشان داد بین متغیرهای سابقه کار، رتبه و موقعیت اجتماعی رشته تحصیلی اساتید و اولويت حیطه‌های مهارت ارتباطی، دانش‌پژوهی، روش تدریس، ارزشیابی و ویژگی‌های ظاهری اساتید معنی‌دار است (p<0.05). آزمون t نشان داد ارتباط بین داشتن اوقات فراغت و اولويت حیطه دانش‌پژوهی، مهارت ارتباطی و ارزشیابی رابطه معنی‌دار آماری موجود بود (p<0.05). همبستگی سن اساتید و اولويت دانش‌پژوهی (p=0.000 و r=-0.337) و ویژگی‌های ظاهری اساتید (p=0.000 و r=-0.248) معنی‌دار و معکوس بود.

نتیجه‌گیری: مقایسه نظرات اساتید بیانگر همسویی در تعیین معیارهای یک استاد خوب مي‌باشد. اولویت‌دادن به حیطه دانش‌پژوهی و مهارت ارتباطی استاد، بیانگر اهمیتی است که این قشر برای تعامل با دانشجویان به عنوان پیش‌زمینه تعلیم و تربیت قائل شده‌اند.

امروزه مفهومی که از واژه «پزشک خوب» در ذهن تداعی می گردد، اغلب با پیامدهای درمانی برای بیمار، توانایی پزشک در پیروی راهنماهای عملی طبابت کلینیکی و مزیت اقتصادی پزشک پیوند دارد. در قرن حاضر، کمال در حرفه پزشکی و عملکرد کلینیکی، ماهیتی چالش‌برانگیز است، اگرچه رعایت قواعد و تکنیک‌های کلینیکی برای تعهد حرفه‌ای مهم هستند، ولیکن جایگاه اندکی در رشد ویژگی‌های شخصیتی و حرفه‌ای پزشک دارند. البته پزشکان فرصت دارند تا از طریق پذیرش یک اخلاق حرفه‌ای مبتنی بر فضیلت، مجدداً تعهد به بیماران و عملکرد حرفه‌ای خود را تثبیت نمایند. فضایل اخلاقی ویژه‌ای وجود دارند که در بهبود عملکرد کلینیکی پزشک نقش حیاتی دارند.

در این مقاله، به دوازده فضیلت اخلاقی مختص حرفه پزشکی و همچنین فضایل اخلاقی محوری در ارائه خدمات کلینیکی، پرداخته شده است.

فهرست‌نمودن و تأکید بر این فضایل اخلاقی به عنوان یک هدف ایده‌آل، پزشکان را به تکاپو برای کسب این فضایل ترغیب نماید، چراکه از طریق همین فضایل اخلاقی است که ارزش‌هایی چون: احترام به بیمار، عزت و احترام به حرفه پزشکی، اعتماد بیمار به پزشک وکمال و بی‌نقصی حرفه و تخصص‌های پزشکی ارتقا می‌یابند.

محور مباحث در کدهای اخلاق حرفه‌ای پرستاری، مراقبت یا به عبارتی اخلاق در مراقبت‌های بالینی است، در حالی که محور مباحث در کدهای اخلاق دانشجویان پرستاری، آموزش است. به نظر می‌رسد تدوین کدها یا آیین‌های اخلاقی دانشجویان پرستاری با مضمون اخلاق در محیط‌های آکادمیک و آموزشی، شبیه به آنچه اکثر دانشکده‌های پرستاری کشورهای دیگر برای دانشجویان خود تدوین کرده و به عنوان راهنمای عملکردی به آن‌ها آموزش داده و ایشان را بر آن اساس مورد ارزشیابی اخلاقی قرار می‌دهند، لازم می‌باشد. در واقع این کدها راهنمایی برای توسعه فردی پایه‌های اخلاقی در دانشجویان پرستاری بوده و حتی نبایستی به شدت به محیط دانشگاهی یا بالینی آن‌ها محدود شوند، چراکه می‌توانند به جامعیت فردی و حرفه‌ای ایشان کمک نمایند.

آموزش نیروی انسانی کارآمد و مؤثر، بر پایه یک نظام دارای ساختار محکم و مبانی عالی تربیتی ممکن خواهد بود. ضرورت تعالی معرفتی و رفتاری نیروی انسانی، دغدغه اصلی مدیران آموزشی در برنامه‌های تعالی سازمانی است. شناخت عوامل ارتقای معرفتی و رفتاری امری ضروری‌ست. معنویت به عنوان عامل تکمیل‌کننده و معنادهنده بخش‌های گوناگون زندگی انسان می‌باشد. با توجه به اهمیت معنویت و تعالی معرفتی و رفتاری در آموزش عالی، لذا در این پژوهش با مرور متون به روشی نظام مند برای آگاهی از جدیدترین اطلاعات در مورد مفهوم معنویت و تعالی معرفتی و رفتاری در نظام آموزش عالی پرداخته‌ایم. نتایج نشان می‌دهد که معنویت سبب بروز ویژگی‌هایی در انسان می‌شودکه در تعالی او به خصوص در آموزش تأثیر به سزایی دارد. برنامه‌ریزی آموزشی مبتنی بر معنویت در جهت تعالی معرفتی و رفتاری نیروی انسانی امری ضروری است.