سلامت معنوی در قرآن؛ تحلیل مؤلفههای اعتقادی
پژوهش در دین و سلامت ,
دوره 11 شماره 2 (2025),
11 آبان 2025
,
صفحه 79-92
https://doi.org/10.22037/jrrh.v11i2.47165
چکیده
سابقه و هدف: در دنیای امروز، با افزایش پیچیدگیها و فشارهای زندگی روزمره، اهمیت سلامت معنوی بهعنوان یکی از ابعاد کلیدی سلامت انسان بیش از پیش آشکار شده است. اعتقادات دینی زیربنای زندگی معنوی انسان را تشکیل میدهد و بدون باورهای صحیح، اعمال انسان فاقد جهت و معنا خواهد بود. این مقاله با هدف تبیین ابعاد اعتقادی سلامت معنوی از دیدگاه قرآن و معرفی راهکارهایی برای ارتقای سلامت معنوی فرد و جامعه بر اساس این آموزهها انجام شده است.
روش کار: روش این پژوهش کتابخانهای است که با مراجعه به قرآن و منابع دینی، اطلاعات گردآوری و با روش توصیفی - تحلیلی، دادههای بهدستآمده بررسی شد. مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکردهاند.
یافتهها: بر اساس آموزههای قرآنی، مؤلفههای اعتقادی مؤثر بر سلامت معنوی عبارتند از: اعتقاد به توحید، معاد، نبوت و عدل الهی. اعتقاد به توحید زندگی را هدفمند و معنادار میکند؛ آرامش و اطمینان درونی را افزایش میدهد؛ انسان را از بردگی غیر خدا آزاد میکند و به شخصیت معنوی او انسجام میبخشد. اعتقاد به معاد احساس امنیت معنوی را تقویت میکند؛ در مواجهه با مشکلات و سختیها تسلیبخش است و انسان را به زندگی اخلاقی و مسئولانه ترغیب میکند. اعتقاد به نبوت انسان را در مسیر هدایت الهی قرار میدهد و با الگوگیری از پیامبران، سلامت معنوی او را ارتقا میبخشد. اعتقاد به عدل الهی آرامش و اطمینان خاطر را به ارمغان میآورد؛ امید و انگیزه را تقویت میکند و تابآوری انسان را در برابر ناملایمات زندگی افزایش میدهد.
نتیجهگیری: اعتقادات دینی نقش مهمی در ارتقای سلامت معنوی انسان ایفا میکنند و به او کمک میکنند تا زندگیای معنادار، هدفمند و رضایتبخش داشته باشد. این مؤلفهها با ایجاد نگرشی عمیق به زندگی، آرامش و امید را در مواجهه با سختیها به ارمغان میآورد و سلامت معنوی را تقویت میکند. با توجه به بحرانهای معنوی موجود در دنیای امروز، توجه به مؤلفههای اعتقادی قرآنی میتواند راهی مؤثر برای رسیدن به سلامت معنوی باشد.
- اعتقادات دینی
- توحید
- سلامت معنوی
- عدل الهی
- قرآن
- معاد
- نبوت
ارجاع به مقاله
مراجع
فهرست منابع
Puchalski C. Ferrell B. Virani R. Otis-Green S. Baird P. & et al. Improving the quality of spiritual care as a dimension of palliative care: The report of the consensus conference. Journal of palliative medicine, 2009; V.12, N. 10, pp 885-904.
Seidl L.G. The value of spiritual health, Health progress.1993; 74 (7), 48-50.
Najafi K. Khoshab H. Rahimi N. & Jahanara A. Relationship between spiritual health with stress, anxiety and depression in patients with chronic diseases. International Journal of Africa Nursing Sciences. 2022.
ابوالقاسمی محمدجواد. مفهوم شناسی سلامت معنوی و گستره آن در نگرش دینی. اخلاق پزشکی1391؛ 6(20): 45-68.
Sartorius N. The meanings of health and its promotion, Croat Med J.2006 Aug;47(4):662-4. PMID: 16909464; PMCID: PMC2080455.
World Health Organization, Preamble to the Constitution of the World Health Organization. New York. 1948 June.
Kitko CT. Dimensions of Wellness and the Health Matters Program at Penn State, Home Health Care Management & Practice. 2001; 13(4):308-311.
Ghaderi A. Tabatabaei SM. Nedjat S. Javadi M. Larijani B. Explanatory definition of the concept of spiritual health: a qualitative study in Iran. J Med Ethics Hist Med. 2018;11.
ابوالقاسمی محمدجواد. مفهوم شناسی سلامت معنوی و گستره آن در نگرش دینی. اخلاق پزشکی1391؛ 6(20): 45-68.
Fisher J.W. The Four Domains Model: Connecting Spirituality, Health and Well-Being, Religion. 2011; 2, 17-28.
Ghaderi A. Tabatabaei SM. Nedjat S. Javadi M. Larijani B. Explanatory definition of the concept of spiritual health: a qualitative study in Iran. J Med Ethics Hist Med. 2018;11.
Solhi M. Fattahi E. Pouresmaeil M. Darvishigilan H. Rastaghi S. Letter to Editor: A Comprehensive Definition of Spiritual Health. Health, Spirituality and Medical Ethics. 2019.
ابوالقاسمی محمدجواد. مفهوم شناسی سلامت معنوی و گستره آن در نگرش دینی. اخلاق پزشکی1391؛ 6(20): 45-68.
حقيقت صادق. ميرموسوي علي. مباني حقوق بشر از ديدگاه اسلام و ديگر مكاتب. تهران: مؤسسه فرهنگي دانش و انديشه معاصر؛ 1381.
مطهری مرتضی. جهانبینی توحیدی. تهران: صدرا؛ 1375.
جوادیآملی عبدالله. توحید در قرآن. قم: اسرا؛ 1395.
جوادیآملی عبدالله. توحید در قرآن، قم: اسرا؛ 1395.
مصباح یزدی محمدتقی. انسانشناسی در قرآن. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)؛ 1392.
مطهری مرتضی. ده گفتار. تهران: صدرا؛ 1382.
طباطبائي سيد محمد حسين. ترجمه تفسير الميزان جلد3. ترجمه سيد محمد باقر موسوي همداني. قم: انتشارات اسلامي؛ 1364.
مطهری مرتضی. ده گفتار. تهران: صدرا؛ 1382.
مكارم شيرازى ناصر. اخلاق در قرآن ج 2. قم: انتشارات امام علی بن ابی طالب(ع)؛ 1377.
رضوی دوست غلامرضا، خاک پور حسین، فنودی صدیقه، اکاتی مرضیه. نقش صبر در آرامش و سلامت معنوی انسان از نگاه قرآن و روایات اسلامی. تاریخ پزشکی1394؛7(25):129-160.
مطهری مرتضی. آشنایی با قرآن جلد 8. تهران: صدرا؛ 1389.
مکارم شیرازی ناصر و جمعي از فضلا. برگزیده تفسیر نمونه جلد 2. تهران: دارالکتب اسلامیه؛ 1386.
قرائتی محسن. تفسیر نور. تهران: مركز فرهنگى درسهايى از قرآن؛ 1383.
تجری علی اصغر. بررسی مفهوم احسان و محسنین در قرآن کریم. ماهنامه معارف. 1386 مرداد و شهریور؛ شماره 48.
- چکیده مشاهده شده: 146 بار
- pdf دانلود شده: 65 بار