مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی

یکی از مفاهیم کلیدی اخلاق پرستاری، حمایت از بیماراست، که به حفظ استقلال بیمار و تصمیم گیری توسط بیمار، کمک می کند.درک پرستاران از این نقش، در بروز رفتار حمایتی از بیماران مؤثراست وهدف این پژوهش سنجش درک پرستاران نسبت به این موضوع است. داده‌های این پژوهشِ توصیفی - تحلیلی توسط پرسشنامه‌ای پژوهشگرساخته، از بین 385 پرستار در 4 بیمارستان آموزشی علوم پزشکی کرمان، به صورت سهمیه‌ای جمع آوری وبا استفاده از نرم افزار spss، در دو سطح توصیفی واستنباطی، تحلیل گردید. نتایج نشان می دهد که میزان میانگین درک کلی  پرستاران نسبت به نقش حمایتی از بیماران، نسبتاً مثبت است. بااین حال با توجه به اهمیت موضوع حقوق بیمار، نیاز به یافتن راه‌هایی برای افزایش درک پرستاران در این زمینه ضروری به نظر می‌رسد.

حقوق بیمار شامل تمامی موارد مراقبتی است که بیمار حق دریافت آنها را دارد. نظر به اهمیت فزاینده این موضوع مهم و تاثیر آن بر بهبود نتایج درمانی و رضایت مشتریان، مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان رعایت حقوق بیمار در کلینیک فیزیوتراپی دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1389 اجرا گردید. در این مطالعه، بیماران یا همراهان مراجعه کننده به کلینیک، پاسخگوی سوالاتی از وضعیت عملکرد کلینیک در رعایت ابعاد گوناگون حقوق بیمار بودند.  جنبه هائی که مورد بررسی قرار گرفتند: انتخاب ارائه کننده ی خدمت، داشتن اختیار، احترام، ایمنی، پیشگیری و دسترسی دارای نمره عملکرد نامناسب تشخیص داده شدند. اما ارتباط و تعامل، استمرار خدمت، کیفیت تسهیلات و امکانات اولیه، توجه بموقع و فوری و اعتماد دارای عملکرد مناسب بودند.

همچنین نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین نمره عملکرد کل و هیچ یک از متغییرهای دموگرافیک ارتباط معنی داری وجود ندارد (0/05<P).

اما در تحلیل مربوط به ارتباط بین متغیر های دموگرافیک با ابعاد مختلف عملکرد، ارتباط متغیر سن با استمرار خدمت، بومی یا غیر بومی بودن با دسترسی و وضعیت تحصیلی با داشتن اختیار و توجه بموقع و فوری اختلاف معنی داری را نشان داد (0/05>P). جنبه‌های عملکرد نامناسب، نسبت به حقوق بیمار، در مرکز مورد مطالعه، نمایانگر وجود فرصت های بهبود در این زمینه ها و نیاز به توجه و اقدام مؤثر مسؤولین می‌باشد.

بیماران آسیب پذیرترین گروه‌های اجتماعی در معرض خطر هستند. حقوق بیمار جزئی از حقوق بشر بوده و حوزه ای حساس برای گروه‌های پزشکی و بیماران بحساب می آید. اما متأسفانه در مواردی شاهد عدم رعايت آن توسط كاركنان مراكز آموزشي درماني مي‌باشيم. در اين مطالعه ميزان رعايت حقوق بيمار در مراكز آموزشي درماني شهر همدان بررسي شده است. اين پژوهش يك مطالعه‌ي توصيفي مقطعي است. محيط پژوهش مراكز آموزشي درماني بعثت، شهيد بهشتي و سيناي شهر همدان بوده و نمونه پژوهش شامل 200 نفر از بيماران بستري در اين مراكز مي‌باشند. ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه بود كه شامل دو قسمت خصوصيات دموگرافيك واحدهاي پژوهشي و سؤالاتي جهت نظر سنجي از بيماران در مورد رعايت حقوق آنها بود.

بيشترين مورد رعايت حقوق از ديدگاه بيماران (62 درصد) در بُعد پذيرش بيمار مي‌باشد و كمترين مورد ميزان رعايت حقوق (42/5درصد) در بُعد مطالعه و امضاي آگاهانه‌ي رضايت نامه مي‌باشد. با توجه به آنكه به طور كلي 46 درصد از بيماران داراي اين ديدگاه هستند كه حقوق آنها به طور كامل رعايت نمي‌شود. با آموزش کادر درمانی و در نظر گرفتن حقوق اساسی بیمار و بالا بردن آگاهی بیماران از حقوق خود باید کارایی و کیفیت مراقبت بهداشتی را به حداکثر رساند.

رعایت حقوق بیمار یکی از معیارهای اثربخشی رضایتمندی بیماران از خدمات بهداشتی درمانی است. مطالعه حاضر با هدف «بررسی میزان آگاهی پرستاران از حقوق بیمار در یکی ازبیمارستانهای اموزشی شهر تهران» انجام شد.

این مطالعه توصیفی مقطعی در سال 1389 انجام پذیرفت، دراین مطالعه 156 پرستار به روش تصادفی انتخاب شدند. جهت جمع اوری داده ها از پرسشنامه دو قسمتی استفاده شد پس از تهیه پرسشنامه و تعیین اعتبار  محتوا و پایایی،  بین واحدهای مورد پژوهش توزیع و سپس اطلاعات با نرم افزار SPSS ویرایش 15 و آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد. 58/33 درصد از پرستاران از سطح آگاهی خوب، 10 /39 درصد از آگاهی متوسط و 56/ 2 درصد از آگاهی ضعیفی برخوردار بودند. بین آگاهی با سابقه کار (0/008=P) و کار همزمان در بیمارستان دولتی و خصوصی(0/01=P) ارتباط معنی داری وجود داشت. بیشترین (95/51٪) میزان آگاهی پرستاران در حیطه «حق حفظ حریم شخصی و کسب اطمینان از محرمانه بودن اطلاعات» و کمترین (33/97٪) آن نیز در حیطه «حق دریافت اطلاعات ضروری در مورد گروه درمانی، میزان تعرفه و پوشش بیمه‌ای» بود.منشور حقوق بیمار در این بیمارستان با کاستی‌هایی در اجرا همراست و ارتقای سطح آگاهی پرستاران از حقوق بیمار امری ضروری است و باید برای افزایش آن تدابیر و راهکارهایی جدی در نظر گرفته شود.

سابقه و هدف: پرستاران مسؤولیت دارند تا برای پیشبرد روش‌هایی دسترسی به مراقبت ایمن، مطلوب و با کیفیت، تلاش نمایند. اجبار حرفه‌ای و تضاد وجدانی در پرستاران منجر به عذاب وجدان می‌شود. تجارب پرستاران از واکنش آنها به رفتارهای موافق و مخالف وجدان، می‌تواند به فهم معنی واکنش وجدان کمک کند.

مواد و روش‌ها: پژوهش پدیدارشناسی با شرکت 9 پرستار بالینی داوطلب انجام شد. مصاحبه‌های بدون ساختار، همزمان ضبط شده و سپس از نوار استخراج شد. جهت تحليل داده‌ها از روش کولایزی استفاده شد. جهت تأیید صحت داده‌ها از ملاک‌های مقبولیت، تاییدپذیری، اعتمادپذیری و انتقال پذیری استفاده گردید.

یافته‌ها: با آنالیز مستمر داده‌ها و تحلیل دست نوشته‌های حاصل از مصاحبه‌ها پیرامون تجارب و باورهای پرستاران در مورد واکنش وجدان، مضامین آرامش شامل: زیرطبقات آرامش، خوشحالی و رضایت، و عذاب وجدان شامل زیر طبقات: احساس گناه، ناراحتی، درگیری فکری، داشتن حالت خودخوری، و عکس‌العمل شامل زیرطبقات: بروز دادن، جبران و عدم تکرار پدیدار شد.

بحث و نتیجه‌گیری: پرستاران در تجارب خود در هنگام انجام کار موافق با وجدان اظهار آرامش و خوشحالی و هنگام کار خلاف وجدان ابراز ناراحتی و عذاب وجدان را داشتند و سعی در جبران کار خلاف وجدان داشتند.

تجارب نشان داده است که آگاه نمودن بیماران و سهیم کردن آنها در تصمیم گیری برای درمان و محترم‌شمردن حقوقشان به بهبود آنان سرعت می‌بخشد و اقامت بیمار در بیمارستان را کاهش می‌دهد. شواهد نشان می‌دهد علیرغم تلاش‌های پزشکان و سایر کارکنان بخش بهداشت و درمان و با وجود بهره‌وری از امکانات میزان نارضایتی و شکایت بیماران رو به افزایش است که یکی از ریشه‌های آن عدم موفقیت پزشکان و پرستاران در برقراری رابطه با بیماران می‌باشد.این پژوهش توصیفی و به روش مقطعی در اسفند ماه 1389 صورت گرفت. در این مطالعه 150 نفر از بیماران بستری در بخش‌های زنان و زایمان، داخلیI، داخلیII، جراحی وسرطان بیمارستان شهید صدوقی یزد که بیش از یک روز از بستری آنان گذشته بود به روش نمونه‌گیری تصادفی آسان انتخاب گردیدند. نتایج تحقیق در مورد میزان رعایت هر بند توسط پرسنل نشان می‌دهد که پرسنل به ترتیب بند های 1 ،3و 6 را حدود 50% همیشه رعایت می‌کردند. جالب اینکه بندهای2و4و9 در حدود60 % برای آنها پیش نیامده بود و 46 نفر(31/5) از بیماران گزارش کردند که بند 3 به ندرت توسط پرسنل رعایت می‌شود. به طور کلی بیشترین فراوانی مربوط به دریافت درمان محترمانه بود. در مجموع با توجه به بررسی‌های انجام شده راهکارهایی همچون آگاه سازی پرسنل به اهمیت رعایت حقوق بیمار، آگاهی دادن به بیماران ازحقوق خود ازطریق پرسنل و رسانه‌ها، برنامه ریزی مدیریت بیمارستان در زمینه‌ی حقوقی که کمتر رعایت می‌‌شوند، همکاری بیشتر پرسنل و بیماران با یکدیگر، پیگیری موارد نقض حقوق بیماران و تصویب قوانینی برای تضمین رعایت حقوق بیماران ونظارت براجرای این حقوق در جهت ارتقا رضایت بیماران از خدمات بهداشتی درمانی و افزایش توجه کادر درمانی به رعایت حقوق بیماران از توصیه می‌گردد.

توجه به شأن و منزلت بیمار در متون و تحقیقات علوم پزشكی در طی چند دهه اخیر گسترش بیشتری یافته و مباحث زیادی را به خود اختصاص داده است. یکی از مهمترین ارکان رعایت شأن و منزلت بیماران حفظ حریم آنان است. اگرچه احترام به حریم و حرمت انسانها، از اهداف اساسی نظام ارائه کننده ی خدمات بهداشتی و درمانی و از اساسی ترین اصول اخلاق پزشكی است اما مطالعات نشان دهنده آن است كه حریم و در راستای آن منزلت بیماران به خوبی مورد حمایت قرار نمی گیرد. بعلاوه پرسنل پزشکی و پرستاری آگاهی کمی از اهمیت حریم و منزلت بیمار داشته و درک آنان از این مفاهیم نیز، تفاوت است. بنابراین ضروری است كه ارائه دهندگان خدمات درماني با شناسایی ابعاد و عوامل تأثیرگذار بر حریم بیمار، راهكارهایی برای ارتقاء و حمایت از منزلت در محیطهای بالینی ارائه نمایند. این مطالعه ابعاد مختلف ارتباط حریم با منزلت بیمار را مورد بررسی قرار داده و به نتایج تعدادی از مطالعات انجام شده در این زمینه می پردازد.

زمینه: دانشجویان علوم پزشکی باید از عقاید و نگرش شخصی خود آگاه باشند زیرا رفتارهای حرفه ای، اکتسابی و آموختنی می باشد. این موضوع از این نظر مهم است که دانشجویان علوم پزشکی ارائه دهندگان خدمات بهداشتی درمانی در آینده هستند و ضروری است که نگرش حرفه ای نسبت به مسائل پزشکی به خصوص سقط جنین داشته باشند. هدف از این پژوهش تعیین نگرش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گلستان به سقط جنین می باشد.

روش: این پژوهش توصيفي - تحليلي 244 نفر از دانشجويان علوم پزشکی در سال 1389 به روش تصادفي وارد مطالعه شدند. جمع آوری اطلاعات از طریق
پرسشنامه ای که روا و پایایی آن تایید شد، صورت گرفت. متغیرهای رشته، قومیت، وضعیت تاهل مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصيفي و تحليلي انجام شد.

نتایج: با توجه به نتایج پژوهش حاضر میانگین سنی نمونه های پژوهش 20/45 سال (3/03=SD) بود. 59/4% (145نفر) مونث، 91/4% (223نفر) مجرد و نمونه های مورد بررسی 50/4% (123نفر) فارس، 36.1% (88 نفر) ترکمن و 13.5% (33 نفر) از سایر قومیت ها بودند. نتایج آزمون من ویتنی نشان داد بین جنسیت با میانگین نمره کل نگرش دانشجویان علوم پزشکی نسبت به سقط از نظر آماری ارتباط معنی داری وجود دارد (0/003=p) به طوری که میانگین نمره کل نگرش دانشجویان دختر نسبت به سقط 3/33 (0/56=SD) و در پسران 3/07 (0/68=SD) بود.

نتیجه گیری: اگر چه در این پژوهش نگرش مثبت به سقط اندک بوده است اما از داده های پژوهش حاضر نمی توان قضاوت ارزشی کرد. چرا که متغیرها نشان دادند که جنسیت تاثیرگذار می باشد. تا زمانی که چهارچوب و قواعد از پیش تعیین شده ای در حرفه نداشته باشیم قضاوت های اخلاق شخصی در نحوه تصمیم گیری اثر گذار می باشد.

اخلاق در سلامت عمومی امروزه از موضوعات بسیار مهم و اساسی درسلامت عمومی وتحقیقات درحوزه سلامت می‌باشد. اخلاق در سلامت عمومی با اخلاق پزشکی تفاوت عمده‌ای دارد. در سلامت عمومی به جامعه بیشتر توجه می‌شود در حالی که در اخلاق پزشکی حقوق بیمار اولویت دارد. در این مقاله سعی شده است که اخلاق در مداخلات نظام سلامت، اخلاق در سیستم‌ها و سازمان‌های سلامتی وکدهای اخلاقی در این حوزه بررسی شوند. در این مقاله به ملاحظات اخلاقی مداخلات نظام سلامت که شامل مقبولیت سیاسی، عدالت، مشارکت اجتماعی و محرمانه بودن آن دارد، اشاره شده است همین طورکدهای 12گانه اخلاقی سازمان‌های بهداشتی عنوان شده است. بررسی و آگاهی کدهای اخلاقی برای سیاست‌گذاران، برنامه ریزان و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی درمانی امری ضروری است.

مقدمه: با مشاهده اثر سیستم تلومر- تلومراز در افزایش طول عمر سلول‌ها و در مدل‌های آزمایشگاهی این فرضیه مطرح شده است که شاید با استفاده از این سیستم، از پیر شدن سلول‌ها جلوگیری و به تبع آن افزایش طول عمر را محقق کرد اما این موضوع بسیار پیچیده‌ای را به دنبال می‌آورد.

مواد و روش‌ها: تغییر در الگوی وقوع پيري و به تبع آن مرگ، تغيير هرم جمعيتي را به دنبال آورده، ضرورت سيستم سازي خاصي را در بودجه‌هاي بهداشتي، تخصيص امكانات، پرورش نيروي انساني، ارائه خدمات و مراقبت‌ها و ...ايجاب نموده و بروز پيري در افراد جامعه در صورت عدم وقوع مرگ بدنبال آن، تبعات وسيعي را در پي دارد و كل نظام اجتماعي، اقتصادي و ارزشي حامعه را به صورت وسيع تحت تأثير خود قرار مي‌دهد.

یافته‌ها: وقوع پيري و به دنبال آن وقوع مرگ، نقش تعيين كننده‌ای در زندگی و در تنظيم روابط اجتماعي به معناي اعم آن توزيع منابع قدرت و ثروت اجتماعي ايفا كرده است. بنابراين افزایش غیرمعمول طول عمر، مجموع روابط اجتماعي را به چارچوب‌هاي جديد و ناشناخته‌ای منتقل مي‌نمايد.

نتيجه‌گيري: اکنون توانايي‌هاي ويژه‌اي در دانش پزشكي و علوم پيراموني آن براي افزايش طول عمر وجود دارد اما نگرانی‌های هزار تو و چند لایه‌ای نیز در مورد مسایل مابعد افزایش معنی دار طول عمر مثلاً تبدیل گروه برخوردار از طول عمرهاي بيشتر به يك نوع خاص و احياناً برجسته و مافوق انسان مطرح می‌کند.

فلسفه طب، پزشكي را به عنوان مداخله در كار بدن يا درمان اعضاي بيمار تعريف مي كند .اين سؤال که «بیماری چیست؟ » يك سؤال فردي نيست، بلكه بخشي از يك فرايند كلي تر است؛ « يعني انسان بودن به چه معناست ؟»