ملاحظات اخلاقی در آموزش پزشکی و حقوق بیمار در بیمارستان آموزشی
مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 4 شماره 13 (1389),
18 May 2013
,
صفحه 89-105
https://doi.org/10.22037/mej.v4i13.4474
چکیده
در آموزش پزشکی لزوم ادغام آموزش و ارائه خدمات درمانی به بیماران در مراکز درمانی امری پذیرفته شده است. دانشجویان گروه پزشکی و دستیاران ناگزیرند که به منظور ارتقای سطح مهارتهای علمی و عملی خود بخش عمدهای از زمان آموزش خود را بر بالین بیماران بگذرانند و در فرایند درمان بیمار دخالت داشته باشند و این امر ممکن است مستقیماً ضامن منافع بیمار نباشد. گرچه آموزش پزشکان و گروههای مرتبط از منظر اجتماعی موضوعی ضروری است، اما درست در همینجاست که چالشی اخلاقی زمینه بروز میباید و آن این است که آیا بیمار نیز از چنین امری سود خواهد برد یا گاه شرکت دانشجویان گروه پزشکی در سیر مراقبت از فرد منجر به آسیب او نیز میگردد؟
گروههای حرفهای دخیل در آموزش پزشکی و سیاستگزاران سلامت بر این نکته تأکید میورزند که مراجعه بیمار به بیمارستان آموزشی یا مراکز ارائه خدمات درمانی دانشگاهی نشانه داوطلبانهبودن اقدام او برای شرکت در این فرایند است، اما اگر تمهیدات لازم برای بررسی میزان شناخت و آگاهی بیماران از چنین فرایندی اندیشیده نشده باشد، نتیجه ساده و اولیه آن عدم درک درست بیماران از میزان اطلاعات، مهارت، تجربه و صلاحیت افراد دخیل در درمانشان خواهد بود. از سوی دیگر در سیستم سلامت و ارائه خدمات نیز استانداردها و دستورالعملهایی برای نحوه برخورد با بیمار آموزشی و حد مجاز برای چنین آموزشی به وضوح تدوین نشده است.
اگر توجه به ماهیت آگاهانه و داوطلبانهبودن شرکت فرد در فرایند پژوهش به منظور حفاظت از آزمودنی حائز اهمیت است، توجه به این امر در آموزش پزشکی نیز ضروری است، هرچند آموزش و پژوهش اهداف جداگانهای دارند، اما شباهتهای آنها به حدی هست که توجه به مسائل اخلاقیای همچون برقراری تعادل میان منافع فرد و اجتماع، برقراری توازن میان منافع و مضار حاصل از شرکت در هریک، پرهیز از توزیع ناعادلانه این منافع و مضار و احترام به خودمختاری افراد را در حوزه آموزش پزشکی نیز موجه سازد. بنابراین برای هر یک از اصول اخلاق پزشکی میتوان مابه ازایی در حوزه آموزش یافت. از منظر اخلاق حرفهای و احترام به شأن و کرامت انسان نیز، بیماران بایستی به شکل کاملی از وضعیت آموزشی و میزان مهارت تمام افرادی که در فرایند درمان آنها دخالت دارند، آگاه باشند و خطرات و منافع ناشی از آن را درک کرده و امکان دسترسی به امکانات جایگزین را داشته باشند. سیستم فعلی آموزش گروههای پزشکی میتواند بیمار را در معرض آسیبهای جسمی، روانی و گاه مالی قرار دهد که پیشاپیش نسبت به آنها آگاهی کافی نداشته یا رضایت خود را اعلام ننموده است. این چالش در کشور ما که سیستم ارائه خدمات درمانی دولتی و آموزش پزشکی به شکلی ادغام یافتهاند که عملا جایگزینهای محدودی در دسترس بیماران است، از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود. به نظر میرسد نظام سلامت کشور میبایستی با نگاهی سازمانی به دنبال راه حلهایی برای چنین معضلی باشد و با تدوین پروتکل و دستورالعمل نسبت به استانداردسازی شکل و میزان دخالت دانشجویان گروه پزشکی اقدام نموده و همچنین مسؤولیت اساتید بالینی و مدیران مراکز درمانی را در فرایند درمان در بیمارستانهای آموزشی به خوبی روشن نماید.
- اخلاق؛ آموزش پزشکی؛ آموزش بالینی؛ حقوق بیمار
ارجاع به مقاله
مراجع
منابع فارسی:
امینی، میلاد. موسوی، سیدمحمدهادی. محمدنژاد، سیدمحسن. (1388 ش.). بررسی میزان آگاهانهبودن رضایت اخذشده از بیماران بستری در بیمارستانهای منتخب دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1387. مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره دوم، شماره 3.
تابعی، سیدضیاءالدین. (1386 ش.). بنیانهای اخلاق زیستی. حیان، ص 20.
شادپور، کامل. (1385 ش.). اصلاح نظام سلامت در جمهوری اسلامی. حکیم، دوره 9، شماره 3.
منابع انگلیسی:
Academy of Medical Educators. (2012). Professional Standards. London: Academy of Medical Educators.
Beatty, M-E. Lewis, J. (1995). When students introduce themselves as doctors to patients. Acad Med. 70: 175-6.
Calman, k. (1994). The profession of medicine. BMJ. 309: 1140-3.
Cohen, D-L. McCullough, L-B. Kessel, R-W-I. Apostolides, A-Y. Alden, E-R. Heiderich, K-J. (1987). Informed consent policies governing medical students’ interactions with patients. J Med Educ. 62: 789-98.
Gliatto, P-M. Stern, D-N. (2009). Proffesionalism in “A Practical guild for Medical Teachers” ed: Denet G, Harden RM.
Godbout, J-P. Glaser, R. (2006). Stress-induced immune dysregulation: implications for wound healing, infectious disease and cancer. J Neuroimmune Pharmacol. 1 (4): 421-7.
Hicks, L-K. Lin, Y. Robertson, D-W. Robinson, D-L. Woodrow, S-I. (2000). Understanding the ethical dilemmas that shape medical students’ ethical development: questionnaire survey and focus group study. BMJ. 322: 709-10.
Jagsi, R. Soleymani Lehmann, L. (2004). The ethics of medical education. BMJ. 329: 332-4.
Leget, C. Olthuis, G. (2007). Compassion as a basis for ethics in medical education. J Med Ethics. 33 (10): 617-20.
Stern, D-T. Papadakis, M. (2006). The Developing Physician-Becoming a Professional. N Eng J Med. 355: 1794-9.
Swick, H-M. (2000). Toward a normative definition of medical professionalism. Academic Medicine. 75: 612-6.
Warrior, B. (2002). Reflections of an Education Professional. Journal of Hospitality, Leisure, Sport and Tourism Education. 1 (2): 57-63.
Yang, E-V, Glaser, R. (2002). Stress-induced immunomodulation and the implications for health. Int Immunopharmacol. 2 (2-3): 315-24.
- چکیده مشاهده شده: 1239 بار
- PDF (English) دانلود شده: 328 بار