مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی

چکیده

اصلاح‌نژاد (Eugenics) یک جنبش زیستی ـ اجتماعی است که بر بهبود ترکیب ژنتیکی یک جمعیت تأکید دارد و برای این کار قائل به مداخلات گسترده در جمعیت‌های بشری است، اگرچه اصلاح نژاد در ابتدا مبتنی بر نظریات توارث مندل شکل گرفت، ولی به مرور تغییرات زیادی کرد{Blom, 2008 #5;Blom, 2008 #5}. در واقع امروزه تئوری‌های اصلاح نژاد یک علم زیستی صرف نیستند، بلکه مجموعه‌ای از مسائل زیستی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی را دربر ‌می‌گیرند (1). امروزه اصلاح نژاد در ابعاد مختلفی همچنان اجرا می‌شود، به طوری که برنامه‌های عقیم‌سازی اجباری در نقاطی از دنیا با ابعاد مختلف علیه گروه‌های اقلیت اعمال می‌شود (2). همچنین ایده‌های اصلاح نژاد، روش‌های تشخیصی ژنتیکی به کارگرفته در تکنیک‌های کمک باروری (Assisted Reproductive Techniques) را متأثر کرده است، به طوری که گاهی یک سلول تخم که دارای صفاتی خاص و متمایز است، جهت کاشت (Implantation) در رحم انتخاب می‌شود و با انتخاب یکی اقدام به حذف مابقی می‌شود (3)، حتی سیاست‌های اصلاح نژاد بر مشاوره‌های ژنتیکی قبل از ازدواج در تعدادی از کشورها سایه افکنده است (4). همچنین تاریخچه اصلاح نژاد نشان‌دهنده کارایی آن در ارتقای عملکرد شغلی افرادی است که در ارتباط با معلولان می‌باشند (5). از اصلاح نژاد در نقاط مختلف دنیا توسط برخی دولت‌ها حمایت شده است و حتی به عنوان یک فلسفه اجتماعی برای بهبود توارث بشر مطرح شده است، اما اساس این فلسفه مبتنی بر این است که «گروه خاصی از مردم بیشتر تولید مثل داشته باشند و گروهی از آن‌ها کم‌تر زادولد کنند» (6). نقدهایی که بر این فلسفه وارد است را می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد: 1ـ اساس این فلسفه مبتنی بر گروه‌بندی و طبقه‌بندی مردم است. با این حساب، افراد فقیر، مبتلایان به عقب‌ماندگی ذهنی، نابینایی، ناشنوایی یا نقص تکاملی و حتی برخی گروه‌های نژادی در طبقه کم‌برخوردار (Disadvantage) قرار می‌گیرند. همانطور که آلمان نازی اقدام به چنین کاری کرد. اساساً طبقه‌بندی مردم به این شیوه خلاف عزت و کرامت انسانی است؛ 2ـ این گروه نامطلوب حق بقای نسل را همچون گروه مطلوب ندارد، در حالی که حق باروری و بقای نسل یک حق آشکار انسانی است؛ 3ـ این تقسیم‌بندی نوعی اجبار و دستور است و نمی‌توان افراد را وادار به چنین امری کرد؛ 4ـ تقسیم‌بندی جامعه می‌تواند به سرعت به مشکلات اجتماعی بینجامد، چرا که گروهی را در موضع قدرت و گروهی دیگر را در موضع ضعف قرار می‌دهد؛ 5ـ گروهی که در طبقه نامطلوب قرار گرفته‌اند دچار مشکلات اجتماعی فراوان شده، جامعه را تحت تأثیر قرار داده و در نتیجه به همان نژاد برتر آسیب می‌رسانند....

Please cite this article as:

Zand A. The Ethical Criticism of Eugenics. J Med Ethics 2016; 10(35): 7-10.