مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی

چکیده

در پرتو فناوری­های نوین پزشکی و چالش­های فراروی آن همواره این سؤال مطرح است که چگونه باید الگوهای اخلاقی خود را انتخاب کنیم. گاهی این انتخاب چنان ساده به نظر می­رسد که ما حتی این الگوها را نمی­بینیم. مثلاً هیچگاه هوشیارانه تصمیم نمی­گیریم که به تسلی خاطر دوست نزدیکی که فرزندش کشته شده بپردازیم بلکه ناخودآگاه این کار را انجام می­دهیم. گاهی الگوهای انتخابی باعث پریشانی ما می­گردد، مثلاً عدم اطمینان از مبادرت به سقط جنین یا مخالفت با جنگی قریب­الوقوع یا دانستن آنچه که باید انجام دهیم ولی نمی­دانیم چگونه، یا زمانی که تمام انتخاب­های پیش رو قابل اعتراض به نظر می­رسند یعنی هیچ یک ایده­آل نیستند و نمی­خواهیم عواقب آنها را در زندگی خود بپذیریم. بهترین مثال در این زمینه «انتقامجویی» است که در داستان و فیلمی به همين نام توصیف شده است: یک افسر نازی، زنی لهستانی به نام سوفی را مجبور می­كند تا یکی از فرزندانش را برای کشته شدن انتخاب کند. افسر به زن می­گوید که در صورت انجام ندادن این کار هر دو آنها را می­کشد. این زن بالاجبار انتخاب می­کند و با عواقب این انتخاب زندگی می­کند، حتی اگر «انتخاب نکردن» را انتخاب کند. بدون شک برخی از افراد در قبال مسائل اخلاقی بی­توجه بوده و کورکورانه علایق خودشان را دنبال می­کنند و هرگز به تأثیر اعمالشان بر روی دیگران توجه ندارند. ما باید خوشحال باشیم که چنین افرادی بر دنیا حاکم نیستند، وگرنه در مدت زماني کوتاه اصلاً دنیایی باقی نمی­ماند که بتوان بر آن حکومت کرد. خوشبختانه اکثر مردم از ابعاد اخلاقی زندگی خود مطلع هستند، ولی متأسفانه بسیاری از ما ارزش و اهمیت این ابعاد را به طور کامل درک نمی­کنیم، زیرا بینش و بصیرت اخلاقی ما محدود است. بسیاری از ما نقاط کور اخلاقی زیادی داریم. در اکثر مواقع که اطلاعات تاریخی، سیاسی، اقتصادی، روان شناختی و جامعه شناسی كه می­تواند ما را از اعمال اخلاقی آگاه سازد، چشم پوشی می­کنیم. برای انتخاب بهتر باید از گزینه­ها و اطلاعات پیش زمینه­ای مرتبط آگاه شویم و نتایج و عواقب اعمالمان را هم برای خودمان و هم برای دیگران ارزیابی کنیم. ما می­توانیم یاد بگیریم که تصمیمات اخلاقی آگاهانه بگيریم و اين مهم تنها با تلاش و تمرین محقق می­گردد....