فصلنامه علمی پژوهشی بهداشت در عرصه

زمینه و اهداف: استان همدان با 20000 کیلومتر مربع مساحت و جمعیت 1700000 نفر در غرب ایران واقع شده است. شروع کووید-19 و توقف تجمعات عمومی بر کیفیت هوا تأثیر گذاشت. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت هوای استان همدان طی دو سال قبل از شیوع کووید-19، دوره شیوع و پس از آن انجام شد.

مواد و روش‌ها: این پژوهش با رعایت استانداردهای اخلاقی انجام شد. داده‌های کیفی هوای روزانه از پنج ایستگاه پایش استخراج شد. پس از اعتبارسنجی، داده‌ها طی سه دوره فوق مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفتند. نتایج توصیفی به ‌صورت میانگین و انحراف معیار ارائه شد و پارامترها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون Post Hoc Bonferroni ارزیابی شدند.

یافته‌ها: در دوران کووید-19، میانگین غلظت CO₂، O₃ و PM₁₀ نسبت به قبل از کووید-19کاهش یافت، در حالی که غلظت‌ PM_2.5، SO₂ و CO افزایش یافت. پس از کووید-19میانگین غلظت NO₂، O₃ و SO₂ در مقایسه با دوره کووید-19 کاهش یافت، اما غلظت PM₁₀ و CO افزایش یافت و PM_2.5  میانگین ثابتی را حفظ کرد. همچنین مشخص شد که بیشترین میانگین غلظت NO₂ و O₃ در تابستان، CO در پاییز و SO₂ در زمستان رخ‌ داده است.

 نتیجه‌گیری: قرنطینه اجباری در دوره کووید-19 بر کیفیت هوای استان تأثیر گذاشته است. ممنوعیت سوخت مازوت در نیروگاه‌ها و واحدهای صنعتی پس از کووید-19 نیز به طور قابل توجهی بر کیفیت هوا تأثیر گذاشت. بنابراین کنترل ترافیک و ممنوعیت همزمان سوخت مازوت برای بهبود کیفیت هوای این استان توصیه می شود.

زمینه و اهداف: پرستاران شاغل در مراکز درمانی در معرض مخاطرات شغلی متعدد و فرسودگی قرار دارند که این متغیرها ازجمله عواملی هستند که با کاهش انگیزه پرستاران باعث نارضایتی آن‌ها می‌شود. از همین رو این پژوهش با هدف تعیین رابطه مخاطرات شغلی و فرسودگی با رضایت شغلی پرستاران انجام ‌شده است.

مواد و روش‌ها: این یک پژوهش توصیفی-تحلیلی است که با توجه به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای و توسط سه پرسشنامه مخاطرات شغلی، فرسودگی شغلی مسلش و رضایت شغلی اسپکتور روی 240 پرستار شاغل در بخش‌های بستری بیمارستان‌های آموزشی- درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی صورت گرفت. داده‌ها از طریق آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی در قالب نرم‌افزار SPSS-26 تجزیه‌ و تحلیل شدند؛ همچنین ملاحظات اخلاقی در طول اجرای پژوهش رعایت شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که مخاطرات شغلی (0/42-=r) و فرسودگی (0/56-=r) با رضایت شغلی پرستاران رابطه معکوس و معناداری (0/05> P) داشتند و از سویی دیگر بین مخاطرات شغلی و ابعاد آن به ‌غیر از مخاطرات بیولوژیکی با فرسودگی رابطه مستقیمی وجود داشت؛ همچنین بر اساس نتایج رگرسیون متغیرهای مخاطرات و فرسودگی شغلی قادر به پیش‌بینی رضایت شغلی بودند.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این پژوهش و اهمیت مخاطرات شغلی در رضایتمندی پرستاران و همچنین رابطه بین فرسودگی و رضایت شغلی از طریق ارتقا دانش فردی و مهارت‌های پرستاران و تغيير شرايط محیط کار می‌توان سبب کاهش میزان فرسودگی و مخاطرات و بهبود رضایت شغلی در پرستاران شده و از بروز پیامدهای احتمالی جلوگیری کرد.

زمینه و اهداف: انتشار بو در تأسیسات تولید کمپوست چالش مهمی در زمینه زیست ‌محیطی و بهداشتی است. این مطالعه به بررسی میزان کاهش بو با سه افزودنی سولفات مس، کلرور فریک و لجن تصفیه خانه آب حاوی کلرور فریک پرداخته است.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه، اثر مواد افزودنی در راکتورهای کمپوست هوادهی شده شامل یک تیمار شاهد و غلظت‌های مختلف افزودنی‌ها بررسی شدند. فرآیند کمپوست برای هر یک از تیمارها در شرایط یکسان و بهینه از نظر فرآیندهای بیولوژیکی انجام شد. نمونه‌برداری از گازها در روزهای 5، 10، 15، 20، 25 و 30 فرآیند کمپوست با استفاده از دستگاه پرتابل فوچک و ایمپینجر انجام شد. رعایت ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل اجرای مطالعه درنظر گرفته شد.

یافته‌ها: با افزودن کلرور فریک به مقدار 7/5 گرم به ازای هر کیلوگرم پسماند، میزان عدد بو از 22/28 در تیمار شاهد به OU/m³ 11/07 (67%) کاهش یافت. کاهش بوی ناشی از H₂S در تیمار با غلظت 7/5 گرم کلرور فریک و ۲۵ گرم لجن تصفیه‌خانه به ازای هر کیلوگرم پسماند، به ‌ترتیب ۴۱ و ۴۵ درصد بیشتر از سایر تیمارها بود. افزودنی‌ها همچنین شدت بوی با درجه متمایز در تیمار شاهد را به دسته ضعیف و خیلی ضعیف در تیمارهای آزمون تغییر دادند.

نتیجه‌گیری: افزودن مقادیر بهینه از افزودنی‌ها به‌ گونه‌ای که تأثیری بر مکانیسم فرآیند کمپوست نگذارد، به ‌طور مؤثری در کاهش انتشار بو نقش داشته است. نتایج نشان داد که اگرچه افزودن سولفات مس در کاهش انتشار بو مؤثر بود، اما تأثیر آن در مقایسه با کلرور فریک و لجن تصفیه‌خانه کمتر مشاهده شد.

زمینه و اهداف: یکی از مهمترین اثرات پاندمی کوید19 در حوزه سلامت روان بود. اضطراب مرگ و احساس شادکامی دو مولفه موثر در سلامت روان افراد می‌باشد و با توجه به تفاوت‌های دوران جوانی و سالمندی، نیاز به مقایسه میزان اضطراب مرگ و احساس شادکامی در طی همه‌گیری بیماری در این دو گروه احساس شد. مطالعه حاضر با هدف مقایسه میزان اضطراب مرگ و شادکامی در گروه سنی سالمندان و جوانان همزمان با شیوع ویروس کرونا در شهر اصفهان انجام شد.

مواد و روش‌ها: این پژوهش یک مطالعه مقطعی بوده که در سال 1400 در اصفهان انجام شد. نمونه پژوهش 155 نفر از سالمندان و 155 نفر از جوانان مراجعه‌کننده به پایگاه‌های بهداشتی بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی و متناسب با جمعیت ثبت شده در سامانه سیب انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه (اطلاعات دموگرافیک، شادکامی آکسفورد، اضطراب مرگ تمپلر) بود. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه21 و با روشهای آمار توصیفی ( میانگین، انحراف معیار، فراوانی و درصد) و استنباطی (آزمون تی‌مستقل، کای اسکور، تحلیل واریانس و همبستگی پیرسون) تجزیه و تحلیل شد. ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل مطالعه در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: میانگین نمرات اضطراب مرگ در سالمندان و جوانان به‌ترتیب 3/06±8/34 و 3/38±7/15 و نمرات شادکامی‌ به ‌ترتیب 11/14±39/77 و 10/38±45/43 بود. بین اضطراب مرگ و شادکامی رابطه معکوسی وجود داشت (P < 0.001, r = -0.482)

نتیجه‌گیری: با توجه به تاثیر اپیدمی بیماری بر سلامت روان افراد، پیشنهاد می‌شود در موقعیت‌های بحرانی، سلامت روانی گروه‌های سنی مختلف به ویژه سالمندان مورد توجه قرار گیرد.

زمینه و اهداف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تمایل به ازدواج در بین دانشجویان دانشگاه‌های آزاد، فنی و مهندسی و علوم پزشکی بابل انجام شد.

مواد و روش‌ها: این یک مطالعه مقطعی بود. جامعه آماری شامل 414 نفر شرکت‌کننده بود که به روش چند مرحله‌ای (نمونه‌گیری سهمیه‌ای- تصادفی) در سال تحصیلی 1402 انتخاب شدند. از دو پرسشنامه تمایل به ازدواج که شامل 23 گویه در چهار خرده مقیاس (واکنش به ازدواج، آمادگی برای ازدواج، نگرش نسبت به پیامدها و موانع ازدواج) و پرسشنامه 32 سوالی مشکلات بین فردی (IIP-32) با مقیاس لیکرت 5 گزینه‌ای جهت جمع‌آوری اطلاعات استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون های آماری ANOVA و رگرسیون خطی استفاده شد. ملاحظات اخلاقی و پژوهشی در تمام مراحل مطالعه در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: از نظر شرکت‌کنندگان، 25 تا29 سالگی مناسب‌ترین سن برای ازدواج بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل رگرسیون خطی نشان داد که متغیرهای سن و مشکلات بین فردی رابطه آماری معنی‌داری با رغبت به ازدواج دارند. در حالی ‌که سایر متغیرها مانند جنس، مقطع تحصیلی، محل سکونت و نوع دانشگاه رابطه معنی‌داری نشان ندادند.

نتیجه‌گیری: با توجه به تاثیر منفی مشکلات بین فردی بر رغبت به ازدواج در دانشجویان، آموزش‌های مرتبط با پیش از ازدواج و مهارت‌های زندگی می‌تواند نگرش مثبت به ازدواج را به همراه داشته باشد.

زمینه و اهداف: پاندمی کووید-19 مهمترین چالش بهداشتی- درمانی عصر حاضر است. کارورزان و کارآموزان پزشکی نقش مهمی در درمان، مراقبت و پیگیری بیماران مبتلا دارند و مهارت‌های تصمیم‌گیری و سازگاری از عوامل موثر در عملکرد آن‎ها به‎شمار می‎رود. بنابراین مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت مهارت‎های تصمیم‎ گیری و سازگاری و ارتباط آن‎ها در کارورزان و کارآموزان پزشکی طی پاندمی کووید-19 انجام شد.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی- مقطعی 210 نفر از کارورزان و کارآموزان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در سال 1401-1400 وارد مطالعه شده و پرسشنامه‎ های اطلاعات جمعیت شناختی، مهارت‎های سازگاری فردی و اجتماعی کالیفرنیا و سبک‎هاي تصمیم‎ گیري اسکات و برو را تکمیل کردند. ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل مطالعه رعایت شد. داده‎ ها توسط نرم‎ افرار SPSS 26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: یافته‌های مطالعه نشان داد، مهار‎ت‌های تصمیم‌گیری 48/19 درصد دانشجویان مطلوب،  46/36 درصد متوسط و 5/45 درصد نامطلوب بود. اکثریت دانشجویان سازگاری فردی مطلوب (93/64 درصد) و سازگاری اجتماعی متوسط (24/1 درصد) داشتند. مهار‎ت‌های تصمیم‌گیری با سازگاری فردی، اجتماعی و کل و متغیرهای سن، تحصیلات پدر و محل سکونت ارتباط معنی‎داری داشت (P<0/05). آنالیز رگرسیون نشان داد که سازگاری فردی، اجتماعی و کل و متغیرهای جمعیت شناختی (محل سکونت و تحصیلات پدر) پیش‌بینی ‌کنندگی 59 درصد برای مهارت‎های تصمیم ‎گیری دارد.

نتیجه‌گیری: مهارت‌های سازگاری و برخی متغیرهای جمعیت شناختی (محل سکونت و تحصیلات پدر) پیش‎بینی‌کننده مهارت تصمیم‎ گیری دانشجویان پزشکی هستند.

زمینه و اهداف: در مطالعه پیش رو تأثیر دما، رطوبت محیط و وزش باد بر انتقال و انتشار ویروس‌های ناشی از سرفه‌ی افراد و تعیین فاصله اجتماعی ایمن برای جلوگیری از گسترش پاندمی مورد بررسی قرار گرفته است.

مواد و روش‌ها: به ‌منظور شبیه‌سازی نحوة انتقال و انتشار قطرات سرفه، یک مجموعه آزمایشگاهی طراحی شد. مجموعه آزمایشگاهی شامل یک مدار هیدرولیکی، سیستم دمنده، سیستم کنترل دما و دستگاه تولید رطوبت به ترتیب برای شبیه‌سازی پاشش قطرات سرفه افراد، باد، دمای محیط و رطوبت محیط بود. در این پژوهش از روش پردازش تصویر برای ارزیابی انتقال و انتشار قطرات استفاده شد. ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل مطالعه رعایت شد.

یافته‌ها: پردازش تصاویر نشان داد که با ثابت نگه‌داشتن درصد رطوبت فضای آزمایشگاه و تغییر دمای محیط بین 17/1 تا 46/7 درجه سانتی‌گراد، تغییرات دما تأثیر معنی‌داری بر انتشار قطرات ندارد. همچنین با ثابت نگه‌داشتن دمای محیط و تغییردادن رطوبت محیط بین 10 تا 80 درصد، تغییرات رطوبت تأثیر معنی‌داری بر انتشار قطرات نداشت. در این شرایط قطرات پس از طی‌کردن مسافت 0/10±1/6 و 0/10±2/1 متر به ‌ترتیب به ارتفاع 1/55 و 1/05 متر رسیدند. متغیرهای سرعت و جهت وزش باد تأثیر معنی‌داری بر انتقال و انتشار قطرات دارند.

نتیجه‌گیری: سرعت و جهت وزش باد مهم‌ترین پارامتر در انتقال و انتشار ویروس‌های ناشی از سرفه افراد بوده و تعیین فاصله اجتماعی ایمن بر مبنای این پارامتر تعیین می‌گردد. به طور کلی در محیط بدون وزش باد فاصله اجتماعی ایمن بین افراد 0/10± 1/63 متر پیشنهاد می‌شود.

رشد سریع طیور و وزن‌گیری مرغ‌ها در کمتر از ۵۰ روز در سیستم مرغداری صنعتی‌ ناشی از اصلاح نژاد، فیزیولوژی، تغذیه و شرایط نگهداری طیور است. با این حال در باور عوام این نوع رشد سریع ناشی از تزریق هورمونهای افزاینده رشد است که اشتباه مصطلح "مرغ هورمونی" را خلق کرده است. این در حالی است که از لحاظ فنی و اقتصادی، تأمین این حجم هورمون و تزریق آن اگر غیر ممکن نباشد به صرفه اقتصادی نیست. نگرانی اصلی در مصرف گوشت طیور باید به باقی‌مانده‌های آنتی‌بیوتیکی معطوف شود که می‌تواند منجر به مقاومت آنتی‌بیوتیکی در انسان شود.