ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت ها

 سابقه و هدف: استان‌هاي شمالي کشور (گيلان، گلستان و مازندران) به علت داشتن شرايط اقليمي و جغرافيايي خاص، جاذبه‌هاي گردشگري و درنتيجه تردد زياد از نقاط حادثه‌خيز ايران محسوب مي‌شوند. هدف از اين مطالعه بررسي الگوي اپيدميولوژيک سوانح ترافيکي کشنده در استان‌هاي شمالي کشور بود.

 روش بررسي: در اين مطالعه از داده‌هاي موجود در پزشکي قانوني استفاده‌شد. جامعه موردبررسي شامل کليه‌ي افرادي است که در استان‌هاي شمالي در سال 89 دچار سانحه ترافيکي شده و جان خود را ازدست‌داده‌اند. تجزيه‌وتحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار11 stata انجام گرفت. براي توصيف دادها از شاخص‌هاي فراواني، درصد و ميانگين و براي تحليل آن‌ها از آزمون مجذور کاي و مقايسه ميانگين‌ها (آزمون کروسکال واليس) استفاده‌شد.

يافته ها: ميزان بروز استانداردشده سني 4/33 در هر 100000 نفر برآورد شد. ميانگين سني آن‌ها 43/0 ±45/39 بود. ازنظر جنسيت بيشتر قربانيان (15/80) درصد مرد بودند. برحسب وضعيت متوفي 66/44 درصد متوفيان را رانندگان تشکيل مي داد. ضربه به سر به‌طور منفرد علت 92/48% مرگ در متوفيان بود. 26/63% تصادفات منجر به فوت در جاده‌هاي برون‌شهري حادث شدند. همچنين بين زمان بقاء و نوع خودرو مورداستفاده رابطه آماري معني‌داري يافت شد.

نتيجه گيري: ميزان تصادفات کشنده در استان‌هاي شمالي بيشتر از منطقه و کشور مي‌باشد. تصادفات کشنده گروه‌هاي سني جوان را بيشتر درگير کرده است. از طرفي مهم‌ترين علت فوت، ضربه به سر و بيشتر تصادفات در جاده‌هاي برون‌شهري بودند؛ بنابراين آموزش قوانين و مقررات راهنمايي و رانندگي به جوانان، استفاده از کيسه هوايي و بهبود وضعيت راه‌ها و جاده‌هاي برون‌شهري ازجمله اقداماتي هستند که توجه به آن‌ها در پيشگيري از تصادفات جاده‌اي مي‌تواند کمک‌کننده ‌باشد.

سابقه و هدف: ميزان بروز حيوان گزيدگي در شهرستان قوچان از متوسط کشوري و استاني بالاتر است. اين مطالعه باهدف بررسي اپيدميولوژيکي موارد حيوان گزيده قوچان اجرا گرديد.

روش بررسي: در اين مطالعه مقطعي، افراد حيوان گزيده شهرستان قوچان در سال 1392 بررسي گرديدند. داده ها پس از گردآوري، توسط نرم‌افزار SPSS17 و آزمون‌هايي مانند تي تست، کاي اسکوئر، رگرسيون لجستيک تجزيه‌وتحليل گرديد.

يافته‌ها: ميانگين سني افراد حيوان گزيده 8/19±2/32 بود. 3/31% مؤنث و 7/68% مذکر بودند. احتمال ايجاد جراحت عميق توسط حيوانات ولگرد 5/2 برابر حيوانات اهلي و توسط سگ 6/12 برابر گربه بود (05/0>P). جراحت ايجادشده در خانم‌ها شديدتر از آقايان بوده و ميانگين سني زنان حدود 10 سال بيشتر از مردان بود (05/0>P). 3/16% ساکن شهر و 7/83% روستايي بوده‌اند. بيش‌ترين موارد در خرداد (2/11%) و کمترين موارد در دي‌ماه (7/5%) بود (05/0>P). اغلب، جراحت توسط سگ (7/86%) و گربه (5/9%) ايجادشده بود. در 2/95% موارد، حيوان مهاجم، اهلي و صاحب دار بوده که در 3/41% موارد به صاحب خود حمله کرده بود. 9/36% افراد هنگام عبور از کنار حيوان، 1/18% موارد نامشخص و 1/11% هنگام ورود به منزل صاحب حيوان، مجروح شده بودند. بيش‌ترين موارد حمله حيوان، ساعت 18-12 (مد ساعت 17) رخ‌داده بود.

نتيجه‌گيري: با توجه به بالا بودن ميزان بروز حيوان گزيدگي در شهرستان قوچان، تدارک برنامه‌هاي مداخله‌اي مناسب جهت پيشگيري و کاهش موارد حيوان گزيدگي به ويژه در مردان جوان روستايي و دانش‌آموزان و تأکيد بر ايمن‌سازي سگ‌هاي صاحب دار ضروري به نظر مي‌رسد.

سابقه و هدف: بهداشت جامعه بدون دستيابي به آب آشاميدني و غذاي مصرفي سالم ميسر نخواهد شد. با توجه به اينکه انواع بيماري‌ها مي‌توانند باعث آلودگي آب و يا از طريق آب و غذا منتقل شوند، بنابراين پيشگيري از انتقال اين بيماري‌ها معمول مي‌باشد که طي مراحل توليد تا مصرف مواد غذايي و يا تصفيه و گندزدايي آب را تحت پوشش قرار مي‌دهند. ازاين‌رو اين مطالعه به‌منظور تعيين بيماري‌هاي منتقله و مرتبط با آب و غذا و ميزان مرگ‌ومير ناشي از آن‌ها در شهرستان ايرانشهر صورت پذيرفت.

روش بررسي: اين مطالعه يک مطالعه توصيفي مقطعي مي‌باشد. اطلاعات با مراجعه به مرکز بهداشت شهرستان ايرانشهر و با هماهنگي‌هاي لازم، جمع‌آوري گرديد. اين اطلاعات شامل بيماري‌هاي منتقله از آب و غذاهاي مصرفي (شير و مواد غذايي) در سطح شهرستان ايرانشهر مي‌باشد که شامل سنجش بيماري مالاريا، تيفوئيد، اسهال حاد آبکي، اسهال خوني، تب مالت برحسب جنس و گروه سني و درنهايت سنجش کلر باقيمانده در فصول مختلف مي‌باشد.

يافته‌ها: نتايج حاکي از بالا بودن تمامي پارامترهاي ميکروبي مورد آزمايش باگذشت زمان بوده است که اين امر نشان از ناکارآمدي کنترل عوامل پيشگيري‌کننده از انتقال بيماري‌ها مي‌باشد. از بيماري‌هاي شايع شده هيچ مورد مرگي مشاهده نشده بود.

نتيجه‌گيري: مطالعه حاضر بيانگر اين است که کيفيت ميکروبي آب آشاميدني و منابع غذايي در شهرستان ايرانشهر در حد مطلوب و مناسب نمي‌باشد و نيازمند کنترل بيشتر در منبع توزيع، تصفيه مناسب، پايش مرتب و دوره‌اي منابع مي‌باشد.

سابقه و هدف: با گسترش توجه به عوامل سازماني در ايمني کار، در سال هاي اخير تحقيقات بسياري در رابطه با بررسي رابطه بين عوامل سازماني و عملکرد ايمني در صنايع مختلف انجام‌شده است ولي تابه‌حال مدلي که بتواند به‌صورت نظام‌مند بر اساس عوامل سازماني، عملکرد ايمني را ارزيابي نمايد، وجود نداشته است. بر همين اساس نيز هدف اين تحقيق ارائه مدلي به‌منظور ارزيابي عملکرد ايمني بر اساس سيستم استنتاج فازي مي باشد.

روش بررسي: اين مطالعه با توجه به هدف تحقيق کاربردي و بر اساس روش انجام کار توصيفي  مدل‌سازي مي باشد.  عوامل سازماني مؤثر بر عملکرد ايمني صنايع استخراج‌شد. سپس به‌منظور ارزيابي عملکرد ايمني بر اساس عوامل سازماني، سيستم استنتاجي تدوين‌شد. پس از تدوين مدل در شرکت قطعه ساز خودرو استان آذربايجان شرقي پياده سازي شد.

يافته ها: يافته هاي تحقيق نشان داد که مدل تدوين‌شده قابليت ارزيابي عملکرد ايمني در صنايع را داشته و بر اساس آن مي توان نمره اي که نشان‌دهنده عملکرد ايمني صنايع باشد را محاسبه نمود. کاربرد مدل در يک شرکت به‌عنوان محل آزمايش مدل نشان مي دهد که نمره عملکرد ايمني برابر 607/0 محاسبه‌شد. اين مقدار با درجه عضويت 528/0 تا حد مطلوب و با درجه عضويت 472/0 مطلوب مي باشد.

نتيجه گيري: سيستم ارائه‌شده در اين مقاله، ابزاري جهت نمره دهي به شمار مي رود و هنگامي مورداستفاده قرار مي گيرد كه بخواهيم از ميزان توجه شركت ها و سازمان هاي مختلف به عملکرد ايمني آگاه شويم. با توجه به اين كه اندازه متغيرهاي تعيين‌کننده نمره عملکرد ايمني با متغيرهاي كلامي بيان مي گردند و از طرف ديگر اين متغيرها تعاملات دروني باهم دارند به‌طوري‌که گاهي اوقات در كنار همديگر اثر متفاوتي بر نمره عملکرد ايمني صنايع دارند، بنابراين سيستم استنتاج فازي ابزار مناسبي براي نمره دهي خواهد بود.

سابقه و هدف: دستیابی به اطلاعات کافی و قابل‌اعتماد برای تصمیم‌گیری و اجرای مداخلات مؤثر در زمینه کاهش سوانح ترافیکی، از اهمیت خاصی برخوردار است. این مطالعه باهدف بررسی وضعیت نظام جمع‌آوری و ثبت داده‌های سوانح ترافیکی کشور، تعیین چالش‌ها و ارائه راهکارهای عملی انجام شد.

روش بررسی: داده‌های سوانح ترافیکی کشور در سال 1391 که بر اساس پرسشنامه کام 114 و توسط پلیس جمع آوری شده بود، مورد بررسی قرار گرفت. خروجی سیستم ثبت داده‌ها در محیط اکسل و به‌صورت چهار بخش مجزا بود. برای فراهم شدن امکان استفاده کامل از داده ها نرم افزار اختصاصی پاتک طراحی شد. با انجام آنالیز توصیفی داده‌ها، استفاده از توابع نرم‌افزار اکسل و بهره‌گیری از قابلیت نرم‌افزار پاتک، نسبت به شناسایی خطاهای موجود در بانک داده‌ها اقدام و رکوردهای مرتبط در هر تصادف به هم متصل شد. برخی اشکالات موجود در نظام ثبت داده ها بررسی و پیشنهاداتی در جهت بهبود کیفیت سیستم جمع آوری داده ها ارائه شد.

یافته‌ها: تعداد 1392815 رکورد بررسی شد. به دلیل وجود شماره ‌سریال تکراری در ثبت داده‌ها، امکان شناسایی و اتصال بخش‌های مختلف داده‌های هر تصادف  بطور کامل وجود نداشت. آخرین نسخه از نرم افزار پاتک امکان شناسایی و مرتبط کردن 7/99 درصد داده‌ها را فراهم کرد. به‌ طورکلی حدود 7 درصد رکوردها به‌صورت تکراری ثبت‌شده بود. بیش از 2 درصد از کل تصادفات، فاقد اطلاعات مربوط به شرایط عمومی تصادف و 2/10 درصد فاقد اطلاعات راننده بود. وجود نسبت بالای مقادیر گم شده، عدم تطابق و همخوانی داده‌ها در بخشی از رکوردها و همپوشانی برخی متغیرها و گزینه‌های پاسخ به سؤالات ابزار جمع‌آوری داده‌ها از دیگر مشکلات بود.

نتیجه‌گیری: مطالعه نشان داد نظام ثبت حوادث ترافیکی در بخش های جمع آوری، ورود و پردازش داده ها با مشکلاتی مواجه است. نرم‌افزار پاتک با اتصال رکوردهای مرتبط امکان استفاده بهتر از داده‌ها را فراهم کرد. برای ارتقاء کیفیت داده‌ها، بازنگری و اصلاح برخی فرآیندهای جمع آوری و ثبت داده‌ها ضرورت دارد.

 سابقه و هدف: در صنايع پرخطر توجه زيادي به ايمني شده است، در اين صنايع پيش‌بيني ايمني بر اساس جو ايمني صورت مي‌گيرد. ازآنجا که صنعت خدمات بهداشتي درماني نيز خطرات زيادي درزمينه مرگ‌ومير و ابتلا براي کارکنان و بيماران دارد، مي‌توان آن را به‌عنوان يک صنعت پرخطر در نظر گرفت. با توجه به اينکه جو ايمني پيش بيني کننده و تعيين‌کننده عملکرد ايمني مي‌باشد، هدف از اين مطالعه تعيين ميزان جو ايمني و هر يک از ابعاد آن در درمانگاه‌هاي توان‌بخشي شهر اهواز بود.

 روش بررسي: اين مطالعه از نوع توصيفي تحليلي بود که به‌صورت مقطعي بر روي 114 نفر از کارکنان توان‌بخشي شهر اهواز انجام گرفت. گردآوري داده‌ها بر طبق پرسش‌نامه جو ايمني و اطلاعات دموگرافيک صورت گرفت. مقياس 5 گزينه‌اي ليکرت براي اندازه‌گيري ابعاد جو ايمني مورداستفاده قرار گرفت. پس از جمع‌آوري اطلاعات، داده‌ها به نرم‌افزار SPSS 19 منتقل شد و از آزمون‌هاي ANOVA و همبستگي پيرسون استفاده شد.

يافته ها: ميانگين کل جو ايمني در درمانگاه‌هاي توان‌بخشي شهر اهواز، 72/66 به دست آمد. ميانگين بالاترين و پايين‌ترين ابعاد جو ايمني به ترتيب مربوط به «تعهد مديريت نسبت به ايمني» (99/12) و «آگاهي کارکنان درباره موضوعات ايمني» (10/7) بود. ارتباط معني‌داري بين جو ايمني با نوع کلينيک توان‌بخشي (006/0=p) و ميزان حادثه شغلي (030/0=p) وجود داشت اما با ديگر اطلاعات دموگرافيک رابطه معني‌داري يافت نشد (05/0<p).

نتيجه گيري: نمره ميانگين کل، جو ايمني درمانگاه‌هاي توان‌بخشي شهر اهواز بالاتر از حد متوسط (بيشتر از 50%) ارزيابي شد. همچنين با توجه به اينکه «آگاهي کارکنان درباره موضوعات ايمني» پايين‌ترين ميانگين را درميان ابعاد جو ايمني به خود اختصاص داده بود، بايد توجه مديران بيشتر بر اين بعد متمرکز شود.

 سابقه و هدف: آموزش ايمني نقش مهمي در کاهش حوادث و ارتقاء فرهنگ ايمني در سازمان‌ها دارد. در پژوهش حاضر به‌طور ويژه نقش سرپرست در اثربخشي دوره‌هاي آموزش‌هاي ايمني بر تغيير نگرش کارکنان نسبت به مسائل ايمني ارزيابي مي‌شود.

 روش بررسي:  197 نفر (100 نفر گروه آزمايش و 97 نفر گروه کنترل) پرسش‌نامه نگرش ايمني را قبل از 4 جلسه آموزش ايمني 90 دقيقه‌اي در طي چهار روز متوالي از ساعت 8 صبح تا 12 ظهر در شرکت ذوب‌آهن اصفهان تکميل کردند. دوره آموزش ايمني 4 ساعته در شرکت ذوب‌آهن اصفهان تکميل کردند. اعضاي گروه آزمايش در دوره آموزشي که توسط سرپرست واحد مربوطه ارائه و اعضاي گروه کنترل در دوره آموزشي که توسط مدرس خارج از واحد ارائه مي‌شد، شرکت کردند. اين پرسش‌نامه تقريباً 30 روز بعد از آموزش دوباره در هر دو گروه اجرا شد. نتايج گروه آزمايش و کنترل با استفاده از آماره‌هاي توصيفي و کوواريانس مورد مقايسه قرار گرفتند.

يافته ها: نتايج پژوهش حاضر نشان داد که آموزش‌هاي ايمني در گروه آزمايش توسط سرپرست در مقايسه با گروه کنترل، اثر مثبت معني‌داري بر تغيير نگرش کلي کارکنان نسبت به مسائل ايمني داشته است. به‌عبارت‌ديگر، حضور سرپرست نسبت به مدرس خارج واحدي کاري در تغيير نگرش کارکنان نسبت به مسائل ايمني مؤثرتر بود.

نتيجه گيري: استفاده از کارکنان مجرب و سرپرستان واحدهاي مربوط در دوره‌هاي آموزشي مي‌تواند نقش مهمي در اثربخشي اين دوره‌ها ايفا کند.

سابقه و هدف: پايش کيفيت هواي داخلي و آزاد در مدارس به دليل جمعيت حساس دانش‌آموزان که احتمال ابتلا به بيماري‌هاي منتقله از هوا در آنان بيش‌تر است، حائز اهميت است. تعداد آئروسل‌هاي بيولوژيکي هوابرد با انتشار بيماري‌ها در دانش‌آموزان که به‌طور متوسط 6 ساعت در مدارس حضور دارند ارتباط دارد. اهداف اين مطالعه تعيين نوع و تعداد آئروسل‌هاي بيولوژيکي در هواي داخل و آزاد مدارس، تعيين تأثير موقعيت جغرافيايي مدارس و فصل روي تعداد آئروسل‌هاي بيولوژيکي است.

روش بررسي: اين تحقيق از نوع توصيفي-تحليلي در دبيرستان‌هاي دخترانه عدالت و پيام قرآن شهرستان اسلامشهر در بازه زماني 1/9/1392 الي 31/2/1393 انجام گرفت. نمونه‌برداري از هوا براي ارزيابي تعداد آئروسل‌هاي بيولوژيکي در هواي داخل و آزاد توسط نمونه‌بردار مستقيم ميکروبي هوا Quick Take-30 با شدت‌جريان عبور هوا (3/28 ليتر در دقيقه) انجام گرفت. کليه نتايج به‌دست‌آمده با استاندارد EU GMP مقايسه و سطح آلودگي هر ايستگاه مشخص گرديد.

يافته‌ها: ميانگين تعداد باکتري‌ها و قارچ‌هاي هوابرد داخل کلاس‌ها از هواي آزاد بيش‌تر است. همچنين ميانگين تعداد باکتري‌ها قارچ‌هاي هوابرد در کلاس طبقه دوم تفاوت زيادي با بخش‌هاي ديگر مدرسه دارد. حضور ميکروارگانيسم آسپرژيلوس و پنيسليوم در هر دو محيط محسوس مي‌باشد.

نتيجه‌گيري: يافته‌ها نشان دادند که تعداد بيش‌تر آئروسل‌هاي بيولوژيکي در کلاس با تعداد دانش‌آموزان بيش‌تر مي‌تواند در طولاني‌مدت به عارضه‌هاي تنفسي و عوارض آلرژيک شديد در دانش‌آموزان منجر شود.

سابقه و هدف: آلودگي‌هاي ناشي از مواد آلي و نوترينت هاي موجود در منابع آبي ناشي از تخليه فاضلاب صنايع و استفاده از کودهاي شيميايي، از خطرناک‌ترين تهديدکننده‌هاي سلامت انسان و محيط‌زيست مي‌باشند. رودخانه چناران آب آشاميدني و کشاورزي روستاها را تأمين مي‌کند. فاضلاب‌هاي متنوعي به علت نزديکي به اجتماعات وارد اين رودخانه مي‌شوند؛ بنابراين آگاهي و شناخت کيفيت رودخانه‌ها امري لازم و ضروري به نظر مي‌رسد.

روش ­بررسي: پژوهش حاضر توصيفي- مقطعي بوده و روند تغييرات مواد آلي و نوترينت ها در طول رودخانه را موردبررسي قرار مي‌دهد. بدين منظور، نمونه‌ها به دلايل فصلي بودن رودخانه و برداشت زياد از آن‌که طرح حاضر را با محدوديت زماني مواجه مي‌کرد، در سه ماه و به‌صورت دو بار در ماه از شش ايستگاه برداشت شد و مقدار مواد آلي و نوترينت ها با سنجش COD، BOD_5، نيترات، نيتريت و فسفات کل انجام گرفت.

يافته‌ها: در ماه اول بيشترين مقدار براي پارامترهاي BOD₅، COD، فسفات، نيتريت، نيترات و TS به ترتيب برابر با مقدار 3/4، 9، 08/1، 165/0، 3/11 ميلي‌گرم بر ليتر و 11/0 گرم بر ليتر به ترتيب در ايستگاه‌هاي 3، 3، 4، 4، 4 و 2 اندازه‌گيري شد. در ماه دوم بيشترين مقدار براي پارامترهاي BOD₅، COD، فسفات، نيتريت، نيترات و TS به ترتيب برابر با مقدار 55/3، 18، 015/3، 164/0، 5 ميلي‌گرم بر ليتر و 12/0 گرم بر ليتر به ترتيب در ايستگاه‌هاي 6، 6، 5، 6، 6 و 2 اندازه‌گيري شد. در ماه سوم نيز بيشترين مقدار براي پارامترهاي BOD₅، COD، فسفات، نيتريت، نيترات و TS به ترتيب برابر با مقدار 1/3، 23، 36/1، 114/0، 65/4 ميلي‌گرم بر ليتر و 1/0 گرم بر ليتر به ترتيب در ايستگاه‌هاي 3، 4، 6، 6، 4 و 2 اندازه‌گيري شد.

نتيجه‌گيري: آب رودخانه در برخي از ايستگاه‌ها آلوده بوده و از استانداردهاي موجود بالاتر مي‌باشد. با پايش عوامل فيزيكي، شيميايي و همچنين مقايسه با استانداردهاي محيط‌زيست در ايستگاه‌هاي موردنظر، اثرات زيست‌محيطي آلودگي در قسمت‌هاي مختلف رودخانه مشهود مي‌باشد.