جنبه‌های اخلاقی، حقوقی و فقهی شبیه‌سازی انسان
مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 7 شماره 24 (1392),
7 July 2013
,
صفحه 79-112
https://doi.org/10.22037/mej.v7i24.4747
چکیده
مسأله شبیه‌سازی انسان و «کلونینگ» در قرن اخیر به یک بحث جهانی و همگانی تبدیل شده است. «کلونینگ» در علم زیست‌شناسی عبارت است از «تکثیر موجود زنده بدون آمیزش جنسی» و فعلاً به عمل کاشت جنینی در رحم اطلاق می‌شود که ابتداً در آزمایشگاه تولید شده باشد. به عبارتی کلونینگ تهیه یک کپی از انسان یا حیوان است که با جایگزین‌کردن هسته سلول‌های فرد مرجع و تکثیر آن سبب تولید یک فرد که دقیقاً کپی فرد اول است می‌گردد. فرآیند آن به این ترتیب است که محققان ابتداً هسته‌های یک تخمک را با DNA سلول‌های دیگر جایگزین نموده، سپس تخمک بازسازی‌شده را در آزمایشگاه مورد مراقبت قرار می‌دهند تا تقسیم شده، به جنین تبدیل شود. چنانچه جنین مزبور در رحم کاشته شود و از آن انسانی به وجود آید، شبیه‌سازی مولد انسان صورت گرفته است.
از ديدگاه فقهاي اسلامي شبيه‌سازي انسان حرام است و دلايل متعددي را عليه آن اقامه كرده‌اند. از اين ديدگاه آن‌ها شبيه‌سازي انسان را به دلايل فقهي، اخلاقي، اجتماعي، روانشناختي و دلايل ديگر علمي حرام اعلام كرده‌اند. آن‌ها شبيه‌سازي انسان را به عنوان ابزاري براي تضعيف اعتقادات مذهبي، دخالت در آفرينش خداوند، هتك حرمت انسان، آشفتگي زندگي خانوادگي و گسست در نسب انساني قلمداد كرده‌اند. بنابراين مسيحيت كاتوليك و مسلمانان شبيه‌سازي را به مثابه تولد انسان نامشروع مي‌دانند.
اگرچه هنوز جزئیات این مسأله برای جهانیان و آینده آن روشن نیست، در عین حال، افراد و گروه‌های بسیاری در سراسر دنیا با مطالعات پیگیر تبیین این پدیده نوین را از ابعاد گوناگون دنبال می‌کنند و در داخل کشور نیز این مسأله از نظر فقهی با عکس‌العمل‌های متفاوت رو به رو شده است.
آنچه پیش رو دارید، نگاهی به وضعیت شبیه‌سازی، پیامدهای مثبت و منفی آن و عکس‌العمل‌هایی که در جهان مسیحیت و غرب و جهان اسلام نسبت به آن نشان داده شده است می‌باشد و با بیان رویکرد قانونگذار ایران مقاله را با ارائه پیشنهاداتی به پایان می‌بریم.
- شبیه‌سازی توالدی؛ شبیه‌سازی درمانی؛ قوانین حقوقی؛ مسائل اخلاقی
ارجاع به مقاله
مراجع
اسماعیل‌آبادی، علیرضا. )1387 ش.). تأملات اخلاقی حقوقی در شبیه‌سازی انسان. مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی. صص 48-37.
آینده ما در عصر پسامدرن. (1381 ش.). ص 4.
خرمی، جواد. (1382 ش.). شبیه‌سازی انسان، پیامدها و عکس‌العمل‌ها. مجله مبلغان، شماره 51، صص 73-161.
دنیر، موسی. (1382 ش.). شبیه‌سازی انسان از دیدگاه فقه اسلام. مجله دانش پژوهان. شماره 4، ص 150.
روزنامه آفتاب یزد. (1381 ش.). ص 3.
روزنامه حیات نو. (1380 ش.). ص 1.
ساعد، محمدجعفر. (1386 ش.). حقوق کیفری و شیبه‌سازی انسان. تهران: موسسه فرهنگی حقوقی سینا، چاپ اول، صص 20-40.
سعیدی‌نژاد، حمیدرضا. (1381 ش.). علم ژنتیک و نظریات روابط بین‌الملل: نقدی بر نظریه پایان تاریخ. مجله سیاست خارجی. شماره 61، صص 235-246.
شبیه‌سازی و موضع‌گیری دین و جامعه. (1382 ش.). خبرنامه حقوق فناوری. شماره 6، صص 66-58.
شریعتمداری، حمیدرضا. (1388 ش.). بدل‌سازی انسان. فصلنامه حوزه و دانشگاه. شماره 10، ص 122.
صارمی، ابوطالب. یوسفیان، شروین. (1385 ش.). کلونینگ: دوست یا دشمن. مجله پزشکی قانونی. دوره 12، شماره 1، ص 50.
علیان‌نژادی، ابوالقاسم. (1380 ش.). شبیه‌سازی. فصلنامه پژوهش و حوزه. شماره 6، ص 23.
قرضاوی، یوسف. (1382 ش.). شبیه‌سازی. ترجمه نورالدین سعیدیانی. مجله دین پژوهان. شماره 3، ص 23.
محقق داماد، سیدمصطفی. (1384 ش.). شبیه‌سازی انسان از منظر فقه و اخلاق. کنفرانس بین‌المللی اخلاق پزشکی قاهره. ص34.
محمدی، علی. (1389 ش.). شبیه‌سازی از منظر ملاحظات علمی، اخلاقی، حقوقی و فقهی. تهران: نشر معارف، چاپ دوم. ص 45.
مهاجری، عبدالرسول. (1381 ش.). گزارشی پیرامون شبیه‌سازی. دفتر مطالعات زنان. صص 2-1.
ویژه‌نامه اخلاق زیستی. (1383 ش.). خردنامه همشهری. شماره 23. ص3.
ویلسون، جیمزکیو. آرکاس، لئون. (1383 ش.). شبیه‌سازی و گسست اخلاقی. ماهنامه سیاحت غرب. شماره 8. ص 78.
هفته‌نامه افق حوزه. (1382 ش.). ص 8.
- چکیده مشاهده شده: 2071 بار