دیدگاه دانشجویان و اعضای هیأتعلمی دانشگاه علوم پزشکی گناباد در زمینه موانع و تسهیلکنندههای رعایت اخلاق در پژوهش
مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 18 شماره - (1403),
29 مرداد 2024
چکیده
زمینه و هدف: مدرسین دانشگاهی یکی از گروههای اصلی پژوهشگران هستند و دانشجویان نیز در این راه نوپا محسوب میشوند. بنابراین بررسی دیدگاه و رعایت اخلاق در پژوهش توسط آنها از اهمیت ویژهای برخوردار است، بدینترتیب این مطالعه با هدف بررسی دیدگاه دانشجویان و اعضای هیأتعلمی دانشگاه علوم پزشکی گناباد در ارتباط با موانع و تسهیلکنندههای رعایت اخلاق در پژوهش در سال 1399 انجام شد.
روش: در این مطالعه توصیفی مقطعی، 66 عضو هیأتعلمی با روش سرشماری و 144 دانشجوی دانشگاه علوم پزشکی گناباد به روش تصادفی طبقهای انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل فرم اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه کدهای اخلاقی و موانع و تسهیلکنندههای اخلاق در پژوهش ساخته شده توسط خسروان و همکاران بود. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS 18 و به کمك آمار توصیفی و تحلیلی تحلیل شد. برای بررسی تبعیت دادهها از توزیع نرمال از آزمون کولموگروف ـ اسمیرنوف استفاده شد. در تحلیل دادهها از آزمون کای اسکوئر استفاده شد. سطح معنیداری کمتر از 05/0 لحاظ شد.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: 66 نفر (5/31 درصد) شرکتکنندگان عضو هیأتعلمی و 144 نفر (5/68 درصد) دانشجو بودند. مهمترین موانع رعایت اخلاق در تحقیق از دیدگاه دانشجویان (84 درصد)، در مرحله انتخاب موضوع مربوط به «آگاهی ناکافی پژوهشگر در مورد اخلاق در پژوهش» و از دیدگاه اعضای هیأتعلمی (50 درصد)، در مرحله بازنگری مدارک موجود مربوط به «نداشتن مهارت در بازنگری مدارک موجود اعم از مهارت جستجو» بود. مهمترین تسهیلکننده رعایت اخلاق در پژوهش از دیدگاه اعضای هیأتعلمی (2/68 درصد)، «تأکید بیشتر به موضوع اخلاق در پژوهش در زمان ارائه درس روش تحقیق» و از دیدگاه دانشجویان (5/37 درصد)، «برگزاری کارگاههای آموزشی اخلاق حرفهای و پژوهشی» بود. نتایج در مورد موافقبودن با رعایت کدهای اخلاق در پژوهش از دیدگاه دانشجویان و مدرسین در سه مرحله انتخاب موضوع تحقیق و بیان مسأله، بازنگری مدارک موجود و تجزیه و تحلیل، گزارش و انتشار نتایج اختلاف آماری معنیداری (به ترتیب 001/0>P، 007/0=P و 01/0=P) را نشان داد.
نتیجهگیری: علیرغم وضعیت خوب رعایت اصول اخلاقی و عملکرد مناسب کمیته اخلاق در پژوهش، هنوز هم موانعی بر سر راه رعایت بهتر موازین اخلاقی در پژوهش وجود دارد. برگزاری کارگاههای آموزشی ادواری، پایش دقیق طرحهای پژوهشی و فراهمکردن زیرساختهای لازم، ضروری به نظر میرسد.
- اخلاق، پژوهش، موانع و تسهیل کنندهها، دانشجویان، اعضای هیأت علمی.
- ##submission.versionIdentity##
- ##submission.versionIdentity##
ارجاع به مقاله
مراجع
Makkizadeh F, Mostafavi I, Hajizadeh BA. An Analysis of Medical Ethics Research In The International Arena. Medical Ethics. 2020;13(44):e18. [Persian]
Sadighi J, Nikravan Fard N, Hatami Z, Shamsi Gooshki E. The New Regulation on Establishment, Procedures, and Duties of the Research Ethics Committees in the Islamic Republic of Iran. Iranian Journal of Medical Ethics and History of Medicine. 2020;13:484-9. [Persian]
Matlabi D. Awareness of faculty members with the concepts and examples of academic misconduct; Study Case: Islamic Azad University, Yadgar Imam Khomeini Branch. Academic Librarianship and Information Research. 2022;56(4):53-68. [Persian]
Khosravan S, Mansoorian MR, Mohammadpour A, Khazaeli P, Ajam Khames Fadafen S. Ethics in researches conducted by students, related factors and solutions from the viewpoints of faculty members and students of Gonabad University of medical sciences in 2013. Nursing Education. 2016;4(4):63-71. [Persian]
Ghorbi A, Fahimifar S. aspect and Collaboration Patterns of retracted papers as evidenc of resaerch misconduct in Iran and foreign countries. Scientometrics Research Journal. 2020;6(1):149-72. [Persian]
Morovati M, Erfanmanesh M. Retraction of Scholarly Outputs and Instances of Research Misbehavior. Ethics in Science and Technology. 2021;15(4):62-9. [Persian]
Ghaderi M, Salimi M, Bolandhemmatan K. Awareness & consideration faculty members and post-graduate students to ethical standards in research. Ethics in Science and Technology. 2016;10(4):85-97. [Persian]
Council for International Organizations of Medical Sciences (CIOMS). International Ethical Guidelines for Biomedical Research Involving Human Subjects [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2016. [cited 2024 Jul 1] Available from: https://cioms.ch/wp-content/uploads/2017/01/WEB-CIOMS-EthicalGuidelines.pdf.
Baleghidamavandi S, Zameni F, Taghvaiyazdi M. Presenting a Model of Impact of Research Ethics on Research Quality of Faculty Members. Journal of Babol University of Medical Sciences. 2019;21(1):223-9.
Dehghannayeri N, Taghavi T, Harati T, Vaezi A, SHali M. Ethics in Research on Prisoners: A Systematic literature Review. Education and Ethics In Nursing. 2017;6(1,2):37-46. [Persian]
Esmaeili Abdar Z, Amirkabiri A, Haghshenas Kashani F, Rabiee Mandejin M. Investigation of Factors Affecting the Observance of Ethics in Medical Research. Alborz University Medical Journal. 2021;10(3):271-6. [Persian]
Abbasi M, Taheri M. Comparative Study of Biomedical Research Ethics Codes/ Guidelines and Recommendation. Journal of Biological Ethics. 2015;5(16):11-40. [Persian]
Ghasemzadeh N, Nikravan Fard N, Rahimi Rad MH, Mousavipour S, Faramarzi Razini F. A survey on the rate of observance of research ethics in approved proposals at Urmia University of Medical Sciences (2003-2008). Journal of Medical Ethics and History of Medicine. 2013;6(2):67-85. [Persian]
Moghtaderi A, Dahmardeh M. Fraud and and Misconduct in Medical Research. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences. 2012;14(1):1-7. [Persian]
Yazdani Damavandi S, Esmaeilzadeh Z, Davari Dolatabadi N. Survey of Compliance with Ethical Considerations in Laboratory Animal Research Projects in Hormozgan University of Medical Sciences during 2018-2021: A Short Report. Journal of Rafsanjan University of Medical Science. 2023;22(3):293-300. [Persian]
Ghanei M, Mesgarpour B, Saadat S H, Parsapour A, Bamdadi F, Mahmood Robati A, et al. Executive management of bioethics in medical researches: The results of a workshop. Iranian Journal of Medical Ethics and History of Medicine. 2008;1(1):5-16. [Persian]
Ichendu C. Morality and ethics in research. World Journal of Advanced Research and Reviews. 2020;8(3):171-4.
Minaz MB. Graduate Students' Views On Scientific Research And Publication Ethics. European Journal of Education Studies. 2022;9(5):80-99.
Patel TC, Tripathi RK, Bagle TR, Rege NN. Implementation of an educational program to promote research ethics in undergraduate medical students. Perspectives in Clinical Research. 2021;12(4):216-22.
Razavi SM, Ghodusi A, Almasi F, Hosseinpour S, Janatikia M, Khodarahmi AM. Review of the Level of Human Codes Protection in Research Carried Out by Dentistry Students from 2001 to 2015 in Isfahan University of Medical Sciences Based on the Dissertations. Journal of Isfahan Dental School 2017;13(3):271-79. [Persian]
Drolet MJ, Rose-Derouin E, Leblanc JC, Ruest M, Williams-Jones B. Ethical Issues in Research: Perceptions of Researchers, Research Ethics Board Members and Research Ethics Experts. Journal of Academic Ethics. 2023;21(2):269-92.
Fanelli D. how many scientists fabricate and falsify research?a systematic review and mta-analysis of survey data. PloS one. 2009;4(5):e5738.
Steen RG. Retractions in the scientific literature: is the incidence if research fraud increasing? Journal of Medical Ethics. 2011;37(4):249-53.
- چکیده مشاهده شده: 95 بار