بررسی تطبیقی «اتانازی» داوطلبانهی غیرفعال در اخلاق وظیفهگرای کانتی و اخلاق فضیلتگرای اسلامی
مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 5 شماره 15 (1390),
12 November 2012
,
صفحه 163-189
https://doi.org/10.22037/mej.v5i15.3695
چکیده
از سالها پیش که «اتانازی» بهعنوان راهکاری برای کاهش درد و رنج بیماران مطرح شد، با چالشهای حقوقی و اخلاقی فراوانی روبهرو گردید. صرف نظر از مباحث حقوقی و فقهی این مسأله، آنچه برای نویسندگان این مقاله اهمیت دارد بررسی روایی یا ناروایی اخلاقی آن است اما از آنجا که مکاتب اخلاقی مختلف، پاسخهای متفاوتی به این مسأله دارند کوشیده شده است تا جنبههای اخلاقی آن در دو دستگاه اخلاقی وظیفهگرا (با قرائت کانتی آن) و فضیلتگرای اسلامی مورد بررسی قرار گیرند. بررسیهای انجامشده نشان میدهند که اتانازی داوطلبانهی غیرفعال از منظر کانتی از خودکشی متمایز است و روایی اخلاقی آن میتواند قابل تأیید باشد اما داوری درباره روایی اخلاقی آن در نظام اخلاقی اسلامی، بسته به قرائتهای مختلف از حسن و قبح ذاتی ـ عقلی، متفاوت خواهد بود.
- اتانازی داوطلبانهی غیرفعال؛ اخلاق وظیفهگرای کانت؛ اخلاق فضیلتگرای اسلامی
ارجاع به مقاله
مراجع
قرآن کریم
ابن براج، عبد العزیز ـ (1407 هـ.ق.)، المهذب، ج2، قم، مؤسسه النشر الاسلامی
ابن حمزه، محمد بن علی ـ (1408 هـ.ق.)، الوسیله الی نیل الفضیله، قم، نشر مکتبه آیه الله العظمی مرعشی نجفی
اسلامی تبار، شهریار و الهیمنش، محمدرضا ـ (1386هـ.ش.)، مسایل اخلاقی و حقوقی در قتل ترحمآمیز، تهران، انتشارات مجد
اعوانی، شهین ـ (1386هـ.ش.)، نظریهی کانت دربارهی کرامت انسانی و حقوق ذاتی بشر، مجموعه مقالات سمینار کانت، چاپ اول، تهران، مؤسسهی پژوهشی حکمت و فلسفهی ایران، 23تا41
انصاری، شیخ مرتضی ـ (1404 هـ.ق.)، مطارح الانظار ( تنظیم ابوالقاسم کلانتری)، قم، مؤسسه آل البیت
اونی، بروس ـ ( 1381هـ.ش.)، کانت نظریهی اخلاقی (ترجمهی علیرضا آل بویه)، قم، انتشارات بوستان قم
ايماني، محمدرضا ـ (1382هـ.ش.)، بررسي جرایم و مجازاتهاي پزشکي، تهران، مؤسسهی فرهنگي انتشاراتي حيان ـ اباصالح
بخشایش، رضا ـ (1385هـ.ش.)، عقل و دین از دیدگاه کانت، چاپ اول، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
پالمر، مایکل ـ (1385هـ.ش.)، نظریهی اخلاقی کانت (ترجمهی علیرضا آل بویه)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
پورمحمدی، علی ـ (1387هـ.ش.)، مبانی فلسفی اخلاق زیستی، تهران، مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی با همکاری انجمن علمی اخلاق زیستی
پینکافس، ادموند ـ (1382هـ.ش.)، از مسألهمحوری تا فضیلتمحوری (ترجمهی حمیدرضا حسنی و مهدی علیپور)، قم، نشر معارف
الجرجانی، السید الشریف ـ (بی تا.)، شرح المواقف، ج8، قم، الشریف الرضی
جعفری لنگرودی، محمد جعفر ـ (1353هـ.ش.)، مکتب های حقوقی در حقوق اسلامی، تهران، انتشارات ابن سینا
حائری یزدی، مهدی ـ ( 1361هـ.ش.)، کاوش های عقل عملی، تهران، مؤسسهی مطالعات و تحقیقات فرهنگی
دبیری، احمد ـ (1389هـ.ش.)، فضیلتگرایی در اخلاق، بانک اطلاعات نشریات مؤسسهی آموزشی و پژوهشی امام خمینی، شمارهی اول، قم، مؤسسهی آموزشی و پژوهشی امام خمینی
دهخدا، علی اکبر ـ (1341هـ.ش.)، لغتنامهی دهخدا، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
رازی، فخر الدین ـ (1341هـ.ش.)، البراهین در علم کلام، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
زراعت. عباس ـ (1385هـ.ش.)، حقوق جزای اختصاصی، چاپ دوم، تهران، انتشارات ققنوس
سالیوان، راجر ـ (1380هـ.ش.)، اخلاق در فلسفهی کانت ( ترجمهی عزت الله فولادوند)، تهران، انتشارات طرح نو
سبحانی، جعفر ـ (1368هـ.ش.)، حسن و قبح یا پایه های اخلاق جاودان، تهران، مؤسسهی مطالعات و تحقیقات فرهنگی
سعیدی مهر، محمد ـ (1377هـ.ش.)، آموزش کلام اسلامی، چاپ اول، قم، مؤسسهی فرهنگی طه
شیخ طوسی ـ (1387 هـ.ق.)، المبسوط فی الفقه الامامیه، ج6، المکتبه المرتضویه
صانعی دره بیدی، منوچهر ـ (1384هـ.ش.)، جایگاه انسان در اندیشهی کانت، چاپ اول، تهران، انتشارات ققنوس
عباسی، محمود ـ (1377هـ.ش.)، مجموعه مقالات حقوق پزشکی، ج4، چاپ اول، تهران، انتشارات حقوقی
علامه حلی ـ (1413 هـ.ق.)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح حسن حسنزاده آملی، چاپ چهارم
علامه حلی ـ (1333 هـ.ق.)، منتهی المطلب، ج1، بی نا
الغزالی، ابی حامد ـ (1993م.)، الاقتصاد فی الاعتقاد، بیروت، دار و مکتبة الهلال
فرانکنا، ویلیام ـ (1376هـ.ش.)، فلسفه اخلاق، (ترجمه هادی صادقی)، چاپ اول، قم، مؤسسه فرهنگی طه
قوشجی، علاء الدین علی بن محمد ـ (بی تا.)، شرح تجرید الاعتقاد، چاپ رضی و بیدار
کاپلستون، فردریک ـ (1372هـ.ش.)، تاریخ فلسفه ( از ولف تا کانت)، (ترجمهی اسماعیل سعادت ـ منوچهر بزرگمهر)، ج6، تهران، انتشارات سروش
کانت، امانوئل ـ (1369هـ.ش.)، بنیاد ما بعد الطبیعه اخلاق (ترجمهی حمید عنایت ـ علی قیصری)، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی
کانت، امانوئل ـ (1380هـ.ش.)، درس¬های فلسفه اخلاق (ترجمه: منوچهر صانعی دره بیدی)، چاپ دوم، تهران، انتشارات نقش و نگار
کانت، امانوئل ـ (1380هـ.ش.)، فلسفه¬ی فضیلت، (ترجمه: منوچهر صانعی دره بیدی)، تهران، انتشارات نقش و نگار
کورنر، اشتفان ـ ( 1367هـ.ش.)، فلسفه¬ی کانت، (ترجمه عزت الله فولادوند). چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی
گلدوزیان، ایرج ـ (1386هـ.ش.)، حقوق جزای اختصاصی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران
لاهیجی، عبدالرزاق ـ (1372هـ.ش.)، سرمایه¬ی ایمان در اصول اعتقادات، (تصحیح صادق لاربجانی آملی)، چاپ سوم، قم، انتشارات الزهراء
محقق حلی ـ (1364هـ.ش.)، المعتبر فی شرح المختصر، ج1، بی جا، مؤسسه سیدالشهداء
محقق کرکی ـ (1415 هـ.ق.)، جامع المقاصد، ج6، قم، مؤسسه آل بیت
محمدرضایی، محمد ـ (1379هـ.ش.)، تبیین و نقد فلسفه اخلاق کانت، چاپ اول، قم، دفتر تبلبغات حوزه علمیه قم
محمدی، علی ـ (1373هـ.ش.)، شرح کشف المراد، چاپ سوم، قم، انتشارات دارالفکر
محمودی، سید علی ـ (1386هـ.ش.)، فلسفهی سیاسی کانت، چاپ دوم، تهران، نشر نگاه معاصر
مروارید، عبد العزیز ـ (1410 هـ.ق.)، سلسله الینابیع الفقهیه، ج21، بیروت، دارالاسلامیه
مصباح یزدی، محمد تقی ـ ( 1382هـ.ش.)، فلسفه اخلاق، چاپ دوم، تهران، انتشارات امیرکبیر
مصباح یزدی، محمدتقی ـ (1384هـ.ش.)، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، چاپ اول، قم، مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی
مظفر، محمدرضا ـ ( 1385هـ.ش.)، اصول فقه (ترجمه عباس زراعت و حمید مسجدسرایی)، چاپ اول، قم، انتشارات حقوق اسلامی
معاونت امور فرهنگي، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي (1370هـ.ش.)، اخلاق پزشکي به انضمام مختصري از تاريخ پزشکي، تهران، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي
معلمی، حسن ـ ( 1384هـ.ش.)، فلسفه اخلاق، چاپ اول، قم، انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی
ملکان، خدیجه ـ نگاهی به فضیلت گرایی در فلسفه اخلاق
نجفی، محمد حسن ـ (1404 هـ.ق.)، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، چاپ ششم، ج36، ج5، قم، المکتبه الاسلاميه
نظري توكلي، سعيد ـ (1381هـ.ش.)، پيوند اعضا در فقه اسلامي، چاپ اول، مشهد، بنياد پژوهشهاي اسلامي آستان قدس رضوي
هولمز، رابرت ال ـ (1382هـ.ش.)، مبانی فلسفهی اخلاق، (ترجمه مسعود علیا)، چاپ اول، تهران، انتشارات ققنوس
- چکیده مشاهده شده: 395 بار