شاخصهای سلامت معنوی از منظر آموزههای وحیانی
مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 6 شماره 20 (1391),
14 May 2014
,
صفحه 69-99
https://doi.org/10.22037/mej.v6i20.3634
چکیده
مقدمه: با وجود پذیرش بعد معنوی سلامت از طرف محافل علمی و سازمان جهانی بهداشت، چالشهایی در مفهوم سلامت معنوی وجود دارد. هدف از مطالعه حاضر، شناسایی شاخصهای سلامت معنوی از دیدگاه آموزه وحیانی میباشد.
روش: در پژوهش حاضر، از روش تحلیلی اسنادی و مفهومی استفاده شد. برای این منظور با مراجعه به منابع دست اول، از قبیل کتب معجم قرآنی و تفسیری از قبیل المیزان، نمونه، تفاسیر موضوعی و نیز جستجو در پایگاههای اینترنتی مختلف مقالات و نشریات مرتبط با معارف قرآنی و روانشناسی، طب و دین اطلاعات لازم جمعآوری و سپس مورد تجزیه و تحلیل واقع شد.
یافتهها: در رویکردهای معاصر، عدهای معنویت را در حد مجموعهای از تواناییهای به هم مرتبط و یا نوعی هوش تلقی کردهاند. گروهی هم معنویت را جریان و رویکردی میدانند که به رضایت باطنی منتهی میشود. لیکن در آموزه وحیانی، بدون در نظر گفتن معنایی معقول، نمیتوان از معنویت سخنی گفت؛ چنین معنایی جز خداوند چیز دیگری نمیباشد. سلامت معنوی در بردارنده مؤلفههای شناختی، احساسی، رفتاری و پیامدی میباشد. انسان معنوی، برخوردار از اندیشه یا تعقل ویژه نسبت به خدا، انسان و خلقت و رابطه متقابل آنها میباشد. تعقلی که پرده ظواهر را دریده و به حقیقت باطنی دست یافته است. همه زندگی او جهتگیری الهی پیدا میکند. از حالات معنوی ویژهای چون حب به خداوند، دگر دوستی، توکل و شرح صدر برخوردار است از سلامت جسمی و روانی بیشتری بهره میبرد.
نتیجهگیری: شاخصهای سلامت معنوی، تنها سنخی از رفتارها و یا احساسات روانشناختی از قبیل رضایت باطنی و یا آرامش درونی نیست. بلکه سلامت معنی معطوف به همه زندگی انسان معنوی میگردد. ارایه چنین تصویری از معنویت مبتنی بر معرفت شناسی، انسان شناسی و جهان شناسی قرآنی میباشد.
- آموزه قرآنی؛ سلامت معنوی؛ شاخصها؛ معنویت
ارجاع به مقاله
مراجع
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
آذربایجانی، مسعود و سید مهدی موسوی اصل. ( 1387ش.)، درآمدی بر روانشناسی دین، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، قم.
ابن منظور. (1405 ق.)، لسان العرب، نشر ادب و حوزه.
ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبه الله. ( 1404ق.)، شرح نهج البلاغه، ج6 قم، کتابخانه آیت الله مرعشی.
ابن فارس، احمد.(1389ق.)، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبداسلام هارون، مصر.
باباپور خیرالدین جلیل و همکاران( 1382ش.)، بررسی رابطه بین شیوههای حل مسأله و سلامت روانشناختی دانشجویان، روانشناسی، ش 25،3تا16.
بکلو، اقدس .(1387ش.)، شرح صدر افزایش ظرفیت روانی، اخلاق و معنویت، سال پانزدهم، ش58، 140تا159.
حسینی، سیدحسن.( 1371ش.)، بهداشت روان در اسلام، رساله کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق(ع).
حبی محمد باقر(1383ش.)، سلامت روانی در چشماندازی گستردهتر، حوزه ودانشگاه، ش41 ،106تا 122.
دماری، بهزاد.(1388ش.)، سلامت معنوی، تهران، انتشارات طب و جامعه.
دیلمی، احمد و مسعود آذربایجانی .(1386ش.)، اخلاق اسلامی، دفتر نشر معارف.
سليماني اميري، عسكري.(1382ش.)، خدا و معنای زندگی، فصلنامه نقد و نظر، ش 31و 30، 95 تا 142.
سجادی، سید جعفر.(1379ش.)، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، ذیل واژه انسان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
شهیدی، شهریار .(1381ش.)، اصول و مبانی بهداشت روانی، تهران، سمت.
طباطبايي، محمدحسين. (بیتا)، الميزان تفسير القرآن، قم، مؤسسه النشر الاسلامي، ج10، بيروت.
طباطبایی، محمد حسین. (1417 ق.)، تفسیر المیزان، ج12، ص 492، بیروت موسسه الاعلمی، للمطبوعات.
طباطبایی، محمد حسین. (1362ش.)، المیزان، فی تفسیر القرآن، ج2، ص 553، 563، تهران، دارالکتب اسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن. (1405ق.)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج2، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
علیزاده، مهدی و محمد عالمزاده، محمد رضا مظاهری سیف، مهدی احمدپور، علی مهدوی فرید و محمدرضا فلاح. (1389ش.)، اخلاق اسلامی مبانی و مفاهیم، دفتر نشر معارف.
غروی، سیدمحمد. (1375ش.)، رابطه نفس و بدن، روششناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه)، شماره 9، ص 84 تا 88.
عابدی جعفری، حسن و عباسعلی رستگار. (1386ش.)، ظهور معنویت در سازمانها، فصلنامه علوم مدیریت، تهران، سال دوم، شماره 5.
فرهنگستان علوم پزشکی .(1389ش.)، جستاری در سلامت معنوی، (مجموعه مقالههای همایش مقدمهای برسلامت معنوی).
فیض کاشانی، ملا محسن. (1417ق.)، المحجه البیضاء، ج7، 249، 25، فی تهذیب الاحیاء، تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
قمی، شیخ عباس. (1380ش.) مفاتیح الجنان، ترجمه مهدی الهی قمشه ای، نشر محمد.
کلینی، محمدبن یعقوب. (1365ش.)، الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری، ج2، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
مبینی، محمد علی. (1380ش.)، عقل در قرآن، فصلنامه معرفت، شماره 48، ص86تا 94
متز، تدئوس. (1382ش.)، آثار جدید درباره معنای زندگی، ترجمه محسن جوادی، نقد و نظر، ش29و30 ، 266تا313.
متز، تدئوس. (1382ش.)، آيا هدف خداوند ميتواند سرچشمه معناي زندگي باشد؟مترجم، محمد سعیدی مهر، فصلنامه نقد و نظر، ش 29و30 ، 149تا183.
محمدی ری شهری، محمد. (1385ش.)، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، ج4، قم، دارالحدیث.
مجلسی، محمدباقر. (1982م.)، بحارالانوار، ج45، بیروت، وفاء،
مطهری، مرتضی، تعلیم و تربیت در اسلام، قم، انتشارات صدرا، بی تا.
مکارم شیرازی، ناصر. (1372ش.)، تفسیر نمونه، ج1، تهران دارالکتب الاسلامیه.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1370ش.)، آموزش عقاید، ج3، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1377ش.)، اخلاق در قرآن، ج1، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
ملکیان، مصطفی .(1380ش.)، راهی به رهایی، جستارهایی در عقلانیت و معنویت، نگاه معاصر.
ملاصدرا .(1990م.)، الاسفار الاربعه، ج8 ، دارالاحیاء التراث العربی، لبنان، بیروت،
ملکیان، مصطفی.(1387ش.)، معنویت گوهر ادیان (سنت و سکولاریسم)، تهران، صراط.
موسوی، روح الله. (1373ش.)، چهل حدیث، ح13، قم، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره.
نامه امام به گورباچف. (1370ش.)، به نقل از حسینی قائم مقامی، عباس، آرمان انسانی و انسان آرمانی، کیهان اندیشه، شماره سی و پنجم، 161تا .136
نصری، عبدالله. (1381ش.)، در سپهر رهایی، سروش اندیشه، ش سوم و چهارم، 400تا443.
نراقی، محمدمهدی. (بیتا)، جامع السعادت، ج 1، قم، اسماعیلیان.
وولف دیوید ام. (1386ش.)، روانشناسی و دین، تهران، ترجمه محمد دهقانی، انتشارات رشد.
E.V. Frankle, (1974), man’s search for meaning, an Introduction to Logotheraphy, New York, Pocket books,.
John Hick ( 2000), the religious Meaning of life, In Josepn Runzo and Nancy M, Martin (eds), the Meaning of life in the world Religions (oxford: one world, pp.269- 286.
Louis Dupre, mysticism, in Ency clopedia of religion, Eliade, Mircea (ed), Vol, 10, pp, 245-61.
Metz, Thaddeus(a) (2002), Recent work on the meaning of life. Ethics 112 (July 2002), the University of Chicago: 781-814.
Robert C,Neville, ( 1978),. Soldier, sage, Saint (Ny: New York, Fordham university press.
Seyboldm K.S.Hill, P.C. (2001) , the role of religion and spirituality in mental and physical health; current Directions in psychological science,Vo.10, p. 21-24 .
- چکیده مشاهده شده: 2418 بار