فصلنامه علمی پژوهشی بهداشت در عرصه

زمینه و اهداف: غفلت از نيازهاي تغذيه‌اي سالمندي، زمينه را براي بروز بسياري از بيماري‌ها مساعد مي‌کند. اندازه‌گيري آگاهي‌، نگرش‌ها و رفتارهای تغذیه‌ای به عنوان يک نيازسنجي از گام‌هاي اوليه برنامه‌ ریزی مداخلات است. مطالعه‌ي حاضر باهدف بررسي آگاهي‌، نگرش‌ و رفتارهاي تغذيه‌اي سالمندان شهرکرج اجرا شد.

مواد و روش‌ها: در اين مطالعه مقطعي که به صورت توصيفي-تحليلي انجام شد، 393 نفر از سالمندان مراجعه‌کننده به مراكز بهداشتي درماني شهر كرج با استفاده از روش نمونه‌گيري چند مرحله‌اي شركت كرده بودند. ابزار گردآوري داده‌ها، پرسشنامه‌اي شامل اطلاعات جمعیت‌شناختی و سؤالات آگاهي، نگرش و رفتار در خصوص تغذيه بود كه مراحل روايي و پايايي آن به تأييد رسيده بود. داده‌هاي جمع‌آوري شده با كمك نرم‌افزارSPSS16 و با استفاده از آمارتوصيفي و استنباطي تجزيه ‌وتحليل شدند. رعایت ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل اجرای مطالعه درنظر گرفته شد.

یافته‌ها: سالمندان داراي وضعيت ‌آگاهي متوسط، در بخش نگرش و رفتار نیز وضعيت خوبي داشتند. آگاهي، نگرش‌ها و رفتار سالمندان با تحصيلات و منطقه سکونت ارتباط معنادار داشت (P<0/001)؛ ولي با سن و جنسيت ارتباط معناداري وجود نداشت (P>0/05). همچنین ارتباط معني‌دار بين امتیازات آگاهي افراد موردمطالعه با ساختار خانواده وجود داشت (P=0/038).

نتیجه‌گیری: داشتن آگاهي، جهت ايجاد تغييرات مثبت در سلامت کافي نيست. مداخلات آموزشي و تأکيد بر عادات بهداشتي سالم، بايد آن‌قدر تکرار شود تا به‌طور واضح در نگرش و عملکرد افراد تغيير ايجاد شود و اثرات مثبت آن برسلامت ظاهر گردد. طراحي و اجراي برنامه‌هاي آموزشي تغذيه با هدف بهبود و اصلاح رژيم غذايي در سالمندان پيشنهاد مي‌گردد.

زمینه و اهداف: هدف از این پژوهش طراحی و ساخت پرسشنامه‌ای جامع با پوشش هر سه شاخص‌های محیط زیست، ایمنی و سلامت برای عابرین پیاده و گروه‌های آسیب‌پذیر براساس مدل‌یابی معادلات ساختاری (SEM) است.

مواد و روش‌ها: در این پژوهش پس از گرد‌آوری اطلاعات، جهت طراحی و ساخت پرسشنامه، شهرداری منطقه 10 شیراز بدلیل وجود دو محله دارای بافت قدیمی و بافت جدید مد نظر قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش 383 نفر از عابرین پیاده با رویکرد گروه‌های آسیب‌پذیر ساکن در این منطقه بودند. جهت روایی پرسشنامه و بررسی گویه‌ها، ابتدا از روایی محتوایی و سپس روایی سازه بهره گرفته شد. تجزیه و تحليل داده‌هاي بدست آمده با استفاده نرم‌افزار آماري SPSS وLISREL  صورت گرفته است. رعایت ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل اجرای مطالعه درنظر گرفته شد.

یافته‌ها: ضریب پایایی ابزار از طریق آزمون مجدد با ضریب  Iccبرای پرسشنامه 0/875 با آلفای کرونباخ بیش از 0/7 می‌باشد که نشان‌دهنده‌ی پایایی مناسب ابزار است. قدرت رابطه ميان کیفیت ایمنی و سلامت 0/64 بوده، كه نشان‌دهنده‌ی همبستگی مطلوب میان متغیرهاست. آماره t آزمون نيز 13/04بوده و نشان مي‌دهد همبستگي مشاهده شده معنادار است. بنابراين کیفیت ایمنی بر سلامت تاثير مثبت دارد.

نتیجه‌گیری: مناسب‌سازی معابر و فضاهای شهری برای عابرین پیاده گروه‌های آسیب‌پذیر این قابلیت را ایجاد می‌کند تا از توانایی‌ها و تجربیات آنها به بهترین نحو در جهت رشد جامعه استفاده گردد و همچنین قابلیت حضور در جامعه و تحرک در این افراد بیشتر گردد و مشکلات و بیماری‌های روانی و جسمانی کمتری در این افراد بروز نماید.

زمینه و اهداف: مطالعات نشان داده‌اند، استفاده زیاد از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند باعث بروز اختلالات روانی شود. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه با سلامت روان انجام شد.

مواد و روش‌ها: یک مطالعه مقطعی در سال ۱۴۰۱ انجام شد. ۲۵۰ نفر از كاركنان ستادی دانشگاه علوم پزشکی گلستان در مطالعه شرکت نمودند. روش نمونه‌گیری به روش طبقه‌ای تصادفی متناسب بود. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، چک لیست متغیرهای جمعیت‌شناختی و همچنین، پرسشنامه‌های روا و پایا شده ميزان استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي تلفن همراه و سلامت روان بودند. داده‌ها به کمک آمار توصیفی و استنباطی در نرم‌افزار SPSS نسخه 24 و سطح معناداری 0/05 تحلیل شد. رعایت ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل اجرای مطالعه درنظر گرفته شد.

یافته‌ها: میانگین سنی کارکنان 6/8 ±41/07 سال و میانگین سابقه کار آنها 6/93 ±15/04 سال بود. 56/8 درصد زن و بقيه مرد بودند. بیشترین شبکه اجتماعی مورد استفاده کاربران، واتس آپ (44/8 درصد) بود. میانگین نمره استفاده از شبکه اجتماعی و سلامت روان به ترتیب 5/74 ±21/81 و 6/2 ±35/17 بود. ميزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی با نمره کل سلامت روان ارتباط معناداری داشت (P<0/001).

نتیجه‌گیری: میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی در سطح پایینی گزارش شد و سلامت روان کارکنان نیازمند مداخلات جدی است. با توجه به وجود ارتباط بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی با سلامت روان، استفاده منطقی و کنترل شده شبکه‌های اجتماعی می‌تواند مانع به مخاطره افتادن سلامت روان کارکنان گردد.

مقدمه: باروری یک رفتار اجتماعی شکل گرفته در بافت فرهنگی جامعه است. بـا توجـه بـه کاهش نرخ جمعيت در سایه کـاهش بـاروری در سـال­هـای اخيـر وضرورت اتخاذ تصميمات روشـن در زمينـه فرزنـدآوری در سـال­های آتـی، شناخت آگاهی و نگرش­ به فرزندآوری در جوانان اهميت بالایی دارد. پژوهش حاضر به منظور بررسی دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص فرزندآوری در سال 1401 انجام شد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی بر روی 306  نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به روش نمونه گیری خوشه­ای انجام شد. داده­ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، که روایی و پایایی آن محاسبه گردید، جمع‌آوری شد. آنالیز اطلاعات با استفاده از روش­های آمار توصیفی و تحلیلی و نرم افزار SPSS ورژن 24 انجام گردید.

یافته‌ها: در این مطالعه، 213 نفر زن و 93 نفر مرد شرکت داشتند. در بخش آگاهی از ماکزیمم 26نمره ، میانگین نمره کسب شده 15/57 بود. نمرات 47% نمونه­ها از میانگین نمره کسب شده کمتر بود و تفاوت آماری معناداری بین نمرات آگاهی دانشکده­ها، مشاهده نشد. در بخش نگرش، از ماکزیمم 235 نمره میانگین نمره دریافتی، 140/78 بوده است. تقریبا نیمی از نمونه­ها نمره نگرش کمتر از میانگین کسب نموده اند. بین نمرات نگرش سه دانشکده اختلاف معناداری وجود داشت.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از مطالعه و نامطلوب بودن نمرات آگاهی و نگرش دانشجویان، لازم است برنامه­های آموزشی در جهت افزایش آگاهی و بهبود نگرش آنان در زمینه فرزندآوری انجام شود.

زمینه و اهداف: هدف از این تحقیق، بررسی انواع مخازن ذخیره آب شرب، شناسایی تهدیدات موجود در مخازن آب شهری و اولویت‌بندی اقدامات پدافند غیرعامل جهت کاهش تهدیدات مخازن آب بود.

مواد و روش‌ها: به‌ منظور شناسایی تهدیدها در حوزه مخازن آب شرب و شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک از تلفیق روش‌های Delphi و FMEA و به‌ منظور اولویت‌بندی مخازن از نظر معیارهای پدافند غیرعامل، از تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده گردید. رعایت ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل اجرای مطالعه در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: از نظر کارشناسان تهدیدهای مهم مخازن آب شامل «آلودگی‌های شیمیایی و بیولوژیکی» هستند که می‌توانند سلامت آب و مصرف‌کنندگان را در خطر قرار دهند و همچنین «بمباران‌های هوایی و موشکی» و «بمب‌گذاری‌ها» که می‌توانند سبب تخریب سازه مخازن شود. تهدیدات جنگ روانی و جنگ نرم شامل «شایعه آلودگی آب»، «عملیات روانی و فرار پرسنل»، «خرابکاری فرایندی» و «حملات سایبری» می‌توانند سبب هرج و مرج در جامعه گردد. با توجه به تجمیع نظرات کارشناسان و امتیازهای داده شده به مخازن آب براساس مواجهه با تهدیدات، مخزن زمینی مدفون با امتیاز 0/386، مخزن زمینی نیمه ‌مدفون با امتیاز 0/246، مخزن هوایی با امتیاز 0/225و مخزن زمینی نمایان با امتیاز 0/143 به‌ترتیب در اولویت قرار گرفتند.

نتیجه‌گیری: حتی‌الامکان از اجرای مخازن آب به ‌صورت نمایان خودداری شده و مخازن به ‌صورت مدفون یا نیمه‌مدفون با انجام خاکریزی و اصلاحات لازم بر سازه، اجرا و درنهایت از اصول پدافند غیرعامل در جهت افزایش ضریب ایمنی مخزن استفاده گردد. ارزیابی مخازن شهرستان ساری نشان داد که وضعیت این تأسیسات ازنظر الزامات پدافند غیرعامل به‌خصوص در مناطق روستایی و مخازن کوچک مطلوب نیست.

زمینه و اهداف: از طریق بازیافت پسماندهای تفکیک شده، انرژی و هزینه زیادی ذخیره و آلودگی‌های کمتری به محیط زیست وارد خواهد شد. از این رو لازم است در خصوص تفکیک پسماند از مبدأ، راهکارهای مناسبی ارائه و اجرا شود. در این پژوهش تلاش شد عوامل موثر بر قصد افراد در امر تفکیک پسماند، با استفاده از نظریه رفتار برنامه‌ریزی شده شناسایی شود.

مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است که روی 458 نفر از خانوارهای ساکن در منطقه 10 شهر تهران انجام شد. نمونه‌گیری با روش خوشه‌ای دومرحله‌ای صورت گرفت. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ای جمع‌آوری گردید که در این مطالعه طراحی، روایی و پایایی آن انجام شد و با استفاده از آزمون‌های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با بهره گیری از نرم‌افزار SPSS.16 تجزیه و تحلیل شد. رعایت ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل اجرای مطالعه درنظر گرفته شد.

یافته‌ها: متغیرهای هنجار انتزاعی، نگرش و کنترل رفتاری درک شده به ترتیب بیشترین تاثیر را بر روی قصد داشتند به نحوی که به طور متوسط به ازاء افزایش هر واحد از این متغیرها، قصد به ترتیب به میزان 0/39، 0/31 و 0/14 واحد افزایش می‌یافت (R2=0/46 و 0/678=R).

نتیجه‌گیری: براساس نتایج مطالعه پیشنهاد می‌شود که از ظرفیت معتمدین محل، مدارس و شبکه‌های مردمی برای ارتقا سطح هنجارهای انتزاعی استفاده شود. با در اختیار دادن امکانات تفکیک پسماند مانند سطل‌های مخصوص و ایجاد انگیزه‌های مالی نیز می‌توان کنترل رفتاری درک شده را افزایش داد.

زمینه و اهداف: رشد کنترل نشده علف‌های هرز آبی از جمله پرطاووسی سنبله‌ای سبب مشکلات زیست‌ محیطی بسیاری مانند برهم زدن تعادل طبیعی اکوسیستم و آسیب جدی به گونه‌های گیاهی و جانوری محیط‌های آبی شده است. دستیابی به روش مدیریتی کارآمد، مقرون‌ به ‌صرفه و ایمن ازلحاظ زیست‌ محیطی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. لذا در این مطالعه به ‌مرور و بررسی روش‌های مدیریت گیاه پرطاووسی سنبله‌ای در منابع آبی پرداخته‌شده است.

مواد و روش‌ها: با استفاده از کلید واژه‌های Management methods and water milfoil pollution and water sources pollution, aquatic plant or aquatic weed, water milfoil or Myriopyhllum Spp، جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی از قبیل Google scholar، Science direct، Scopus و PubMed در فاصله زمانی بین سال‌های 2000 الی 2023 صورت گرفت. درنهایت 30 مقاله مرتبط انتخاب گردید. رعایت ملاحظات اخلاقی در تمام مراحل اجرای مطالعه درنظر گرفته شد.

یافته‌ها: روش‌های مدیریت و کنترل علف‌های هرز آبی متفاوت بوده و شامل اقدامات پیشگیرانه، کنترل بیولوژیکی، مکانیکی، شیمیایی، اکولوژیکی، مدیریت از طریق استفاده است. هریک این روش‌ها دارای معایب و مزایای خاص خود بوده و استفاده از آن‌ها به نوع علف هرز آبزی وابسته است.

نتیجه‌گیری: میزان کارآمدی هر یک از روش‌ها، به سطح آلودگی، شرایط خاص هر اکوسیستم، محدودیت‌های روش کنترلی به لحاظ اثرات منفی بر گونه‌ها، قوانین و مقررات ملی و منطقه‌ای، ملاحظات اقتصادی و نوع استفاده از منبع آبی بستگی دارد. بعلاوه استفاده از ترکیبی از روش‌ها به‌صورت متوالی بازده بالاتری در حذف و کنترل علف هرز آبی، نسبت به استفاده از یک روش به‌تنهایی دارد.