كاربرد منطق در تحليل گزارههاي اخلاق پزشکی
مجله اخلاق پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 4 شماره 12 (1389),
13 آبان 2012
,
صفحه 55-84
https://doi.org/10.22037/mej.v4i12.3700
چکیده
زمینه: منطق، علم و ابزاری از نوع قاعده و قانون است و هدفش بازداشتن فکر از انحراف و گمراهی است. ارزش و اعتبار نتایج حاصل از فعالیتهای فکری و علمی را میتوان به کمک دستورها منطق تعیین کرد. اخلاق پزشکی به عنوان علمی که آمیزهای از علوم انسانی و علوم تجربی است به این ابزارِ کارآمد نیازمند است تا بتواند محکم و استوار به ارائهی تعاریف و استدلالات درست و منطقی بپردازد و از خطاهای ناخواسته و نادانستهای که گاه عوارض جبران ناپذیری دارند مصون بماند. در این مقاله تلاش شده است تا مخاطبان محترم از طریق آشنایی با علم منطق و شناخت مصادیق آن در اخلاق پزشکی، پیوند و ارتباط این دو مقوله با یکدیگر را ملاحظه نمایند.
روش مطالعه: در این مطالعهی انطباقی تلاش شده است تا با مرورِ اجمالی بعضی از مهمترین مواد سازندهی منطق (مانند مباحثِ الفاظ، کلیِ منطقی، قضایا، احکام، صناعات خمس، حجّت و استدلال)، نمونههایی از مصادیق اخلاق پزشکیِ مرتبط با هر مبحث نیز آورده شود.
یافتهها: ردپای منطق در بیشتر مباحث اخلاق پزشکی به صورت پنهان یا آشکار قابل جستجو و شناسایی است. اساسیترین هدف مقالهیی حاضر شناساندنِ کاربرد و جایگاه حرفهای علم منطق در اخلاق پزشکی بوده است؛ در این زمینه میتوان ادعا کرد که شناختن مجهولات و به کار گرفتن معلومات در اخلاق پزشکی در سایهیی علم منطق، اطمینانبخش، همهپذیر و مصون از اشتباه خواهد بود. همچنین، معیاریهای متقنِ منطق در شناختن و به کارگرفتن صناعات خمس، ضمن منطقیکردن گفتار، نوشتار و رفتار فرد،
میتواند قدرت تشخیص حق از باطل را نیز در او تقویت کند که خود در اخلاق پزشکی کاربرد بسیاری دارد.
نتیجهگیری: زبان منطق میتواند زبان مشترک جوامع، دیدگاهها و نگرشهای متفاوت در اخلاق پزشکی باشد. ادبیات منطق، ادبیات عقل و اندیشه است و چون استعداد بر سرمیز نشاندن صاحبان اندیشهها و نظریههای مغایر را دارد میتواند در ترسیم نقشهی عملی و رفتاریِ یک نظام اخلاق پزشکیِ جهانی و بین المللی، مفید و مؤثر باشد؛ بنابراین شایسته است با نگاهی جدّی، در ایجاد پیوند و ارتباط این دو علم تلاش شود و نباید از به کارگیری کاربردی منطق در فرهنگ علمیِ اخلاق زیستی و اخلاق پزشکیِ جهانی غفلت نمود.
- علم منطق؛ اخلاق پزشکی؛ اخلاق پزشکی منطقی
ارجاع به مقاله
مراجع
ابن سینا، ع. ح.- (1381هـ.ش)، الاشارات و التنبیهات (تحقیق: الزارعی م)، قم، بوستان کتاب
قوامی شیرازی، ص. م.- (1362هـ.ش). منطق نوین (ترجمه و شرح: شکوه الدینی، ع. م.)، تهران، انتشارات آگاه
مطهری، م.- (1388هـ.ش)، کلیات علوم اسلامی (1): منطق- فلسفه، چاپ چهل و یکم، تهران، صدرا
مظفر، م. ر.- (1384هـ.ش)، منطق (ترجمه: شیروانی، ع.)، (دو جلدی)، جلد 1 و 2، قم. پاورقی: دارالعلم، (تاریخ انتشار به زبان اصلی، 1388هـ.ق)
مفتح، م.- روش اندیشه. شرح منظومهی منطق و رسالهی تاریخ منطق، تهران، انتشارات نور
Lo B. Resoluing ethical dilemmas; a guide for clinicians, 4th ed. Philadelphia, Lippincott Williams, 2009.p 69.
Kluge E-HW. Severely disabled newborns. A companion to bioethics. In: Kuhse H, Singer PA. 2nd ed. United Kingdom. Blackwell publishing Ltd, 2009; p 278.
Kluge E-HW. When caesarean section operations imposed by a court are justified. J Med Ethics 1988, 14: 206-11.
Rollin BE. The moral status of animals and their use as experimental subjects. In: Kuhse H, Singer PA. 2nd ed. A companion to bioethics. United Kingdom, Blackwell Publishing Ltd, 2009; p 500.
Schuklenk U. AIDS as a global health emergency. A companion to bioethics. In: Kuhse H, Singer PA. 2nded. United Kingdom. Blackwell publishing Ltd, 2009; p 442.
Zuger A, Miles SH. Physicians, AIDs and occupational risk. JAMA 1987, 258; 1924-8
- چکیده مشاهده شده: 521 بار
- PDF (English) دانلود شده: 248 بار