فصلنامه علمی پژوهشی بهداشت در عرصه

زمينه و هدف: مصرف مواد قندی در میان وعده‌ها از مهم‌ترین عوامل خطر مرتبط با پوسیدگی دندان است. کودکان علاقه شدیدی به مصرف این مواد دارند و والدین به دلایل متفاوت، اقدام مناسب جهت کنترل این رفتار را انجام نمی‌دهند. مطالعه حاضر با هدف تبیین موانع درک شده مادران در زمینه کنترل رفتار تغذیه با مواد قندی در کودکان صورت پذیرفت.

مواد و روش‌ها: این مطالعه کیفی پدیدارشناسی در سال 1393 بر روی 40 مادر دارای کودک 6-3 سال انجام شد که به صورت هدفمند انتخاب شده بودند. جهت گردآوری داده‌ها از مصاحبه‌های عمیق نیمه ساختارمند استفاده شد. تمام داده­‌ها ضبط و دست‌نویس شده و با تحلیل درون‌مایه‌ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور رعایت موازین اخلاقی، قبل از شروع مصاحبه، به مشارکت‌کنندگان، هدف تحقیق، روش مصاحبه، محرمانه بودن داده‌ها و آزادی آن‌ها برای ورود یا خروج از مطالعه توضیح داده شد و رضایت شفاهی آن‌ها برای شرکت در مطالعه کسب شد.

يافته‌ها: بر اساس نتایج این مطالعه، موانع درک شده مادران در 3 درونمایه اصلی متشکل از موانع درک شده مربوط به مادر (عدم آگاهی و نگرش نامناسب)، موانع درک شده مربوط به کودک ( شرایط روحی و رفتار نامناسب) و موانع درک شده مربوط به خانواده (فرهنگ و رفتار اعضای خانواده) قابل طبقه بندی بود.

نتيجه گيري: این پژوهش، دیدگاهی عمیق از موانع مصرف مناسب مواد قندی درکودکان از منظر مادران ایجاد می‌کند که می‌توان از آن به عنوان پایه‌ای برای مطالعات کمی آینده و آموزش به مادران در جهت ارتقاء سلامت دهان و دندان کودکان استفاده نمود.

زمينه و هدف: امروزه رنگ‌های سنتتیک بخصوص رنگ‌های آزو توسط صنایع متعددی جهت رنگرزی مواد مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این رنگ‌ها علاوه بر تولید رنگ در آبهای پذیرنده دارای اثرات مضر بهداشتی بر سلامت انسان می‌باشند. هدف از این پژوهش بررسی پتانسیل کاتالیستی پودر سنگ مرمر در فرایند ازن زنی در حذف رنگ راکتیو بلاک 5 بوده است.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه، پودر سنگ مرمر از زائدات کارگاه‌های سنگبری همدان تهیه و پس از آسیاب با استفاده از الک‌های استاندارد  با مش 40 دانه بندی گردید. در این مطالعه تاثیر پارامترهای pH، دز کاتالیست و پتانسیل کاتالیستی پودر سنگ مرمر و میزان معدنی سازی توسط فرایند ازن زنی کاتالیستی مورد مطالعه قرار گرفت. غلظت باقیمانده رنگ توسط اسپکتروفتومتر در طول موج 597 نانومتر اندازه گیری شد.

يافته‌ها: براساس یافته‌های مطالعه حاضر، بیشترین راندمان حذف رنگ جهت غلظت 50 میلی‌گرم بر لیتر از رنگ راکتیو در زمان 20 دقیقه، 10=pH، دز کاتالیست 5/0 گرم بر لیتر برابر 98% می‌باشد. همچنین نتایج نشان داد که پودر سنگ مرمر دارای پتانسیل کاتالیستی برابر 54% در فرایند ازن زنی کاتالیستی می‌باشد.

نتيجه گيري: نتایج این تحقیق نشان داد پودر ماربل با پتانسیل کاتالیستی بالایی می‌تواند به عنوان یک کاتالیست موثر در فرایند ازن زنی کاتالیستی پیشنهاد گردد. 

زمينه و هدف: مصرف ماهي مسير مهمي از در معرض قرار گرفتن انسان با فلزات سنگين است. به منظور ارزيابي خطر بهداشتي بالقوه در ارتباط با اين آلاينده‌ها ناشي از مصرف ماهي، نمونه‌هاي کپور ماهي از تالاب زريوار جمع‌آوري شد.

مواد و روش‌ها: طيف سنجي جذب اتمي براي تعيين حضور فلزات در نمونه‌هاي ماهي انجام شد. فلزات کادميوم و سرب با استفاده از روش کوره گرافيتي شناسايي شده و فلز روي به روش شعله تشخيص داده شد. در اين پژوهش به منظور برآورد جذب روزانه و شاخص‌هاي خطر فلزات سنگين در نمونه‌هاي بافت عضله ماهي‏‏، طبق روش آژانس حفاظت محيط زيست آمريکا براي مصرف ماهي عمل شد. همچنین مسائل اخلاقی در طول جمع آوری داده­‌ها و در کل مطالعه در نظر گرفته شد.

يافته‌ها: غلظت فلزات سنگين در بافت عضله کمتر از غلظت مجاز استانداردهاي بين المللي (WHO، FAO، MAFF و FDA) بود. خطرپذيري غيرسرطاني براي همه فلزات کمتر از يک بود. مقادير کادميوم، سرب و روي براي خطرپذيري غيرسرطان‌زا به ترتيب 036/0، 008/0 و 039/0 بود، همچنين شاخص خطر  084/0 بود.

نتيجه گيري: از نتايج اين تحقيق برمي‌آيد كه غلظت فلزات در اين گونه از نقطه نظر مسموميت، براي مصرف انسان قابل قبول است. شاخص خطر در ماهي کپور معمولي کمتر از يک بود. بنابراين مصرف ماهي کپور معمولي غيرمحتمل است که سبب بروز عوارض سوء بهداشتي براي مصرف کنندگان شود.

چكيده

زمينه و هدف: بیماران ریوی اسمیر مثبت گاهی به علل مختلف درمان خود را قطع می‌کنند و باعث شیوع سل مقاوم به درمان در جامعه می‌شوند. این پژوهش به منظور تبیین عوامل اجتماعی موثر بر قطع درمان بیماران مبتلا به سل انجام شد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه بخشی از یک تحقیق کیفی است که در آن از نمونه گیری مبتنی بر هدف با حداکثر تنوع استفاده شده است. تولید داده‌ها از طریق  مصاحبه عمیق با 26 بیمار، 5 نفر اعضای خانواده آنها و 6 ناظر بر درمان و همچنین مشاهده پرونده بیماران، اطلاعات ثبت شده در برنامه Tuberculosis register و دفتر ثبت نام بیماران مبتلا به سل در مراکز بهداشت شهرستانها، حاصل گردید. مصاحبه به صورت سازمان نیافته تا رسیدن به اشباع داده‌ها ادامه یافت. تحلیل داده‌ها با مقایسه مداوم و همزمان با جمع آوری آنها صورت گرفت. همچنین از شرکت کنندگان جهت شرکت در مطالعه رضایت آگاهانه کسب گردید.

يافته‌ها: در نتیجه تحلیل داده‌ها، عوامل اجتماعی  موثر بر قطع درمان بیماران مبتلا به سل در 6 طبقه فرعی شامل ضعف حمایت اجتماعی، انگ و بدنامی ناشی از ابتلا به سل، مسائل مربوط به کار، فقیر بودن، زندانی شدن و استعمال مواد مخدر در طول درمان بودند.

نتيجه گيري: براساس نتایج مطالعه، بایستی جهت کاهش موانع اجتماعی موثر بر قطع درمان و آموزش مؤثر بیماران، افراد خانواده آنها و ناظرین بر درمان، مداخلات مناسبی طراحی و اجرا نمود.

كليد واژه‌ها: عوامل اجتماعی، قطع درمان سل، مطالعه کیفی  

^*آدرس نويسنده مسئول:

كارشناس ارشد آموزش بهداشت، گروه بهداشت عمومی و مرکز تحقیقات بیماریهای عفونی و گرمسیری، دانشگاه علوم پزشكي جندي شاپور اهواز، اهواز، ايران

Email: mostafajiba2@gmail.com

بررسی کیفیت میکروبی بستنی و آب میوه‌های دست ساز و سنتی شهر گرگان و ارتباط آن با شرایط بهداشتی کارگران و محیط

مهدی صادقی^*1، ابوالفضل امینی²،  عبدالوهاب عارفیان³ ، ناصر بهنام پور⁴ ، سلطان محمد قاسمی⁵

¹ استادیار گروه مهندسی بهداشت محیط، مرکز تحقیقات بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی گلستان

² کارشناس ارشد میکروبیولوژی، مرکز تحقیقات علوم آزمایشگاهی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گلستان

³ دانشجوی کارشناسی مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی گلستان

⁴ استادیارگروه بهداشت عمومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی گلستان `

⁵ کارشناس بهداشت محیط، مرکز بهداشت شهرستان گرگان

چكيده

زمينه و هدف: استافیلوکوکوس اورئوس جزء عوامل مهم در مسمومیت‌های غذایی می‌باشد. با توجه به مصرف بالای بستنی و آب میوه، این مطالعه با هدف بررسی میزان آلودگی بستنی و آب میوه‌های سنتی شهر گرگان به باکتری‌های گرم مثبت طراحی و اجرا شد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت مقطعی در فصل تابستان در گرگان انجام شد. اماکن مورد مطالعه  شامل 25 امکنه بود. مقدار نمونه بستنی 100گرم و آب میوه 100 سی سی بوده که در ظروف استریل، کنار یخ ، درجه حرارت کمتر از 4 درجه سانتی‌گراد در مدت کمتر از 6 ساعت به آزمایشگاه میکروبیولوژی منتقل و آنالیز شد. متصدیان جهت شرکت در مطالعه فرم رضایت آگاهانه را تکمیل نمودند. 

يافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که میزان آلودگی میکروبی در مراکز تهیه بستنی سنتی در تابستان، 56 درصد نمونه‌ها به استافیلوکوکوس اورئوس،44 درصد به مخمر، 28 درصد به باسیلوس سرئوس، 16 درصد به استافیلوکوکوس کواگولاز منفی، 12 درصد به لیستریا مونوسیتوژنز ، 8 درصد به باسیلوس سوبیلیتیس، 4 درصد به باسلیوس لیکنی فورمیس و 4 درصد‌ آنها به اکتینومایست‌ها آلوده بودند و در آب میوه‌های دست ساز آلودگی میکروبی به ترتیب 28/14، 3/33، 57/28، 0، 76/4، 28/14، 76/4، و 0 درصد بود. 

نتيجه گيري: یافته‌ها بیانگر آلودگی بالای بستنی سنتی و آب میوه‌ها به استافیلوکوکوس اورئوس و باکتری‌های گرم مثبت می‌باشد که نیاز به نظارت بیشتر مراکز بهداشتی ، آموزش متصدیان در خصوص بهداشت فردی ، ساختمان و لوازم کار می‌باشد. همچنین نمونه برداری مستمر در فصل گرما از واحدهای صنفی ضروری می‌باشد.

زمينه و هدف: استافیلوکوکوس اورئوس جزء عوامل مهم در مسمومیت‌های غذایی می‌باشد. با توجه به مصرف بالای بستنی و آب میوه، این مطالعه با هدف بررسی میزان آلودگی بستنی و آب میوه‌های سنتی شهر گرگان به باکتری‌های گرم مثبت طراحی و اجرا شد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت مقطعی در فصل تابستان در گرگان انجام شد. اماکن مورد مطالعه  شامل 25 امکنه بود. مقدار نمونه بستنی 100گرم و آب میوه 100 سی سی بوده که در ظروف استریل، کنار یخ ، درجه حرارت کمتر از 4 درجه سانتی‌گراد در مدت کمتر از 6 ساعت به آزمایشگاه میکروبیولوژی منتقل و آنالیز شد. متصدیان جهت شرکت در مطالعه فرم رضایت آگاهانه را تکمیل نمودند. 

يافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که میزان آلودگی میکروبی در مراکز تهیه بستنی سنتی در تابستان، 56 درصد نمونه‌ها به استافیلوکوکوس اورئوس،44 درصد به مخمر، 28 درصد به باسیلوس سرئوس، 16 درصد به استافیلوکوکوس کواگولاز منفی، 12 درصد به لیستریا مونوسیتوژنز ، 8 درصد به باسیلوس سوبیلیتیس، 4 درصد به باسلیوس لیکنی فورمیس و 4 درصد‌ آنها به اکتینومایست‌ها آلوده بودند و در آب میوه‌های دست ساز آلودگی میکروبی به ترتیب 28/14، 3/33، 57/28، 0، 76/4، 28/14، 76/4، و 0 درصد بود. 

نتيجه گيري: یافته‌ها بیانگر آلودگی بالای بستنی سنتی و آب میوه‌ها به استافیلوکوکوس اورئوس و باکتری‌های گرم مثبت می‌باشد که نیاز به نظارت بیشتر مراکز بهداشتی ، آموزش متصدیان در خصوص بهداشت فردی ، ساختمان و لوازم کار می‌باشد. همچنین نمونه برداری مستمر در فصل گرما از واحدهای صنفی ضروری می‌باشد.

زمينه و هدف: تخم مرغ به دليل غني بودن از پروتئين و املاح ضروري، مورد استفاده زيادي در ميان جوامع مختلف دارد و مصرف آن، تقريبا تمام گروه‌هاي سني را شامل مي‌شود. يکي از آلاینده‌های مهم محیطی که باعث آلودگی تخم مرغ مي‌شود، فلزات هستند. هدف از اين تحقيق بررسي فلزات سنگين آرسنيک، کادميوم، سرب، نيکل، مس، آهن و روي در تخم مرغ‌های عرضه شده در شهر تهران و محاسبه ميزان دريافت روزانه آنها است.

مواد و روش‌ها: تعداد 29 نمونه تخم مرغ از برندهاي مختلف از فروشگاه‌هاي مواد غذايي شهر تهران جمع آوري شد. پس از آماده سازي نمونه‌ها، مقادير فلزات سنگين آرسنيک، کادميوم، سرب، نيکل، مس، آهن و روي با استفاده از دستگاه ICP-OES  سنجيده شد. آناليز داده‌ها با استفاده از برنامه نرم افزار آماري SPSS و (Excel (V.2.26 انجام گرفت. جهت مقايسه ميزان فلزات سنگين بين برندهاي مختلف از آناليز واريانس و کروسيکال واليس استفاده شد. 

يافته‌ها: نتايج نشان داد که ميانگين غلظت فلزات برحسب ميلي‌گرم بر کيلوگرم در تخم مرغ به ترتيب براي کادميوم 01/0، سرب 074/0، آرسنيک 03/0، نيکل  014/0، مس 46/1، آهن 37/34 و روي 55/12 است. فلز آهن بیشترین و کادمیوم کمترین مقدار دريافت روزانه را از طریق مصرف روزانه تخم مرغ به همراه دارد.

نتيجه گيري: مقادير فلزات در نمونه‌هاي تخم مرغ از حد مجاز پايين‌تر است و این تخم مرغ‌ها از اين جهت ايمن مي‌باشند. اما نظر به مهم بودن آلودگي مواد غذايي به فلزات از نظر سلامت همگاني، لزوم توجه به پايش مداوم آنها در تخم مرغ توصیه می‌گردد.