فصلنامه علمی پژوهشی بهداشت در عرصه

زمینه و اهداف: گرد و غبار حاصل از کوره های قوس الکتریکی توسط EPA جزء پسماندهای خطرناک طبقه بندی شده است. این مطالعه باهدف سنجش مقدار فلزهای سنگین در گرد و غبار و بررسی حذف آلاینده های آلی با استفاده از این پسماند خطرناک انجام گرفت.

مواد و روشها: با هماهنگی مدیریت کارخانه از محل دپوی گرد و غبار کوره قوس الکتریکی کارخانه فولاد اسفراین، نمونه ها برداشت گردید. در آزمایشگاه پس از هضم نمونه ها توسط تیزاب سلطانی، غلظت فلزهای سنگین با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد و برای تعیین مقدار شستشوی فلزهای سنگین از گرد و غبار، از آب مقطر با pH های مختلف1 ، ۳، ۵، ۷ و ۱۱ استفاده شد، ضمن اینکه برای بررسی توانایی گرد و غبار در جذب آلاینده های آلی از دستگاه اسپكتروفتومتری فرابنفش استفاده شد. تمامی مرحله های مطالعه حاضر طبق موازین اخلاقی اجرا گردید.

یافته ها: روند تغییر میانگین غلظت فلزهای سنگین در غبار برحسب mg/kg به صورت آهن<منیزیم<روی<منگنز<نیکل<سرب<مس<کادمیوم< کبالت به دست آمد. مطالعه آبشویی این پسماند نشان داد، یون فلزی کبالت در pH های بشترین میزان آبشویی را نسبت به عنصرهای مورد مطالعه دیگر دارد. متیلن بلو، اریوکروم بلاک T، رودامین و دگزامتازون در بین آلاینده های آلی مورد مطالعه ، بشترین مقدار جذب توسط گرد و غبار را داشتند.

نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد، بازیابی کنسانتره های آهن نسبت به فلزهای دیگر حاصل از این گرد و غبار، مناسب و مقرون به صرفه است و استفاده از گرد و غبار کوره قوس الکتریکی می تواند به عنوان جاذب مناسب، جایگزین جاذب های گران قیمت گردد.

زمینه و اهداف: دختران، مادران آینده هستند و برای بهبود تغذیه آنها، باید از دوران نوجوانی برنامه ریزی کرد. مدل پرسید علل آن دسته ازعوامل رفتاری که ارتباط تنگاتنگ با سلامت دارند را بررسی می کند. علل مؤثر بر رفتار در مرحله تشخیص آموزشی این مدل طبقه بندی گردیده است. لذا هدف این پژوهش تعیین عوامل مرتبط با مصرف میوه و سبزی ها در بین دانش آموزان دختر براساس مرحله تشخیص آموزشی مدل پرسید بود.

مواد و روشها: این مطالعه توصیفی تحلیلی در سال 1396 با شرکت 445 نفر از دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر بجنورد انجام شد. جهت نمونه گیری از روش د ومرحله ای استفاده شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر سؤالات مشخصات فردی و سنجش آگاهی، نگرش و مدل پرسید بود. داده ها پس از گردآوری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 و آزمون های متناسب تحلیل شدند. تمامی مراحل مطالعه حاضر طبق موازین اخلاقی اجرا گردید.

یافته ها: تحلیل آزمون رگرسیون چندگانه نشان داد که در مجموع سازه های مختلف مدل پرسید، 7/23 درصد از واریانس عملکرد مصرف میوه و سبزیها در دانش آموزان مورد مطالعه را تبیین می کردند. از بین سازه های مدل، آگاهی، عوامل قادرکننده و تقویت کننده سهم معنی داری در تبیین واریانس عملکرد مصرف میوه و سبزیها داشتند (P<0/05). بین عملکرد مصرف میوه و سبزیها و همه سازه های مدل پرسید همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت (P<0.001).

نتیجه گیری: نظر به ارتباط معنی دار سازه های مدل پرسید با عملکرد مصرف میوه و سبزی ها، پیشنهاد می شود، مداخلات آموزشی مناسب با استفاده از این مدل و با تأکید بر آگاهی و عوامل قادرکننده و تقویت کننده در مدارس صورت گیرد.

زمینه و اهداف: منگنز، به عنوان عامل تهدید کننده در آب اشامیدنی، ازطریق منابع طبیعی )سنگ( و منابع انسان ساخت )صنایع پتروشیمی( وارد منابع آب می شود . هدف این تحقیق کاربردی-تحلیلی، بررسي کارایی حذف منگنز، از آب آشامیدني شهري توسط پوسته تخم مرغ مي باشد.

مواد و روش ها: این تحقیق در مقیاس آزمایشگاهی و راکتور ناپیوسته انجام گردید. به نمونه آب آشامیدنی شهری تهران، مقادیر مشخصی از منگنز اضافه شد. کارایی حذف درحالات مختلف متغیرهای  (9-4) pH ، زمان تماس (30-90 دقیقه)، غلظت جاذب پوسته تخم مرغ (3-1 گرم بر لیتر) و غلظت منگنز (9-3 میلی گرم بر لیتر) مورد بررسي قرارگرفت. اندازه گیري غلظت منگنز باقیمانده بوسیله دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 525 نانومتر با روش پرسولفات انجام گرفت. نتایج با مدل های ایزوترم تعادلی لانگمیر و فروندلیچ و مدلهای سینتیک جذب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تمام مراحل پژوهش طبق موازین اخلاقی اجراگردید.

یافته ها: بهترین شرایط حذف 9 میلیگرم بر لیتر منگنز )راندمان 100 درصد( در زمان تماس 90 دقیقه، pH بهینه معادل 5/6 و غلظت 2 گرم بر لیتر پوسته تخم مرغ به دست آمد. فرآیند جذب از مدل سینتیکی جذب درجه اول  (R²>0/894)و مدل ایزوترم تعادلی فرندلیخ(R²>0/752)  پیروی می کند.

نتیجه گیری: به طور کلی یافته ها نشان دادند که روش پودر پوسته تخم مرغ، روشی مناسب، ارزان و کارآمد در حذف منگنز از آب آشامیدنی، در مقایسه با جاذب های دیگر، محسوب می شود.

زمینه و اهداف: نظارت بعنوان یکی از مهمترین کارکردهای مدیریت منابع انسانی، نقش مهمی در انگیزش و عملکرد کارکنان سلامت ایفا می کند. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت نظارت حمایتی از دیدگاه کارکنان و ناظران مراقبت های بهداشتی اولیه بود.

مواد و روشها: این مطالعه توصیفی- مقطعی با مشارکت 325 نفر از کارکنان و 92 نفر از ناظران آنها انجام شد. داده ها با استفاده از دو پرسشنامه تهیه شده بر اساس مرور گسترده متون که روایی و پایایی آنها تایید شد، جمع آوری گردید. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزار SPSS16 انجام شد. تمامی مراحل مطالعه حاضر طبق موازین اخلاقی اجرا گردید.

یافته ها: میانگین نمره وضعیت نظارت حمایتی از دیدگاه کارکنان 1/24±0/38و از دیدگاه ناظران  1/6±0/2از دو نمره و این تفاوت معنی دار بود (P<0/001) بود. از دیدگاه کارکنان حیطه ایجاد محیط خوشایند (1/64±0/4) و حیطه ایفای نقش مربی برای بهبود مهارت های ارائه دهندگان خدمات بهداشتی  (0/99±0/53) به ترتیب بیشترین و کمترین میانگین را داشته اند. از دیدگاه ناظران حیطه ارائه بازخورد دقیق (1/71±0/23)، بالاترین و حیطه منابع اختصاص داده شده به بازدید نظارتی  (1/35±0/42)، کمترین میانگین را داشته است.

نتیجه گیری: یافته ها نشان داد که برخی از حیطه های مهم نظارت در عرصه مورد بررسی کمتر حمایتی است. تدوین سیاست های جدید نظارتی در راستای تحقق نظارت حمایتی ضروری است. آموزش ناظرین در زمینه مهارت های مربیگری و ارائه بازخورد سازنده و اجرای نظام عادلانه مشوق ها نقش مهمی در این زمینه ایفا خواهد کرد.

زمینه و اهداف: ایمنی و رفتار ایمن از مهمترین مسائلی است که هر فرد در هر سطحی در محیط کار و زندگی باید به آن توجه نماید و غفلت از آن می تواند موجب صدمات جبران ناپذیری شود. از این رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی متغیرهای جوّ ایمنی، شایستگی ایمنی و گرانباری نقش به عنوان پیشبین های رفتار ایمن کارکنان شرکت پالایش گاز بیدبلند واقع در استان خوزستان می باشد.

مواد و روش ها: طرح پژوهش حاضر، همبستگی از نوع پیشبین است. جامعه آماری شامل تمامی کارکنان عملیاتی شاغل در شرکت پالایش گاز بیدبلند در سال 1394 می باشد. نمونه مورد پژوهش شامل 273 نفر بود، که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. در ابتدا شرکت کنندگان با استفاده از مقیاس رفتارهای ایمنی (صالح، 2010)، به دو گروه کارکنان ایمن و کارکنان ناایمن تقسیم شدند، سپس برای سنجش متغیرهای پژوهش، از مقیاس جو ایمنی )وینود کومار و باهاسی، 2009)، مقیاس شایستگی ایمنی )صالح، 2010) و پرسشنامه فشار کاری ادراکشده )سو، 2005)  استفاده گردید. داده ها از طریق روش تحلیل ممیز و با استفاده از نرم افزار SPSS16 مورد بررسی قرار گرفتند تحلیل شدند. تمامی مراحل پژوهش حاضر طبق موازین اخلاقی اجرا گردید.

یافته ها: یافته ها نشان داد که جو ایمنی (β=0/662)، شایستگی ایمنی (β=0/586) و گرانباری نقش (β=0/088) قادر به پیش بینی رفتار ایمن بوده و قادر هستند که کارکنان ایمن را از کارکنان ناایمن متمایز سازند (P<0/0001).

نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش، به مدیران سازمان ها پیشنهاد می شود که در برنامه های توسعه رفتار ایمن در محیط کار، متغیرهای اثرگذار بر رفتار ایمن ) جو ایمنی، شایستگی ایمنی و گرانباری نقش(  را لحاظ کنند.

زمینه و اهداف: مصرف صبحانه و میان وعده سالم نقش مهمي در سلامت جسمي و فكري کودکان دارد، به طوري که باعث افزاش قدرت یادگيري و شادابي کودکان مي گردد. هدف از این مطالعه تعیین آگاهی و نگرش مادران شهر اسلامشهر در خصوص مصرف صبحانه و میان وعده سالم در کودکان می باشد.

مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی می باشد. 315 دانش آموز پسر و دختر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و از مادران آنها برای شرکت در مطالعه دعوت به عمل آمد. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای که شامل مشخصات جمعیت شناختی و سؤالات مربوط به آگاهی و نگرش بود، گردآوری شد. روایی پرسشنامه به دو روش روایی صوری و محتوایی سنجیده شد. برای تعیین پایایی پرسشنامه مذکور نیز از روش های آزمون–باز آزمون و همسانی درونی استفاده شد. براي تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS16 و آزمون هاي t مستقل و ANOVA استفاده شد. تمامی مراحل مطالعه حاضر طبق موازین اخلاقی اجرا گردید.

یافته ها: نتایج نشان داد که ببین وضعیت اشتغال و سطح تحصیلات مادران با میانگین آگاهی و نگرش مادران تفاوت معنی داری وجود دارد (P<0/05) و وضعیت آگاهی مادران در خصوص مصرف صبحانه و میان وعده سالم در سطح ضعف  (P>0/05)، ولی نگرش آنها در سطح خوب ارزیابی شد (P<0/05).

نتیجه گیری: با توجه به نتا یج این تحقیق، در طراحي مداخلات تغذیه اي جهت مصرف صبحانه و میان وعده سالم در مادران دانش آموزان بهتراست بر استراتژي هاي افزاش آگاهی تاکيد شود.