فصلنامه علمی پژوهشی بهداشت در عرصه

زمینه و اهداف: بیمارستان‌ها جزء مراکز حیاتی هستند. حضور افراد آسیب پذیر وتجهیزات گرانبها، آسیب پذیری آنها را بالا برده است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی خطر آتش‌سوزی و شناسایی عوامل مؤثر بر میزان خطر آتش‌سوزی در یکی از بخش‌های پرخطر بیمارستان انجام گردید.

مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت مقطعی با استفاده از روش ارزیابی خطر آتش‌سوزی برای مهندسین در واحد ICU یکی از بیمارستان‌های شهر قزوین انجام گرفت. ریسک حریق با استفاده از معادلات موجود در روش و در نرم افزار EXCEL محاسبه و سهم مشارکت هر یک از فاکتورها محاسبه گردید. ملاحظات اخلاقی نظیر محرمانه بودن اطلاعات افراد ، به کارگیری افراد متخصص در فرآیند پژوهش و بی­طرفی پژوهشگران در جمع ­آوری ، تحلیل و گزارش داده‌ها و اطلاعات در این پژوهش رعایت گردید.

یافته‌ها: مقدار عددی ریسک برای ساختمان، ساکنین و فعالیت‌ها به ترتیب 815/0، 308/2 و 055/1 بود و در حیطه ساکنین و فعالیت‌ها در سطح غیرقابل قبول قرار گرفت. فاکتورهای ارتفاع (80/26%)، گسترش حریق (80/16%)، بار حریق (73/12%) و دسترسی (76/4%) عواملی بودند که بیشترین تاثیر را بر تراز ریسک داشتند و سه مورد اول در هر دو حیطه مشترک بودند.

نتیجه‌گیری: در ریسک حریق، فاکتورهایی وجود دارند که بیشترین سهم مشارکت را دارند از اینرو شناسایی و کنترل این عوامل ریشه‌ای بخصوص در فاز طراحی بیمارستان می‌تواند دستیابی به بیمارستان ذاتا ایمن‌تر را با هزینه کمتر محقق سازند. توصیه می­شود از ارزیابی­های تخصصی ریسک حریق در کنار نتایج اعتباربخشی و ایمنی بیمار استفاده شود.

زمینه و اهداف: پسماندهای مراکز بهداشتی- درمانی به لحاظ نقش عمده آن‌ها در گسترش انواع بیماری‌ها و همچنین آلودگی محیط دارای اهمیت ویژه‌ای هستند. هدف از انجام این مطالعه تعیین عملکرد دستگاه‌های غیرسوز بی‌خطرساز پسماند در بیمارستان‌های تحت پوشش دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی خوی می‌باشد.

مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی- مقطعی و مشاهده‌ای و در شش‌ماهه دوم سال 1399 و شش‌ماهه اول سال 1400 در کلیه بیمارستان‌های شهر خوی انجام‌شده است. اطلاعات لازم از طریق مشاهده مستقیم و به‌ روش مصاحبه با کارشناسان بهداشت محیط بیمارستان‌ها استخراج ‌شده است. عملکرد دستگاه‌ها از نظر فیزیکی (مکانیکی) و بیولوژیکی بررسی گردیده است. بررسی عملکرد مکانیکی توسط دماسنج و ثبات‌های دستگاه انجام شد و به‌منظور بررسی عملکرد بی‌خطرسازی بیولوژیکی از ویال اندیکاتور بیولوژیک استفاده شد. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و نرم‌افزار  Excel و SPSS تجزیه‌ وتحلیل شد. در تمام مراحل، ملاحظات اخلاقی مد­نظر قرار گرفت.

یافته‌ها: میانگین کل پسماندهای تولیدی در بیمارستان‌های خوی 65/731 کیلوگرم در روز و سرانه تولید زباله به ازای هر تخت فعال در روز 32/1 کیلوگرم برآورد شد. عملکرد همه دستگاه‌های بی‌خطرساز پسماند مورد بررسی، از نظر مکانیکی (100 درصد) و بیولوژیکی (100 درصد) مطلوب ارزیابی گردید.

نتیجه‌گیری: دستگاه‌های هایدروکلاو مورد بررسی به دلیل عملکرد مناسب از نظر شاخص‌های مکانیکی و بیولوژیکی و نیز تولید آلودگی کمتر  و هزینه‌های بی‌خطر سازی پایین‌تر و همچنین در صورتی ‌که توسط اپراتورهای ماهر و توانمند راهبری شوند می‌توانند بعنوان مناسب‌ترین گزینه در بین فناوری‌های مختلف مدیریت پسماندهای عفونی از امتیاز انتخاب بالاتری برخوردار باشند.

زمینه و اهداف: سرطان کولورکتال (Cancer Colorectal)، یک مشکل مهم بهداشتی و چهارمین سرطان شایع در جهان است. یکی از راه‌های ارتقا سلامت عمومی بزرگسالان، مراقبت‌های سلامتی از قبیل غربالگری سرطان و اقدامات درمانی به‌موقع است. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان باورهای مردم در خصوص غربالگری سرطان کولورکتال جمعیت 50-69 سال شهری و روستایی در شهرستان فریدونکنار انجام شده است.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی، تعداد 220 نفر افراد بالای 69-50 سال مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر فریدونکنار در زمستان 98 وارد مطالعه شدند. نمونه‌ها به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. از پرسشنامه جمعیت‌شناختی و الگوي اعتقاد بهداشتي چمپیون (Champion Health Belief Model) برای بررسی میزان باورهای مردم استفاده شده است. تمامی مراحل مطالعه حاضر طبق موازین اخلاقی اجرا گردید. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS20 و آزمون‌هاي آمار توصیفی و رگرسیون لجستیک مورد آنالیز قرار گرفتند.

یافته‌ها: بررسی نتایج نشان داد که از میان خرده مقیاس‌های بررسی شده مدل اعتقاد بهداشتی، خرده مقیاس خودکارآمدی بیشترین میانگین و خرده مقیاس حساسیت درک شده کمترین میانگین نمره را داشته‌اند. متغیرهای ابتلا به سرطان، حساسیت درک‌ شده، شدت درک شده و موانع درک شده با انجام غربالگری سرطان کولون ارتباط معنی‌داری داشت.

نتیجه‌گیری: بررسی نتایج مطالعه حاضر نشان داد میزان آگاهی و انجام رفتارهای غربالگری در افراد بالای 50 سال پایین بوده است. نیمی از افراد حساسیت نسبت به سرطان کولورکتال را درک نکرده‌اند و بیش از نیمی از افراد موانع زیادی را در امر غربالگری درک کرده‌اند.

زمینه و اهداف: در مطالعه حاضر شوری نان­ در نانوایی­های شهرستان­های ورامین و پاکدشت با دستگاه شوری‌سنج آتاگو اندازه­‌گیری و نتایج آن با روش آزمایشگاهی موهر مقایسه گردید.

مواد و روش‌ها: در این بررسی شوری 676 نمونه نان به وسیله دستگاه شوری‌سنج دیجیتال رفراکتومتر آتاگو سنجش و سپس نتایج با روش موهر مقایسه گردید. همچنین توانایی تشخیص آن دستگاه با روش ارزش تشخیصی در شاخص­های حساسیت، ویژگی، صحت و ارزش­ اخباری دستگاه بررسی گردید. در تمام مراحل، ملاحظات اخلاقی مد­نظر قرار گرفت.

یافته­ ها: میانگین وانحراف معیار شوری نان در شهرستان پاکدشت به روش موهر برای نان بربری، تافتون، سنگک و لواش 42/0±51/0، 57/0±58/0، 45/0±60/0 و 49/0±53/0 بود و این مقادیر توسط دستگاه شوری­سنج آتاگو مدل Pal-Salt برای نان­های بربری، تافتون، سنگک و لواش 56/0±42/0، 55/0±43/0، 66/0±44/0، 61/0± 43/0 بدست آمد. میانگین شوری نان در شهرستان ورامین به روش موهر برای نان­های بربری، تافتون، سنگک و لواش 32/1±80/0، 09/1±81/0، 10/1±82/0 و 98/0±78/0 همچنین طبق پاسخ شوری­ سنج فوق برای نان بربری، تافتون ،سنگک و لواش 03/1±56/0، 89/0±58/0، 85/0±60/0 و 81/0±57/0 بدست آمد. حساسیت، ویژگی، توانايي تشخيص موارد شوري بالاتر از استاندارد، توانايي تشخيص موارد شوري پايين­تر از استاندارد، درستنمایی مثبت و منفی به ترتیب35/80 ، 37/88 ، 97/77 ، 77/89 ، 91/6، 22/0 درصد محاسبه شد.

نتیجه­ گیری: توانایی دستگاه شوری­ سنج مدل آتاگودر شناسایی موارد کمتر از حد استاندارد میزان 35/80 درصد بوده و همچنین شناسایی موارد تشخیص بالاتر از حد استاندارد 97/77 درصد می­باشد، لذا می­توان آن را به عنوان یک آزمون مناسب مد­نظر قرار داد.

زمینه و اهداف: فناوری‌های اطلاعات، ابزارهای با ارزشی در آموزش و ارتقاء سلامت هستند و برای بررسی سطح آگاهی و عملکرد جامعه بسیار سودمند می‌باشند. لذا هدف این تحقیق بررسی تاثیر آموزش از طریق موبایل بر نحوه انجام خودآزمایی پستان بود.

مواد و روش‌ها: مطالعه شبه تجربی بود و به صورت مداخله آموزشی در سال1399 در 56 خانه‌ بهداشت شهرستان کهنوج با رعایت ملاحظات اخلاقی (تایید کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی کرمان) انجام شد. جامعه پژوهش 40 بهورز زن شاغل در خانه‌های بهداشت بودند که به صورت سرشماری انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته که شامل 3 بخش اطلاعات دموگرافیک، آگاهی و عملکرد بود، جمع‌آوری شدند. پرسشنامه‌ها از طریق واتساپ ارسال، پاسخ‌ها نیز با استفاده از واتساپ دریافت، سپس فایل‌های آموزشی نیز با واتساپ برای نمونه‌ها ارسال شدند. یک ماه بعد از آموزش مجدداً پرسشنامه‌ها توزیع و پاسخ‌ها دریافت گردیدند. داده‌ها با SPSS20 و آزمون‌های توصیفی (میانگین و فراوانی) و تحلیلی t وابسته انجام گردید.

یافته‌ها : نتایج نشان داد بین میانگین نمرات آگاهی 5/3 و 87/5 و عملکرد 15/3 و 8/5 به ترتیب قبل و بعد از آموزش تفاوت وجود داشت. همچنین بین مدرک تحصیلی با آگاهی و عملکرد و بین منابع اطلاعاتی با آگاهی رابطه معناداری(P<0.0001) وجود دارد. اما بین منابع اطلاعاتی با عملکرد رابطه معناداری یافت نشد (P=0.1).

نتیجه‌گیری : خودآزمایی، ساده‌ترین روش غربالگری در تشخیص زودرس سرطان پستان است. آگاهی و عملکرد افراد باعث کاهش مرگ ناشی از این سرطان می‌شود و لازمه این رفتار آموزش مستمر است.

زمینه و اهداف: میزان سواد با سطح سلامت ارتباط بسیار قوی دارد، اما این ارتباط در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این نوشتار شناسایی شواهد بومی تاثیر سطح سواد بر سلامت در مطالعات داخلی است.

مواد و روش­ها: مرور گزارشات سازمانی داخلی و خارجی در مورد شاخص­های سلامت و سواد در ایران مورد بررسی قرار گرفت. برای یافتن مطالعات مرتبط انجام شده در ایران پایگاه‌های داده‌ی داخلی و انگلیسی زبان از سال‌های 1400-1384، مورد جستجو قرار گرفتند.

یافته ها: سواد و سلامت در ایران در نیم قرن اخیر پیشرفت­های مهمی داشته است؛ ولی هنوز به سطح ایده­آل نرسیده­اند. شواهد بومی نیز تأیید کننده ارتباط سواد و سلامت در مطالعات ایران هستند. مطالعات متعدد داخلی نشان داده­اند که بی‌سوادی و کم سوادی ارتباط معناداری با امید زندگی کمتر، شانس ابتلاء بیشتر به بیماری­ها و مواجه با عوامل خطر سلامت و نیز مرگ و میر بیشتر برای فرد و نیز فرزندان وی داشته است.

نتیجه­ گیری: با توجه به شواهد داخلی و جهانی در زمینه تاثیر مهم سطح سواد بر سلامت، برای ارتقاء شاخص­های سلامت لازم است بی‌سوادی و کم‌سوادی به عنوان یک عامل خطر مهم سلامت و یک تعیین‌کننده‌ی اجتماعی کلیدی مهم بیش از پیش مورد توجه مدیران و محققان سلامت به خصوص در مناطق کم برخوردار در نظر گرفته شود.