راهنمای برنامه واکنش اضطراری برای تخلیه ایستگاه های ناایمن متروی تهران در زلزله
ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت ها,
دوره 11 شماره 3 (1402),
12 March 2024,
صفحه 163 - 153
https://doi.org/10.22037/iipm.v11i3.44363
سابقه و هدف: در اکثر کشورهای دنیا، ایستگاه های مترو به علت قرارگیری در اعماق زیاد، به عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار می گیرند. ولی در کشور ما، بسیاری از این ایستگاه ها در نزدیکی سطح زمین اجرا شد ه اند و به همین علت شدت حرکت ناشی از زلزله در آنها بالا بوده و آسیب دیدگی لرزهای تجهیزات آن ها نیز بسیار محتمل است که می تواند منجر به ناایمن شدن فضا برای مسافران گردد. بر این اساس، این پژوهش با هدف ارائه الگویی جهت برنامه ریزی واکنش اضطراری برای تخلیه ایستگاه های ناایمن مترو در زلزله احتمالی آینده انجام شده است.
روش کار: این پژوهش کاربردی در 4 مرحله انجام شد. در مرحله اول تحلیل وضعیت موجود ایستگاه های مترو شهر تهران انجام شد. در مرحله دوم یک چک لیست ارزیابی ایستگاه های مترو طراحی شد. چک لیست شامل 8 گویه بود که توسط نویسندگان تکمیل شد. در مرحله سوم، برخی ایستگاه های متروی تهران مانند قلهک، امام خمینی، دروازه دولت و خیام برای مشاهده میدانی انتخاب شدند. معیارهای اصلی انتخاب ایستگاه ها وقوع در پهنه شدت بسیار زیاد زلزله و نزدیکی ایستگاه به سطح زمین بود. در مرحله چهارم، اطلاعات بدست آمده جمع بندی و بر مبنای آن یک راهنمای برنامه ریزی اضطراری تدوین گردید.
یافته ها: متروی کلانشهر تهران، با جابه جایی بیش از دو و نیم میلیون مسافر در روز، نقش عمده ای در سفرهای درون شهری ایفا می کند. بسیاری از ایستگاه های متروی تهران، می توانند پس از وقوع زلزله به عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار گیرند، ولی مطالعه ما نشان داد که شمار قابل توجهی از آنها ناایمن محسوب می شوند. تدوین برنامه فوریت ها و ابلاغ راهنمای واکنش اضطراری برای تخلیه اضطراری می تواند نخستین گام در بهبود وضعیت ایمنی مترو محسوب شود.
نتیجه گیری: به دلیل اهمیت ایستگاه های مترو در هنگام وقوع زلزله و پس از آن، به کار بستن موارد زیر می تواند به بهبود وضع موجود کمک کند: بکارگیری دستگاه ها و تابلوهای هشدار سریع، آموزش رانندگان قطارها برای توقف در نزدیک ترین ایستگاه و خروج ایمن مسافران، آموزش مسؤولین ایستگاه ها برای راهنمایی صحیح مسافران جهت خروج سریع و ایمن از ایستگاه، آموزش مسافران برای تخلیه قطار و چگونگی پناه گیری در ایستگاه که این همه با طراحی برنامه واکنش اضطراری و تخلیه این ایستگاه ها در راستای کاهش تعداد تلفات در زلزله های احتمالی آینده امکان پذیر می گردد.
به این مقاله، به صورت زیر استناد کنید:
Hosseini M, Ostovar Izadkhah Y. Guidelines on Earthquake Emergency Response Planning for Evacuation of Tehran Unsafe Subway Stations. 2023;11(3):153-163. https://doi.org/10.22037/iipm.v11i3.44363