رویکرد پزشکان مسلمان به اخلاق پزشکی در دوره تمدن اسلامی، مطالعه موردی آثار اسحق بن علی الرهاوی و محمدحسین عقیلی خراسانی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 8 شماره 28 (1395),
7 آبان 2019,
صفحه 7-17
https://doi.org/10.22037/mhj.v8i28.22647
زمینه و هدف: دستاورد پزشکان مسلمان در اخلاق پزشکی حاصل توجه ویژهای است که آنان به مسائل اخلاقی در حرفه خویش داشتهاند. این نگرش در پرتو آموزههای اسلامی به ثمر نشسته و در تاریخ پزشکی اسلامی جایگاهی ویژه یافته است. میراث ارزشمند آنان امروز میتواند در ساماندهی رویکرد نوین مسلمانان به مسائل اخلاق پزشکی مؤثر باشد.
مواد و روشها: این پژوهش کوشیده است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، کتاب «ادبالطبیب» اثر معروف «اسحق بن علی الرهاوی» پزشک نامی قرن سوم قمری و کتاب «خلاصهالحکمه» اثر «حکیم میرمحمدحسین عقیلی خراسانی» دانشمند برجسته قرن دوازدهم قمری را مورد بررسی قرار داده، رهنمودها و دستورالعملهای اخلاقی آنان را در حیطه خدمات بهداشتی و درمانی به دست آورده، دستهبندی کند، سپس با تتبع و تحلیل یافتهها، اصول اخلاق پزشکی مورد نظر آنان را استنتاج نماید.
یافتهها: پژوهش حاضر نشان میدهد مبنای توصیهها و دستورالعملهای اخلاقی در آثار رهاوی و عقیلی خراسانی در تعامل پزشک و بیمار در چارچوبی مشابه ناظر به هفت اصل اخلاقی: توکل به خدا، سودرسانی، عدم آسیبرسانی، عدالت، امانتداری، شفقت و احسان است.
نتیجهگیری: مطابقت اصول اخلاقی به دستآمده از آثار این دو دانشمند حاکی از آن است که اصول هفتگانه مذکور از اصول مهم اخلاق پزشکی در دوره اسلامی بوده است که پزشکان بر پایبندی و مراعات آنها تأکید نمودهاند.