فصلنامه علمی پژوهشی بهداشت در عرصه

زمينه و هدف: شستشوی خاک با کمک سورفاکتانت‌ها یک فن آوری با پتانسیل بالا برای حذف PAHs از خاک و انتقال آنها به فاز آبی می‌باشد. عملکرد این فرآیند تحت تاثیر پارامترهایی از قبیل غلظت سورفاکتانت، زمان شستشو، نسبت حجم محلول سورفاکتانت به خاک (L/S) و حضور مواد آلی طبیعی می‌باشد، که در این پژوهش با استفاده از سورفاکتانت غیر یونی Tween 80  مورد بررسی قرار گرفت.   

مواد و روش‌ها: به نمونه‌های خاک آلوده شده به فنانترن، محلول سورفاکتانت با سه غلظت mg/l 500، 2750 و 5000، نسبت‌های حجم محلول سورفاکتانت به خاک v/w) ml/g)10، 20، 30، سه سطح غلظتی اسید هیومیک (به عنوان مواد آلی طبیعی) 0، 10 و 20 میلی گرم بر لیتر اضافه و به مدت 2، 13و24 ساعت بر روی شیکر قرار داده شدند. پس از طی زمان‌های مذکور از محلول‌ها نمونه برداری شد و نمونه‌ها برای سنجش غلظت فنانترن به HPLC تزریق شدند. این مطالعه بر اساس طراحی مرکب مرکزی با استفاده از روش سطح پاسخ در 29 دوره آزمایش انجام و از نرم افزارهای  Design-Expert V.7 و Excel برای طراحی و آنالیز نمونه‌ها استفاده شد و داده‌ها با استفاده از آزمون آماری آنالیز واریانس (ANOVA) تجزیه و تحلیل شدند.

يافته‌ها: حداکثر راندمان حذف (35/77%) در غلظت سورفاکتانت 5000mg/l، نسبت محلول سورفاکتانت به خاک v/w 30، زمان شستشوی 24 ساعت و عدم حضور اسید هیومیک به دست آمد. غلظت سورفاکتانت با میزان تاثیر  برابر با  03/82% موثرترین عامل در حذف فنانترن بود. فاکتور L/S نیز دیگر عامل معنی دار (0001/0= PValue) بود. همچنین بر هم کنش دو فاکتور غلظت سورفاکتانت و L/S نیز دارای تاثیر مثبت معنی دار بر حذف فنانترن بوده است. اما اسید هیومیک (797/0= PValue) و مدت زمان شستشو (136/0= PValue) فاکتورهای معناداری نبودند.

نتيجه گيري: با در نظر گرفتن شرایط طبیعی خاکهای ایران که حاوی حدود 3 تا 6 درصد مواد آلی می‌باشند، شرایط بهینه‌ شستشوی خاک آلوده به غلظت بالایی از فنانترن (حدود 500 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) در حداقل زمان شستشو بر مبنای پیشنهاد روش سطح پاسخ با مطلوبیت 1/95% عبارتست از غلظت سورفاکتانت mg/l 500، (v/w L/S) 30 زمان شستشو 2 ساعت و mg/l 1/2 (3/6%) اسید هیومیک می باشد.

چكيده

زمينه و هدف: ورود داروها و باقیمانده‌های دارویی به محیط‌های آبی و پایداری آنها در محیط به عنوان یک مساله مهم در محیط زیست مطرح می‌باشد. هدف از این تحقیق بررسی کارایی فرآیند پراکسی الکتروکواگولاسیون در حذف COD آنتی‌بیوتیک آزیترومایسین از فاضلاب می‌باشد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه در راكتور در مقیاس آزمایشگاهی و روي نمونه‌های سنتتیک از آنتی‌بیوتیک آزیترومایسین انجام گرفت. در اين تحقيق تاثير پارامترهایی چون زمان واكنش، غلظت پراکسید هیدروژن، دانسیته جریان و pH بر راندمان حذف COD آنتی بیوتیک آزیترومایسین مورد بررسی قرار گرفت. 

يافته‌ها: نتايج نشان دهنده تاثير غلظت اوليه آنتي بيوتيك، pH، دانسیته جريان، زمان واكنش و غلظت پراكسيد هيدروژن بر راندمان حذف بود. بیشترین راندمان حذف COD، 6/95 درصد، با غلظت 100 میلی گرم بر لیتر آنتی‌بیوتیک آزیترومایسین در زمان واكنش 60 دقیقه، دانسیته جریان 20 میلی آمپر بر سانتی متر مربع، pH برابر 3 و غلظت 5/1 میلی گرم بر لیتر پراکسید هیدروژن، به دست آمد.

نتيجه گيري: روش پراكسي الكتروگواگولاسيون در حذف آنتي بيوتيك آزيترومايسين از فاضلاب كارآئي مناسبي دارد. گرچه از نظر اقتصادي بايد بررسي بيشتري در مقايسه با روش‌هاي ديگر صورت گيرد.

زمينه و هدف: مواد رنگزا به طورگسترده در صنایع مختلف مورد استفاده قرارگرفته و توسط فاضلابهای فرایندهای مختلف به محیط دفع و باعث بروز اثرات مزمن و یا حادی بر روی میکروارگانیسمها می‌شوند. این مواد رنگزا نور ورودی به آب را جذب و منعکس کرده و باعث کاهش فتوسنتز جلبکها و اثر سوء بر زنجیره غذایی می‌شوند. از اینرو هدف از این مطالعه استفاده از نانوذرات اکسید منیزیم سنتزشده، در فرایند ازن زنی کاتالیزوری غیرهمگن جهت حذف رنگزای راکتیو قرمز 120 از فاضلاب سنتتیک تعیین شد.

مواد و روش‌ها: نانوذرات اکسید منیزیم به روش سل-ژل سنتز شده وتاثیر فاکتورهایی مانند pH محلول، زمان واکنش، دوز کاتالیست و غلظت اولیه رنگزا بر روی راندمان حذف مورد مطالعه قرار گرفتند.

يافته‌ها: طبق نتایج حاصله مقدار pH بهینه برای فرایند 10 و دوز بهینه کاتالیست برابر با 3 گرم در لیتر بدست آمد. تحت شرایط بهینه بالا، راندمان حذف 100 درصد برای 500 میلی گرم در لیتر رنگزا بعد از 12 دقیقه حاصل شد و نانوذرات اکسید منیزیم راندمان حذف را در مقایسه با ازن زنی تنها (بدون حضور کاتالیست) 49 درصد افزایش دادند.

نتيجه گيري: در pH قلیایی و حضور مقدار اندکی کاتالیست تجزیه ازن و تولید رادیکال افزایش یافته و راندمان حذف افزایش می‌یابد. افزایش غلظت اولیه رنگزا باعث کاهش راندمان حذف می‌گردد که در صورت نیاز می‌توان این کاهش راندمان را با استفاده از افزایش دوز ازن زنی و یا زمان ازن زنی افزایش داد.

زمینه و هدف:  سلامت یک از ابعاد مهم در در تحلیل فقرچندبعدی کودک است، از طرفی مواجه خانوارها با پرداخت های کمرشکن منجر به فقر سلامت خانوار می گردد. نظر به اهمیت دوران کودکی و نیز  اندازه گیری شاخص هاي فقر سلامت در اطلاع رساني به برنامه ريزان نسبت به اثرات توزيعي راهبردهای سیاستی و نیز رفاه خانوار، هدف مقاله حاضر محاسبه و تحلیل روند فقر سلامت خانوارهای دارای کودک در کشور طی دوره زمانی 1391-1363می باشد.

مواد و روش ها: این تحقیق از جمله مطالعات روند می باشد که با استفاده از داده های پیمایش هزینه – درآمد جریان فقر سلامت خانوارهای دارای کودک در چهار گروه سنی را با رویکرد داده های شبه ترکیبی(و استفاده از شاخص فقر فوستر، گریر و  توربک) مورد بررسی قرار می دهد. لازم به ذکر است که در انجام محاسبات از نرم افزار های Stata11 و Excel بهره گرفته شد.

یافته ها: نتایج نشان داد که نرخ فقر سلامت در سال 1373 بالاتر از سالهای دیگر در تمام گروه های سنی بوده است. نرخ فقر سلامتی در خانوارهای گروه سنی 15-11 ساله در دوره های اخیر(انتهای برنامه چهارم توسعه و شروع برنامه پنجم)  روندی صعودی داشته اما در سایر گروه های سنی با نوساناتی همراه بوده است.

نتیجه گیری: به طور کلی در اغلب گروه های سنی نرخ فقر سلامت دارای نوسان و میزان آن نیز در سالهای مطالعه بالا بوده است. نوسانات بالای این شاخص در طول برنامه های توسعه نشان می دهد که سیاستهای پایدار و منسجمی برای کاستن از مواجه خانوارهای دارای کودک با هزینه های کمرشکن سلامت تدوین نگردیده است. در انتهای مقاله در راستای کاهش میزان و شدت فقر سلامت خانوارها پیشنهاداتی ارائه گردیده است.

زمينه و هدف: صنعت سیمان منبع مهم تولید آلاینده‌های خطرناک می‌باشد. اگرچه اندازه گیری‌هایی توسط کارشناسان محیط زیست انجام گرفته اما ارزیابی دقیق میزان انتشار آلاینده‌ها که می‌تواند بعنوان داده اولیه در مدل سازی آلودگی هوا و بررسیهای مدیریتی مورد استفاده قرار گیرد، موجود نمی‌باشد. هدف از این مطالعه، اندازه گیری و بررسی مقادیر نشر جرمی گازهای آلاینده خروجی از الکتروفیلتر و پیش گرمکن کارخانه سیمان دورود می‌باشد.

مواد و روش‌ها: در این پژوهش مقادیر مختلف غلظت حجمی(ppm) گازهای اندازه گیری شده بوسیله دستگاه سنجش Testo مدل XL350 پس از استاندارد سازی فشار و دما بر اساس قانون گازهای ایده آل به غلظت جرمی(mg/m³) تبدیل شدند. سپس میزان انتشار جرمی(g/s) گازها با توجه به اندازه دبی خروجی دودکش محاسبه گردید.

يافته‌ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که مقادیر حجمی گازها بالاتر از استاندارد آلاینده‌های خروجی از دودکش صنایع سیمان (الکتروفیلتروپیش گرمکن) می‌باشد. میزان تولید گازهای آلاینده CO و SO₂ در فصل زمستان افزایش یافته است که عمده دلیل آن استفاده از مازوت به عنوان سوخت کوره در این فصل می‌باشد.

نتيجه گيري: این روش در مدل سازی پراکنش گازها کاربرد دارد. به منظور پایش زیست محیطی آلاینده‌های خروجی لازم است که این آلاینده‌ها در فواصل دورتر و در اطراف کارخانه سیمان نیز مورد بررسی قرار گیرند.

چكيده

زمينه و هدف: فلوراید ماده سمی برای انسان محسوب می‌شود. هدف در اين تحقيق كاربردي-تحليلي بررسي تعيين درصد حذف فلوراید، از آب آشاميدني شهري توسط رآكتور ناپيوسته تلفیقی الكتروشيميايي و ماده شیمیایی پلی آلومینیوم کلراید (PAC) مركب از الكترودهاي مس- مس مي‌باشد. 

مواد و روش‌ها: نمونه آب آشاميدني شهري داراي فلوراید تهيه گرديد. کارايي حذف در حالت‌های مختلف متغيرهاي pH (9-2/4)، زمان تماس (40-10 دقيقه)، غلظت mg/L) PAC 50-10)، فاصله الكترود (cm 5/1)، غلظت فلوراید (mg/L 9-3) و چگالي جريان (mA/cm² 5/4-5/1) مورد بررسي قرار گرفت.

يافته‌ها: مقدار حذف غلظت فلوراید mg/L 9 در فاصله cm 5/1 الکترود، شرایط بهینه چگالي جريان mA/cm² 5/4 و زمان الكتروليز 40 دقيقه در pH برابر 5/7  درسيستم الكتروشيميايي 87/0% بدست آمد. مقدار حذف غلظت فلوراید  mg/L 3 در فاصله cm 5/1 الکترود، در شرایط بهینه چگالي جريان mA/cm² 3 و زمان الكتروليز 40 دقيقه در pH برابر 5/7 در سيستم الكتروشيميايي 100%  بدست آمد. مقدار حذف غلظت فلوراید mg/L 9 در سيستم تلفیقی الكتروشيميايي و ماده شیمیایی در فاصله cm 5/1 الکترود، شرایط بهینه چگالي جريان mA/cm² 5/4، زمان 10 دقيقه و pH برابر 5/7 در غلظت PAC، 30 میلی گرم در لیتر، 100% بدست آمد. حذف غلظت فلوراید mg/L 3 نیز در سیستم تلفیقی الکتروشیمیایی و ماده شیمیایی PAC در فاصله cm 5/1 الکترود، شرایط بهینه چگالي جريان mA/cm² 5/4، زمان 10 دقيقه و pH برابر 5/7 در غلظت PAC، mg/L 10 100% بدست آمد.

نتيجه گيري: يافته ها نشان دادند كه فلوئورزدایی آب آلوده، بوسیله رآكتور تلفیقی الكتروشيميايي ناپيوسته و ماده شیمیایی PAC عملي است و رآكتور ناپيوسته تلفیقی الكتروشيميايي و ماده شیمیایی PAC موثرتر از رآكتور ناپيوسته الكتروشيميايي است.