فصلنامه علمی پژوهشی بهداشت در عرصه

زمينه و اهداف: سنجش و تعیین مؤلفه‌های کیفیت زندگی کاری از نگرانی‌های مهم مدیریت منابع انسانی است. هدف از این مطالعه بررسي رابطه بين كيفيت زندگي كاري با بیماری‌های اسكلتي عضلاني(MSDs) و افت شنوايي به‌عنوان يکي از شاخص‌هاي سلامت HSE در يك شرکت خودروسازی است.

مواد و روش‌ها: مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماري ۳۹۲ نفر از کارکنان شرکت خودروسازی است که از میان کارکنان بخش‌های مختلف به‌طور تصادفی انتخاب شدند. با استفاده از پرسشنامه كيفيت زندگي كاري NIOSH، چارت بدن و نمودار شنوايي، داده‌هاي جمع‌آوری گردید. از نرم‌افزارSPSS23  به‌منظور ثبت داده‌ها و تحلیل آن استفاده شد. تمامی مراحل مطالعه حاضر طبق موازین اخلاقی اجرا گردید.

يافته‌ها: ميانگين کيفيت زندگي کاري 171/13، حداقل و حداکثر آن به ترتیب 101 و 212 به دست آمد. بر اساس يافته‌ها، بيشترين احساس درد در انتهاي کمر با فراواني 40/31% و کمترين ميزان مربوط به كف دست چپ با فراواني 6/38% است. بررسي وضعيت معلوليت شنوايي نشان مي‌دهد كه 6/3% از افراد دچار معلوليت شنوايي مي‌باشند. بر اساس آزمون‌هاي آماري، بين کيفيت زندگي کاري و ميزان بيماري‌هاي اسكلتي عضلاني (p=0.000) و همچنين ميزان افت شنوايي (p=0.000)، رابطه معناداري وجود دارد.

نتيجه‌ گيري: بين کيفيت زندگي کاري و سطح ايمني و بهداشت، سلامت روان، سطح سلامت جسمي و اشتغال در محيط پرسروصدا نيز ارتباط معني‌داري وجود دارد. در صورت مديريت صحيح مؤلفه‌های کیفیت زندگی کاری، امکان بهبود شاخص‌های سلامت در سازمان و به پیرو آن بهبود کیفیت زندگی کاری وجود دارد.

زمینه و اهداف: پرفشاری خون مشکل بهداشتی در سراسر جهان می­باشد. در کشورهای با درآمد کم و متوسط حدود نیمی از افراد مبتلا از بیماری خود آگاه هستند، نیمی از آنان، درمان دریافت می­کنند و اکثر آن­ها فشارخون خود را کنترل نمی­کنند. آموزش بهداشت، به­ویژه استفاده از نظریه­ها و الگوها، مداخله­ای مهم جهت کنترل فشارخون می­باشند. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان تأثیر آموزش مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی بر کاهش پرفشاری خون در زنان سالمند تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال 97-1396 انجام شد.

مواد و روش­ها: مطالعه­ حاضر مطالعه­ای مداخله­ای از نوع قبل و بعد می­باشد که به روش نمونه­گیری در دسترس روی 39 نفر از زنان سالمند 79-60 ساله مبتلابه پرفشاری خون انجام شد. با توجه به تمامی موازین اخلاقی، مشخصات جمعیت شناختی در برگه ثبت یادداشت شد و فشارخون اندازه­گیری شد. مداخله آموزشی طی سه جلسه­ 45 دقیقه­ای انجام شد و فشارخون یک ماه پس از پایان مداخله اندازه­گیری شد. داده­ها با استفاده ازSPSS و به کمک آمار توصیفی و آزمون تی زوجی تجزیه ­و ­تحلیل شدند.

یافته‌ها: میانگین فشارخون سیستولیک و دیاستولیک پیش از مداخله 13/7±145/3 و 5/8±93/4 میلی­متر جیوه بود که پس از آموزش به 13/2±142/5 و7±91/4 میلی­متر جیوه رسید که این اختلاف در فشارخون سیستولیک معنادار بود (0/046=p) اما در فشارخون دیاستولیک معنادار نبود.

نتیجه‌گیری: آموزش مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی در کاهش فشارخون زنان سالمند مبتلا به پرفشاری خون مؤثر بوده است. پیشنهاد می­گردد از این مدل به‌منظور آموزش کنترل پرفشاری خون در زنان سالمند استفاده گردد.

سابقه و اهداف: مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان‌ها، مهم‌ترین سازمان‌ها در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی برای حفظ سلامتی مردم و جامعه می‌باشند. از طرفی کیفیت زندگی کاری مطلوب برای حفظ و انگیزش کارکنان در هر سازمانی لازم است. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت زندگی کاری و عوامل مرتبط بر آن در کارکنان نظام سلامت انجام گرفت.

مواد و روش‌ها: این مطالعه به صورت مقطعی و تمام شماری بر روی 158 نفر از کارکنان شاغل در بخش‌های پرستاری، علوم آزمایشگاهی، رادیولوژی و اتاق عمل بیمارستان امام خمینی و مراکز بهداشتی درمانی شهری و شهری/روستایی شهرستان اسلام آباد غرب انجام گرفت. برای جمع‌آوری داده‌ها از سوالات دموگرافیک و پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون استفاده شد. تمام مراحل مطالعه با رعایت کلیه موازین اخلاقی پژوهش انجام شد. داده‌ها با استفاده ضریب همبستگی اسپیرمن، کروسکال والیس و من ویتنی در نرم‌افزار SPSS نسخه 19 آنالیز شدند.

یافته‌ها: از بین افراد شرکت‌کننده 36/7 درصد کارکنان کیفیت زندگی کاری پایین، 61/4 درصد کیفیت زندگی کاری متوسط و 1/9 درصد کیفیت زندگی کاری بالا داشتند. همچنین کیفیت زندگی کاری با متغیرهای جنسیت، سن، وضعیت تأهل، محل خدمت، شغل دوم، الگوی کاری، سطح تحصیلات و وضعیت استخدامی رابطه معنی‌داری نداشت (0.05<p).

نتیجه‌گیری: با توجه به این‌که اکثر کارکنان نظام سلامت سطح کیفیت زندگی کاری پایین و متوسطی داشتند، انجام مداخلات لازم مانند بهبود شرایط کاری، روابط بهتر بین کارکنان، حمایت بیشتر مالی و معنوی از کارکنان، به‌منظور ارتقاء کیفیت زندگی کاری ضرری به نظر می‌رسد.

زمینه و اهداف: بارداری دارای عوارض خاص خود است، لذا اطلاع رسانی به زنان در مورد علائم خطر امری حیاتی است. این مطالعه با هدف بررسی اثر بخشی آموزش از طریق موبایل در زمینه علائم خطر بارداری طراحی شده است.

مواد و روش‌ها: مطالعه مداخله‌ای از نوع تجربی بوده و تعداد 120 نفر از مادران باردار، به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. زنان به طور تصادفی به دو گروه مداخله و شاهد تقسیم شدند. در گروه مداخله، 21 پیام متنی روزانه در رابطه با علائم خطر و شکایات شایع ارسال گردید و پس از آن مجددا در طی دو هفته نکات مهم پیام‌ها به عنوان پیام یادآور ارسال شد. اطلاعات توسط پرسشنامه جمع‌آوری گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخة 22 و آزمونهای آماری آنالیز واریانس با تکرار مشاهدات، فریدمن و کوکران انجام شده و سطح معناداری آماری 05/0 لحاظ گردید. تمامی مراحل مطالعه حاضر، طبق موازین اخلاقی اجرا گردید.

یافته‌ها: پس از اعمال مداخله، نمره  آگاهی در گروه مداخله، بهبود یافته (p<0.001) و تغییرات مشاهده شده در گروه مداخله بیشتر از گروه شاهد بوده است (p<0.001). نمره رفتار در هر دو گروه بهبود یافته (p<0.001)؛ ولی تغییرات مشاهده شده در گروه مداخله بیشتر از گروه شاهد بوده است (p<0.001).

نتیجه‌گیری: آموزش با استفاده از موبایل می‌تواند به بهبود  آگاهی و رفتار زنان در زمینه علائم خطر کمک نماید؛ لذا انجام آن در بهبود كيفي و كمي مراقبت هاي بارداري موثر است.

زمینه و اهداف: افت شنوایی ناشی از سروصدا، یک فرآیند حسی-عصبی است که در نتیجه مواجهه با صدای مداوم و یا متناوب به کندی پیشرفت می‌کند. یکی از گروه‌هایی که در معرض خطر کاهش شنوایی و آسیب‌های شغلی مرتبط با آن قرار دارند، خوانندگان هستند. بنابراین در این پژوهش به ارزیابی افت شنوایی خوانندگان حرفه‌ای موسیقی پاپ ایرانی پرداخته شده است.

مواد و روش‌ها: در این پژوهش با استفاده از دو برنامه Soundlog و Temporary Hearing Loss Test به ارزیابی افت شنوایی در میان خوانندگان پاپ ایرانی به‌صورت مداخله‌ای پرداخته‌ شده است. درنهایت، تجزیه و تحليل داده‌ها با استفاده نرم‌افزار آماري SPSS18 صورت پذیرفت. در طی انجام این مطالعه، کلیه موازین اخلاقی رعایت و مجوزهای مربوطه دریافت گردید.

یافته‏ ها: سطح تراز صوت، حداکثر تراز صوت و سطح تراز معادل صوت در 8 ساعت کاری بدون استفاده از تجهیزات حفاظت شنوایی و با استفاده از تجهیزات حفاظت شنوایی به ترتیب 9/6±84/3 و 7/1±86/7 دسی‌بل؛ 2/1±118/9 و 2±120/7 دسی‌بل و 8/9±78/4 و 5/8±82/5 دسی‌بل بوده است. همچنین میزان افت شنوایی در گروه مورد مطالعه با توجه به مداخله، به ترتیب 1/7±2/4 و صفر دسی‌بل بود.

نتیجه‌گیری: نتایج بیانگر کاربردی بودن دو برنامه مذکور بوده و بدون نیاز به متخصص، فرد می‌تواند متوجه میزان مواجهه با صدا در حین اجرا باشد. بنابراین استفاده از این ابزارها، وسایل حفاظت فردی مناسب و پایش‌های مداوم سبب کشف زود هنگام ابتلا به افت شنوایی در این افراد می‌گردد.

زمینه و اهداف: این مطالعه با هدف تعیین تاثیر اجرای برنامه آموزشی با استفاده از سرویس پیامک تلفن ‏همراه بر آگاهی و نگرش نسبت به خودمراقبتی در بیماران دیابتی نوع 2 طراحی و اجرا شد.

مواد و روش‌ها: پژوهش به‌صورت کارآزمایی بالینی نیمه‏تجربی با مشارکت 74 نفر از بیماران مبتلا به دیابت نوع2 مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهرستان چابهار انجام شد. بیماران به روش نمونه ­گیري هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفی به دو گروه 37 نفره مداخله و کنترل تقسیم شدند. ابزار گردآوري داده ­ها، پرسشنامه­ های اطلاعات دموگرافیک، آگاهی و نگرش بود. پیامک­های آموزشی به مدت چهارهفته و به صورت روزانه به مشارکت‌کنندگان گروه مداخله ارسال شد. دو ماه پس از مداخله آموزشی، پرسشنامه توسط مشارکت‏کنندگان هر دو گروه تکمیل شد. داده­ها با استفاده از نرم افزار  SPSS نسخه 16 و آزمون­هاي آماری کای دو، t مستقل، t زوجی و من‌ویتنی تجزیه ‌و تحلیل شد. تمامی مراحل مطالعه حاضر طبق موازین اخلاقی اجرا گردید.

یافته‏ ها: با وجود همسانی متغیرهای دموگرافیک در دو گروه (p>0.05)، میانگین نمرات آگاهی و نگرش دو گروه مداخله و کنترل قبل از آموزش تفاوت آماري معنا‏دار نداشــت (p>0.05)؛ اما بعد از آموزش، تفاوت میانگین نمرات آگاهی و نگرش بین دو گروه مداخله و کنترل از نظر آماري معنا‏دار بود (p<0.001).

نتیجه‌ گیری: نتایج حاکی از اثربخشی مداخله آموزشی در ارتقای آگاهی و نگرش بیماران بود که با توجه به مزایای این روش از قبیل مقرون­ به ­صرفه بودن و دسترسی آسان، لازم است بیش‌از پیش مورد توجه قرار گیرد.