تأملی بر جلوههای حقوق شهروندی در آموزههای قرآن و نهجالبلاغه
Akhlāq-i zīstī i.e., Bioethics Journal,
Vol. 6 No. 21 (1395),
31 Aban 2016
,
Page 7-22
https://doi.org/10.22037/bioeth.v6i21.14691
Abstract
زمینه و هدف: امروزه، حقوق شهروندی از دغدغههای اندیشمندان علوم اجتماعی و از موضوعات مؤکد جوامع مدنی است. نگرشی بر مقولات این حوزه، مبین این است که میتوان به جای اتخاذ موضعی انفعالی و تکرار ادبیات سیاسی ـ اجتماعی غرب، با تقاعدی خاضعانه بر خوان فراخ شریعت، جلوههای راستین حقوق شهروندی را دریافت. این مختصر، شمایی از حقوق شهروندی در قرآن و نهجالبلاغه را به قاب کلام میکشد تا شاید اندیشه پژوهندگان را به سمت جستارهای بیشتر و عمیقتر معطوف دارد. هدف این مقاله بررسی مفهوم شناختی شهروندی و ردپای آن در قلمرو قرآن و سنت است.
روش: روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است که با اتکای به بررسی منابع اسلامی صورت میپذیرد.
یافتهها: در آیات قرآن و کلام معصومین ضمن تبیین قواعد کلی حقوق شهروندی، ساز و کارهایی در پیادهسازی و تبلور این حقوق در اجتماع طراحی شده است.
بحث و نتیجهگیری: به رغم ظاهر نوظهور اصطلاح حقوق شهروندی و توهم ابتنای آن بر آموزههای لیبرال، ابعاد مفهومی و ضرورت پاسداشت این حقوق، پیش از این با انسجامی بیبدیل در آموزههای اسلامی وجهه توجه و تأکید شارع قرار گرفته است. با نگاهی به قرآن و نهجالبلاغه، ابعاد حقوق شهروندی و لزوم رعایت حقوق انسانی بدون اعمال ممیزاتی چون تیره و تبار و حتی مذهب (در قدر متیقنی از این حقوق)، به وضوح قابل مشاهده است. با وجود این، تحقق حقوق شهروندی مستلزم شناخت آحاد مردم اجتماع از کلیه حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، مدنی و سیاسی خود میباشد. به نظر میرسد این مهم با اتخاذ راهبرد افزایش سطح آگاهی شهروندان و نهادینهسازی تدریجی اصول حقوق شهروندی از طریق آموزشهای هدفمند و ایجاد انس با آموزههای قرآن و سیره معصومین (ع) ضمن کارگذاری بسترهای عمل به حقوق مزبور، در تمامی سطوح زندگی اجتماعی از سوی شهروندان، میسر خواهد گردید.
- حقوق شهروندی؛ فقه اسلامی؛ قرآن؛ نهجالبلاغه
How to Cite
References
Rezaei Pour A. Complete set of civil rights laws and regulations. 1th ed. Tehran: Publication Arian; 2006. p.11.
Dehkhoda AA. Dictionary Dehkhoda. 7th ed. Tehran: print publications Institute of Tehran University; 1994. p.12.
Mmtaz J. In the light of developments in international human rights. 1th ed. Tehran: Publication Dadgstr; 1998. p.89.
Gholaminia A. The anthropological effect on the ethics of citizenship. Journal of Religion and Politics Tehran 2009; 21-22: 165. [Persian]
Sharifi Taraz Kuhi H. Civil rights. 1th ed. Tehran: Legal Foundation Myzan; 2013. p.152.
Fani K, Moradi N. [Translation of Encyclopedia of democracy]. Lypsyt, Martin, Symrd (Author). Tehran: Foreign Ministry Press Center; 2004. p.950. [Persian]
Akbar HR. At the rights of citizenship. 1th ed. Tehran: publications Alktrvnyky; 2013. p.1382.
Comptons Encylopedia. 15nd ed. USA: Encylopedia Britannica Press; 2004. vol.5 p.438-439. [English]
Katozean N. Introduction of law. 1th ed. Tehran: Corporation Antshar; 1998. p.370-372.
Motahari M. Introduction to Its Global Islamic ideology. 12th ed. Qom: Sadra Publications; 1999. p.252.
Motahari M. Introduction to the Qur'an. 10th ed. Tehran: Imam Sadiq University; 1999. p.13.
Ebrahimi Dinan GH. Philosophical Thoughtstory in the Muslim world. 1th ed. Tehran: Tarh Nu Publishers; 1998. vol.3 p.37.
Ead Allah Pour B. Human dignity in the Quran. 1th ed. Qom: Eddiean publication; 2012. p.58.
Javed MJ. Human rights and citizenship in the vote Shi'a Imams. 1th ed. Tehran: Publication mkhatb; 2014. p.14.
- Abstract Viewed: 506 times
- PDF (فارسی) Downloaded: 190 times