بررسی موضوع بیهوشی در پزشکی ایران باستان
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 2 شماره 3 (1389),
30 April 2016
,
صفحه 169-190
https://doi.org/10.22037/mhj.v2i3.12264
چکیده
مردمان دوران باستان برای ایجاد بیهوشی از عوامل مختلفی استفاده مینمودند که در دانش پزشکی ایران باستان استفاده از الکل (شراب) به تنهایی و یا همراه بنگ و همچنین داروهای گیاهی دیگر جهت ایجاد خوابآلودگی، رخوت، کرخی و بیهوشی مورد توجه بوده است. در متون پزشکی کهن ایران، نشانههای بسیاری در مورد آشنایی پزشکان و علمای این دیار با داروی بیهوشی، اجزای دارو و نحوه استفاده از آن به چشم میخورد و دامنه شهرت داروی بیهوشی و آشنایی با آن به عرصه بیان و گفتار ادیبان و شعرای این مرز و بوم هم کشیده شده است. در متون ادبی ایران باستان و همچنین ایران پس از اسلام در اعمال پادشاهان، پهلوانان، عیاران و شاهدان استفاده از داروی بیهوشی و یا به تعبیر موجود در متون «بیهوش دارو» به چشم میخورد و به نظر میرسد سابقه آشنایی ایرانیان با خاصیت بیهوشکنندگی بنگ به گذشتههای قبل از زرتشت و تدوین اوستا و ضمایم آن مانند «ارتای ویراف نامک»، نیز میرسیده است؛ زیرا در احوالات داریوش هخامنشی اشاراتی به «بیهوش دارو» شده است؛ البته در اساطیر مربوط به سلسله پیشدادیان و کیانی نیز از «بیهوش دارو» سخن به میان آمده است کما اینکه مضامین مشابهی در متون پزشکی، اساطیر و متون ادبی سایر ملل شرق مانند هندوستان، اعراب، چین و جنوب شرقی آسیا نیز در این زمینه وجود دارد.
- بیهوشی؛ بیهوش دارو؛ ایران باستان
ارجاع به مقاله
مراجع
الف) منابع فارسی
آبادی باویل، محمد. (1384). آیینها در شاهنامه فردوسی.
دبیر سیاقی، محمد. (1347). کشف الأبیات شاهنامه فردوسی.
سرمدی، محمد تقی. (1386). تاریخ پزشكی و درمان جهان از آغاز تا عصر حاضر. ج اول.
فردوسی، ابوالقاسم. (1335). شاهنامه. (به كوشش محمد دبیر سیاقی).
كزازی، میرجلال الدین. (1379). نامه باستان.
نجمآبادی، محمود. (1386). سخنرانی و بحث درباره شاهنامه فردوسی. ج 3.
ب) منابع لاتین
Astyrakaki E, Papaioannou A, Askitopoulou H. References to anesthesia, pain, and analgesia in the Hippocratic Collection. Anesth Analg. 2010 Jan 1; 110(1): 188-94.
Bellagarda M, Trisoglio M. The contribution of science and particularly odontostomatology to the discovery and progress of anesthesia. Minerva Med. 1981 Apr 7; 72(14): 897-902.
Chu NS. Legendary Hwa Tuo's surgery under general anesthesia in the second century China]. Acta Neurol Taiwan. 2004 Dec; 13(4): 211-6.
Dabbagh A, Elyasi H, Rajaei S. Anesthesia in ancient Iran. Anesth Analg. 2010 Aug; 111(2): 584.
Dehesh S. Pre-Islamic medicine in Persia. Middle East J Anaesthesiol. 1975 Jun; 4(5): 377-82.
Divekar VM, Naik LD. Evolution of anaesthesia in India. J Postgrad Med. 2001 Apr-Jun; 47(2): 149-52.
Fairley HB. Anesthesia in the Inca empire. Rev Esp Anestesiol Reanim. 2007 Nov; 54(9): 556-62.
Fu L. Surgical history of ancient China: part 1. ANZ J Surg. 2009 Dec; 79(12): 879-85.
Gasparetto A, Sterzibarolo A. A ChapterR in the History of Medicine: Attempts of Anesthesia and Resuscitation in Ancient Rome. Acta Anaesthesiol. 1964 Nov-Dec; 15: 799-814.
Groth RC. Ancient anodynes: a history of anesthesia prior to 1750. Am Surg. 1956 Mar; 22(3): 345-58.
Houghton IT. Some observations on early military anaesthesia. Anaesth Intensive Care. 2006 Jun; 34 Suppl 1: 6-15.
http://colours.persianblog.ir/page/sher
http://fa/wikisource.org/aiki
http://forum.p30world.com/archive/index.php/t-410302.html
Hudson NC. Yesterday and today: dentistry in China. J Am Dent Assoc. 1972 May; 84(5): 985-93.
Keil G. Anaesthesist. Spongia somnifera. Medieval milestones on the way to general and local anesthesia.1989 Dec; 38(12): 643-8.
Marx GF. Historical development of obstetrical anesthesia. Anaesthesist. 1987 Oct; 36(10): 537-40.
MazzoniP. Analgesia: Ancient Technic and Modern DisiplinE. Policlinico Prat. 1965 Jun 28; 72: 865-73.
Najjar J. From anesthetic sponge to nonsinking skull perforator, unitary work neurosurgery in the ancient Arabic and Islamic world. World Neurosurg. 2010 May; 73(5): 587-94.
Nunn JF. Surgery in the Ancient Egypt. Dtsch Med Wochenschr. 1992 Jun 26; 117(26): 1035-41.
Papper EM. The influence of romantic literature on the medical understanding of pain and suffering--the stimulus to the discovery of anesthesia. Perspect Biol Med. 1992 Spring; 35(3): 401-15.
Ray M. Anaesthesia: past, present and future. J Indian Med Assoc. 1999 May; 97(5): 163-4.
Rosner F, McCall DD, Berman SJ. Anesthesia in the Bible and Talmud. Anesth Analg. 1971 Mar-Apr; 50(2): 298-301.
Tai PL. Revival of an ancient medicine. Acupuncture. J Am Podiatry Assoc. 1973 Nov; 63(11): 618-25.
Takrouri MS, Seraj MA. Middle eastern history of anesthesia. Middle East J Anesthesiol. 2000 Feb; 15(4): 397-413.
Wang H, Olivero W, Wang D, Lanzino G. Cold as a therapeutic agent. Acta Neurochir (Wien). 2006 May; 148(5): 565-70.
www.1tarannom23.com/article-print-146.html
Zorab J. History of anaesthesia. Anaesthesia. 2003 Sep; 58(9): 935.
- چکیده مشاهده شده: 1086 بار
- PDF دانلود شده: 755 بار