مجدالاطبا و انتشار روزنامههای «اتحاد ملی» و «اقبال» در تبریز
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 13 شماره 46 (1400),
7 February 2021
,
صفحه 1-19
https://doi.org/10.22037/mhj.v13i46.32943
چکیده
زمینه و هدف: در دوره سلطنت مظفرالدين شاه قاجار و بهخصوص پس از صدور دستور تشکیل مجلس ملی در سال 1285 ش. نشریات زیادی در ایران و به ویژه در شهر تبریز توسط افراد با مشاغل و طرز فکرهای مختلف منتشر شده است. اگرچه دوره فعاليت برخی از آنها به دلایل مختلف از چندین شماره تجاوز نكرد، اما نشریات نقش و تأثیر بسزایی در روند تحریک، تهییج و اطلاعرسانی به مردم و پیشبرد انقلاب مشروطه داشتند.
موسسان و مدیران تعدادی از این نشریات، تاکنون بهدرستی شناسایی و یا معرفی نشدهاند، از جمله این افراد مجدالاطبا، مدیر نشریههای «اتحاد ملی» و «اقبال» شهر تبریز است که نام کوچک وی نیز ناشناخته است. این پژوهش با هدف شناسایی افراد مشهور یا ملقب به این لقب شغلی پزشکی، کم استفاده در دوره قاجار، به عنوان یکی از گزینههای احتمالی مدیر نشریهها، تلاش میکند.
مواد و روشها: این پژوهش مبتنی بر روش اسنادی و جمعآوری اطلاعات به روش کتابخانهای است و ضمن بررسی کامل متن مطالب این دو نشریه (اتحاد ملی و اقبال)، به دنبال نشانههای احتمالی جهت شناسایی، مجدالاطبا مدیر نشریات است.
یافتهها: با توجه به عدم تحقیق مستقل درباره لقب مجدالاطبا، 14 نفر ملقب و یا مشهور به این لقب در دوره قاجار شناسایی و به اختصار معرفی شدهاند.
ملاحظات اخلاقی: از ابتدا تا انتهای مقاله اصل صداقت، و امانتداری رعایت گردیده است.
نتیجهگیری: این مطالعه به اختصار به معرفي نشريه كمياب اقبال شهر تبریز میپردازد. نتیجه پژوهش نشان میدهد تاکنون چهار شماره از این نشریه با نامهای «اتحاد ملی» (شمارههای 1 و 2) در اواخر دوره سلطنت مظفرالدین شاه و «اقبال» (شمارههای 3 و 4) در هفته نخست سلطنت محمدعلی شاه قاجار، به مدیریت «مجدالاطبا» معرفی و شناسایی شده، که با توجه به طبیب بودن مجدالاطبا، بخشهایی از مطالب این نشریهها به ترجمه رساله «حفظالصحه» از نویسندهای ناشناس، اختصاص یافته است. این پژوهش در ادامه به ارایه توضیحات بیشتری درباره یکی از گزینههای احتمالی به عنوان ناشر نشریات یاد شده، یعنی میرزا حبیبالله مجدالاطبا (از پزشکان مشهور دوره قاجار) پرداخته است.
- دوره قاجار؛ نشریات؛ روزنامه اقبال؛ روزنامه اتحاد ملی؛ مجدالاطبا ؛تبریز
ارجاع به مقاله
مراجع
Kasravi A. Tarikh Mashrooteh Iran. 21th ed. Tehran: Amirkabir; 1383. 39-41, 268 and 571. (Persian).
Roshdieh H. Nahayat-altalim. Tehran: np; 1318 AH. 113. (Persian).
Roshdieh H. Kefayat-altalim. Tehran: np; 1320 AH. 111. (Persian).
Roshdieh H. Kefayat-altalim. 6th ed. Tehran: np; 1323 AH. 22. (Persian).
Roshdieh SH. Savaneh omr. Tehran: Nashr Tarikh Iran; 1362. (Persian).
Kashani M. Rooznameh Kamal (Jarayed Farsi Mesr): Yad. 1386;(83):46. (Persian).
Aryan pour Y. Az Saba Ta Nima:Tarikh 150 Sal Adab Farsi. Tehran: Zovar; 1372. (Persian).
Gasemi F. Rahnamaie Matbooat Iran Asr Gajar (1253/1215-1304). Tehran: Vezarat Farhang va Ershad Eslami; Markaz motaleat va Tahgigat rasaneh ha; 1372. (Persian).
Raes Nia R. Egbal. Tehran: Daneshnameh Matbooat Iran; 1393. (Persian).
Zinni M. Yaddashthay Farhanghi MoHammad Ali Zini Dar Tabriz: Payam Baharestan; 1388. (Persian).
Gasemi F. Etehad Melli va Shar Ashoob (2 noyafteh). Tehran: Bokhara; 1377. (Persian).
Parvin N. Tarikh Rooznameh Negari Iranian va Dighar Parsi Nevisan. Tehran: Markaz Nashr Daneshgahi; 1379. (Persian).
Etehad Melli. No Date. No. 1. (Persian).
Etehad Melli.1324 AH. [1 Zigade-alharam]. No. 2. (Persian).
Egbal.1324 AH. [13 Zigade-alharam]. No. 3. (Persian).
Egbal.1324 AH. [20 Zigade-alharam]. No. 4. (Persian).
Yahgmaiee E. Madreseh Dar-Alfonoon (10), Yaghma. 1349;263:306. (Persian).
Nakhjavani H. Tarikhcheh enteshar Rooznameh ha Va Majallat Dar Azarbayjan Va Tabriz Az 100 Sal Pish Takonoon. Daneshkadeh Adabiat Farsi. 1342;(65):3. (Persian).
Omid H. Tarikh Farhang Azarbayjan. Tabriz: No Name; 1334. (Persian).
Nakhaiee Noori M. Al-teb Fi Al-loghateh Al-sehr, [Manuscript at National Library No:5-23637]. 1342. (Persian).
Roostaie M. Tarikh Teb va Tebabat Dar Iran. Tehran: Sazmane Asnad Melli; 1382. (Persian).
Gorbani M. Tabas Encyclopediay-Dr Hasan Majd (Maj-Alateba). Available at: http://www.tabasenc.ir . Updated March 31. 2012.
Etehad H. Pajooheshgaran moaser. Tehran: Farhang moaser; 1380. (Persian).
Sassanid Archaeological Landscape of Fars Region. Available at: https://www.salfbase.com/ . Updated December 3, 2016. Accessed July 6, 2017.
Ani Zadeh A. Moarefi Yek Farhangyar (Marhoom Mohammad Mahdi Mazloom Zadeh). Farhang Mardom Iran. 1386;9:175. (Persian).
Adamiiat F. Fekr Azadi va Moghadameh nehzat Mashrootiat. Tehran: Sokhan; 1340. (Persian).
Raeen E. Faramooshkhaneh Va Feramasoneri Dar Iran. Tehran: Amirkabir; 1357. (Persian).
Kazembeyki M. Revolution and competition on the Southern Shores of the Caspian: Ittihiad-i Islam of Gilan (Jangal Movement) and Ittihad-i Milli of Ţabaristân (1918/1336 A.H.). Social History Studies. 1391;4:94. (Persian).
Mehraban R. Nokteh haiee Darbareh Nezat Jangal. Chista. 1387;(250):36. (Persian).
Noori M. Amir Movayed Bavand va Etehad Melli Tabarestan. Goftego. 1393;65(62):68. (Persian).
Majles.1328 AH. [26 Safar]. No.(3) 85. 2. (Persian).
Majles.1328 AH. [23 Rabi-alaval]. No.(3) 96. 2. (Persian).
Forsat Shirazi M. Asar ajam. Edited By: Rastegar Fasaiee M. Tehran: Amirkabir; 1377. (Persian).
Soleimani K. Alghab Rejal Doureh Gajarie. Tehran: Ney; 1379. (Persian).
Filsoof-aldoleh A. Matrah Alanzar. Edited by: Mohades MH. Tehran: Moasseh Farhangi Sina; 1388. (Persian).
Hashemian A. Majles Hafez-Alsehe ba gadam-hay Avalieh Baray Payeh gozari Vezart Behdasht va Darman Dar Iran. Tarikh Moaser Iran. 1383;(31):140.
Etemad-alsataneh M. 40 Sal Tarikh Iran Dar Doureh Padeshahi Naser-aldin shah (Almasar Va Alasar). 2 ed. Edited by: Afshar I, Tehran: Asatir; 1374. (Persian).
Naser-aldin Shah gajar. Rooznameh Khaterat naser-aldin Shah Dar Safar Sevom Farangestan. Tehran: Saznman Asnad Melli Iran; 1373. (Persian).
Sakmaq. No. 43701.
Sakmaq. No. 16356.
Sakmaq. No. 10702.
Sakmaq. No. 10701.
Mirza Mohammad A. Vagf Nameh Masjed. Madreseh Mahmoudieh Tehran. Vagf Miras Javidan. 1379;(29):83-114. (Persian).
Sakma. No. 232/2209.
Kemam. No.3/176/8/1/16.
Kemam. No.3/172/5/1/14/3.
Majles.1329 AH. [11 Jamadi-Alsani]. No.(4) 98. 2. (Persian).
Sakma. No. 258/45844.
Kemam. No.7/138/26/1/19.
Sakma. No.360/9331.
Gomi Nezhad M. Algab va Manaseb Asr Gajari va Asnad Amin-Alzarb (Yadegari az Asgar Mahdavi). Tehran: Soraya; 1388. (Persian).
Shirazi K. Tarikh Ejtemaiee va Zendegani Mashahir Sharestan Mhallat; Hamrah ba Cheshmeh hay Ab Garm va Khavas Darmani Anha. Tehran: Karin; 1381. (Persian).
Bolagi A. Ansabhaye Mardom Khandan Naeen. Tehran: NP; 1328. (Persian).
Mahdavi M. Khandan SHeykh-Aleslam Esfahan Dar Tool 400 Sal Az Allameh Mohageg Ta Dr Ali SHekh-Aleslam. Esfahan: Gol Baha; 1371. (Persian).
Mahdavi M. Alam Esfahan. Edited by: Nasolahi G. Esfahan: Sazman Farhanghi Tafrihi Shardari Esfahan; 1387. (Persian).
Sakmaq. No. 15661.
Sakmaq. No. 21525.
Sakmaq. No. 24651.
Sakmaq. No. 43725.
Sakmaq. No. 43695.
Kemam. No. 3/5/1/36/17.
Etehad. 1326 AH. [1 Safar]. No.1. (Persian).
Ganbarvand M, Dirang F. Nashriat Tabriz. Tabriz: Mahd Azadi; 1393. (Persian).
Nahidi Azar A. Rooznameh Azarbayjan; Nokhostin Rooznameh Fokahi Va Tanz Tasviri Dar Iran. Tabriz: Akhtar; 1394. (Persian).
Sakma. No.360/8489.
Welcome to the Zahedi Family Homepage !. Available at: http://instantweb.com/j/jjjsz/majd.html. Accessed July 10, 2017.
Kafami E. Janat Alaman Alvageh va janat Aliman Albagieh, Translated by: Mohammad Reza ben Mohammad Gasem Hoseini gazvini. No Place: Habib allah Majd-al-Ateba; 1322 AH.
- چکیده مشاهده شده: 195 بار
- PDF دانلود شده: 105 بار