خوانشی بر شیوه مصورسازی نسخه پزشکی «تحفهالمؤمنین» (موجود در کتابخانه کنگره ملی آمریکا) Reading on the Method of Illustrating the Medical Manuscript of "Tohfat al-Momenin" (Available in the Library of Congress)
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 13 شماره 46 (1400),
7 February 2021
,
صفحه 1-16
https://doi.org/10.22037/mhj.v13i46.32233
چکیده
زمینه و هدف: تاریخ تصویرسازی نسخ پزشکی مملؤ از نگارههایی در باب علم تشریح، کالبدشناسی بدن انسان و حیوان، ریختشناسی گیاهان و فرم ابزارآلات جراحی است. در این میان، نسخهای که فارغ از چنین روشهای متداول مصورسازی، صحنههایی روایی از طبابت و درمان مبتنی بر گیاهان دارویی را دربر دارد، تحفهالمؤمنین است. نسخهای که پژوهش حاضر را بر آن داشته تا با مداقه در ویژگیهای بصری نگارههایش، شناختی درباره نحوه روایتپردازی آنها و ترجمان تصویریشان به تبعیت از ماهیت علمی متن اثر ایجاد کند.
مواد و روشها: اساس انجام پژوهش بر روش توصیفی ـ تحلیلی همراه با تفسیر کیفی دادههای تصویری استوار میباشد و گردآوری دادهها با استناد به منابع معتبر کتابخانهای ـ الکترونیکی و مراجعه به سایت کتابخانه کنگره ملی آمریکا صورت پذیرفته است.
یافتهها: علیرغم روایینبودن نوشتارها، تأویلپذیری و وجود لایههای عمیق علمی ـ معنایی در متن نسخه، هنرمند نهتنها شیوهای سخت و پیچیده را انتخاب نکرده، بلکه به نحو واقعگرایانهای سعی نموده تا در تطابق با آنها به آفرینش نگارهها بپردازد. نگارههایی که برای مخاطب خوانشی سهلالوصول و قابل درک داشته باشند. بدینمنظور و در راستای وفاداری به متن اثر که هم ستایش به درگاه احدیت (معنویت) و هم دستورالعملهایی طبی را بیان داشته، وی هنرهای تذهیب و نگارگری را جهت تصویرگری برگزیده تا با ایجاد نوعی قرابت دیداری بتواند بر هر دو وجه سلامت روح و جسم تأکید کند.
نتیجهگیری:برآیند کلی پژوهش بر غلبه فرمهای ساده، بهرهگیری از ترکیببندی پویا و متمرکز، پرسپکتیو با نقاط کانونی متنوع، گونههای رنگی متباین، مکمل و سرد و گرم و اهمیتبخشی به تصویر شخصیتهای پزشک و بیمار در مرکز کادر یا نقطه طلایی نگارهها دلالت دارد، چنانکه این عناصر و کیفیات بصری موجبات دریافت زیباشناسانهای رادر باب نحوه درمان و طبابت به گونهای واقعی برای مخاطب رقم میزنند.
- نسخه پزشکی؛ تحفهالمؤمنین؛ مصورسازی؛ نگاره
ارجاع به مقاله
مراجع
Farrokhfar F.Practice of Iranian book Design and its Development in Asia Minor in the Middle Period.History and Culture 2017;49(1):37-60[Persian]
Golshany A,Yarmohammadi H,Daneshfard B.The Effect of Jundishapur School on Baghdad Medical School.Res Hist Med.2013;2(2):50[Persian]
Zandi SH.(1).Islamic Art Field:University of Art,2017[Persian]
Rahimi R, Shams Ardekani M.R, Farjadmand F. Innovations and Experiences of Hakim Seyed Mohammad Momen Tonkaboni in Tohfe-Al Momenin. Journal of Islamic and Iranian Traditional Medicine.2010; 2 (2): 165- 184 [Persian]
Emami N, Soleymani Moghaddam D. Review of the Book Hakim Momens “Tohfat” From the Perspective of Literary and Medical. Journal of Islamic and Iranian Traditional Medicine.2015; 6 (3): 269- 277 [Persian]
Poor Hadi E, Tohfat Al-omenin. Irannameh Journal 1989; 27(27): 547- 550 [Persian]
Eslami Fard Z, Ahmadi N, Karimi B, Ghaffari F. The Role of Safavid Immigrant Physicians in Promoting Persian Language in Indian Subcontinent. Med Hist J (Quarterly) 2019; 8 (28): 19-26 [Persian]
Jahadi SA. A Review of Teb e Ourangshahi in Manuscript, a Medical Work of the Subcontinent. Med Hist J (Quarterly) 2017; 9 (32): 45- 59 [Persian]
Tuhfat al-mu’minin.Library of Congress website :https://hdl.loc.gov/loc.amed/plmp.m144.Undated.
Pakbaz R. Encyclopedia of Art.6th ED Tehran: Farhang e Moaser Publication; 2007:161 [Persian]
Hyman J. The Objective Eye: Color, Form and Reality in the Theory of Art.1st ed. Chicago: University of Chicago Press 2006: 211
Pakbaz R. Encyclopedia of Art.6th ED.Tehran: Farhang e Moaser Publication; 2007: 118 [Persian]
Yeganedoust M. Art Fundamentals: Theory and Practice. (Translation).Otto G Ocvirk… [At al].8th ED.Tehran: samt publication; 2013: 205 [Persian]
Eshaghabadi A, koulivand PH, Kazemi H. Color Psychology and its Effect on Hospital Design and Patient Treatment. Shafayekhatam J (Quarterly)2016; 5 (2): 130- 142 [Persian]
Zahedi Anaraki F, Investigation Scientific Illustration of Alhashayesh book in Baghdad Period [master thesis]. Illustration Field: University of Art, 2013 [Persian].
Attarzadeh A, Poursaleh Amiri SM. Ritual Application of Motif and Inscription on Medical Magic Dished and Cups with Emphasis on Islamic Cups. Med Hist J (Quarterly) 2019; 11 (38): 59- 73 [Persian]
Madadpour M. manifestations of Spiritual Wisdom in Islamic Art. 4th Ed. Tehran: Amir Kabir, 2013: 182- 183 [Persian]
- چکیده مشاهده شده: 255 بار
- PDF دانلود شده: 191 بار