• ثبت‌نام
  • ورود
  • فارسی
    • English

مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی

  • صفحه اصلی
  • درباره
    • درباره‌ی مجله
    • تیم سردبیری
    • نمایه نامه ها
  • موارد ضروری
    • فرم تعهد نامه
    • فرمت مقالات
    • دریافت کد ارکید
  • ارزیابی مقالات
  • کمیته بین‌المللی اخلاق نشر
    • اقدامات کمیته بین المللی اخلاق نشر COPE
  • ارسال مقاله/ راهنمای نویسندگان
  • بیانیه حق نشر
  • شماره جاری
  • بایگانی‌ها
  • اطلاعات تماس
  • اطلاعیه‌ها
جستجوی پیشرفته
  1. صفحه اصلی
  2. بایگانی‌ها
  3. دوره 13 شماره 46 (1400): مجله تاریخ پزشکی، دوره 13، شماره 46، سال 1400
  4. مقاله پژوهشی

دوره 13 شماره 46 (1400)

بهمن 2021

خوانشی بر شیوه مصورسازی نسخه پزشکی «تحفه‌المؤمنین» (موجود در کتابخانه کنگره ملی آمریکا) Reading on the Method of Illustrating the Medical Manuscript of "Tohfat al-Momenin" (Available in the Library of Congress)

  • لیلا رضاییان
  • فهیمه زارع زاده

مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی, دوره 13 شماره 46 (1400), 7 بهمن 2021 , صفحه 1-16
https://doi.org/10.22037/mhj.v13i46.32233 چاپ شده: 2021-02-09

  • مقاله
  • دانلود
  • ارجاع
  • مراجع
  • آمار
  • اشتراک

چکیده

زمینه و هدف: تاریخ تصویرسازی نسخ پزشکی مملؤ از نگاره‌هایی در باب علم تشریح، کالبدشناسی بدن انسان و حیوان، ریخت‌شناسی گیاهان و فرم ابزارآلات جراحی است. در این میان، نسخه‌ای که فارغ از چنین روش‌های متداول مصورسازی، صحنه‌هایی روایی از طبابت و درمان مبتنی بر گیاهان دارویی را دربر دارد، تحفه‌المؤمنین است. نسخه‌ای که پژوهش حاضر را بر آن داشته تا با مداقه در ویژگی‌های بصری نگاره‌هایش، شناختی درباره نحوه روایت‌پردازی آن‌ها و ترجمان تصویریشان به تبعیت از ماهیت علمی متن اثر ایجاد کند.

مواد و روش‌ها: اساس انجام پژوهش بر روش توصیفی ـ تحلیلی همراه با تفسیر کیفی داده‌های تصویری استوار می‌باشد و گردآوری داده‌ها با استناد به منابع معتبر کتابخانه‌ای ـ الکترونیکی و مراجعه به سایت کتابخانه کنگره ملی آمریکا صورت پذیرفته است.

یافته‌ها: علی‌رغم روایی‌نبودن نوشتارها، تأویل‌پذیری و وجود لایه‌های عمیق علمی ـ معنایی در متن نسخه، هنرمند نه‌تنها شیوه‌ای سخت و پیچیده را انتخاب نکرده، بلکه به نحو واقع‌گرایانه‌ای سعی نموده تا در تطابق با آن‌ها به آفرینش نگاره‌ها بپردازد. نگاره‌هایی که برای مخاطب خوانشی سهل‌الوصول و قابل درک داشته باشند. بدین‌منظور و در راستای وفاداری به متن اثر که هم ستایش به درگاه احدیت (معنویت) و هم دستورالعمل‌هایی طبی را بیان داشته، وی هنرهای تذهیب و نگارگری را جهت تصویرگری برگزیده تا با ایجاد نوعی قرابت دیداری بتواند بر هر دو وجه سلامت روح و جسم تأکید کند.

نتیجه‌گیری:برآیند کلی پژوهش بر غلبه فرم‌های ساده، بهره‌گیری از ترکیب‌بندی پویا و متمرکز، پرسپکتیو با نقاط کانونی متنوع، گونه‌های رنگی متباین، مکمل و سرد و گرم و اهمیت‌بخشی به تصویر شخصیت‌های پزشک و بیمار در مرکز کادر یا نقطه طلایی نگاره‌ها دلالت دارد، چنانکه این عناصر و کیفیات بصری موجبات دریافت زیباشناسانه‌ای رادر باب نحوه درمان و طبابت به گونه‌ای واقعی برای مخاطب رقم می‌زنند. 

کلمات کلیدی:
  • نسخه پزشکی؛ تحفه‌المؤمنین؛ مصورسازی؛ نگاره
  • PDF

ارجاع به مقاله

رضاییان ل. ., & زارع زاده ف. (2021). خوانشی بر شیوه مصورسازی نسخه پزشکی «تحفه‌المؤمنین» (موجود در کتابخانه کنگره ملی آمریکا): Reading on the Method of Illustrating the Medical Manuscript of "Tohfat al-Momenin" (Available in the Library of Congress). مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی, 13(46), 1–16. https://doi.org/10.22037/mhj.v13i46.32233
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.acm-sig-proceedings##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.acs-nano##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.apa##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.associacao-brasileira-de-normas-tecnicas##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.chicago-author-date##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.harvard-cite-them-right##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.ieee##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.modern-language-association##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.turabian-fullnote-bibliography##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.vancouver##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.download.ris##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.download.bibtex##

مراجع

Farrokhfar F.Practice of Iranian book Design and its Development in Asia Minor in the Middle Period.History and Culture 2017;49(1):37-60[Persian]

Golshany A,Yarmohammadi H,Daneshfard B.The Effect of Jundishapur School on Baghdad Medical School.Res Hist Med.2013;2(2):50[Persian]

Zandi SH.(1).Islamic Art Field:University of Art,2017[Persian]

Rahimi R, Shams Ardekani M.R, Farjadmand F. Innovations and Experiences of Hakim Seyed Mohammad Momen Tonkaboni in Tohfe-Al Momenin. Journal of Islamic and Iranian Traditional Medicine.2010; 2 (2): 165- 184 [Persian]

Emami N, Soleymani Moghaddam D. Review of the Book Hakim Momens “Tohfat” From the Perspective of Literary and Medical. Journal of Islamic and Iranian Traditional Medicine.2015; 6 (3): 269- 277 [Persian]

Poor Hadi E, Tohfat Al-omenin. Irannameh Journal 1989; 27(27): 547- 550 [Persian]

Eslami Fard Z, Ahmadi N, Karimi B, Ghaffari F. The Role of Safavid Immigrant Physicians in Promoting Persian Language in Indian Subcontinent. Med Hist J (Quarterly) 2019; 8 (28): 19-26 [Persian]

Jahadi SA. A Review of Teb e Ourangshahi in Manuscript, a Medical Work of the Subcontinent. Med Hist J (Quarterly) 2017; 9 (32): 45- 59 [Persian]

Tuhfat al-mu’minin.Library of Congress website :https://hdl.loc.gov/loc.amed/plmp.m144.Undated.

Pakbaz R. Encyclopedia of Art.6th ED Tehran: Farhang e Moaser Publication; 2007:161 [Persian]

Hyman J. The Objective Eye: Color, Form and Reality in the Theory of Art.1st ed. Chicago: University of Chicago Press 2006: 211

Pakbaz R. Encyclopedia of Art.6th ED.Tehran: Farhang e Moaser Publication; 2007: 118 [Persian]

Yeganedoust M. Art Fundamentals: Theory and Practice. (Translation).Otto G Ocvirk… [At al].8th ED.Tehran: samt publication; 2013: 205 [Persian]

Eshaghabadi A, koulivand PH, Kazemi H. Color Psychology and its Effect on Hospital Design and Patient Treatment. Shafayekhatam J (Quarterly)2016; 5 (2): 130- 142 [Persian]

Zahedi Anaraki F, Investigation Scientific Illustration of Alhashayesh book in Baghdad Period [master thesis]. Illustration Field: University of Art, 2013 [Persian].

Attarzadeh A, Poursaleh Amiri SM. Ritual Application of Motif and Inscription on Medical Magic Dished and Cups with Emphasis on Islamic Cups. Med Hist J (Quarterly) 2019; 11 (38): 59- 73 [Persian]

Madadpour M. manifestations of Spiritual Wisdom in Islamic Art. 4th Ed. Tehran: Amir Kabir, 2013: 182- 183 [Persian]

  • چکیده مشاهده شده: 410 بار
  • PDF دانلود شده: 222 بار

آمار دانلود

  • لینکدین
  • تویتر
  • فیسبوک
  • گوگل پلاس
  • تلگرام

اطلاعات

  • برای خوانندگان
  • برای نویسندگان
  • برای کتابداران

زبان

  • فارسی
  • English
  • صفحه اصلی
  • بایگانی
  • ارسال مقاله
  • درباره‌ی مجله
  • تیم سردبیری
  • اطلاعات تماس

مجله تاریخ پزشکی دارای رتبه علمی پژوهشی از کميسيون نشريات علوم پزشکی کشور (http://journalportal.research.ac.ir/)، وابسته به مرکز تحقيقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی بوده و به صورت پیوسته منتشر می شود. این مجله، یک مجله‌ الکترونيکی است که به زبان فارسی به همراه چکيده انگليسی با دسترسی آزاد (open access) چاپ می شود.

قدرت یافته از OJSPlus