مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی

چکیده

پژوهش و بررسي طب عامه و پزشكي سنتي يكي از محورهاي مهم مطالعات انسان‌شناسي است. نظريه‌هاي مربوط به مسائلی همچون طب عامه، گياه‌درماني، درمان‌هاي غير گياهي، دعادرماني، جادودرماني و در مواردي نیز به طلسم و تعويذ و اموری مشابه آن‌ها مي‌پردازد. به واسطه وفور و تنوع گياهان دارويي و تعدد درمان‌ها طب گياهي در ايران يادآور فرهنگ ديرين و غني اين سرزمين است. درمان از طريق گياه بيانگر فرهنگ قومي و تجربه عملي مردم در ادوار كهن براي پيشگيري و درمان بيماري‌هاست. به عبارتی استفاده از گیاهان متعدد و گوناگون در کنار درمان‌های متنوع دیگر یادآور می‌شود که بهره‌گیری از گیاه و خصوصاً ساقه، برگ، گل، ریشه و... برای درمان و تسکین دردها و آلام روحی و جسمی ریشه در تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم دارد، زيرا در طول تاريخ انسان براي سلامتي خود و ديگران كوشش کرده و همواره مفيدترين و مؤثرترين راه را براي درمان انتخاب نموده است. انسان همواره با آزمایش، تکرار و تمرین علاوه بر پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها در درمان آن‌ها نیز به موفقیت‌هایی دست یافته‌ است. مطالعه و بررسی نقش گیاهان دارویی در درمان بیماری‌ها در مناطق کرمانج‌نشین خراسان به ما این امکان را می‌دهد تا علاوه بر دستیابی به روش‌های تشخیص و درمان بیماری‌ها و امراض نسبت به نحوه استفاده از گیاهان مختلف برای امراض گوناگون اطلاعاتی را به دست آوریم. به این وسیله می‌توانیم در تبیین و تشریح آن‌ها به نماد و نشانه‌هایی از انواع آیین و رفتارهای آیینی و اعمال ماورایی واقف گردیم.

در اين مقاله تلاش مي‌شود تا موارد استفاده از گياهان دارويي در بين كرمانج‌هاي شهرستان‌هاي كلات نادري، درگز و قوچان بررسي شود. در اين پژوهش سعي داريم تا با ذكر نام گياه، نحوه درمان، شيوه‌هاي تبديلي گياه به عرقيات، قسمت‌هاي مورد استفاده دارويي گياه، ميزان استفاده، زمان استفاده، مقدار استفاده و مواردي از اين دست براي پيشگيري و درمان بيماري‌ها را محور پژوهش خود قرار داده و نسبت به ثبت و ضبط آن اقدام نماييم.