بررسی جایگاه خیرخواهی در اخلاق ارسطویی و آموزههای قرآنی
مجله اخلاق زیستی- علمی پژوهشی,
دوره 13 شماره 38 (1402),
28 May 2023
,
صفحه 1-12
https://doi.org/10.22037/bioeth.v13i38.41604
چکیده
زمینه و هدف: جایگاه اخلاق در تکوین و تقویت هویت انسانی، بحثی ریشهدار و گسترده است. با عنایت به اینکه فضیلتهای اخلاقی، یکی از ابزارهای بنیادین هویتساز به شمار میآید، بدون تردید بازاندیشی در فضیلتهای اخلاقی همچون خیرخواهی در آموزههای قرآنی و منابع متقدم اخلاقی، آثار مهمی همچون احساس مسئولیت در قبال مسائل اجتماعی، ایفای بهینه نقشهای محول در ساختارهای اجتماعی و تلاش برای بهبود روابط با اعضای جامعه را در پی خواهد داشت.
روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای اصیل همچون سیاست ارسطو، اخلاق نیکوماخوس، رساله وصایای ارسطو به شیماس (رساله تفاحه)، رساله النفس ارسطو و نیز منابع گرانسنگ تفسیری قرآن، سعی در تبیین روشن و رسایی از دیدگاه اخلاقی و قرآنی درباره مفهوم و مصادیق خیرخواهی نموده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: یافتهها بر این امر دلالت دارد که خیرخواهی از منظر اخلاق ارسطویی در قالب دعوت به گونههایی از خیرخواهیهای فردی و اجتماعی تجلی یافته و این فضیلت در آموزههای قرآنی از یکسو همراه با روایتهایی از سرگذشتهای جوامع عصر پیامبران الهی نسبت به مردم آن زمانه ظهور پیدا کرده و از سوی دیگر توصیههای مؤکدی نیز درباره ضرورت خیرخواهی نسبت به خویشتن در قالب بازگشت از بدکرداری و همچنین توجه به مصلحتهای جمعی بیان شده است.
نتیجهگیری: معنای خیرخواهی در اخلاق ارسطویی، در گونههایی از خیرخواهیهای فردی و اجتماعی ظهور پیدا کرده است؛ دعوت روح به شناخت نفس در جهت خیرخواهی و نیز ضرورت خیرخواهی در رویههای مختلف فردی، شاخصه مهم نگاه ارسطویی به مصادیق خیرخواهی محسوب میشود. مصادیق خیرخواهی در آموزههای قرآنی دارای یک نوع جامعیت است که سعی دارد خیر و منفعتهای اجتماعی را بر مصلحتهای شخصی مقدم دارد و این نگاه جامع، زمینه ساز تأثیرات شگرفی در ارتقای روابط اجتماعی میشود. این نوع خیرخواهی در آموزههای پیامبران به مردم در قرآن کریم ظهور پیدا کرده است.
- خیرخواهی
- آموزههای قرآنی
- اخلاق ارسطویی
- مصلحتهای اجتماعی
- مصلحتهای فردی
ارجاع به مقاله
مراجع
Navali M. Philosophy of advice and guidance. Persian language and literature magazine. Tabriz University. 2013; 37(153-154): 191-213. [Persian]
Fathi A. The examination of Ihsan from the perspective of Qur'an and Hadith with emphasis on Nahj al-Balagha. Qom: Faculty of Sciences and Hadith, Quran and Hadith University; 2012. [Persian]
Ibn Fatek M. Mukhtār al-ḥikam wa-maḥāsin al-kalim. Tehran: Institute of Medical History Studies; 2008. p.179-180. [Arabic]
Van Hooft S. Understanding virtue ethics. Oxfordshire: Routledge; 2014.
Goldman M. An Introduction to Moral Philosophy. Teaching Philosophy. 2018; 41(2): 437-438.
Copleston F. History of philosophy, Greece and Rome. Translated by Mojtabavi SJ. Tehran: Scientific and Cultural Publications; 1996. p.398. [Persian]
Javadi Amoli A. Nature in the Qur'an. Qom: Esra Publications; 2000. p.189. [Persian]
Aristotle. Aristotle's advice to Chemais. Description of Tafahiyyah treatise. Sharhe Najafi Qochani MH. Tehran: Haft Publications; 1999. [Persian]
Shahriari H. Moral philosophy in Western thought from the perspective of Alasdair MacIntyre. Tehran: Samit Publications; 2006. p.78. [Persian]
Aristotle. Politics book. Translated by Enayati H. Tehran: Amir Kabir Publications; 2013. [Persian]
Hossein Sarwar A. Al-Mujam al-Shamil. Beirut: Dar al-Hadi; 2016. p.572.
Frankena W. Moral philosophy. Translated by Sadeghi H. Qom: Taha Publications; 2004. p.45. [Persian]
Aristotle. Akhlaq Niko Makhos. Translated by Meshayekhi R. Tehran: Negah Publications; 2011. [Persian]
Aristotle. Risalah al-Nafs of Aristotélēs. Translated by Marghi Kashani AM. Tehran: Asatir Publishing House; 2005. p.7. [Persian]
Nussbaum M. Aristotle. Translated by Foladvand E. Tehran: New Design; 2001. p.87. [Persian]
Izutsu T. Religious moral concepts in the Holy Qur'an. Translated by Badreei F. Tehran: Forozan Printing; 2019. p.167. [Persian]
Heinaman R. editor. Plato and Aristotl'e's Ethics. London: Taylor & Francis; 2017. p.20.
Ibn Manzoor MK. Lisan al-Arab. Beirut: Dar Sadr; 1993. p.264. [Arabic]
Mostafavi H. Tahqiq fi kalamat al-Qur'an al-Karim. Tehran: Book Translation and Publishing Company; 1981. Vol.3 p.159. [Persian]
Toshihiko I. Religious moral concepts in the Holy Quran. Translated by Badreei F. Tehran: Forouzan Publishing. 2009. p.351. [Persian]
Qurtubi M. Al-Jaami Al-Ahkam Al-Qur'an. Tehran: Nasser Khosrow; 1985. p.258. [Arabic]
Siyuti A. Al-Dur al-Manthur fi al-Tafsir al-Mathur. Qom: Najafi Library; 1983. p.422. [Arabic]
Ibn Ashur M. Al-Tahrir wa al-Tanvir. Beirut: Al-Tarikh al-Arabi Institute; 1999. p.333. [Arabic]
Tabari M. Jami al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an. Beirut: Dar al-Marefa; 1981. p.60. [Arabic]
Javadi Amoli A. Thematic Commentary of the Quran. Qom: Esra; 2011. p.51. [Persian]
Seyed Qutb E. Fi Zelal al-Qur'an. Beirut: Dar al-Shoroq; 2005. p.3618. [Arabic]
Ali Shah S. Bayan al-Saadah fi Maghamat al-Ebadah. Beirut: Al-Alami; 1987. p.320. [Arabic]
Tabarsi F. Javame al-Jame. Qom: Seminary Press; 2016. p.320. [Arabic]
Haghi Brosavi S. Tafsir Ruh al-Bayan. Beirut: Dar al-Fekr; 1984. p.186. [Arabic]
Modaresi M. Men Hoda al-Qur'an. Tehran: Dar Moheb al-Hussein; 1998. p.362. [Arabic]
Sheikh Alwan N. Al-Fawateh al-elahiyyah wa al-Fawateh al-Ghaibiyah. Egypt: Dar Rekabi Lelnashr; 1999. p.258. [Arabic]
Tabatabai MH. Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an. Beirut: al-Alami; 1997. Vol.16 p.21. [Arabic]
Makarem Shirazi N. Tafsir Nemooneh. Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiya; 1992. Vol.8 p.81. [Persian]
Beker SH, Beker L. History of western moral philosophy. Edited by Pakravan M. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute; 1999. p.36. [Persian]
- چکیده مشاهده شده: 323 بار
- PDF دانلود شده: 122 بار