بررسی جایگاه خیرخواهی در اخلاق ارسطویی و آموزههای قرآنی
مجله اخلاق زیستی- علمی پژوهشی,
دوره 13 شماره 38 (1402),
28 May 2023
,
صفحه 1-12
https://doi.org/10.22037/bioeth.v13i38.41604
چکیده
زمینه و هدف: جایگاه اخلاق در تکوین و تقویت هویت انسانی، بحثی ریشهدار و گسترده است. با عنایت به اینکه فضیلتهای اخلاقی، یکی از ابزارهای بنیادین هویتساز به شمار میآید، بدون تردید بازاندیشی در فضیلتهای اخلاقی همچون خیرخواهی در آموزههای قرآنی و منابع متقدم اخلاقی، آثار مهمی همچون احساس مسئولیت در قبال مسائل اجتماعی، ایفای بهینه نقشهای محول در ساختارهای اجتماعی و تلاش برای بهبود روابط با اعضای جامعه را در پی خواهد داشت.
روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای اصیل همچون سیاست ارسطو، اخلاق نیکوماخوس، رساله وصایای ارسطو به شیماس (رساله تفاحه)، رساله النفس ارسطو و نیز منابع گرانسنگ تفسیری قرآن، سعی در تبیین روشن و رسایی از دیدگاه اخلاقی و قرآنی درباره مفهوم و مصادیق خیرخواهی نموده است.
ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: یافتهها بر این امر دلالت دارد که خیرخواهی از منظر اخلاق ارسطویی در قالب دعوت به گونههایی از خیرخواهیهای فردی و اجتماعی تجلی یافته و این فضیلت در آموزههای قرآنی از یکسو همراه با روایتهایی از سرگذشتهای جوامع عصر پیامبران الهی نسبت به مردم آن زمانه ظهور پیدا کرده و از سوی دیگر توصیههای مؤکدی نیز درباره ضرورت خیرخواهی نسبت به خویشتن در قالب بازگشت از بدکرداری و همچنین توجه به مصلحتهای جمعی بیان شده است.
نتیجهگیری: معنای خیرخواهی در اخلاق ارسطویی، در گونههایی از خیرخواهیهای فردی و اجتماعی ظهور پیدا کرده است؛ دعوت روح به شناخت نفس در جهت خیرخواهی و نیز ضرورت خیرخواهی در رویههای مختلف فردی، شاخصه مهم نگاه ارسطویی به مصادیق خیرخواهی محسوب میشود. مصادیق خیرخواهی در آموزههای قرآنی دارای یک نوع جامعیت است که سعی دارد خیر و منفعتهای اجتماعی را بر مصلحتهای شخصی مقدم دارد و این نگاه جامع، زمینه ساز تأثیرات شگرفی در ارتقای روابط اجتماعی میشود. این نوع خیرخواهی در آموزههای پیامبران به مردم در قرآن کریم ظهور پیدا کرده است.
ارجاع به مقاله
مراجع
Navali M. Philosophy of advice and guidance. Persian language and literature magazine. Tabriz University. 2013; 37(153-154): 191-213. [Persian]
Fathi A. The examination of Ihsan from the perspective of Qur'an and Hadith with emphasis on Nahj al-Balagha. Qom: Faculty of Sciences and Hadith, Quran and Hadith University; 2012. [Persian]
Ibn Fatek M. Mukhtār al-ḥikam wa-maḥāsin al-kalim. Tehran: Institute of Medical History Studies; 2008. p.179-180. [Arabic]
Van Hooft S. Understanding virtue ethics. Oxfordshire: Routledge; 2014.
Goldman M. An Introduction to Moral Philosophy. Teaching Philosophy. 2018; 41(2): 437-438.
Copleston F. History of philosophy, Greece and Rome. Translated by Mojtabavi SJ. Tehran: Scientific and Cultural Publications; 1996. p.398. [Persian]
Javadi Amoli A. Nature in the Qur'an. Qom: Esra Publications; 2000. p.189. [Persian]
Aristotle. Aristotle's advice to Chemais. Description of Tafahiyyah treatise. Sharhe Najafi Qochani MH. Tehran: Haft Publications; 1999. [Persian]
Shahriari H. Moral philosophy in Western thought from the perspective of Alasdair MacIntyre. Tehran: Samit Publications; 2006. p.78. [Persian]
Aristotle. Politics book. Translated by Enayati H. Tehran: Amir Kabir Publications; 2013. [Persian]
Hossein Sarwar A. Al-Mujam al-Shamil. Beirut: Dar al-Hadi; 2016. p.572.
Frankena W. Moral philosophy. Translated by Sadeghi H. Qom: Taha Publications; 2004. p.45. [Persian]
Aristotle. Akhlaq Niko Makhos. Translated by Meshayekhi R. Tehran: Negah Publications; 2011. [Persian]
Aristotle. Risalah al-Nafs of Aristotélēs. Translated by Marghi Kashani AM. Tehran: Asatir Publishing House; 2005. p.7. [Persian]
Nussbaum M. Aristotle. Translated by Foladvand E. Tehran: New Design; 2001. p.87. [Persian]
Izutsu T. Religious moral concepts in the Holy Qur'an. Translated by Badreei F. Tehran: Forozan Printing; 2019. p.167. [Persian]
Heinaman R. editor. Plato and Aristotl'e's Ethics. London: Taylor & Francis; 2017. p.20.
Ibn Manzoor MK. Lisan al-Arab. Beirut: Dar Sadr; 1993. p.264. [Arabic]
Mostafavi H. Tahqiq fi kalamat al-Qur'an al-Karim. Tehran: Book Translation and Publishing Company; 1981. Vol.3 p.159. [Persian]
Toshihiko I. Religious moral concepts in the Holy Quran. Translated by Badreei F. Tehran: Forouzan Publishing. 2009. p.351. [Persian]
Qurtubi M. Al-Jaami Al-Ahkam Al-Qur'an. Tehran: Nasser Khosrow; 1985. p.258. [Arabic]
Siyuti A. Al-Dur al-Manthur fi al-Tafsir al-Mathur. Qom: Najafi Library; 1983. p.422. [Arabic]
Ibn Ashur M. Al-Tahrir wa al-Tanvir. Beirut: Al-Tarikh al-Arabi Institute; 1999. p.333. [Arabic]
Tabari M. Jami al-Bayan fi Tafsir al-Qur'an. Beirut: Dar al-Marefa; 1981. p.60. [Arabic]
Javadi Amoli A. Thematic Commentary of the Quran. Qom: Esra; 2011. p.51. [Persian]
Seyed Qutb E. Fi Zelal al-Qur'an. Beirut: Dar al-Shoroq; 2005. p.3618. [Arabic]
Ali Shah S. Bayan al-Saadah fi Maghamat al-Ebadah. Beirut: Al-Alami; 1987. p.320. [Arabic]
Tabarsi F. Javame al-Jame. Qom: Seminary Press; 2016. p.320. [Arabic]
Haghi Brosavi S. Tafsir Ruh al-Bayan. Beirut: Dar al-Fekr; 1984. p.186. [Arabic]
Modaresi M. Men Hoda al-Qur'an. Tehran: Dar Moheb al-Hussein; 1998. p.362. [Arabic]
Sheikh Alwan N. Al-Fawateh al-elahiyyah wa al-Fawateh al-Ghaibiyah. Egypt: Dar Rekabi Lelnashr; 1999. p.258. [Arabic]
Tabatabai MH. Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an. Beirut: al-Alami; 1997. Vol.16 p.21. [Arabic]
Makarem Shirazi N. Tafsir Nemooneh. Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiya; 1992. Vol.8 p.81. [Persian]
Beker SH, Beker L. History of western moral philosophy. Edited by Pakravan M. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute; 1999. p.36. [Persian]
- چکیده مشاهده شده: 257 بار
- PDF دانلود شده: 88 بار