ثابت و متغیر در نظام کیفری ایران با رویکرد تاریخی بر ملاحظات اخلاقی پیش از اسلام
مجله اخلاق زیستی- علمی پژوهشی,
دوره 11 شماره 1 (1400),
2 November 2021
,
صفحه 23-34
https://doi.org/10.22037/bioeth.v11i1.35387
چکیده
زمینه و هدف: احکام و قوانینی که بتوانند در موقعیتهای زمانی و مکانی مختلف جریان یابند، احکام ثابت و احکامی که جنبه موقتی داشته و یا با اختلاف طرز زندگی، تحول پیدا میکنند، احکام متغیر هستند. مسأله ثابت و متغیر در نظام حقوقی و کیفری ایران از آن جهت اهمیت دارد که بررسی تاریخ تحولات قوانین، تحول متناسب با نیازهای افراد و جامعه را نشان نمیدهد. هنوز بانکها با معضلی به نام ربا که در موردش آرای فقهی و قوانین مختلف وجود دارد، دست و پنجه نرم میکنند. ثابتانگاری قوانین، مانع پویایی حقوق میشود. جهت ممانعت از چنین وضعیتی، ضروری است با بررسی زمینههای مؤثر در شکلگیری قوانین، منجمله زمینه تاریخی آنها، به این سؤال پاسخ داده شود که تأثیر اخلاق عرب پیش از اسلام در شکلگیری قواعد کیفری چیست؟
مواد و روشها: این مقاله به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و روش کتابخانهای، مبانی ثابتانگاران را مورد نقد و بررسی قرار داده و در تبیین جایگاه زمینه تاریخی صدور احکام کیفری کوشیده است.
ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: اهتمام یکسویه موجود، به ظواهر کتاب و سنت در تنظیم مجازاتها (ثابتانگاری)، و بیتوجهی به تاریخ عصر نزول، به یقین از اسباب فروکاست محتوایی نظام کیفری موجود است. این مبنا از نظر عقلا موجه نبوده، باعث تحمیل احکام کیفری متناسب یک عصر بر سایر اعصار میشود.
نتیجهگیری: رژیم حقوقی پیش از اسلام حاوی برخی «ملاحظات اخلاقی» منطبق با اخلاق آزادمنشانه عرب قدیم و گاهی استثمار جاهلی است که وضعیت قوانین مرتبط با ربا، ضمان عاقله، دیه یک صد شتر و مسائلی از این دست، را تشکیل داده است و نباید در همان حد ثابت بماند تا اصول مهم کیفری نظیر اصل شخصیبودن مجازات، اصل تناسب جرم و مجازات، اصل توجیه عقلانی و اخلاقی مجازات، مغفول شود.
- ثابت و متغیر؛ نظام کیفری ایران؛ عرف و اخلاق جاهلی
ارجاع به مقاله
مراجع
Samimi M. Expediency and Wisdom and its Role in Jurisprudence. Tehran: Amir Kabir; 2014. p.99-78. [Persian]
Mar'ashi Shoushtari SMH. Dynamical Jurisprudence. Tehran: Khorsandi press; 2014. Vol.1 p.141, 150, 201. [Persian]
Mujtahid Shabestari M. Critique of the official reading of religion. Tehran: Tarhe Now; 2004. p.47-51. [Persian]
Mujtahid Shabestari M. Hermeneutic of Book and Tradition. Tehran: Tarhe Now; 2002. p.23. [Persian]
Abu Zeyd NH. Al-etejah al-Aghli fi Tafsir. Egypt: Al-Kubra Business School; 1997. p.117-121. [Arabic]
Abu Zeyd NH. The Text, the Authority, the Truth. Beirut: Arab Cultural Center; 1995. p.246-247. [Arabic]
Shateby A. Al-Muwafaqat. Egypt: The Great Commercial Library; 1987. Vol.2 p.100. [Arabic]
Malekian M. Conversations on the Philosophy of Jurisprudence. Tehran: Center for Islamic Studies and Research: Publication of Islamic Development; 1997. p.21. [Persian]
Olfat NA. Comprehensiveness of Sharia. Qom: Institute for Organizing and Publishing the Works of Imam Khomeini (PBUH); 1995. Vol.18 p.124. [Persian]
Horre Ameli M. Wasa'il Al-Shi'ah. Tehran: Islamic School Press; 1980. p.421-422. [Arabic]
Koleini M. Al-Osul al-Kafi. Tehran: Dar al-Kitab al-Islamiyyah; 2009. Vol.1 p.61. [Arabic]
Safi Golpayegani M. The Immutability of Sharia Laws. Jomhuri Eslami Newspaper. 2005; 7661. [Persian]
Feyz A. Fundamentals of Jurisprudence and Principles. Tehran: Tehran University Press; 2006. p.96. [Persian]
Feyz A. Characteristics of ijtihad and dynamic jurisprudence. Tehran: Institute of Humanity; 2004. p.290. [Persian]
Muzaffar M. Principles of Jurisprudence. Beirut: Scientific Institute for Publications; 1990. Vol.2 p.135, 141. [Arabic]
Hakim M. Al-Usoul 'Al-Amah Le al-Figh al-Mogharen. Beyrut: Al alBayt Foundation; 1979. p.147-149. [Arabic]
Kashani M. [Translation of Hermeneutic Science]. Tehran: Hermes Publication; 1998. p.79-81. [Persian]
Khansari M. A Brief Course of Formal Logic. Tehran: University of Tehran Press; 1990. p.89. [Persian]
Abu Zayd N. Interpretation, Truth and Text. Tehran: Interview with Kian Magazine Monthly; 1997. Vol.54 p.10, 21. [Persian]
Shakib M. Ignorant Long Poems. Tehran: Paya Press; 1999. p.94. [Persian]
Jawad A. Detailed in the History of the Arabs before Islam. Tehran: Amir Kabir; 1990. Vol.14 p.291-292. [Persian]
Sadeghi Tehrani M. Resaleye Towziholmasaele Novin. Tehran: Samt; 1999. p.11-13. [Persian]
Mohaghegh Damad SM. Rules of Civil Jurisprudence. Tehran: Majd; 2003. Vol.1 p.150. [Persian]
Gorji A. Imam Khomeini and the Islamic government: Scientific Interviews. Tehran: Institute for Organizing and Publishing the Works of Imam Khomeini (PBUH); 1999. p.318. [Persian]
Civil Code of Iran. 1928. [Persian]
Khomeini S. Tahrir Al-Wasila. Qom: Islamic Publishing Institute; 1997. Vol.2 p.457. [Arabic]
Mehrpour H. First period of Collection of Theories of the Guardian Council. Tehran: Keyhan Institute; 1992. p.196. [Persian]
Dadgar Y, Hazaveh H. [Translation of Law and Economics]. Qom: Noor-e 'Elam Publishing; 2005. p.325. [Persian]
Rezaei H. Constant and Variable in the Islamic Penal System. Ph.D. Dissertation. Tehran. Iran: Tarbiat Modares University; 2002. p.170. [Persian]
Sadeghi H. Crimes against Persons. Tehran: Mizan Press; 2015. p.169. [Persian]
Mohseni M. Mashraato Bihar al-Alnvar. Tehran: Eslamiye; 2002. p.121. [Persian]
Bojnourdi M. Rules of Jurisprudence. Tehran: Orouj; 2002. p.172, 185. [Persian]
Sadeghi M. Analysis of the Principles of Criminal Law. Tehran: University Jihad Publishing; 2014. p.257. [Persian]
- چکیده مشاهده شده: 271 بار
- PDF دانلود شده: 129 بار