معیارهای تمایز حسن و قبح اخلاقی از نگاه آیات و روایات
مجله اخلاق زیستی- علمی پژوهشی,
دوره 2 شماره 4 (1391),
25 مهر 2016
,
صفحه 39-62
https://doi.org/10.22037/bioeth.v2i4.14039
چکیده
تمایز حسن و قبح اخلاقی از غیراخلاقی و شناسایی معیارهای این تمایز از مسائل اخلاق و فلسفه آن است. مکاتب گوناگون در فلسفه اخلاق غرب، پاسخهای متنوعی در توضیح این ملاکها دادهاند. انگیزهگرایان، معیار تمایز را نیت و انگیزه و وظیفهگرایان، عمل و لذتگرایان، لذت دانستهاند و از دیدگاه اسلامی سه معیار قابل طرحند حسن و قبح فاعلی (که قائم بر دو عنصر آزادی و اختیار فاعل است) وحسن و قبح فعلی و آثار مثبت یا منفی فردی و اجتماعی عمل. وجدان و فطرت و عقل و سیره عقلا و اصل عدالت از ابزارهای معرفتی شناسایی این معیارهاست.
- حسن و قبح؛ اخلاق؛ وظیفهگرایی؛ انگیزهگرایی؛ لذتگرایی؛ حسن فاعلی؛ حسن فعلی
ارجاع به مقاله
مراجع
راسل، برتراند ـ (1365). تاریخ فلسفه غرب (ترجمه: نجف دریابندرى)، چاپ پنجم، تهران: انتشارات پرواز
رشیدرضا، محمد ـ (بیتا). تفسیر المنار، دوم، بیروت: دارالفکر
ریچارد پاپکین و آروم استرول ـ کلیات فلسفه (ترجمه سید جلالالدین مجتبوى)، چاپ سوم، تهران: انتشارات حکمت
طبرسى، فضل بن حسن ـ (بیتا). مجمع البیان فى تفسیرالقرآن (تحقیق و تصحیح: سید هاشم رسولى محلاتى)، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة
طبرسى، فضل بن حسن ـ مجمع البیان فى تفسیرالقرآن (تحقیق و تصحیح: سید هاشم رسولى محلاتى)، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة
طوسى، محمد ـ التبیان فى تفسیرالقرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربى
طوسى، نصیرالدین ـ (1364). اخلاق ناصرى (تصحیح: مجتبى مینوى و علیرضا حیدرى)، چاپ سوم، تهران: انتشارات خوارزمى
فارابى، محمد ـ رساله التنبیه، ص 9 به نقل از: سجادى، دکتر سید جعفر، فرهنگ معارف اسلامى، 2/354.
فخررازى، محمدبن عمر ـ (بیتا). التفسیر الکبیر، (مفاتیح الغیب) چاپ سوم، بى جا
فروغى، محمد على ـ (1344). سیر حکمت در اروپا، چاپ اول، تهران: انتشارات زوار
کمپانى اصفهانى، محمد حسین ـ نهایة الدرایة فى شرح الکفایة، اصفهان: انتشـارات مهدوى
لاریجانى، صادق ـ جزوه فلسفه اخلاق
مصطفوى، سید حسن ـ التحقیق فى کلمات القرآن
مطهرى، مرتضى ـ (1365). تعلیم و تربیت، چاپ هشتم، تهران: انتشارات الزهرا
طباطبایى، محمد حسین ـ (بیتا). المیزان فى تفسیرالقرآن، قم: جامعه مدرسین
آلوسى بغدادى، محمود ـ (1405هـ. 1987م). روح المعانى فى تفسیرالقرآن العظیم و السبع المثانى، چاپ چهارم، بیروت: دار احیاء التراث العربى
ابن مسكويه ـ (1370). تهذيب الاخلاق و طهاره الاعراق، قم: بیدار
اصفهانى، محمد تقى ـ هدایة المسترشدین
جرجانى، سید شریف ـ (1370). شرح المواقف، قم: رضی
جوادى، محسن ـ (1375). مسأله باید و هست، چاپ اول، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى، 55
جوهرى، اسمعیل ـ (1990م.). صحاح اللغه، بیروت: دارالعلم
چند نفر از استادان فلسفه انگلیس ـ (1370). فلسفه یا پژوهش حقیقت، (ترجمه: دکتر سید جلالالدین مجتبوى)، چاپ سوم، تهران: انتشارات حکمت، 114
دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود ـ (1380). اخلاق اسلامی، قم: معاونت امور اساتید نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها
راغب الاصفهانى، حسین بن محمد ـ (بیتا). المفردات فى غریب القرآن، تهران: المکتبه المرتضویه
روسو، ژان ژاک ـ (1349). امیل، آموزش و پرورش (ترجمه: منوچهر کیا)، تهران: انتشارات دریا
سبحانى، جعفر ـ (1370). حسن و قبح عقلى یا پایههاى اخلاق جاویدان، چاپ دوم، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى
صدوق، محمد ـ (بیتا). من لایحضره الفقیه، قم: نشراسلامی
طباطبایى، محمد حسین ـ (1374). اصول فلسفه و روش رئالیسم، قم: صدرا
طباطبایى، محمد حسین ـ (1362). رسائل سبعه، قم: نشر کتاب
الفاخورى، حنا ـ (1358). الجر، خلیل، تاریخ فلسفه در جهان اسلامى (ترجمه: عبدالمحمد آیتى)، چاپ دوم، تهران: کتاب زمان
فرانکنا، ویلیام کى ـ (1376). فلسفه اخلاق، ترجمه هادى صادقى، چاپ اول، قم: مؤسسه انتشاراتى طه
کلینی، محمد بن یعقوب ـ (1414ق). اصول کافی، بیروت: دارالاضوا
مطهرى، مرتضى ـ (1362). نقدی بر مارکسیسم، قم: صدرا
ملکیان، مصطفى ـ جزوه فلسفه اخلاق
نائینی، محمدحسین ـ (1404 ق). فوائد الاصول (تقریر کاظمینی)، قم: نشر اسلامی
نراقی، مهدی ـ (بیتا). جامعالسعادات، قم: اسماعیلیان
وارنوک، جان ـ (1362). فلسفه اخلاق در قرن حاضر (ترجمه: صادق لاریجانى)، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى
- چکیده مشاهده شده: 242 بار
- PDF دانلود شده: 6 بار