عدالت؛ مطالعه تطبیقی میان اصول اخلاق پزشکی و آموزههای اخلاق اسلامی
مجله اخلاق زیستی- علمی پژوهشی,
دوره 3 شماره 9 (1392),
23 September 2016
,
صفحه 11-30
https://doi.org/10.22037/bioeth.v3i9.13956
چکیده
در میان شاخههای اخلاق حرفهای، اخلاق پزشکی به دلیل منزلت خاص حرفه پزشکی از جایگاه ویژهای برخوردار است. عدالت یکی از اصول چهارگانه اخلاق زیستپزشکی است که اغلب مترادف با انصاف در نظر گرفته شده و منظور از آن تعهدی اخلاقی برای عمل بر اساس قضاوتهای عادلانه در حیطه پزشکی است. عدالت در اخلاق اسلامی در اصطلاح به معنای قراردادن هر چیز در جای مناسب خویش و دادن حق به میزان استحقاق میباشد. در این مقاله تلاش شده است تا اصل عدالت به عنوان یکی از اصول چهارگانه اخلاق پزشکی، بررسی و در مطالعهای تطبیقی، مزیتها و چالشهای نگاه دینباورانه و نگاه غیر دینباورانه نسبت به عدالت و جایگاه آن در اخلاق پزشکی مورد واکاوی و ارزیابی قرار گیرند.
این مقاله مروری حاصل یک مطالعه توصیفی است. برای جمعآوری اطلاعات از مطالعه کتب معتبر و جستجو در منابع اینترنتی و مقالات مرتبط استفاده شده است. پس از توضیح مفاهیم و مبانی عدالت در اخلاق پزشکی، همچنین اخلاق فضیلتگرای اسلامی، در بررسی تطبیقی، اشتراکها و تفاوتهای این دو دستگاه اخلاقی در مسأله مفهوم عدالت بررسی و تبیین میشود.
صرف نظر از تأکید اخلاق حرفهای پزشکی و اخلاق اسلامی بر ضرورت و اهمیت عدالت، عدالت به مفهومی که در اخلاق اسلامی بر آن تأکید میشود، فراگیرتر از اخلاق پزشکی است. زیرا عدالت در اخلاق پزشکی، برآمده از عدالت اجتماعی است که جز با تدوین قوانین و راهکارهای متناسب و متوازن، قابل دسترسی نیست. اما عدالت به مفهوم دینی آن امری نهادینهشده در درون آدمی و دربرگیرنده تمامی ساحتهای فردی و اجتماعی زندگی اوست.
- عدالت؛ عدالت در اخلاق پزشکی؛ عدالت در اخلاق اسلامی
ارجاع به مقاله
مراجع
قرآن مجید.
دشتی، محمد. نهج البلاغه. چاپ اول: اندیشه ماندگار.
لاریجانی، باقر. (1383 ش.). پزشک و ملاحضات اخلاقی. چاپ دوم، تهران: نشر برای فردا.
آرامش، کیارش. (1387 ش.). بحثی پیرامون اصل عدالت در اخلاق پزشکی. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری. سال دوم، شماره سوم، صص 11-5.
اصفهانی، ر. (1416 ق.). المفردات فی غریب القرآن. دمشق: دارالقلم.
دهخدا، علیاكبر. (1341 ش.). لغتنامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
محققداماد، مصطفی. ساشادینا، عبدالعزیز. عباسی، محمود. (1389 ش.). درآمدی بر اخلاق زیستی. چاپ دوم، تهران: انتشارات حقوقی.
زالی، علیرضا و دیگران (1387 ش.). حقوق و اخلاق در پژوهشهای پزشکی. تهران: انتشارات سینا.
عباسی، محمود. (1388 ش.). مجموعه کدهای اخلاقی در پژوهش. چاپ سوم، تهران: موسسه فرهنگی حقوقی سینا.
زالی، محمدرضا. (1387 ش.). مبانی نوین ارتباط پزشک و بیمار. چاپ دوم، تهران: انتشارات حقوقی.
دیلمی، احمد. (1390 ش.). الزامات تعمیمی و تحدیدی اخلاقیبودن حقوق بشر. فصلنامه پژوهشهای اخلاقی دانشگاه قم. شماره سوم.
راولز، جان. (1388 ش.). عدالت به مثابه انصاف. ترجمه عرفان ثابتی. تهران: ققنوس.
هاشمی، فاطمه. (1389 ش.). الگوبرداری از نهجالبلاغه در اجرای اصل عدالت، در انجام مراقبتهای بهداشتی درمانی. چکیده مقالات سومین کنگره بینالمللی حقوق پزشکی. جلد اول.
شریف، رضی. (بی تا). نهجالبلاغه. شرح شيخ محمد عبده، بیروت: دارالمعرفة للطباعة و النشر.
سلطاني، غلامرضا. (1372 ش.). تكامل در پرتو اخلاق. چاپ چهاردهم، قم: دفتر انتشارات اسلامي.
جوادی آملی، عبدالله. (1375 ش.). فلسفه حقوق بشر. قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1384 ش.). حق و تکلیف در اسلام. چاپ سوم، قم: مرکز نشر اسرا.
پرور، اسماعیل. (1382 ش.). گلبانگ عدالت. قم: بوستان کتاب.
مطهری، مرتضی. (1372 ش.). عدل الهی. چاپ سی و پنجم، تهران: انتشارات صدرا.
بادینی، حسن. (1384 ش.). فلسفه مسؤولیت مدنی. شرکت سهامی انتشار.
سبزواری، حکیم. (1375 ش.). شرح الاسماء الحسنی. قم: مکتبه بصیرتی.
آمدی، علی بن محمد. (1366 ش.). غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات، جلد دوم.
مجلسی، محمدباقر. (1403 ق.). بحارالانوار الجامعه لدرر الاخبار. تهران: المکتبه الاسلامیه، جلد 24.
حرعاملی، محمدحسن. (1376 ش.). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. بیروت: دارالحیات العربی، جلد 15.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1379)، کافی، ترجمه سید هاشم رسولی، تهران: نشر فرهنگ اهل بیت(ع)، جلد 3.
صدوق، محمد بن علی. (1362 ش.). الخصال. قم: جامعه مدرسین.
صدوق، محمد بن علی. (1386 ش.). عللالشرایع. نجف: مکتب حیدریه.
صدوق، محمد بن علی. (1404 ق.). عیون اخبار الرضا. بیروت: موسسه الاعمی للمطبوعات.
بحرانی، حسین. (1384 ق.). تحفالعقول. ترجمه علیاکبر غفاری، تهران: انتشارات کتابفروشی اسلامیه.
حیدری نراقی، علیمحمد. (1386 ش.). رساله حقوق امام سجاد علیهالسلام. چاپ هفتم، قم: انتشارات مهدی نراقی.
نراقی، مهدی. (1390 ش.). جامعالسعادات. چاپ سوم، ترجمه فیضی، قم: انتشارات قائم آل محمد.
نراقی، احمد. (1386 ش.). معراجالسعاده. چاپ پنجم، قم: انتشارات قائم آل محمد.
ابن مسکویه، احمد بن محمد. (1381 ش.). تهذیبالاخلاق و تطهیرالاعراق. ترجمه حلبی، انتشارات اساطیر.
طوسی، محمد بن محمد. (1349 ش.). اخلاق ناصری. تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.
عسکری، ابی هلال. (1412 ق.). معجم الفروغ اللغویه. جلد اول، قم: موسسه نشر اسلامی.
Beuchamp, TL. Childress, JF. (2009). Principles of Biomedical Ethics, Fifth Edition. Oxford University Press.
Ebbesen, J. Andersen, P. (2008). Ethical Perspectives on RNA Interference Therapeutics. International Journal of Medical Sciences. 5 (3): 159-8.
- چکیده مشاهده شده: 463 بار
- PDF دانلود شده: 150 بار