بررسی نظرات حكماي ايراني در خصوص «دلك» در كتاب «تحفه سعديه»
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 5 شماره 14 (1392),
25 August 2013
,
صفحه 49-66
https://doi.org/10.22037/mhj.v5i14.4785
چکیده
ماساژ درمانی از جمله روشهای پیشگیری و درمانی مطرح در پزشکی ایرانی است که از سوی پزشکان ایرانی از جمله «قطب الدین شیرازی» دانشمند و طبیب ایرانی قرن هفتم هجری مورد مداقه قرار گرفته است.
ماساژ درمانی از منظر پزشکی ایرانی روشی برگزیده برای مقابله با اختلالات خاص، شامل اجتماع موضعی مواد در بدن، پروش موضعی اندام، تحلیل مواد ریحی، دفع غلبه سردی، تغییر جریان گردش مواد در بدن، ممانعت از تحلیل رطوبتهای ضروری و معتدل کننده نرمی یا سفتی بدن است.
در طب ایرانی با توجه به کاربردهای مختلف ماساژ اعم از افزایش گرمی موضعی، تحلیل مواد یا ممانعت از دفع بیش از حد رطوبات بدنی سبکهای مختلف پرفشار، ضعیف، طولانی مدت، کوتاه مدت، خشن، نرم و معتدل ماساژ تعریف شده است.
در واقع کمیت و کیفیت ماساژ در طب ایرانی متناسب با تفاوتهای بدنی، سنی و شرایط محیطی افراد انتخاب میشود و بر این اساس است که مدت، قوت و خشونت ماساژ و نیاز به روغنمالی یا نوع روغن تعیین میشود.
پزشکان ایرانی توجه ويژهاي به ماساژ ورزشی داشته و ماساژهای خاصی را قبل و بعد از ورزش توصیه کردهاند. حكماي ايراني مالش کف پا را به عنوان یک امر بهداشتی- درمانی در سطح جامعه خود ترویج میکردند. به نظر میرسد برای احیاي دوبارهي «دلك» و «غمز» در جامعهي امروز، بازیابی نظرات دانشمندان ایرانی و مرور علمی میراث به یادگار مانده از گذشتگان این سرزمین کمک کننده باشد.
- طب سنتی ایران؛ دلک / ماساژ؛ تحفه سعدیه
ارجاع به مقاله
مراجع
Brault JS, Kappler RE, Grogg BE. Manipulation, Traction and Massage, Physical Medicine and Rehabilitation. 4th ed: Saunders Philadelphia, Pa; 2000. p. 427 - 47.
اخوینی بخارایی، ا. (قرن 11): هدایت المتعلمین فی الطب. متینی ج، چاپ دوم، مشهد: چاپخانه دانشگاه مشهد، صص 8-171، 1344 ه.ش.
رازی، محمدبن زکریا. (قرن 3-4): المنصوری فی الطب.ترجمه: ذاکر، م.ا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، صص 242، 337، 1387 ه.ش.
ابن سینا، حسین .(قرن 5-4): القانون فی الطب. القش ا، زیعور ع. بیروت: عزالدین، بیروت، صص: 15-211، 1408 ه.ق. (1987م.).
جرجانی، س.ا. (قرن 6-5): ذخیره خوارزمشاهی. نسخه عکسی. تهران: سیرجانی س، صص 6-153، 1355 ه.ش.
ارزانی، م.ا. (قرن 12-11): مفرح القلوب. لاهور: سلیم لاهور، صص 33-326، 1333 ه.ق. (1915).
عقیلی خراسانی شیرازی، م.ح: خلاصة الحکمه، ناظم ا. چاپ اول، قم: اسماعیلیان، صص 81-474، 63-853، 1385 ه.ش.
گیلانی، م.ک: حفظ الصحه ناصری. چوپانی ر. تهران: المعی، صص 3-152، 1387 ه.ش.
قطب الدین شیرازی: تحفه سعدیه. نسخه عکسی مدرسه شهید مطهری. صص 9-995.
خداکرمی، ن. حسابی نژاد، م. اکبرزاده باغبان، ع. سليمانی، ف: تأثير ماساژ بر رشد و تکامل شيرخواران. فصلنامه علمی پژوهشی توانبخشی: 1389، سال یازدهم،شماره 5، صص 8-14.
ميرزايي، ف. كاوياني، م. جعفري، پ: تأثير رفلكسولوژي بر اضطراب زنان نخستزا. مجله حیات: 1389، سال شانزدهم، شماره اول، صص 71-65.
Massage Therapy: An Introduction [database on the Internet]. National center for complementary and Alternative Medicine. NCCAM. [cited Updated August 2010]. Available from: http//nccam.nih.gov.
Andrade C-K, Clifford P. Outcome-Based Massage From Evidence to Practice. 2nd ed. Philadelphia . Baltimore . New York . London: lippincott Williams & Wilkins, a Wolters Kluwer business; 2001, 2008.
ابن سینا، ح: قانون در طب. ترجمه: شرفکندی. ج 1. چ ششم. تهران: سروش، صص 78-366، 1370 ه.ش.
Marquart H. Reflexotherapy of the Feet. Stuttgart - New York: Thieme(international School of Reflexotherapy of the feet); 2000.
صادقپور، ا. جلادت، ا.م: داروهای مسهل، مهمترین دسته دارویی در طب سنتی ایران. مجله طب سنتی اسلام و ایران: 1390، سال ششم، شماره2، صص 7-131.
جلادت، ا.م. عطارزاده، ف. همایونی، ک: غمزدرمانی در پزشکی ايرانی و مقايسه آن با بازتاب درمانی، سال چهارم، شماره 4، 1390.
ابن رشد: الکلیات فی الطب. نسخه عکسی: طالبی ع. شیبان ح. صص 24-317، 1989م.
جرجانی، س.ا. (قرن 6-5): الاغراض الطبیه و المباحث الاعلائیه. ترجمه: تاجبخش، ح. ج 1، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، صص 20-218، 1388.
شیرازی، م. (قرن 13): تسهیل العلاج. مؤسسه احیاء طبیعی. چاپ اول. تهران: جلاالدین، ص 304، 1388.
هروی م. قرابادین صالحی. نسخه عکسی. صص 23-107.
ارزانی م.ا. (قرن 12-11): مفرح القلوب. ترجمه: ناظم، ا. باغبان، م. جلد 2، چاپ اول. تهران: المعی، ص 395، 1391.
Ezzo J, Haraldsson BG, Gross AR, Myers CD, Morien A, Goldsmith CH, et al. Massage for Mechanical Neck Disorders: A Systematic Review. Spine. 2007;32(3):353-62 10.1.0000254099.07294.21.
Cherkin DC, Sherman KJ, Deyo RA, Shekelle PG. A review of the evidence for the effectiveness, safety, and cost of acupuncture, massage therapy, and spinal manipulation for back pain. Annals of internal medicine. 2003;13.8(11). p.898-90606.
جرجانی، س.ا. (قرن 6-5): ذخیره خوارزمشاهی. ترجمه: اعتمادی، م. شهراد، م. مصطفوی، ج. ج 1، تهران: مؤسسه انتشارات انجمن ملی، صص 93-56، 1344 ه.ش.
- چکیده مشاهده شده: 597 بار
- PDF (English) دانلود شده: 1165 بار