بستر جغرافیایی نهضت قرامطه و تأثیر آن بر معادلات سیاسی در مناطق اسلامی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 12 شماره 00 (1399),
13 September 2020
,
صفحه 43-55
https://doi.org/10.22037/mhj.v12i00.31519
چکیده
زمینه و هدف: نهضتهای سیاسی و اجتماعی با هر هدف و انگیزهای که تأسیس شوند، ریشه در تحولات واقعی آن جامعه از جمله شرایط سرزمینی و جغرافیایی آن دارند. به همین دلیل وجود شرایط تسهیلکننده و یا موانع میتواند عاملی برای گسترش و یا عدم گسترش اندیشههای هر نهضت و یا جنبش اجتماعی باشد.
مواد و روشها: روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است که با بهرهگیری از منابع تاریخی، اسنادی و کتابخانهای اطلاعات موجود درباره قرامطه، مختصات و حیطه جغرافیایی گسترش آن و همچنین آثار سیاسی و اجتماعی آن را مورد بررسی قرار داده است.
یافتهها: نهضت قرامطه در زمان گسترش اندیشههای شیعی، مناطق مهم و استراتژیک جهان اسلام را در دست گرفته بود؛ و خطر مهمی برای خلافت عباسی محسوب میشد. تکیه رهبران نهضت بر شرایط ناعادلانه سیاسی و اجتماعی بر علیه شیعیان و توجه به مناطقی که اقبال عمومی در آنان برای برقراری عدالت و ظلمستیزی بیشتر بوده است، مختصات نهضت قرامطه را تشکیل میدهند. اعضا و رهبران نهضت قرامطه با در نظر گرفتن مزیتهای جغرافیایی، اندیشههای سیاسی خود را در سرزمینهای مختلف بسط میدادند.
نتیجهگیری: از منظر جغرافیای سیاسی، قرمطیان در گستره وسیعی از مناطق فعالیت خود مانندِ ایران، شامات، عراق، توانستند اقتدار خلافت عباسیان را به چالش بکشانند؛ لیکن، در برخی دیگر از نواحی بلاد اسلامی، از فرصتهای مساعدتری برای افزایش قدرت و تحقق اهداف خود بهرهمند بودند، مانند بحرین که دولت مورد نظر قرمطیان هم تشکیل شد و توانستند از شرایط و عوامل جغرافیایی این مناطق به نفع خود بهره ببرند. از این جهت، قرامطه به دلیل انتخاب بحرین به عنوان مکان گسترش اندیشه خویش، از پیشگامان اندیشه ژئوپولوتیکی در جهان اسلام به شمار میرود.
- قرمطیان؛ عباسیان؛ ژئوپلیتیک؛ بستر جغرافیایی
ارجاع به مقاله
مراجع
Ezzati. A. A. geopolitics. Teharn: Publisher Samt; 2001.
Lakost. E. Ghiblen. B. Factors and Thoughtd in Geopolitics. Trans by: Ferasati. A. Tehran: Publisher Amen; 1999.
Hafeznia. M. R. Principles and foundations of geopolitics. Tehran: Publisher Papeli; 2011.
Bay. M. Historical Geography of Iran. Tehran: Publisher Motaleat Farhangi; 2009.
Sohfi. M. Cultural geopolitics and the issue of national Security. Tehran: Publisher Shamisa; 2001.
Talashan. H. Shiite geopolitical perspective in Iraq. Shia Studies Journal. 2010: 8 (31); pp 109-128.
Lambard. M. Historical geopolitics of the Islamic World in The First four Centuries. Trans by: Naseri Taheri. A. Sadat Tabatabie. S. Tehran: Publisher Institute of Islamic History Studies. 2012.
Lois. B. The Qarameteh Movement. Trans By: Azhand. Y. Tehran: Publisher Miras Melal; 2017.
Shariatmadari. H. R. Guide to Qarmati Studies. Qom: Publisher Center for the Study and Research of Religions; 2005.
Aghand. Y. Qarmatians in Iran. Historic Islamic Journal. 2002. 1 (9); pp 67-83.
Estakhri. E. Masalek and Mamalek. Trans by: Afshar. I. Tehran: Publisher Elmi and Farhangi; 1989.
Naser Khosro. A. Travelogue of Naser Khosro. Tehran: Publisher Ferdos; 1987.
Ebn Hoghal. M. Travelogue of Ibn Hawqi. Corrected by: Shear. J. Tehran: Publisher Amir Kabir; 1987.
Ebn Esfandiar. M. Tabarestan History. Corrected by: Eghbal. A. Tehran: Publisher Kalale Khavar; 1987.
Maghdasi. SH. Ahsan Altaghsim. Trans by: Monzavi. A.N. Tehran: Publisher Qomes; 2005.
Lesternj. G. Historical geography of the lands of the Eastern Caliphate. Trans by: Erfan. M. Tehran: Publisher Elmi and Farhangi; 1985.
Ghoreyshi Karin. H. Askaari. S. Shiite Historical geography in the first Century. Sepehr Journal. 2012: 21 (83); pp 64-85.
Tamer. A. Ismailieh and Gharameteh in History. Trans by: Zomorodi. H. Tehran: Publisher Jami; 1998.
Hamowi. Y. Maajam Albaladan. Beirute: Publisher Daralsader; 1996.
Wolhawzen. J. early Political History of Islam: Shiites and Khavarej. Tras by: Eftekharzadeh. M. Qom: Publisher Islamic; 1996.
Pouwels. R.L. Tenth Century Settlement of the East African Coast: The Case for Qarmatian/lsma‘ili Connections ,in: Azania: Archaeological Research in Africa. 2010: 1 (9); pp 65-74.
Daftari. F. Islamic History and beliefs. Trans By: Badraei. F. Tehran: Publisher Farzan; 1996.
Beyhaghi. A. Beyhaghi Historical. Corected by: Bahmanyar. A. Tehran: Publisher Foroghi; 1982.
Gardizi. A. S. Zin Alakhbar. Corrected by: Habibi. A. Publisher Donyaye ketab; 1968.
Dekhvieh. M. Bahrain Qarmatian and Fatemian. Trans by: Amirkhani.M.B. Tehran: Publisher Soroush; 1991.
Dashti. R. The Social Structure of Bahrain. Journal of History. 2011: 14 (57); pp 49-70.
Petroshovski. I. P. Islam in Iran until the end of the ninth Century AH. Trans by: Keshavarz. K. Tehran: Publisher Payam; 1970.
- چکیده مشاهده شده: 144 بار
- pdf دانلود شده: 74 بار