دکتر سعیدخان، اسطوره اخلاق پزشکی کردستان در دوره قاجار و پهلوی اول (فیزیولوژیست و چشمپزشک)
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 7 شماره 22 (1394),
29 بهمن 2017
,
صفحه 169-190
https://doi.org/10.22037/mhj.v7i22.16022
چکیده
مستندات و منابع تاریخ پزشکی دوره قاجار نشان میدهند که پزشکی و طبابت در ایران دوره قاجار به ویژه نیمه اول آن، در مقایسه با سدههای پیش از آن، پیشرفتی حاصل نکرد. در این دوره، همه بیماریها و دواها را بر دو قسم حارّ و بارد (سرد و گرم) تقسیم میکردند و بر این اساس، بیماران را مداوا میکردند. در نتیجه برای کسانی که خواهان تحصیل در علم پزشکی مدرن بودند، خارجشدن از ایران و تحصیل در فرنگ، امری ضروری بود. سعیدخان کردستانی از جمله این افراد است که در مدت نه سال، به واسطه ارتباط با میسیونرهای مسیحی با طبابت و علم پزشکی روز، آشنایی مقدماتی پیدا کرد، پس از آن در سه دوره زمانی متفاوت، برای تحصیل و تکمیل دانش پزشکی خود به انگلیس سفر کرد و زیر نظر پزشکان انگلیسی، دورههای تخصصی کالبدشکافی، فیزیولوژی، نوعشناسی، میکروبشناسی، تروپیکال، داروسازی و چشمپزشکی را گذراند و نام خود را به عنوان یکی از پزشکان متخصص و بااخلاق در تاریخ پزشکی ایران ثبت کرد. در این مقالم برآنیم تا با روش توصیفی و با تکیه بر منابع کتابخانهایی و دستنویسهای سعیدخان، به بررسی زندگی پزشکی سعیدخان، دورههای تخصصی پزشکی و خدمات و آثار و نظرات وی در این زمینه بپردازیم.
- سعیدخان کردستانی؛ قاجار؛ فیزیولوژیست؛ چشمپزشک؛ پهلوی؛ اخلاق پزشکی
ارجاع به مقاله
مراجع
ارانسکی، یوسف میخائیلوویچ. (1358 ش.). مقدمه فقهاللغه ایرانی. مترجم کریم کشاورز، تهران: انتشارات پیام، ص 311.
آکوپف، گ.ب (هاکوپیان). حصارُف، م.ت. (1376 ش.). کردان گوران و مسأله کرد در ترکیه (از آغاز جنبش کمالیان تا کنفرانس لوزان). مترجم سیروس ایزدی، تهران: هیرمند، ص 71.
براون، ادوارد. (1376 ش.). یک سال در میان ایرانیان. مترجم ذبیحالله منصوری، تهران: انتشارات خوارزمی، صص 549-548.
چمنآرا، بهروز،. (1390 ش.). درآمدی بر ادب حماسی و پهلوانی کردی با تکیه بر شاهنامه کردی. جستارهای ادبی. سال چهل و چهارم، شماره صد و هفتاد و دوم، صص 149-120.
حریری، نجلا. وفایی، فاطمه. (1394 ش.). سهم دانشمندان ایرانی در تألیف نسخ خطی عربی طب اسلامی. مجله طب سنتی اسلام و ایران. سال ششم، شماره چهارم. صص 285-279.
حکمت، علیاصغر. (1343 ش.). ایرانشهر. تهران: چاپخانه دانشگاه، دو جلدی، جلد دوم، ص 1403.
دیوانبیگی، حسین. (1382 ش.). خاطرات دیوانبیگی. مصحح و محقق ایرج افشار و محمدرسول دریاگشت، تهران: اساطیر، ص 259.
رسولی، جی. آلن، کیدی. (1982 م.). طبیب محبوب شرح زندگی دکتر سعیدخان کردستانی. بیجا: انجمن بینالمللی مسیحیان ایرانی، صص 5، 8-7، 34، 36، 38، 42-40، 45، 56-55، 68-67، 77، 80-79، 84-83، 96.
روحانی، بابامردوخ. (1390 ش.). تاریخ مشاهیر کرد. به کوشش محمد ماجد روحانی، تهران: سروش، دو جلدی، جلد دوم، صص 270-267.
سالور عینالسلطنه، قهرمانمیرزا. (1374 ش.). روزنامه خاطرات عینالسلطنه. مصحح و محقق مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر، ده جلدی، جلد اول: ص 371؛ جلد دهم: صص 7831-7830.
صفیزاده، صدیق. (1361 ش.). طب سنتی در میان کردان. تهران: عطائی، ص 20.
طیبی، سیدمحمد. (1392 ش.). طب و طبابت در ولایت کرمان عصر قاجار. سال پنجم، شماره شانزدهم، صص 152-125.
علیجانی، مهدی. (1392 ش.). معینه و روشهای طبابت در دوره قاجار، از دید سیاحان اروپایی. فصلنامه تاریخ پزشکی. سال پنجم، شماره شانزدهم، صص 123-93.
فلور، ویلم. (1386 ش.). سلامت مردم در ایران قاجار. مترجم ایرج نبیپور، تهران: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ـ مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی، ص 15.
کردستانی، سعیدخان. (1308 ش.). آب و امراض منتشره توسط آن. تهران: مطبعه فاروس، صص 20-1، 23، 28.
کردستانی، سعیدخان. (1309 ش.). نزانی (مزگانی). تهران: بینا، مقدمه یه و یو، ص 15.
کردستانی، سعیدخان. (بیتا). تاریخچه شرح حالات و زندگانی دکتر سعیدخان کردستانی. خط نستعلیق، محل نگهداری کتابخانه مجلس شورای اسلامی، شماره ثبت 12881، شماره قفسه 144.
کردستانی، سعیدخان. (بیتا). چاره کار یا بهبودی سپهسالار. تهران: بینا، ص 2.
الگود، سیریل لویید. (1352 ش.). تاریخ پزشکی ایران. مترجم محسن جاویدان، تهران: انتشارات اقبال، ص 622.
مستوفی، عبدالله. (1371 ش.). شرح زندگانی من. تهران: انتشارات زوار، ص 528.
هورامی، ملاعبدالله. (1386 ش.). تدوین و گردآوری مظفر بهمن سلطانی هورامی. مقدمه و تصحیح و تعلیقات نادر کریمیان سردشتی، تهران: نشر احسان، صص 571-570.
ولایتی، علیاکبر. (1389 ش.). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران (ویژه علوم پزشکی). قم: دفتر نشر معارف اسلامی، صص 179-170.
- چکیده مشاهده شده: 2030 بار
- PDF دانلود شده: 608 بار