مروری بر کاربردها و عوارض حجامت در طب سنّتی ایران
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 4 شماره 12 (1391),
4 مرداد 2014
,
صفحه 160-182
https://doi.org/10.22037/mhj.v4i12.6812
چکیده
روند فزایندهای در استفاده از طب مکمل در میان جوامع گوناگون به وجود آمده است. از این میان، حجامت یکی از شیوههای طب مکمل است که در فرهنگهای گوناگون آسیایی مانند چین و ایران رواج بسیاری دارد. در منابع طب سنّتی ایران پنج شیوه برای خارج کردن خون از بدن ذکر شده است. از این میان، حجامت بیش از سایر روشها استفاده میشود. باوجود اقبال عمومی بسیار زیاد به حجامت در جامعه ما، متأسفانه اطلاعات درباره عوارض و احتیاطات این شیوه درمانی در میان مردم و حتی دانشگاهیان بسیار محدود است. حجامت دو گونه است: حجامت با شرط، که در این نوع همراه با گذاشتن لیوان حجامت تیغزدن نیز صورت میگیرد. در نوع دوم که حجامت بدون شرط است، تنها از لیوان حجامت یا بادکش استفاده میکنند و خون گرفته نمیشود.
در حجامت همراه با شرط یا تیغزدن بسته به تشخیص درمانگر و وضعیت بیمار میزان متناسبی خون گرفته میشود. در طب سنّتی ایران حجامت برای دو گروه توصیه شده است: گروه اول افراد سالمی هستند که در معرض خطر غلبه خون در بدن هستند. دوم، بیمارانی که به علت تجمع ماده فاسد در یکی از اعضای خود نیاز به خارج کردن خون فاسد از بدن دارند تا طبیعت بتواند بر بیماری غلبه کند. سن زیر دو سال و بالای 60 سال برای انجام حجامت مناسب نیست. افرادی که ضعیف و لاغرند و کمخونی دارند، نباید تحت حجامت با شرط قرار گیرند. شرایط عمومی انجام این شیوه درمانی بر اساس وضعیت جسمی و روحی بیمار، سن، عادات و شرایط محیطی تعیین میشود. شرایط اختصاصی نیز بر اساس نوع بیماری مشخص میشود و بر اساس نشانههای بیماری محل خاصی برای حجامت در نظر گرفته میشود.
- حجامت؛ طب سنّتی؛ بادکش
ارجاع به مقاله
مراجع
Eisenberg DM, Cohen MH, Hrbek A, Grayzel J, Van Rompay MI, Cooper RA. Credentialing complementary and alternative medical providers. Ann Intern Med. 2002;137(12):965-73.
Shervani A, AnsariI A, Shabnam A, Nikhat S. Hijamat: The renaissance masterpiece of medical sciences in Unani system. Journal of the International Society for the History of Islamic Medicine (Jishim) 2009. 2010;38.
Lin C-W, Wang JT-J, Choy C-S, Tung H-H. Iatrogenic bullae following cupping therapy. The Journal of Alternative and Complementary Medicine. 2009;15(11):1243-5.
Christopoulou-Aletra H, Papavramidou N. Cupping: An Alternative Surgical Procedure Used by Hippocratic Physicians. The Journal of Alternative and Complementary Medicine. 2008;14(8):899-902.
قرهباغيان احمد، مهران مهنوش، کريمی غريب، وفاييان ويدا، تبريزی نمينی مهدی. حجامت در گذر زمان. فصلنامه پژوهشي خون. 1388; 6 (2) :147-158
Nayab M, Anwar M, Qamri M. Clinical study on Waja-ul-Mafasil and evaluation of efficacy of Hijamat-Bila-Shurt in the treatment. Indian Journal of Traditional Knowledge. 2011;10(4):697-701.
ارزانی م.ا. مفرح القلوب. لاهور: سلیم لاهور، صص 468 تا 471، 1333 ه.ق.
نقيبی هرات ژيلا، جلالی ناهيد، زرافشار مهناز، عباديانی محمد، کاربخش مژگان. طب سنتی ايران و نوع نگرش دانشجويان و دستياران پزشکی. مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی. 1387; 1 (3) :45-54
هاشمدباغيان فتانه، گوشهگير سيداشرفالدين، سيادتی سيدمحمد. بررسی فراوانی مراکز حجامت و مشخصات افراد مراجعه کننده به اين مراکز در شهر تهران درسال 1385 . مجله علوم پزشکی رازی. 1387; 15 (58) :199-206
جلادت اميرمحمد، نيمروزي مجيد، كريمي مهرداد، هاشمي مامك، فلاح مهدي، عطارزاده فاطمه. ماساژ درماني در طب سنتي ايران. فصلنامه طب توانبخشي. 1391؛ 1 (3)، 51.
کرمانی نفیس بن عوض. شرح اسباب و علامات. ج2. چاپ اول: جلال الدین؛ مؤسسه احیاء طب طبیعی، صص 239 تا 240، 1387 ه.ش.
شیرازی، م. ت. تسهیل العلاج. تهران؛ جلال الدین؛ مؤسسه احیاء طب طبیعی؛ 1387 ه.ش.
ابن سینا، ح. قانون در طب. ویراستار : القش، ا.، زیعور، ع. بیروت؛ عزالدین، ص. 301، 1408 ه.ق.
عقیلی خراسانی شیرازی، م. ح. خلاصه الحکمه. ویراستار : ناظم ا. چاپ اول، قم: اسماعیلیان، صص 81-474، 1385 ه.ش.
Lauche R, Cramer H, Hohmann C, Choi K-E, Rampp T, Saha FJ, et al. The effect of traditional cupping on pain and mechanical thresholds in patients with chronic nonspecific neck pain: a randomised controlled pilot study. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 2011;2012.
Kim J-I, Lee MS, Lee D-H, Boddy K, Ernst E. Cupping for treating pain: a systematic review. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 2011;2011.
Ahmadi A, Schwebel DC, Rezaei M. The efficacy of wet-cupping in the treatment of tension and migraine headache. The American journal of Chinese medicine. 2008;36(01):37-44.
دهخدا ع. لغت¬نامه دهخدا. لوح فشرده. روایت چهارم. تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، 1389 ه.ش.
کریم خان ابراهیم. رساله دلاکیه. تهران: کتابخانه مجلس، صص 55-46، 1272 ه.ق.
جرجانی سید اسماعیل. الاغراض الطبیه و مباحث الاعلائیه. ویراستار : تاجبخش، ح. ج 2، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، صص 33-232، 1388 ه.ش.
صادق¬پور، ا. جلادت، ا.م: داروهاي مسهل، مهم ترين دسته دارويي در طب سنتي ايران. مجله طب سنتی اسلام و ایران: 1390; 2(2 (پياپي 6)):131-137.
جلادت امير محمد، عطارزاده فاطمه، صادقپور اميد. نضج؛ مرحلهی مهم درمانی در طب ايرانی. مجله طب سنتی اسلام و ایران: 1390; 2(3): 220-215.
Singer C. The Figures of the Bristol Guy de Chauliac M (circa 1430). Proceedings of the Royal Society of Medicine. 1917;10(Sect Hist Med):71.
Farhadi K, Schwebel DC, Saeb M, Choubsaz M, Mohammadi R, Ahmadi A. The effectiveness of wet-cupping for nonspecific low back pain in Iran: a randomized controlled trial. Complementary therapies in medicine. 2009;17(1):9.
Cao H, Zhu C, Liu J. Wet cupping therapy for treatment of herpes zoster: a systematic review of randomized controlled trials. Alternative therapies in health and medicine. 2010;16(6):48.
Lee MS, Choi T-Y, Shin B-C, Kim J-I, Nam S-S. Cupping for hypertension: a systematic review. Clinical and Experimental Hypertension. 2010;32(7):423-5.
AWAD SS. Chinese cupping: a simple method to obtain epithelial grafts for the management of resistant localized vitiligo. Dermatologic Surgery. 2008;34(9):1186-93.
Niasari M, Kosari F, Ahmadi A. The effect of wet cupping on serum lipid concentrations of clinically healthy young men: a randomized controlled trial. The Journal of Alternative and Complementary Medicine. 2007;13(1):79-82.
Yoo SS, Tausk F. Cupping: east meets west. International journal of dermatology. 2004;43(9):664-5.
Teut M, Kaiser S, Ortiz M, Roll S, Binting S, Willich SN, et al. Pulsatile dry cupping in patients with osteoarthritis of the knee–a randomized controlled exploratory trial. BMC complementary and alternative medicine. 2012;12(1):184.
Anjum N, Jamil S, Hannan A, Akhtar J, Ahmad B. Clinical Efficacy of Hijamat (Cupping) in Waja-ul-Mafasil (Arthritis). Indian J Traditional Knowledge. 2005;4(4):412-5.
Al-Rubaye KQA. The Clinical and Histological Skin Changes After the Cupping Therapy (Al-Hijamah). J Turk Acad Dermatol. 2012;6(1):1261a1.
ارزانی م.ا. طب اکبری. ج 1. قم : جلال الدین؛ مؤسسه احیاء طب طبیعی، صص 68-148، 1387 ه.ش.
عقیلی خراسانی شیرازی، م. ح. خلاصه الحکمه. ویراستار : ناظم ا. چاپ اول، قم: اسماعیلیان، صص 9-1241، 1385 ه.ش.
- چکیده مشاهده شده: 33658 بار
- PDF (English) دانلود شده: 10564 بار