نقش ابن جزّار در توسعه دانش پزشکی و داروسازی مغرب اسلامی بررسی نقش و اقدامات ابن جزّار در توسعه دانش پزشکی و داروسازی مغرب اسلامی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 16 شماره 1 (1403),
7 May 2024
,
صفحه 1-14
https://doi.org/10.22037/mhj.v16i.45664
چکیده
زمینه و هدف: مسلمانان پس از ترجمه آثار اقوام دیگر، مطالعه علوم پزشکی را از قرن سوم قمری آغاز نمودند و هر سرزمینی از قلمرو پهناور آنان به سهم خود در رشد و بالندگی این میراث علمی کوشید. سرزمین مغرب اسلامی که از غرب سرزمین مصر تا سواحل اقیانوس اطلس را دربر میگرفت، در پرورش پزشکان و داروسازان بزرگ و تقدیم آثار و نتایج زحمات آنان به بشریت سهم عمدهای داشت. هدف از این پژوهش تبیین نقش ابن جزّار در توسعه دانش پزشکی و داروسازی مغرب اسلامی است.
روش: روش این تحقیق توصیفی ـ تحلیلی، کتابخانهای و مبتنی بر دادهها و گزارههای تاریخی است و پس از فیشبرداری از منابع و مأخذ تاریخی، به دستهبندی مطالب، تحلیل دادهها و نگارش مقاله اقدام شده است.
ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر جنبههای اخلاقی مطالعه کتابخانهای شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: یافتههای تحقیق نشان میدهد که ابن جزّار، طبیب و داروساز معروف مغربی، ضمن طبابت اهتمام فراوانی به تولید دانش پزشکی از طریق مطالعه و مقایسه آثار پزشکی متقدمین یونانی و تألیف آثار متعدد در حوزه دانش پزشکی، گیاهشناسی و داروسازی داشته است.
نتیجهگیری: نتایج این پژوهش که از طریق پاسخ به پرسشهای تحقیق حاصل شده است، نشان میدهد که ابن جزّار مغربی در اوضاع باثبات عصر فاطمیان رشد و نمو یافت و پیشه و حرفه خانوادگیاش که طبابت بود، او را به سوی این حرفه سوق داد. او ضمن طبابت، به داروسازی نیز به صورت تخصصی توجه داشت و موجبات تفکیک این علوم را فراهم آورد. ابن جزّار آثار ارزشمندی در زمینههای پزشکی و داروسازی از خود بر جای گذاشت و نقش مهمی در گسترش مرزهای علمی و تمدنی اسلام در حوزه علوم پزشکی داشت.
- مغرب اسلامی
- ابن جزّار
- پزشکی
- داروسازی
ارجاع به مقاله
مراجع
Ibn A'tham Kufi A. Al-Fotuh. Translated by Mostowfi Heravi M. Corrected by Tabatabai Majd G. Tehran: Islamic Revolution Education Publications; 1994. p.46. [Persian]
Khezri Bak M. The Umayyad state. Beirut: Founder al-Kotob al-Sa'qafeh; 1997. Vol.2 p.347-351. [Arabic]
Blazeri A. Fotuh al-baldan. Translated by Tavakkol M. Tehran: Silver Publishing; 1988. p.322-325. [Persian]
Ibn Ozari M. Al-Bayan al-Maghrib fi al-Akhbar al-Andolus va al-Maghrib. Research by Profensal L, Colan GC. Cairo: Dar al-Saqafeh; 1983. Vol.1 p.5, 8, 92-95, 338. [Arabic]
Muanas H. Fath al-Aarab lil-Maghribi. Cairo: Maktab al-Adabi; 1947. p.260-268. [Arabic]
Naseri Taheri A. An introduction to the history of the Islamic Maghrib. 3rd ed. Qom: Hozha and University Research Institute; 2009. p.3, 14, 17-18, 60, 62. [Persian]
Abu al-Fida A. Taqwim al-Buldan. Translated by Ayati AM. Tehran: Bonyade Farhange Iran; 1970. p.163. [Persian]
Unknown Author. Hodud al-Alam min al-Mashriq Al al-Maghribi. Efforted by Hadi Y. Tehran: Tehran University Publications; 1961. p.177. [Persian]
Ibn Hoghoull M. Sourat al-arz. Beirut: Dar Sader; Offset Leiden. 1938. Vol.1 P.60. [Arabic]
Zaghloul S. Tarikh al-Maghrib al-Arabi min al-Fath hatta dual al-Aghlib. Cairo: No Name; 1964. Vol.1 p.61. [Arabic]
Zonoun Taha AW. Tarikh al-Maghrib al-Arabi. Beirut: Dar al-Madar al-Islami; 2004. Vol.2 p.268-279; Vol.11 p.52-54. [Arabic]
Qayem B. Berbers or Amazighs. Specialized Journal of the Department of History. 2004; 5(6-7): 143-151. [Persian]
Tha'alibi AA. North Africa from the Islamic conquest to the end of the Alaghlabia state. Edited by Ibn Milad A, Idris M. Beirut: Dar al-Gharb al-Islami; 1986. p.578-592. [Arabic]
Ibn Khaldoun AR. Introduction of Ibn Khaldoun. Translated by Ayti AM. Tehran: Institute of Cultural Studies and Research; 1993. Vol.6 p.13, 15-16, 18. [Persian]
Ibn Jaljal S. Tabaghat al-Atebba val-Hokama. Research by Foad S. Cairo: French Scientific Publishing; 1955. p.88-90, 107. [Arabic]
Zahabi M. Seyr Aalam al-Nabla. By Attempt Arnavout SH, Ziybagh I. Beirut: No Name; 1984. Vol.15 p.561. [Arabic]
Mousavi Bojnourdi MK. Big Islamic Encyclopaedia. 4th ed. Tehran: Publisher of the Big Islamic Encyclopedia Center; 2013. Vol.3. [Arabic]
Hamavi Baghdadi Y. Mojma al-Boldan. Translated by Monzavi AN. Tehran: Iran's Cultural Heritage Organization; 2013. Vol.1 p.38; Vol.2 p.137. [Persian]
Safadi KH. Al-Wafi bi al-Wafiyat. By Attempt of Didring S. 2nd ed. Beirut: Franz Steiner Publishing House; 1982. Vol.6 p.209. [Arabic]
Ibn Abi Asiba'ah A. Oyoun al-Anba fi Tabaghat al-Atiba. Explanation and commentary by Reza N. Beirut: Maktab Al-Hayat; 1965. P. 481,482. [Arabic]
Said al-Andalusi. Tabaghat al-Omam. Beirut: Al-Matbaeuh al-Kathuliykyh Alaba' Alysyweayyn; 1912. p.61, 154. [Arabic]
Tilisi BR. Al-itejahat al-Thaghafiyeh fi belad al-Gharb al-Islami. Beirut: Dar al-Madar al-Islami; 2003. p.503-506, 515-518. [Arabic]
Ibn Jazzar. Al-Siyast al-Sabian va Tadbirohom. Research by Hileh MH. Tunis: No Name; No Date; p.136. [Arabic]
Ibn Jazzar. Zad al-musafir va Ghout al-Hazir. Manuscript al-Khazanih al-Alamah al-Robati. Number.1718 D. Card.3-4, 18-19. [Arabic]
Sameraie K. Mokhtasar Tarikh tib al-Arabi. Baghdad: Dar al-Hurriya Liltbaeh; 1980. Vol.1 p.645-646. [Arabic]
Jiha F. Masadir derasah al-Tabib al-Arabi al-Khabirr: Ibn Jazzar. Tunisia: No Name; 1983. p.50 Up to the end. [Arabic]
Velayati AA, Shams Ardakani MR, Mokhber Dezfuli MR, Ghasemlou F. Dynamics of Islamic Culture and Civilization of Islam and Iran. Tehran: Amir Kabir Publications; 2014. Vol.1 p.1012-1013. [Persian]
Ibn Jazzar. Tib al-Foghara va al-Masakin. Manuscript al-Khazanieh al-Eamah al-Robati. Number 3375. Card.AV Up to the end. [Arabic]
Radi R. Ibn al-Jazzar al-Saidalani. Tunisia: No Name; 1983. p.7, 21, 189. [Arabic]
Sheikh Hossein AMA. Ibn Jazzar Qhiravani sirat al-Moalafat va al-Johud fi al-Tib va al-Saydliyh. Baghdad: University of Baghdad Center for the Revival of Arab Scientific Heritage; 1989. p.13, 18. [Arabic]
Ibn Fadlan AHM. Daawat al-Atiba. Published and Corrected by Franke FK. Cairo: No Name; 1985. p.49. [Arabic]
Shizari A. Nahayat al-Rotbeh fi Talab al-Hasbeh. Research by Samerraie H. 2nd ed. Beirut: Dar al-Thaqafa; 1981. p.42, 56 Up to the end. [Arabic]
Ibn Bassam M. Nahayat al-Rotbeh fi Talab al-Hasbeh. Beirut: No Name; No Date. p.15, 85-92. [Arabic]
Tazi AH. Ma al-Tabib al-Saydliy Abdulvahhab Hawl al-Fawayid al-Mashye. Journal of the Royal Moroccan Academy. 1986; 1(3): 305-247. [Arabic]
Fasy A. Al-Uqnum fi Mabadi al-Olumi. Al-Robati: Alkhazaanih al-Mulkyhi; Number.6585 Card.37. [Arabic]
- چکیده مشاهده شده: 62 بار
- pdf دانلود شده: 36 بار