بازتاب اجتماعی تأسیس مدرسه قابلگی؛ تغییر وضعیت اجتماعی زنان در دوره قاجار
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 16 (1403),
7 May 2024
,
صفحه 1-10
https://doi.org/10.22037/mhj.v16i.45606
چکیده
زمینه و هدف: میزان برخورداری زنان از امکانات آموزشی، رفاه اجتماعی، بهداشت و سلامت به عنوان معیارهای وضعیت اجتماعی به عوامل گوناگونی مرتبط است. تأسیس مدرسه قابلگی نمایانگر جلوهای از میزان اهمیتدادن به سلامت زنان و تأمین خدمات درمانی آنها و بخشی از سیاستهای اجرایی در راستای مدرنیته بود، اما تاکنون پیامدهای تأسیس این نهاد آموزشی و نقش آن در تغییر جایگاه اجتماعی زنان، در پژوهش مستقلی بررسی نشده است، لذا در این پژوهش بازتاب اجتماعی این مدرسه به عنوان یک نهاد آموزشی و فرهنگی و تأثیرگذار بر جایگاه زنان مورد بررسی قرار میگیرد.
روش: این پژوهش با مراجعه به سفرنامهها (برای فهم وضعیت عمومی زنان)، اسناد موجود در سازمان اسناد ملی ایران (درک اهمیت مدرسه) و نشریات عصر قاجار (شناخت تأثیر مدرسه و علمی شدن این حرفه) با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است.
ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر جنبههای اخلاقی شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: تشکیل مدرسه قابلگی به عنوان نقطه عطفی در تاریخ تحولات علمی در عصر تقابل ایران و غرب، همزمان با آغاز بسیاری از تغییرات اجتماعی، به بهبود روند تعامل گفتمان سنتی و مدرن کمک کرد. فارغالتحصیلان این مدرسه، زمینه را برای آگاهسازی، مشارکت و دستیابی زنان به جایگاه واقعی خود در نظام درمانی و آموزشی ایران، با تأکید بر سلامت مادران بهبود بخشیدند و به ارتقای وضعیت اجتماعی آنان در جامعه سنتی، اما خواهان مدرنیته کمک کردند. آنها ضمن توجه به اهمیت حضور زنان ایرانی در عرصه آموزش، با تکیه بر اینکه نادیدهگرفتن آموزش آنان منجر به عدم کارایی نیمی از جامعه میشود، در تسریع روند آموزش زنان دخیل شدند.
نتیجهگیری: تأسیس مدرسه قابلگی تجربه جدیدی در بطن جامعه آبستن مدرنیته بود که در جهت تولید دانش و ارائه راهکارهای مفید سبب تغییر وضعیت و جایگاه زن ایرانی گشت. این نهاد آموزشی در راستای ایجاد هویت پایدار، در شرایطی که نگرشهای فرهنگی از پیچیدگی گستردهای برخوردار بود، با تقویت اعتماد به نفس و خودباوری، از طریق افزایش آگاهیهای بهداشتی و دانش حقوقی سبب ساماندهی مطالبات اجتماعی زنان شد.
- مدرسه قابلگی؛ سلامت زنان؛ جایگاه اجتماعی زنان؛ سیاست جنسیت؛ مدارس نوین عصر قاجار
ارجاع به مقاله
مراجع
Kashani Sabet F. Conceiving Citizens: Women and the Politics of Motherhood in Iran. Oxford: Oxford University Press; 2011.
Camron A. The making of the modern Iranian woman: gender, state policy and popular culture. Gainesville: University Press of Florida; 2002.
Najmabadi A. Remaking women: Feminism and modernity in the Middle East. Lila Abu-Lughod. Princeton: Princeton University Press; 1998.
Sanasarian E. The women's rights movement in Iran: Mutiny, appeasement and repression from 1900 to Khomeini. New York: Praeger Publishers; 1982.
Roustaei M. History of Medicine and Medical practice in Iran (From Qajar to rezashah) according to documents: Biographies of famous and unknown Iranian doctors. Tehran: National Library and archives of Iran Publication; 2003. Vol.2. [Persian]
Malekzadeh E. Women and welfare-health charities of Iran from the constitution to the end of the Pahlavi II regime. Historical Researches of Iran and Islam. 2016; 24(21): 233-256. [Persian]
Stacey M. The sociology of health and healing. Uppsala: Uppsala University; 2024.
Document. No.297/00448. Tehran: National Library and Archives of Iran; 1923.
Document. No.297/22828. Tehran: National Library and Archives of Iran; 1925. [Persian]
Foko M. Care and punishment: The birth of the prison. Translated by Sarkhosh N, Jahandideh A. Tehran: Ney Publications; 2020. [Persian]
Giddens A. Durkheim as a review critic. The Sociological Review. 1970; 18(2): 171-196.
Martin V. Qajar Era, negotiation, protest and the government of Iran in the 13th century. Translated by Zanganeh H. Tehran: Mahi Publications; 2017. [Persian]
Kharabi F. Constitutional Era Associations. Tehran: Humanities Research and Development Institute; 2006. [Persian]
Manouchehri N. A review of the social and cultural status of Iranian women at the end of the Qajar era. Alige: International Conference on Oriental Studies and Iranian Studies; 2015.
Ettehadieh M. Women who wore hats under the mask: The life of Malektaj Khanum Najm al-Saltaneh. Tehran: Publication of the history of Iran; 2010. [Persian]
De Bruin M, Amelink-Verburg MP, Buitendijk SE, Westert GP. Finding the right indicators for assessing quality midwifery care. International Journal for Quality in Health Care. 2012; 24(3): 301-310.
Khosravi S, Babaey F, Abedi P, Kalahroodi ZM, Hajimirzaie SS. Strategies to improve the quality of midwifery care and developing midwife-centered care in Iran: Analyzing the attitudes of midwifery experts. BMC Pregnancy and Childbirth. 2022; 22(1): 40-60. [Persian]
Ebrahimnejad H. Modernization and Public Health in the Qajar Period. Translated by Behzadian Nejad GH. Tehran: Islamic History Research Institute; 2016. [Persian]
Flor V. The beginnings of modern medicine in Iran. Translated by Ghasemloo F, Nabipour I. Bushehr: University of Medical Sciences; 2021. [Persian]
Abrahamian A. History of modern Iran. Translated by Ebrahim Fatahi M. Tehran: Ney Publications; 2018. [Persian]
Anonymous Writer. Women im Iran. Alame Nesvan. 1946; 2(1-2): 6-7.
Hosseini Bojdani FS, Zahed F, Abadian H. A review of articles in the Journal of Women in relation to the health, nutrition and health of women and children after the Constitution. Medical History Journal. 2021; 13(46): 1-19.
Safaiean B, Toolabi T. Iranian Women and Modern Hygiene as Mirrored by the Modernist Journals: The Case of Alam-e Nesvân. Social History Studies. 2018; 7(2): 135-155.
Bourdieu P. The social structures of the economy. Historical Materialism. 2005; 18(1): 12-26.
- چکیده مشاهده شده: 112 بار
- pdf دانلود شده: 42 بار