بررسی وضعیت بهداشت و سلامت کارگران مهاجر ایرانی در جنوب قفقاز
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 16 (1403),
7 اردیبهشت 2024
,
صفحه 1-20
https://doi.org/10.22037/mhj.v16i.45590
چکیده
زمینه و هدف: مهاجرت نیروی کار ایرانی به جنوب قفقاز طی سالهای پایانی قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی روند رو به رشدی به خود گرفته بود، به نحوی که هر ساله چند صد هزار نفر برای جستجوی کار به این مناطق میرفتند. عده زیادی از این مهاجران در باکو، گنجه، تفلیس، ایروان و باطوم در کارخانهها، معادن، صنایع نفت، اسکلهها و زمینهای کشاورزی به خدمت گرفته میشدند و برخی هم به دستفروشی، بنایی و... اشتغال و در محل کار یا حاشیه شهرها سکونت داشتند، لذا بهداشت و سلامت نقش مهمی در زیست این کارگران داشت.
روش: مقاله پیش رو با رویکرد «تاریخ از پایین» و با تکیه بر منابع کتابخانهای و آرشیوی درصدد پاسخ به این پرسش است که کارگران مهاجر ایرانی به لحاظ وضعیت بهداشتی در چه شرایطی زندگی میکردند و این وضعیت چه تأثیری در سلامت جسمانی آنان داشت؟
ملاحظات اخلاقی: در این پژوهش صداقت و امانتداری در استفاده از منابع تاریخی رعایت شده است.
یافتهها: نوع زیست اجتماعی کارگران ایرانی در قفقاز باعث شده بود تا بیشترین آسیبهای جسمانی و حتی مرگ و میر به نسبت کارگران ملیتهای دیگر متوجه ایرانیان باشد، به گونهای که برخی جان خود را از دست میدادند و عدهای هم دچار بیماریهایی همچون وبا، طاعون، مالاریا، مشکلات تنفسی و یا معلولیت جسمانی میشدند.
نتیجهگیری: کارگران مهاجر ایرانی در قفقاز به علت فقدان سرمایه مادی و ابزار تولید و دانش و مهارت، سختترین کارها را انجام میدادند و در کلبهها و آلونکها یا محل کار سکونت داشتند. این مکانها به لحاظ سلامت و بهداشت پُرخطر و نامناسب بود و باعث میشد تا بیشترین آسیبهای جسمانی و حتی مرگ متوجه آنان باشد.
- کارگران؛ سلامت؛ تلفات و بیماری؛ مهاجران؛ قفقاز؛ ایران؛ روسیه تزاری
ارجاع به مقاله
مراجع
فارسی
آرشیو ادارة اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، سال 1328، کارتن 36، پوشه 10، سند 62؛ کارتن 12، پوشه 85.
آرشیو سازمان اسناد و کتابخانة ملی ایران، شماره ردیف 360010091، برگ 3؛شماره ردیف 360010091، سند 3؛ 360010091، سند 3؛ شماره ردیف، 360010091، سند 2
آرشیو کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، دوره 4، پرونده 15، جزوه 3.
اسدبیگ. نفت و خون در شرق، ترجمه محمد حسین جهانبانی، بی¬جا: 1329.
آقاجری، سید هاشم، احمدی، مهدی، رحمانیان، داریوش. «زندگی روزانه کارگران مهاجر ایرانی در قفقاز؛ مطالعه مورد: وضعیت مسکن(از 1266 تا 1332ق/1850 تا 1914م)، مجله تحقیقات تاریخ اجتماعی، 1402، دوره 13، شماره 2، شماره پیاپی 26.
اندرو.آی پورت (1397). «تاریخ از پائین، تاریخ زندگی روزمره و تاریخ خُرد»، ترجمه سیده فاطمه یاحسینی، دوفصلنامه تاریخ شفاهی، سال 4، شماره 2.
اینووه، ماساجی. سفرنامه ایران: مسافر ژاپنی در ماوراءالنهر، ایران و قفقاز(1320 ه. ق /1902م)، ترجمه و فارسی¬نویسی هاشم رجب¬زاده با همکاری کینجی ئه¬اورا، تهران: انتشارات طهوری، 1390.
بنجامین، س. ج. و. ایران و ایرانیان عصر ناصرالدین شاه، ترجمه: حسین کردبچه، تهران: سازمان انتشارات جاویدان، 1363.
پیشه¬وری، جعفر. تاریخچه حزب عدالت: به نقل از روزنامه آژیر، تهران: علم، 1359.
شارپ، جیم. «تاریخ از پایین»، ترجمه: سهیلا فارسانی ترابی، دوفصلنامه کارنامه تاریخ، 1399، سال 6، شماره 13.
خاطرات پرنس ارفع. به کوشش علی دهباشی، تهران: سخن، شهاب ثاقب، 1378.
روزنامه ثریا، سال دوم، شماره 1، 16 جمادی الثانی 1317ق
روزنامه چمن، سال دوم، شماره 46، یکشنبه، 12 ربیع الاول، 1335
روزنامه چمن، سال دوم، شماره 48، 16ربیع الاول 1335ق
روزنامه حبل¬المتین چاپ کلکته، سال هشتم، شماره 28، 2 محرم 1319ق
روزنامه ملانصرالدین، شماره 27 ، 6 اکتبر 1906.
روزنامه ملانصرالدین، شماره 33، 20 اوت 1906.
سلیمانوف، مناف. باکو شهر نفت و موسیقی، ترجمه صمد سرداری نیا، تبریز: اختر، 1386.
طبیب، میرزا تقی. سفرنامه تفلیس، به اهتمام علی اصغر حقدار، بی¬جا: باشگاه ادبیات، 1395.
قلی اف. ن. ا. تاریخ آذربایجان، ترجمه ا.آ.افشار، تهران: انتشارات شورا، نشر معاصر، 1359.
کرزن، جرج ناتانیل. ایران و قضیه ایران، جلد اول، ت: غلامعلی وحید مازندرانی، چاپ چهارم تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1373.
-روسی
-А. М.Стопани (1924) Нефтепромышленный рабочий и его бюджет.2. изд-во М. 4, 1924.
-А. Н. Гулиев. Стачка Бакнских Рабочйх В Декабре 1904 Года . «Вопросы
-Белова, Н.К. »Об отходничестве из северо-западного Ирана в конце XIX – начале XX века«, Вопросы истории, № 10, Москва,1956.
-ЗлъЬегоѴь. ЛЬ. Жнлищныя рвіи рабочихъ Чернаго города, Бакинск. Издательск. Т-ва, с19,20
-Крузе. Э.Э. Условия труда и быта рабочего класса России в 1900-1914 годах. (Ленинград: Издательство «Наука»,1980.
-Л Xейсин, М. »Закон июня и государственное страхование рабочих от несчастных случаев«. В кн: Тр. Первого Всероссийского съезда фабричных врачей PI представителей фабрично-заводской промышленности. М, т. I,1910.
-Окиншевич. А.И К. Вопросу об увечности и ранимости рабочих на бакинских нефтяных промыслах, Баку: Труд,1912.
-Стопани А.М. Заработная плата и рабочий день бакинских нефтепромышленных рабочих в связи с условиями работ на промыслах. Баку, Труд, С.Г. Берладира,1910.
-انگلیسی
» Oil Boom Period in Azerbaijan(1880s - 1918)«. Azerbaijan International (7.1) Spring 1999.
-Abstract of Sanitary Reports,14 October 1892, Vol 7, No. 42.
-ترکی
-Əkinçi، Fi 1 sentyabr Rusiya, sənə 1877/ Fi 4 rəməzanülmübarək, sənə 1294/ On səkkizinci nömrə.
- چکیده مشاهده شده: 67 بار
- pdf دانلود شده: 41 بار