• ثبت‌نام
  • ورود
  • فارسی
    • English

مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی

  • صفحه اصلی
  • درباره
    • درباره‌ی مجله
    • تیم سردبیری
    • نمایه نامه ها
  • راهنمای نویسندگان
    • فرم تعهد نامه
    • فرمت مقالات
    • دریافت کد ارکید
    • منابع مقاله
  • ارزیابی مقالات
  • کمیته بین‌المللی اخلاق نشر
    • اقدامات کمیته بین المللی اخلاق نشر COPE
  • ارسال مقاله
  • بیانیه حق نشر
  • شماره جاری
  • بایگانی‌ها
  • اطلاعات تماس
  • اطلاعیه‌ها
جستجوی پیشرفته
  1. صفحه اصلی
  2. بایگانی‌ها
  3. دوره 16 شماره 1 (1403): مجله تاریخ پزشکی. 1403
  4. مقاله مروری

دوره 16 شماره 1 (1403)

May 2024

چگونگی و چرایی شیوع بیماری‌های همه‌گیر در یزد از عصر تیموری‌ تا پایان صفویه

  • صفا زارع سنگدرازی
  • ذکرالله محمدی

مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی, دوره 16 شماره 1 (1403), 7 May 2024 , صفحه 1-15
https://doi.org/10.22037/mhj.v16i.43883 چاپ شده: ##submission.updatedOn##

  • مقاله
  • دانلود
  • ##submission.versions##
  • ارجاع
  • مراجع
  • آمار
  • اشتراک

چکیده

زمینه و هدف: شیوع بیماری‌های همه‌گیر در یزد قدمتی دیرینه دارد. رویکرد این پژوهش به بیماری‌های همه‌گیر، مبتنی بر گزارش این بیماری‌ها در یزد، بر اساس منابع عمومی و محلی عصر تیموری تا پایان صفویه می‌باشد. نگاهی گذرا در منابع این ادوار بیانگر آن است که شیوع بیماری‌های همه‌گیر در یزد که تأثیر مستقیم بر زندگی اجتماعی و اقتصادی به خصوص طبقات فرودست جامعه داشته است، بیشتر بر حسب عوامل سیاسی بوده است. این پژوهش درصدد است تا به سؤالات ذیل پاسخ گوید: در بازه زمانی موضوع پژوهش حاضر، چه عواملی در شیوع بیماری‌های همه‌گیر در یزد تأثیرگذار بوده است؟ بیماری‌های همه‌گیر از نظر جامعه‌شناختی بر کدام طبقات اجتماعی تأثیر بیشتری داشته است و چه عواملی در این تأثیر مؤثر بوده است؟

روش: این پژوهش با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه‌ای مطالعه کتابخانه‌ای با مراجعه به منابع دست اول و دوم درصدد است تا با بررسی گزارش این منابع در زمینه شیوع بیماری‌های همه‌گیر، به چگونگی و چرایی شیوع این بیماری‌ها در یزد در این ادوار توجه نماید.

ملاحظات اخلاقی: در تدوین این پژوهش اصل امانتداری و صداقت در استناد به متون مورد استفاده و اصالت منبع و پرهیز از جانبداری در مراجعه به متون یا تحلیل‌ها رعایت شده است.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد که در دوره تیموری و بعدها صفویه، شیوع بیماری‌های همه‌گیر در یزد ارتباط مستقیمی با وضعیت سیاسی و اقتصادی و اجتماعی عصر خود داشته است. از این رو هر زمان اوضاع سیاسی داخلی و خارجی رو به تنش می‌رفت، در شیوع بیماری‌های همه‌گیر نقش به سزایی را ایفا می‌کرد و در کنار آن هرچه افراد جامعه در تنگنای اقتصادی چون قحطی و کبود یا نبود ارزاق و مایحتاج خود، قرار می‌گرفتند، بر گسترش بیماری‌های همه‌گیر تأثیرگذار بوده است.

نتیجه‌گیری: بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیماری‌های همه‌گیر در دوره تیموری در یزد، شیوع بیشتری داشته است که خسارت‌های جانی و مالی بسیاری بر جای گذاشته است که بیشتر در پی نبردها و محاصره‌های متمادی و یا به دلیل قحطی‌ها و خشکسالی‌های گسترده، شیوع می‌یافته است. در این دوره بیشتر طبقات فرودست جامعه یزد با این بیماری درگیر بودند، ولی در دوره صفویه، همه طبقات جامعه از این بیماری تأثیر پذیرفته است.

کلمات کلیدی:
  • بیماری‌های‌ همه‌گیر
  • یزد
  • طاعون
  • وبا
  • قحطی‌
  • تیموری‌
  • صفوی
  • ##submission.versionIdentity##
  • ##submission.versionIdentity##
  • pdf

ارجاع به مقاله

زارع سنگدرازی ص., & محمدی ذ. (2024). چگونگی و چرایی شیوع بیماری‌های همه‌گیر در یزد از عصر تیموری‌ تا پایان صفویه. مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی, 16(1), 1–15. https://doi.org/10.22037/mhj.v16i.43883
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.acm-sig-proceedings##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.acs-nano##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.apa##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.associacao-brasileira-de-normas-tecnicas##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.chicago-author-date##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.harvard-cite-them-right##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.ieee##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.modern-language-association##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.turabian-fullnote-bibliography##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.style.vancouver##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.download.ris##
  • ##plugins.generic.citationStyleLanguage.download.bibtex##

مراجع

Kateb A. New History of Yazd. Translated by Afshar I. Tehran: Amir Kabir Publications; 2007. p.10-15, 19, 24, 37, 85, 84-86, 163, 158-159, 174-176, 239, 174-176. [Persian]

Taheri A. Tarikh Yazd. Yazd: Golbahar Publishing House; 1938. p.12. [Persian]

Hosseini Khatunabadi A. The events of al-Sunin and al-Awam. Tehran: Islamiye Bookstore Publications; 1973. p.77, 486, 530, 534, 537, 543, 544, 539, 569-568, 981. ]Persian[

Behbahani A. Badai al-Akhbar. The events of Behbahan during the attack of Mahmud Afghan, together with six reports about the attack of Afghans on Isfahan and the villages of Khorasan. Introduction and Corrections and Explanations by Sadiq M. Tehran: The Written Heritage; 2010. p.22-25, 61-63, 124, 129. ]Persian[

Estrabadi MM. Dora Naderieh; History of Nader Shah era. Corrected By Shahidi J. Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company; 1987. p.134-138, 724. ]Persian[

Estrabadi MM. Jahangeshai Naderi. Efforted by Anwar A. Tehran: Publications of the Cultural Artifacts and Culture Association; 1998. p.473-474. ]Persian[

Krusinski. Krusinski's travel book; Memoirs of a Polish priest of the Safavid era. Translated by Danbali A. Corrected by Mirahmadi M. Tehran: No Name; 1983. p.3-65, 61-67, 73. ]Persian[

Mostofi Bafqi M. Jame Mofidi. Edited by Afshar I. Tehran: Asatir Publications; 2006. Vol.1 p.163; Vol.2 p.162-164, 200-204, 205-209, 739-740. [Persian]

Waziri AA. History of Kerman. Corrected by Bastani Parisi ME. Tehran: Nash Alam; 2006. p.59-60, 85. ]Persian[

Olearius A. The travelogue of Adam Olearius. Translated by Kordbcheh H. Tehran: Book for Everyone Publications; 1990. Vol.1 p.249-248. ]Persian[

Chardin J. Encyclopaedia of Iranian Civilization or Chardin's travel book. Translated by Abbasi M. Tehran: Amir Kabir Publications; 1966. Vol.2 p.507, 865; Vol.7 p.28, 568-570. ]Persian[

Afushteh Natanzi M. Naqawah al-Ethar fi Zikr al-Akhyar. Corrected by Eshraghi E. Tehran: Scientific and Cultural Publishing; 1994. p.532-534. ]Persian[

Rostam al-Hukama MH. Rostam al-Tawarikh. Edited by Moshiri M. Tehran: Qalam Publications; 1978. p.40-41, 159, 322. ]Persian[

Ayati A. History of Yazd. Yazd: Golbahar Printing House; 1938. p.185-190. ]Persian[

Jafari JJ. History of Yazd. No Place: No Name; No Date. p.232. ]Persian[

Jafari JJ. History of Yazd. Manuscript Number of the Majlis Shura Islamic Library 2387-10; 1897. p.233-234. ]Persian[

Tabib A. Treatise on Pavideh; The treatise Mahtomah Ali on the laws of hygiene, epidemics, diseases, types and treatments. Tehran: Bina, Manuscript Number.29591, National Council; 1867. p.7-8, 18-20. ]Persian[

Hosseini Jafari JJ. The history of Timur's descendants from the chronicles of kings and prophets; known as Tarikh Jafari or Tarikh Kabir; The section on the history of Timur's descendants (events from 807 to 850 AH). With the introduction and corrections of Zaryab Khoi A. With the rare effort of Matalabi Kashani N. Qom: Nasar Morkh; 2014. p.50-51. ]Persian[

Khandamir GH. Habib al-Seyyar; history in the news of human beings. Introduction by Humai J. Under the Supervision of Dabir Siyaghi SM. Tehran: Asatir Publishing House; 1954. Vol.3 p.153; Vol.4 p.560-576. ]Persian[

Hafez Abro. Zobde al-Tawarikh. Edited and Annotated by Javadi K. Tehran: Ney Publishing; 1993. Vol.1 p.169. ]Persian[

Tavernier JB. Tavernier's travel book. Translated by Arbab Shirani H. Tehran: Niloufer Publications; 2013. p.29-31, 302. ]Persian[

Shirazi Navidi A. Takmulah al-Akhbar. Edited by Navaei A. Tehran: Ney Publishing; 1990. p.43-44, 178-179. ]Persian[

Shah Ismail's Scholarly Opinions. Edited by Montazer Sahib A. Tehran: Translation and Book Publishing; 1970. p.132-139. ]Persian[

Alam Arai Safavi. Editerd by Shukri Y. Tehran: Information Publications; 1984. p.99-103. ]Persian[

Marashi Safavi MKH. Mujmal al-Tawarikh. Edited by Iqbal Ashtiani A. Tehran: Sanai Library Publications, Tahuri Library; 1983. p.85. ]Persian[

Mostofi MM. Zobde al-Tawarikh. Efforted by Guderzi B. Tehran: Literary and Historical Publications of Mahmoud Afshar Yazdi's Endowments; 1996. p.250. ]Persian[

Tehrani (Ward) MSH. Merat import. The Introduction of the Correction and Notes by Sefat Gol M. Tehran: The Written Heritage; 2013. p.130. ]Persian]

Tarab Nayini MJ. Jame Jafari; The history of Yazd during the era of Naderi, Zandi and the reign of Fath Ali Shah. Tehran: National Art Association; 1974. p.256-269. ]Persian[

Rozbahan Khanji Esfahani F. History of the Alam Arai Amini. Edited by Akbar Atiq M. Tehran: The Written Heritage Publications; 2003. p.322-323, 233, 400-401. ]Persian[

Monshi Qazvini B. Javaher al-Akhbar. Corrected by Bahramnejad M. Tehran: Written Heritage; 1999. p.250. ]Persian[

Turkaman S. History of the Alam Arai Abbasi. Tehran: Amir Kabir Publications; 1955. Vol.2 p.530. [Persian]

Ohadi Belyani TM. Arafat al-Ashqin and Arasat al-Arifin. Compiled by Sahibkar Z, Fakhr Ahmad A. Tehran: Written Heritage Research Center; 2009. Vol.1 p.30; Vol.3 p.1676; Vol.5 p.2931, 2974. ]Persian[

  • چکیده مشاهده شده: 400 بار
  • pdf دانلود شده: 57 بار

آمار دانلود

  • لینکدین
  • تویتر
  • فیسبوک
  • گوگل پلاس
  • تلگرام

اطلاعات

  • برای خوانندگان
  • برای نویسندگان
  • برای کتابداران

زبان

  • فارسی
  • English
  • صفحه اصلی
  • بایگانی
  • ارسال مقاله
  • درباره‌ی مجله
  • تیم سردبیری
  • اطلاعات تماس

مجله تاریخ پزشکی دارای رتبه علمی پژوهشی از کميسيون نشريات علوم پزشکی کشور (http://journalportal.research.ac.ir/)، وابسته به مرکز تحقيقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی بوده و به صورت فصلنامه منتشر می شود. این مجله، یک مجله‌ الکترونيکی است که به زبان فارسی به همراه چکيده انگليسی با دسترسی آزاد (open access) چاپ می شود.

قدرت یافته از OJSPlus