مطالعه شیوه درماننگاری تجویزهای پزشکی ارائهشده در آثار طبی و ادبی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 16 (1403),
7 May 2024
,
صفحه 1-24
https://doi.org/10.22037/mhj.v16i.42713
چکیده
زمینه و هدف: تصویرگری نسخ، کمک شایانی به ترویج مفاهیم و درک متون ادبی، علمی و تاریخی نموده و سبب شده تا هنر از پیچیدگی متون علمی بکاهد و فهم آنها را تسهیل نموده و عمومیت بخشد. به عبارت دیگر، هنر از پیچیدگی علم میکاهد و درک آن برای خوانندگان عمومی آسانتر کرده است. بررسی کتابهای ادبی با مضمون درمانی از عصر اسلامی ما را به سمت پزشکی به عنوان منشأ نوشتارهای پزشکی که در آنها وجود دارد، سوق میدهد. تصاویر موجود در نسخههای خطی پزشکی اسلامی، موضوعات مورد بحث در متن را به تصویر میکشد، مانند تشریح انسان و حیوان، روشهای درمانی، پیشگیری از بیماری و خواص دارویی گیاهان. به نظر میرسد برخورد با روشهای درمانی پزشکان و تجویز آنها در متون ادبی و ترسیم آن در نسخههای ادبی دوره اسلامی مورد توجه محققان قرار نگرفته است. تاکنون پژوهشهایی درباره تجویز پزشکان انجام شده که بیشتر به روشهای درمانی اشاره داشتهاست. با این حال، تحقیقاتی که به طور خاص تأثیر متون پزشکی و تصاویر، به ویژه درماننگاری در نسخههای ادبی را ارزیابی کند، انجام نشده است. همانطور که شواهد نشان میدهد، تنها تعداد انگشتشماری از پزشکان فارسی در مورد روشهای درمان نظریههای جامعی نوشتند، از جمله ابوبکر رازی، ابن سینا و اسماعیل جرجانی که سه شخصیت تأثیرگذار در پزشکی و در درماننگاری پزشکی بودند.
روش: روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی بوده و دادههای مورد نیاز به روش کتابخانهای و با استفاده از کتب و سایت های معتبر علمی گردآوری شده است. در این پژوهش تلاش شده است رابطه علم طب را با آثار تصویری نسخ ادبی دارای متون طبی مورد بررسی و مطالعه قرار دهد و بدین پرسش پاسخ دهد که درماننگاریهای موجود در نسخ ادبی تا چه اندازه به بحثهای نظری طب و تجویز پزشکان ایرانی مرتبط بوده است؟ بر این اساس، ارتباط بین سه متغیر طب، ادبیات و تصویر در اثر هنری، مد نظر قرار گرفته است.
ملاحظات اخلاقی: در تدوین این پژوهش، اصل امانتداری و صداقت استناد به متون مورد استفاده، اصالت منابع و پرهیز از جانبداری در مراجعه به متون یا تحلیلها، رعایت شده است.
یافتهها: نسخ ادبی به فهم متون طبی کمک وافری کرده و آن را از بافت پیچیده و تخصصی رهانیده و به آن ظرافتهای ادبی و روایی بخشیده است. بیشترین تأثیر درمانگری و تجویزهای پزشکی در درماننگاری نسخ ادبی را میتوان از طبیبانی همچون زکریای رازی، ابن سینا و جرجانی مشاهده کرد.
نتیجهگیری: نتیجه این بررسی نشان میدهد که با تصویرسازی نسخ علمی، تجویزهای پزشکان و راههای درمان به ادبیات راه پیدا کرده، از دایره طب نظری و عملی خارج شده و در بستر نسخ مصور نمود پیدا کرده و انتشار یافته است.
- تصویرنگاری پزشکی، درمان¬نگاری، نسخ مصور، طب ایرانی، طب ادبی
ارجاع به مقاله
مراجع
2-Ebn Sina H. Canon dar teb. Tranclated by Sharafkandi AR (Hehe Jar). Vol.1. Tehrn: Soroush; 2010. [persian]
3-Ahmad Beigi S. Jafarian A.A. Hashem Dabaghian F. Ali-asl J. Vaezi A. A review of gastric involvement epilepsy from the perspective of traditional Iranian medicine. Journal Medical history. June 2014; 6(19): 139-152. [persian]
4-Azhand Y. Iranian painting: A research in the history of painting and painting in Iran. Tehran: Samt: 2018. [persian]
5-Bagheri Khalili A.A. Dictionary of medical terms in Persian literature. Babolsar: Mazandaran University; 2003. [persian]
6-Taj Bakhsh H. Seyed Ismail Jorjani: the founder of Parsi medicine. Journal Ayene Miras. December 2010; (47): 61-86. [persian]
7-Jorjani SEI. Al-Aghraz al-Tabiyyah and al-Mabahari al-Laiyyah. Edited by Taj Bakhsh H. Tehran: Tehran University Printing and Publishing Institute; 2006. [persian]
8-Jaladat A. M. Nimrozi M. Karimi M. Hashemi M. Falah M. Attarzadeh F. Massage therapy in traditional Iranian medicine. Journal Teb TavanBakhshi. September 2012; 1(3): 51-61. [persian]
9-Khodadadian A. Medicine and health and treatment methods in ancient Iran. Journal Honar&Mardom. 1978; (177&178): 63-74. [persian]
10-Khosrobigi H. Khwarazmshahi administrative organization. Tehran: Persian Language and Literature Academy; 2010. [persian]
11- Khosravian Dehkordi F. Jamal Far H. Amin Ghar R. Shahvardi AR. Ahmadian Attari M.M. Moesaderonkiani R and others. Antimicrobial effects of some medicinal smokes. Journal Medicinal Plants. February 2017; 1(10): 185-196. [persian]
12-Khairy M. Famous scholars of Islam. Tehran: Atai; 1963.
13-Razi Z. Taqsim al-Tashjir (Taqsim al-Allal). Translated by Mehran Far M. Tehran: Safir Ardahal; 2009. [persian]
14-Razi Z. Angiology or treatise on the pulse. With an introduction, margins and corrections by Seyyed Mohammad Mashkoh. Hamadan: Bo Ali Sina University; 2005. [persian]
15-RahimiMehr V. Motedayen H. Mehrabani M. Traditional baths; Health preserver, treatment agent. Journal Bagh Nazar. August 2017. 14(50): 21-34. [persian]
16-Cyril L. Medical history of Iran and Eastern Caliphate lands. Translated by Farqani B. Tehran: Amir Kabir; 1978. [persian]
17-Shayeste Azar M. Yusefpour M. Shayeste Azar Sh. Aghajani S. The view of Islam and traditional and modern medicine about honey. TaAli Balini. August 215; 4(1): 44-56. [persian]
18-Shams Al_dini P. water dispenser: Medical encyclopedia of Islam and Iran. Tehran: Amir Kabir; 2012. [persian]
19-Tabari A. Ferdows al-Hikma. Researched and translated by Ali Naghi Manzavi A N& Zakir M E. Tehran: Chogan; 2013. [persian]
20-Ameri F. Galen's medicine and Greek medical schools. Journal Philosophy of Science. February 2020; 9(2):177-194. [persian]
21-Ghofrani A. Kad khodaei Kalat N. Fasd in Muslim medicine. Journal Islamic history and civilization. June 2014; 10(19): 31-58. [persian]
22-Moradi Asl A. Vatan Dost H. Shamshad Kh. Salari Jozem M. Rafi Nejad J. An overview of bee therapy in Iran and the world. Journal Toulo Behdasht. June 2013;12(1): 178-188. [persian]
23-Madan kan M. A look at the Khaqani world. Tehran: Academic Publishing Center; 1997. [persian]
24-Mofatteh M R. Ziaifard M. Makhmalbaf Gh M. Nabai M. Epiglottitis: A rare bacterial complication following chicken pox. Journal Birjand University of Medical Sciences. June 2008; 15(1): 80-84. [persian]
25-Mousavizadegan S. Diagnosis and treatment of nervous and mental diseases according to Abu Bakr Muhammad bin Zakariya Razi. Journal Traditional medicine of Islam and Iran. June 2016; 8(1): 91-102. [persian]
26-Naser al-Hakma M. Hefz al SehatNasser. Edited by Rezapour N. Tehran: Traditional Medicine of Iran; 2011. [persian]
27- Nasr H. Science and civilization in Islam. Translated by Aram A. Tehran: Elmi & Farhangi; 2020. [persian]
28- Navai A H. Ghaffari Fard A GH. The history of Iran's political, social, economic and cultural developments during the Safavid era. Tehran: Samt; 2002. [persian]
29-Velayati AA. History of culture and civilization of Islam and Iran: Special for medical sciences. Tehran: Maarif; 2010. [persian]
30-Kermani, MKI. Resaleye Dalakiye. Tehran: Institute of Medical History Studies, Islamic Medicine and Complementary University of Medical Sciences; 2008. [persian]
31-Hashemi M. Molayi S. KHwir andish H. Tabasi M. study of medical principles; The hidden dimension in the architecture of Iranian baths. Presented at the first international congress of new horizons in architecture and urban planning in the year; 2014.
¬32-Oskouei T. & Najafi M. Traditional and Modern Uses of Natural Honey in Human Diseases. Iranian Journal of Basic Medical Sciences 2013 ؛ (16): 742-731.
33-Akhta S. & Aziz H. Perception of epilepsy in Muslim history; with current scenario. Neurology Asia. 2004؛ 1(9): 59-60.
34-Purbafrani A, Ghazizade Hashemi A, Bayyenat S, Taghizade Moghaddam H, Saeidi M. The Benefits of Honey in Holy Quran. International Journal of Pediatrics 2014 ؛ 9(2): 67-73.
URL.1. https://dlmenetwork.org/library/catalog/harvard_scw-13545
URL.2. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8422960m
URL.3. https://www.cdc.gov/smallpox/history/history.html.
URL.4.https://www.trtworld.com/magazine/meet-the-9th-century-muslim-polymath-who-discerned-smallpox-from-measles-36226.
URL.5.https://askabiologist.asu.edu/vaccine-discovery
URL.6. https://kutuphane.istanbul.edu.tr/en/_
URL.7. https://www.jstor.org/stable/community.24790710
URL.8. https://www.jstor.org/stable/community.24903908
URL.9. https://www.jstor.org/stable/2055600
URL.10. https://digital.bodleian.ox.ac.uk/objects/1104b92d-4424-477d-b8f3-1899a08573df/surfaces/1d4798e9-e0ee-40c2-83da-ee75a13240eb/
URL.11. https://ata.boun.edu.tr/
URL.12. http://www.epilepsiemuseum.de/alt/sicepilepticusen.html
URL.13. https://digitalcollections.library.harvard.edu/catalog/8001602917_URN-3:FHCL:32604750
URL.14. https://www.library.ucla.edu/about/programs/digital-library-program/
URL.15. https://www.themorgan.org/collection/treasures-of-islamic-manuscript-painting/43
URL.16. https://agakhanmuseum.org/collection/artifact/akm272.f46v
URL.17. https://artuk.org/discover/artworks/chinese-medicine-a-practitioner-massages-a-patients-shoulder-239641
URL.18. https://muze.gov.tr/muze-detay?SectionId=TIE01&DistId=TIE
URL.19. https://wellcomecollection.org/works/mwhd97dv
URL.20. https://wellcomecollection.org/works/w5uxybyk
URL.21. https://www.agakhanmuseum.org/collection/artifact/various-medical-opinions-akm284.7
URL.22. https://www.nationalgeographic.com/history/history-magazine/article/muslim-medicine-scientific-discovery-islam
URL.23. https://www.smb.museum/museen-einrichtungen/museum-fuer-islamische-kunst/home/
URL.24. http://www.perseus.tufts.edu/hopper/artifact?name=Louvre+CA+2183&object=vase
URL.25. https://www.themorgan.org/collection/treasures-of-islamic-manuscript-painting/48
- چکیده مشاهده شده: 119 بار
- pdf دانلود شده: 43 بار