افول متافیزیک روح و برآمدن هستی شناسی بدن؛ بنیادهای فلسفی عطف به بدن نزد مرلوپونتی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 4 شماره 11 (1391),
13 ژوئیهٔ 2013
,
صفحه 73-96
https://doi.org/10.22037/mhj.v4i11.4229
چکیده
دوگانهانگاری و انفکاک میان «بدن» و «روح» سنتی عظیم بود که با افلاطون آغاز شد، در مسیحیت بسط یافت و با دکارت به اصالت فلسفهی جامع و مطلقی به اوج رسید، با کانت به صورت باروی منطقی دقیق مستحکم و در هگل متافیزیکی بر فراز جهان و تاریخ جهان گشت. جریانی که در سرتاسر آن انسان به مثابهی غایتی روحانی محسوب شد. در دوران مدرن اما اندک اندک گرایشی پدید آمد که به بدن بیشتر از روح ارزش میداد. توجه به تام ِبدن در دستگاه فلسفی پدیدهشناسی ادراک موریس مرلوپونتی بود که به صورت خارقعادت و نبوغآسا بیان و تناورده شد.آنچه مرلوپونتی در پی آن است اینهمانی بدن و ذهن و بدن و ادراک است. ذهن، مجرد از بدن به فهم نمیآید. نزد وی ما مدرکانی بدنمند هستیم. بدن برای وی، جای گرفتن انسان در جهان و نظرگاه انسان به سوی جهان، لنگرگاه ما در جهان» و طریقِ عامِ جهان داشتنِ ماست و در این میان این جهان نیست که مبداء قرار میگیرد. به زعم وی ما هرگز نمیتوانیم تصوری از خود فارق از بدنمندی و ادراکاتمان داشته باشیم. ما همان جهتگیری ادراکی- جسمانی مان در جهان هستیم و ذهن یا آگاهی منبعث از همین جهتگیری ادراکی- جسمانیِ ما در جهان است. اینگونه مرلوپونتی بر مبنای عطف به زندگی و تجربهی زیسته و بر بنیاد توجه به امر خُرد، امرمشخص و امر خرد و مشخص در یک جامعیّت و کلیت، در گذاری از پدیدهشناسی به انسانشناسی، بنیادهای فلسفی- منطقی و تئوریک برای عطف به بدن انسانی و بدن به مثابهی وجه لازم برجاهستیِ انسان فراهم میآورد و از این دریچه پایههای مبرهن و اصول منطقی، برای پژوهشها و آرا، در دانش انسانشناسی انتقادی جدید و انسانشناسی بدن، جامعهشناسی پزشکی، تاریخ پزشکی، فلسفهی پزشکی و هر خردشاخهی مطالعاتی مربوط به بدن انسانی را بنیان میگذارد.
- انسان؛ انسان شناسی بدن؛ تاریخ بدن؛ در- جهان- بودگی؛ متافیزیک روح
ارجاع به مقاله
مراجع
ارسطو. (۱۳۶۶). مابعدالطبیعه، ترجمه شرفالدین خراساني، تهران، گفتار.
افلاطون. (1353). جمهوری، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران، ابن سینا.
آدرونو، تئودور.، هورکهایمر، ماکس. (1383). دیالکتیک روشنگری ، ترجمه مراد فرهاد پور و امید مهرگان، تهران، گام نو.
آگوستین قدیس. (1391). شهر خدا، ترجمه حسین توفیقی، قم، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
دکارت، رنه. (1381). گفتار در روش درست راه بردن عقل، در سیر حکمت در اروپا و رساله گفتار در روش راه بردن عقل،ترجمه و نگارش محمد علی فروغی، تهران، زوّار.
دکارت، رنه. (۱۳۶۴). اصول فلسفه، ترجمه منوچهر صانعیدرهبیدی، ویراسته باقر پرهام، تهران، آگاه.
دیرکس، هانس. (1380). انسان شناسی فلسفی، ترجمه محمد رضا بهشتی، تهران: هرمس.
دیلتای، ویلهلم. ( 1388). مقدمه بر علوم انسانی، ترجمة منوچهر صانعی دره بیدی. تهران، ققنوس.
دیلتای، ویلهلم. (1389). تشکل جهان تاریخی در علوم انسانی، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی. تهران، ققنوس.
کارمن، تیلور. (1390). مرلوپونتی ، ترجمه مسعود علیا. تهران، ققنوس.
کانت، ایمانوئل. (1383). سنجش خرد ناب، ترجمه میرشمسالدین ادیبسلطانی. تهران، امیرکبیر.
نقاشیان، بیتا. (1391). بدن، دولت، مدرنیته؛ تجربه تجدّد ایرانی و تعیّن آن در بدن، پایان نامه کارشناسی ارشد انسان شناسی، گروه انسان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
نیچه، فریدریش. (1384). چنین گفت زرتشت، ترجمة داریوش آشوری، تهران، آگه.
هوسرل، ادموند. (۱۳۸۱). تاملات دکارتی: مقدمهای بر پدیدهشناسی، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی.
Clarke, Adele E., Janet K. Shim, Laura Mamo, Jennifer RuthFosket, Jennifer R. Fishman “Biomedicalization: Technoscientific Transformations of Health, Illness, and U.S Biomedicine,”American Sociological Review 68, no. 2 (Apr 2003) .
Descartes, René. The Passions of the Soul,Translated by Stephen H.voss. Indianapolis: Hackett Publishing Company,1989
Holy Bible (NIV): Galatians) Zondervan,2011)
Merleau-Ponty, Maurice. Phenomenology of Perception, Translated by Colin Smith. London and New York: First published in RoutledgeClassics ,2002.
Merleau-Ponty, Maurice. Signs, Translated by Richard G. McCleary. Evanston, IL: Northwestern University Press, 1964.
Merleau-Ponty, Maurice. The Visible and the Invisible, edited by C. Lefort, Translated by A. Lingis. Evanston: Northwestern University Press, 1968.
- چکیده مشاهده شده: 1778 بار
- PDF (English) دانلود شده: 3302 بار