مطالعه مردمنگارانه تغییرات سبک زندگی در فرایند پیدایش و توسعه بهداشت و درمان شهر ایذه
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 17 (1404),
6 اردیبهشت 2025
,
صفحه 1-34
https://doi.org/10.22037/mhj.v17i1.41563
چکیده
زمینه و هدف: در شکلگیری و تغییر سبک زندگی عوامل اجتماعی نقش تعیینکنندهای دارند. شهرنشینی، آموزش مدرن، توسعه تکنولوژی، رسانههای ارتباط جمعی، ارتقای سلامت و توسعه بهداشت و درمان از جمله این عوامل هستند. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تغییرات سبک زندگی در فرایند پیدایش و توسعه بهداشت و درمان شهرستان ایذه میباشد که با روش مردمنگاری انجام شده است.
روش: در این مطالعه کیفی، 20 نفر به صورت نمونهگیری هدفمند (گلوله برفی) انتخاب و وارد مطالعه شدند. با استفاده از روشهای رایج گردآوری دادهها در مطالعه مردمنگاری (مشاهده و مصاحبه عمیق) به جمعآوری دادهها پرداخته شد. مصاحبه با نمونهها يا در اصطلاح كيفي مطلعين تا آنجا ادامه يافت كه محقق به مرحله اشباع نظري دست يافت. برای تحلیل دادههای به دستآمده از روش تحلیل نظریه دادهبنیاد استفاده شد.
ملاحظات اخلاقی: در تدوین این پژوهش، اصل امانتداری و صداقت در تحلیل، گزارش و انتشار مطالب رعایت گردیده است.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشان میدهد گذار از زیستبوم طبیعی به زیستبوم انسانساخت و توسعه خدمات بهداشتی درمانی زمینهساز تغییر سبک زندگی در منطقه مورد مطالعه بوده است، در حالی که در زیستبوم طبیعی نوعی طب بومی محلی مبتنی بر تجربیات تاریخی و شفاهی وجود داشت، زیستبوم انسانساخت پزشکی مدرن مبتنی بر دو رویکرد عقلگرایی و تجربهگرایی بود. امکانات بهداشتی درمانی، کاهش مرگ و میر نوزادان و اطفال و در نتیجه افزایش جمعیت، بهبود تغذیه، توسعه خدمات و تسهیلات شهری، افزایش آگاهی اجتماعی و ارتقای سلامت عمومی و ترویج ورزش همگانی از دستاوردهای پیدایش و توسعه بهداشت و درمان در ایذه بود که تغییرات اساسی در سبک زندگی مردم منطقه به وجود آورده است.
نتیجهگیری: تا قبل از ورود دولت به جامعه عشایری، نیازهای درمانی مردم از طریق نوعی طب بومی محلی پاسخ داده میشد، اما به دلیل محدودیت قادر به مداوای تمام بیماران نبود. با یکجانشینشدن عشایر منطقه و اجرای برنامههای نوسازی از جمله ورود آموزش مدرن، پیدایش بهداری (1317 ش.)، شکلگیری اداره مبارزه با مالاریا (1344 ش.)، اعزام سپاه دانش، سپاه بهداشت و سپاه ترویج به مناطق روستایی، تأسیس زایشگاه (1347 ش.)، بیمارستان (1358 ش.)، لولهکشی آب (1358 ش.) و از دهه شصت افزایش درمانگاههای شهری ـ روستایی، خانههای بهداشت، پایگاههای سلامت و افزایش تعداد پزشکان و پیراپزشکان تغییرات اساسی در سبک زندگی مردم منطقه به وجود آورده است.
- طب بومی محلی
- پزشکی مدرن
- امکانات بهداشتی درمانی
- تغییرات سبک زندگی
ارجاع به مقاله
مراجع
Lombeshkon A. The hygiene and treatment in Isfahan between 1963-1979; a critical study, bachelor's thesis in the field of history of Islamic period Iran. Isfahan: University of Isfahan; 2011. [Persian]
Darkatanian GH, Nouraei M, Dehghannejad M. Health Reforms in Dezful throughout the Pahlavis (1926-1979). Ganjineh-ye Asnad Quarterly. 2017; 1(105): 6-27 [Persian]
Ghanbari M. Health status of Kermanshah people in Qajar district. Master's Thesis. Kermanshah: Payam-e Noor University; 2018. [Persian]
Sangasubana N. How to conduct ethnographic research. Qualitative Report. 2011; 16(2): 567-573.
Berg BL, Lune H. Qualitative Research Methods for the Social Sciences. 8th ed. Hoboken: Pearson; 2012.
Mohammadpour A. Qualitative Research Methodology: Practical Steps and Procedures in Qualitative Methodology. Tehran: Sociologists; 2013. Vol.2 p.326. [Persian]
Corbin J, Strauss A. Basics of qualitative research: grounded theory procedures and techniques. Thousand Oaks, California: Sage Publications; 2014.
Durand ER. Durand's travel book. Translated by Saki AM. Shiraz: Mohammadi Bookstore; 1967. [Persian]
Sackville-West VM. Twelve days: An account of a journey across the mountains south-western Persia. Translated by Tavakoli Mehran. 1st ed. Tehran: Ney Publications; 2001. [Persian]
Sardar Asad S. History of Bakhtiari (Summary of the Ages in History of Bakhtiar). Lithograph; 1914. [Persian]
Layard SA. Layard's travel book or early adventures in Iran. Translated by Amiri M. Tehran: Vahid Publications; 1988. [Persian]
Allemagne HRD. From Khorasan to Bakhtiari. Translated by Samiei GH-R. Tehran: Tavoos Publications; 1999. Vol.2. [Persian]
Iran Statistics Center. Khuzestan Province Statistical Yearbook (years 1353, 1355, 1357, 1359, 1360, 1362, 1365, 1370, 1375, 1379, 1383, 1390, 1395, 1399). [Persian]
Wilson A. Wilson's travel book or the political and economic history of southwestern Iran. Translated by Saadat Nouri H. Tehran: Vahid Publications; 1968. [Persian]
Digar JP. The techniques of Bakhtiari nomads. Translated by Karimi A. 2nd ed. Mashhad: Astan Qods Razavi; 1990. [Persian]
- چکیده مشاهده شده: 240 بار
- pdf دانلود شده: 96 بار