زمینهها و دلایل گرایش اعتیاد به مواد مخدر در جامعه عصر صفوی از دیدگاه شاعران
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 16 (1403),
7 اردیبهشت 2024
,
صفحه 1-18
https://doi.org/10.22037/mhj.v16i.40950
چکیده
زمینه و هدف: تا پیش از روزگار صفویان، استعمال موادی چون تریاک به عنوان دارو رواج داشت. در این عهد رواج انواع مواد مخدر به قصد لذت گسترش یافت و طبقات مختلف مردم و سپاهیان و وزرا و حتی شخص شاه به آن رو آوردند و حتی کوشیدند از این مواد در پیشبرد اهداف سیاسی خود استفاده نمایند، به طوری که استعمال بیرویه آن، جامعه را گرفتار معضلی به نام اعتیاد ساخت. ادبیات این دوره نیز از تأثیرات اعتیاد به دور نماند و در شعر شاعران ابعاد و چرایی گرایش به اعتیاد به مواد مخدر منعکس شده است. بر این اساس، پژوهش حاضر درصدد است به مسأله اعتیاد از دریچه شعر شاعران عصر صفوی بپردازد و به این سؤال پاسخ دهد که زمینهها و دلایل گرایش مردم و برخی شاعران به مواد مخدر از دیدگاه شاعران عصر صفوی چه بوده و عکسالعمل آنان به عنوان گروهی از آگاهان جامعه به این مواد چه بوده است؟
روش: ﺭﻭﺵ به کار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ در ﺍﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات ﺭﻭﺵ کتابخانهای ﻭ پژوهشی ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ملاحظات اخلاقی: در این تحقیق جنبههای اخلاقی مطالعه کتابخانهای شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.
یافتهها: یافتههای پژوهش حاکی از آن است که شواهد و نمونههای فراوان اصطلاحات مربوط به مواد مخدر در اشعار شاعران دوره صفوی و انعکاس نحوه تهیه و استفاده این مواد در اشعار و بالاخر نکوهش مبتلایان به این بلایا و ارائه پیشنهادهای مختلف جهت ترک اعتیاد، خود حاکی از شدت رواج مواد مخدر در بین مردم و نیز برخی شاعران این روزگار است.
نتیجهگیری: در آثار شاعران مورد بررسی که بیشترین اشاره به مواد مخدر داشته و خود از مبتلایان به آن، در دوره صفوی بودهاند، انواع مواد مخدر 85 بار نام برده شده است که تریاک و تنباکو با بیشترین و کوکنار و بنگ با کمترین مصرف را نشان میدهد. از دیدگاه شعرا در دوره صفوی، مردم به قصد تهییج ذوق، تفنن و جهت غمگساری و شادمانی، تحریک میل جنسی و استفاده درمانی به مواد مخدر رو آورده بودند، اما بعد از اعتیاد به مواد مخدر به علت تأثیرات مخرب آن درصدد ترک برآمدند و ضمن نکوهش استعمال اینگونه مواد، در این راه، ترک تدریجی مواد را نیز پیشنهاد کردهاند.
- شاعران؛ صفویه؛ اعتیاد؛ مواد مخدر
ارجاع به مقاله
مراجع
Emad al-Din Shirazi M. Opioid Treatise. Researchers Choupani R, Sadeghpour O, Panahi V. Tehran: Al-Ma'I; 2008. p.28-34. [Persian]
Parsadoost M. Shah Ismail I (Kingdom with lasting effects in Iran and Iran). Tehran: Sahami Publishing Company; 1996. Ch.1 p.769. [Persian]
Philosopher N. The life of Shah Abbas I (his physical, mental, moral and taste characteristics). Tehran: University of Tehran; 1968. Vol.2 p.657-658. [Persian]
Tarzi Afshar M. The book of poems. Corrected by Tamdan M. Rezaieh: Tamdan Press; 1930. p.174-175. [Persian]
Nasrabadi M. Nasrabadi Taskereh. Corrected by Naji Nasrabadi M. Tehran: Asatir Publications; 1999. p.33, 37, 311, 441, 593. [Persian]
Safa Z. History of literature in Iran. Tehran: Ferdous Publications; 1985. Ch.1 Vol.5 p.125, 698. [Persian]
Arafi Shirazi V. Generalities of Shirazi. Efforted by Wali al-Haq Ansari M. Tehran: University of Tehran Printing and Publishing Institute; 1999. Qasayed.31 Ghazal.767. [Persian]
Burhan M. Farhang Farhan Burhan Khattar. Tehran: Afrasiab Publications; 2010. p.48-49, 81, 182, 240. [Persian]
Jurjani L. Khawarizmshahi Repository. Efforted by Danesh Pajoh MT, Afshar I. Tehran: University of Tehran; 1965. p.615. [Persian]
Ameli T. Koliat Diwan Malik al-Shaara Talib Amoli. Revised and Updated by Taheri Shahab SM. Chapter 1, Tehran: Sanai Library; 1967. Ch.1 p.18, 91, 123, 139, 148, 158, 200, 912, 981. [Persian]
Tavernier J. Tavernieh's travelogue. Translated by Nouri A. Tehran: Sanai Library; 1984. Ch.3 p.311-312. [Persian]
Tabesh Y, Aghajari H, Hosni A. The effect of Shah Tahmasab’s order of intoxicant ban on opium consumption in the first period of Safavid era. Quarterly of the history of Islam and Iran, Al-Zahra University. 2019; 33(123): 1-39. [Persian]
Faiz Kashani M. Keliat. Qom: Aswah Publications; 2012. p.289-291. [Persian]
Noorian M, Toghyani A, Tahmasbi F. The reflection of the phenomenon of addiction in Saeb's poetry. Isfahan Faculty of Literature and Humanities Magazine. 2014; 2(41): 167-184. [Persian]
Arafi Shirazi V. Generalities of Shirazi. Efforted by Wali al-Haq Ansari M. Tehran: University of Tehran Printing and Publishing Institute; 1999. Qasayed.31 Ghazal.767. [Persian]
Artimani M. Diwan Razi al-Din Artimani. Edited by Emami MA. Tehran: Khayyam Bookstore; 1982. p.136, 138, 162. [Persian]
Fazuli Baghdadi H. Bang and Badeh. Revised and Revised by Mohammadzadeh Sediq H. Tehran: Sahand and Ceylon Institute of Science; 2019. Ch.1. [Persian]
Majlisi M. Hudud Qasas and Dayat. Qom: Al-Nashar al-Aqti al-Islamiya Institute; No Date. p.32. [Persian]
Anousheh H. Dictionary of Persian Literature. Tehran: Printing and Publishing Organization of the Ministry of Culture and Islamic Guidance; 1997. Ch.1 p.112. [Persian]
Arafi Shirazi V. Generalities of Shirazi. Efforted by Wali al-Haq Ansari M. Tehran: University of Tehran Printing and Publishing Institute; 1999. Qasayed.31 Ghazal.767. [Persian]
Vahshi Bafghi K. Divan Kamel. Edited by Nakhai H. Tehran: Sepehr Printing House; 1978. [Persian]
Nikobakht N, Khodiar A, Ahmadi M. Crystallization of coffee house elements in Safavid era poetry. Two Quarterly Journals of Culture and Popular Literature. 2013; 2(4): 120-124. [Persian]
Sarvari M. Farhang Majma Al Fars. Tehran: Elmi; 1959. Vol.1 p.306. [Persian]
Chardon J. Chardon's travel book. Translated by Abbasi M. Tehran: Amir Kabir Publications; 1956, Vol.2 p.706-709, 847. [Persian]
Karang A. Antiquities of Azerbaijan. Tehran: Association of National Art; 1972. Vol.2 p.143-145. [Persian]
Purdawood A. Hormazdnameh. Tehran: Iranian Studies Society Publication; 1952. p.94, 116, 193, 200. [Persian]
Momeni M, Kajbaf A, Al-Hiari F. Narcotics in Safavid Iran. Journal of Medical Ethics and History. 2009; 3(4): 15-26. [Persian]
Aghili Alavi M. Qarabadin Kabir. Tehran: Institute of Medical History Studies, Tehran University of Medical Sciences; 2013. Vol.1 p.666-667. [Persian]
Noorian M, Tahmasebi F, Taghiani Esfarjani A. Reflecting the phenomenon of addiction in Saeb's poetry. Isfahan University Faculty of Literature and Human Sciences. 2014; 2(41): 167-184. [Persian]
Razi A. Seven climates. Edited by Taheri Hasrat MR. Tehran: Soroush Publications; 1999. Vol.3 p.179. [Persian]
Vasheqani Farahani E. Origin of Plants in Iranian Mythology. Journal of the Iranian Studies. 2010; 9(17): 237-262. [Persian]
Sheikh Bahai M. Jame Abbasi: Practical treatise. Qom: Theological Seminary Association, Islamic Publications Office; 2016. p.762, 821, 933. [Persian]
Kampfer E. Travel book. Translated by Jahandari K. Tehran: Khwarazmi Publications; 1984. p.29. [Persian]
Tabesh Y, Aghajari H, Hosni A. The occurrence and prevalence of opium addiction in the Safavid era, Tarikh Iran. Tehran: University of Al Zahra; 2016. Vol.21 p.12-14. [Persian]
Saeb Tabrizi M. Diwan Saeb Tabrizi. Efforted by Kahraman M. Tehran: Scientific and Cultural Publications; 1991. Ghazliat.419, 438, 1294, 1305, 1368, 1616, 2312, 2349, 2403, 2738, 3040, 3155, 4359, 4992, 5850, 5949, 6506, 6697, 69553. [Persian]
Safa Z. History of literature in Iran. Tehran: Ferdous Publications; 1985. Ch.1 Vol.5 p.125, 698. [Persian]
Janabadi M. Rouza al-Safawieh. Efforted by Tabatabaei Majd GH-R. Tehran: Dr.Mahmoud Afshar Endowment Foundation; 1999. p.421. [Persian]
Matthee R. The pursuit of pleasure: Drugs and stimulants in Iranian history 1500-1900. Princeton, New Jersey: Princeton University Press; 2005. [Persian]
Turkman A. The History of Abbasid Scholars, with an introduction by Iraj Afshar. Tehran: Amir Kabir Publications; 2017. p.279. [Persian]
Karang A. Antiquities of Azerbaijan. Tehran: Association of National Art; 1972. Vol.2 p.143-145. [Persian]
Fakhr al-Zamani A. Tazkire Mekhaneh. Corrected by Golchin Maani A. Tehran: Iqbal Publications; 1983. p.733. [Persian]
Garami B. Flowers and plants in a thousand years of Persian poetry. Introduced by Afshar I. Tehran: Sokhn Publications; 2016. p.138. [Persian]
Shiri M. Comparative study and analysis of popular culture in Diwan Arfi Shirazi and Kaleem Kashani. Master's Thesis of Persian Language and Literature. Isfahan: Isfahan University, Faculty of Literature and Humanities; 2017. p.19. [Persian]
Naziri Nishaburi M. Divan. Corrected by Mosafi M. Tehran: Amir Kabir Publications; 1961. Ghazal.296, 438, 563. [Persian]
Fazuli Baghdadi H. Bang and Badeh. Revised and Revised by Mohammadzadeh Sediq H. Tehran: Sahand and Ceylon Institute of Science; 2019. Ch.1. [Persian]
Momeni M, Kajbaf A, Al-Hiari F. Narcotics in Safavid Iran. Journal of Medical Ethics and History; 2009. 3(4): 15-26. [Persian]
Safavi S. Tadzker Tohfa Sami. Edited by Homayoun Farrokh R. Tehran: Iran Books Printing and Publishing Company; 2001. p.262. [Persian]
Taheri A. The political and social history of Iran from the death of Timur to the death of Shah Abbas. Tehran: Scientific and Cultural Publication; 1975. p.238. [Persian]
Ravandi M. Social history of Iran. Tehran: Negah Publications; 1990. Ch.3 Vol.7 p.229-230. [Persian]
- چکیده مشاهده شده: 44 بار
- pdf دانلود شده: 28 بار